گروه سیاسی/ نهایی کردن نقشه راه همکاری‌های ایران و ترکیه زمینه‌ساز ارتقای روابط کنونی دو کشور به سطح همکاری‌های همه‌جانبه خواهد بود. این را ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری در دیدار روز گذشته با «مولود چاووش اوغلو»، وزیر خارجه ترکیه مورد تأکید قرار داد.«مولود چاووش اوغلو» که روز گذشته برای نخستین بار از آغاز به کار دولت سیزدهم به تهران سفر کرده بود، در یکی از مهم‌ترین برنامه‌های خود با رئیس جمهوری کشورمان دیدار و گفت‌و‌گو کرد. به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دولت، رئیسی در دیدار «مولود چاووش اوغلو» با اشاره به اینکه توسعه روابط دو کشور بویژه در حوزه مسائل تجاری و اقتصادی به نفع دو ملت است، گفت: ایران و ترکیه باید با نهایی کردن نقشه‌راه ارتقای همکاری‌ها، که تدوین آن در دستور کار دو کشور است، آماده ارتقای روابط از سطح کنونی به همکاری‌های همه‌جانبه باشند. رئیس جمهوری روابط نزدیک دو همسایه را به نفع صلح و ثبات در منطقه دانست و گفت: همکاری‌های منطقه‌ای دو کشور باید به همکاری در عرصه بین‌المللی تبدیل شود و این نوع تعاملات با توجه به جایگاه مهم دو کشور می‌تواند در معادلات جهانی مؤثر باشد.
رئیسی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به نگاه جمهوری اسلامی درباره توانایی کشورهای منطقه برای حل مسائل خود بدون دخالت بیگانگان، گفت: حضور بیگانگان جز ناامنی و تنش میان ملت‌ها و دولت‌های منطقه نتیجه‌ای ندارد؛ همچنان که بیست سال حضور امریکا در افغانستان جز قتل و خونریزی و تخریب نتیجه‌ای نداشت و مشخص شد مشکلات افغانستان به دست مردم این کشور و با کمک همسایگان قابل حل است.
رئیس جمهوری همچنین با تأکید بر اینکه اقدامات داعش به زیان همه کشورهای منطقه است، گفت: داعش به اذعان مقامات امریکایی ساخته آنهاست و طبیعتاً این جریان با فرمان امریکایی‌ها حرکت و به صورت نیابتی در کشورهای مختلف قتل و خونریزی می‌کند. رئیسی با بیان اینکه حضور این گروه تروریستی را در هر کجای منطقه به زیان ملت‌ها می‌دانیم، گفت: مبارزه با تروریسم و جرایم سازمان یافته می‌تواند از محورهای همکاری‌ تهران و آنکارا باشد و ایران برای ارتقای سطح همکاری در این زمینه آماده است. رئیسی همچنین با اشاره به سخنان وزیر خارجه ترکیه درباره همکاری مشترک با ایران برای ایجاد ثبات و توسعه روابط تجاری در منطقه قفقاز جنوبی، گفت: جمهوری اسلامی ایران با جمهوری آذربایجان و ترکیه فراتر از رابطه همسایگی، پیوند عمیق و دیرینه اعتقادی و فرهنگی دارد و نباید اجازه دهیم برخی تحرکات بیگانه خدشه‌ای در روابط ایجاد کند.
«مولود چاووش اوغلو» نیز در این دیدار با تأکید بر اینکه کشورش به دنبال ایجاد شتاب در افزایش سطح روابط با جمهوری اسلامی ایران است، گفت: ترکیه دولت جدید ایران را دولتی نتیجه‌گرا می‌داند و مصمم است سطح همکاری‌ها با تهران را هر چه بیشتر افزایش دهد. وزیر امور خارجه ترکیه با اشاره به اهمیت همکاری و مشارکت ایران در توسعه ثبات و تجارت در قفقاز جنوبی، تصریح کرد: برای افزایش ثبات و مناسبات تجاری در قفقاز جنوبی به دنبال ایجاد و تقویت همکاری‌های مشترک با جمهوری اسلامی ایران هستیم. او همچنین با اشاره به تحولات منطقه، همکاری با ایران در مبارزه با تروریسم و ایجاد ثبات و آرامش در منطقه را خواستار شد. وزیر خارجه ترکیه در توئیتی در خصوص دیدار با رئیس‌جمهوری ایران نوشت: «در مورد روابط دوجانبه از جمله تجارت، سرمایه‌گذاری و مبارزه با تروریسم و آخرین تحولات منطقه با رئیس‌جمهوری ایران گفت‌وگو و بر اراده متقابل خود برای توسعه بیشتر روابط تأکید کردیم».

بـرش

در دیدار  امیرعبداللهیان و اوغلو توافق شد
تنظیم مکانیسم‌های مشترک برای تسریع همکاری‌ها

وزیر خارجه ترکیه همچنین دیروز در نخستین برنامه سفر دوجانبه خود با حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه دیدار و گفت‌و‌گو کرد. به گزارش «ایران»، امیرعبداللهیان بعد از این دیدار در یک نشست خبری مشترک اعلام کرد که گفت‌وگوهای مفید و مهمی را در خصوص توسعه مناسبات دو کشور با وزیر خارجه ترکیه از سر گذرانده که در نتیجه آن، برای آغاز گفت وگوهای دیپلمات‌های دو طرف جهت تنظیم یک نقشه راه جدید در راستای همکاری‌های بلندمدت تهران و آنکارا توافق شد. او ابراز امیدواری کرد در سفری که در آینده آقای «رجب طیب اردوغان»، رئیس جمهوری ترکیه به تهران خواهد داشت، بتوان سند حاوی نقشه راه همکاری‌های بلندمدت دو کشور را نهایی کرد. وزیر امور خارجه کشورمان در ادامه توسعه همکاری‌های اقتصادی، تجاری و افزایش همکاری‌ها در حوزه انرژی، تسهیل تردد ترانزیتی و تقویت تجارت‌های مرزی و موضوعات کنسولی، موضوع افغانستان و تحولات منطقه‌ای را از دیگر محورهای گفت‌و‌گو با «مولود چاووش اوغلو» اعلام کرد و عملگرایی ایران و ترکیه را عامل مهمی برای برطرف کردن موانع تقویت همکاری‌های دو کشور دانست. رئیس دستگاه دیپلماسی در توضیح بیشتر این مسأله افزود: «به مکانیسم‌های مشترکی برای سرعت بخشیدن به همکاری‌های دوجانبه رسیدیم. در حوزه سرمایه‌گذاری‌های متقابل و فعالیت بخش خصوصی ظرفیت‌های فراوانی در دو کشور وجود دارد. در عین حال موانع و مشکلات محدودی نیز در مسیر تجار دو کشور مورد شناسایی قرار گرفت که توافق کردیم که نسبت به آن در اسرع وقت اقدام لازم را به عمل بیاوریم».
وزیر خارجه کشورمان همچنین تأکید کرد که درباره همکاری‌‌های سه‌جانبه ایران و ترکیه با دیگر کشورها در حوزه ترانزیت توافق صورت گرفته است و این موضوع در ذیل نقشه راه همکاری‌های بلندمدت دو کشور و در بخشی از سند مورد توجه قرار خواهد گرفت.
افزایش 71 درصدی حجم مراودات تجاری
«مولود چاووش اوغلو» هم در این نشست خبری یادآور شد که با امیرعبداللهیان درباره آماده‌سازی هفتمین شورای عالی همکاری دو کشور صحبت کرده و براساس پیشنهاد ایران، نقشه راه بلندمدت بین دو کشور آماده‌سازی می‌شود و در حاشیه برگزاری این شورا به امضا می‌رسد. وزیر خارجه ترکیه با بیان اینکه در گفت‌و‌گو با همتای ایرانی‌اش درباره اسناد مختلف درباره مهاجرت غیرقانونی، قاچاق و بقیه مسائل مرزی صحبت کرده است، افزود: «در سال‌جاری حجم مراودات تجاری ۷۱ درصد افزایش داشته است که امیدوارکننده است ولی از اهداف مدنظر خیلی دور هستیم و باید فعالیت بیشتری انجام دهیم». او بررسی گسترش چارچوب‌های تجارت ترجیحی بین دو کشور را بررسی و تلاش برای به نتیجه رساندن مذاکرات ۶ ساله را از جمله محورهای گفت‌و‌گوهای صورت گرفته دانست.   «مولود چاووش اوغلو» همچنین تحریم‌ها علیه ایران را ظالمانه توصیف کرد و گفت: «این تحریم‌ها ظالمانه است و آن را به زبان نیز آورده‌ایم. آنهایی که از برجام خارج شدند باید به این چارچوب برگردند و تحریم‌های یکجانبه‌ای را که علیه ایران اعمال کردند باید بردارند. می‌خواهم برای آغاز مذاکرات تبریک بگویم و امیدوارم مذاکرات در وین به نتیجه مثبت برسد». وزیر خارجه ترکیه در بخش دیگر صحبت‌های خود ضمن اعلام این خبر که سفر رئیس جمهور ترکیه به ایران قبل از پایان سال‌جاری میلادی انجام می‌شود، به موضوعات منطقه‌ای هم اشاره داشت و ضمن محکومیت سوءقصد به نخست‌وزیر عراق و اعلام حمایت از ثبات در این کشور درباره موضوع سوریه هم گفت که امیدواریم در سطوح عالی نشست‌هایی را برگزار کنیم. «مولود چاووش اوغلو» در نهایت به شعر «خانه دوست» سهراب سپهری، شاعر پر آوازه ایرانی اشاره کرد و گفت: «همواره خانه دوست را در تهران دیدم و خودم را در خانه خود دیدم».

گروه فرهنگی/ ششمین جشنواره فصلی و بین‌المللی آرتونیست که شامل عکس، کارتون و نقاشی دیجیتالی می‌شود از 12 آبان ماه به صورت مجازی برگزار شده و تا 29 آذر ماه ادامه خواهد داشت. به گزارش ایرنا، این جشنواره مردمی که شعارش اشاعه فرهنگ ایرانی در دنیاست، 4 بار طی سال به صورت مجازی برگزار می‌شود و یک بار هم نمایشگاهش به صورت فیزیکی برگزار می‌شود. داوود یاراحمدی دبیر این جشنواره فصلی درباره اهداف جهانی جشنواره آرتونیست می‌گوید: «جشنواره آرتونیست یک جشنواره مردمی است و شخصاً یک عده کارتونیست و گرافیست و نقاش دور هم جمع شده‌اند و زیر لوای یک تفکر خاص و در راستای سیاستگذاری برای اشاعه فرهنگ ایرانی در سطح جهان با روند و رویکرد هنر آن را برگزار می‌کنند. این جشنواره برخلاف تمام تاریخچه هنر جهان در سال چهار بار برگزار می‌شود و بسیار کار سنگینی است، چون هماهنگی‌هایش در داخل و خارج از کشور کار سختی است. داورانی هم که انتخاب می‌شوند، در بهترین حالت ممکن و شاخص‌ترین داوران جهانی و هنرمندان مطرح دنیا هستند که حرف برای گفتن دارند. قرار است در گام‌های بعدی فیلم کوتاه و کالیگرافی را اضافه کنیم.» دبیر این جشنواره درخصوص اینکه چگونه بودجه این جشنواره تأمین می‌شود؟ تصریح کرد: «بودجه جشنواره اعم از هزینه‌های جاری و جوایز را از طریق شرکت‌های مختلف که با آنها گفت‌و‌گو می‌کنیم و موضوعی  را که مدنظرشان است وارد جشنواره می‌کنیم و آنها بخشی از هزینه‌ها را تقبل می‌کنند. اعم از چاپ کتاب، جوایز  یا اینکه هزینه درج آگهی در کتاب را می‌گیریم و جشنواره را برگزار می‌کنیم.» یاراحمدی درباره موضوع آثار توضیح داد: «در این جشنواره هنرمندان با موضوعات آزاد می‌توانند شرکت کنند. اما یک موضوع خاص هم همیشه داریم. اینکه از منظر طنز به سیاستمداران هر کشور پرداخته شود. هر آنچه می‌توان تحت عنوان سیاست از آن یاد کرد مثل جنگ و صلح، کمپین‌های خیابانی یا بحث تبلیغات و انتخابات که از نگاه طنز به آن پرداخته می‌شود.» او در ادامه درباره متفاوت بودن این جشنواره از سایر جشنواره‌ها توضیح داد: «شورای سیاستگذاری این جشنواره بر خلاف همه جشنواره‌های جهانی از کشورهای مختلف تشکیل شده است. 20 عضو از کشورهای خارجی هم داریم از آلمان، اسپانیا، قطر، عراق، عمان، سوریه و... مزایای این کار این است که جهانی بودن را درست تعریف کردیم.»

گروه اقتصادی/ مطالبات معوق بانکی و ازآن مهم‌تر ابربدهکارانی که از بازپرداخت تسهیلات دریافتی از بانک‌ها طفره می‌روند، طی سالیان اخیر یکی از معضلات اقتصاد ایران و نظام بانکی بوده است. درطول سالیان گذشته تلاش‌ها برای کاهش میزان مطالبات و به صفر رساندن لیست ابربدهکاران بانکی به جایی نرسید. براساس اطلاعاتی که در اوایل دهه 1390 ازسوی وزارت اقتصاد ارائه شده بود، 80 درصد مطالبات معوق بانکی در دست 500 نفر است. با وجودی که با ارسال پرونده برخی از دانه درشت‌های بدهکار به دستگاه قضا، تکلیف آنها روشن شده است، اما همچنان بخشی از منابع بانکی در دست عده‌ای منجمد شده است.
حال در تازه‌ترین اقدام وزیر اقتصاد دولت سیزدهم، رویه جدیدی را درپیش گرفته است. رویه‌ای که باعث می‌شود تا فهرست ابربدهکاران به روز به اطلاع افکارعمومی برسد و بدین ترتیب هرچند مردم با نام تعدادی از این بدهکاران آشناهستند، ولی با اعلام عمومی همه آنها برای مردم شناخته خواهند شد.
 هرسه ماه لیست ابربدهکاران بانکی را منتشر کنید
درهمین زمینه وزیر اقتصاد از رئیس کل بانک مرکزی خواسته مؤسسات اعتباری مکلف شوند هرسه ماه فهرست ابربدهکاران وهمچنین آخرین اقدامات برای وصول مطالبات را در پایگاه اطلاع‌رسانی خود به اطلاع عموم برسانند.
سیداحسان خاندوزی شامگاه یکشنبه در صفحه شخصی خود در فضای مجازی نوشت: «در نامه رسمی به بانک مرکزی خواستم که بانک‌ها هر سه ماه فهرست ابر بدهکاران را در سایت خود منتشر کنند تا به جای اشخاص معدود، دسترسی به تسهیلات برای طیف وسیع‌تری از تولیدکنندگان و مردم فراهم آید.»
در نامه خاندوزی به صالح آبادی رئیس بانک مرکزی آمده است: بانک‌ها و مؤسسات اعتباری مکلف شوند مشخصات تسهیلات گیرنده یا متعهد، توجیه بانک برای تخصیص منابع، مبلغ تسهیلات یا تعهدات، میزان بازپرداخت، مانده بدهی، نرخ سود، نوع کلی تضامین را منتشر کنند.
در این نامه همچنین آمده است: بانک و مؤسسات اعتباری مکلف هستند که آخرین اقدامات مؤسسه اعتباری برای وصول مطالبات در خصوص کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی و ذینفعان واحد و اشخاص مرتبط با آنها که مانده بدهی غیرجاری آنان اعم از بدهی تسهیلاتی یا تعهدات ارزی یا ریالی بیش از سقف مقرر در آیین‌نامه تسهیلات و تعهدات کلان و همچنین ضوابط مقرر در آیین‌نامه تسهیلات و تعهدات اشخاص مرتبط مصوب شورای پول و اعتبار در هر مؤسسه اعتباری است، در پایگاه اطلاع‌رسانی رسمی خود برای اطلاع عموم به‌صورت گزارش‌های ۳ ماهه در پایان هر فصل منتشر کنند.
به اعتقاد کارشناسان، این اقدام آثار بسیار مثبتی به‌همراه خواهد داشت. زمانی که ابربدهکاران و دلایل عدم بازپرداخت وام دراختیار عموم مردم قرارگیرد، موجب می‌شود تا فرایند وصول مطالبات و تعیین تکلیف پرونده‌های آنها سریعتر انجام شود.

ترانه بنی یعقوب
گزارش نویس
 «واکسن، خانم واکسن زدید؟ واکسن بزنید که از کرونا در امان بمانید.» با شنیدن این جمله توجه‌ام به مردی جلب می‌شود که ماسک آبی رنگی زده و رهگذران را به تزریق واکسن دعوت می‌کند. اتوبوس سیار تزریق واکسن گوشه‌ای از خیابان درست مقابل یک مرکز خرید شلوغ ایستاده. شعاع مورب آفتاب پاییزی روی زمین سایه انداخته. خانمی که مورد خطاب قرار گرفته ماسک ندارد و با لحنی عصبی می‌گوید: «من به واکسن اعتقادی ندارم مگر این ویروس طبیعی ساخته شده که حالا واکسن هم بزنم.» مرد با ملایمت برایش توضیح می‌دهد واکسن زدن کلی فایده دارد و اگر خدای نکرده به کرونا مبتلا شود شدت بیماری را کم می‌کند زن اما همچنان روی حرف خودش پافشاری می‌کند.«من اصلاً مخالف واکسن زدن هستم. دلم نمی‌خواهد واکسن بزنم یک بارهم کرونا گرفتم دوباره که نمی‌گیرم. تازه همین فامیل‌های خودمان واکسن زدند بازهم کرونا گرفتند.»
مرد باز هم به آرامی برایش توضیح می‌دهد واکسن زدن به معنای این نیست که مصونیت کامل پیدا می‌کنید اما واکسن کمک می‌کند قدرت سرایت بیماری کم می‌شود که به نفع دیگران است و البته شدت بیماری را هم کم می‌کند. زن کلافه چند باری سرش را تکان می‌دهد. انگار گوش‌هایش را بر هر گونه استدلالی بسته است. همان طور که زیر لب با خودش حرف می‌زند دور می‌شود. نفر بعدی پسر جوانی است که خیلی زود و با چند جمله صحبت مسئولان اتوبوس سیار متقاعد می‌شود واکسن بزند: «من یک کم از آمپول می‌ترسیدم وگرنه با خود واکسن مشکلی ندارم که البته قول دادند مشکلی پیش نمی‌آید.» آقایی که رهگذران را به تزریق واکسن در اتوبوس سیار دعوت می‌کند می‌گوید خیلی‌ها با صحبت کردن راضی به واکسن زدن می‌شوند البته کسانی هم مثل آن خانم هستند که هیچ استدلالی رویشان تأثیری ندارد.
نمی دانم شما جزو کدام گروه هستید؛ آنهایی که پذیرفته‌اند واکسن بزنند یا آنهایی که هنوز هم مخالف واکسن زدن هستند و فکر می‌کنند واکسن زدن بیشتر از کووید19  دردسر دارد. چه موافق واکسن زدن باشید، چه مخالف آن، بد نیست بدانید کارشناسان و پزشکان تأکید می‌کنند تنها واکسینه شدن بیش از 80 درصد جمعیت هرجامعه‌ای به ایمنی جمعی می‌انجامد. مگر ممکن است کسی نخواهد دوباره مثل گذشته زندگی کند؟ منظورم گذشته بدون کروناست. اینکه بتوانیم آزادانه معاشرت کنیم، درس بخوانیم، دورهم جمع شویم، بچه‌ها دوباره به مدرسه برگردند، دانشجوها به دانشگاه و... اما اینها بدون واکسن ممکن نیست.
حمید مختاری، یکی از کسانی است که برای اتوبوس سیار کار می‌کند ،وی می‌گوید: «در کل استقبال مردم بد نیست و تعداد کسانی که به واکسن زدن متقاعد می‌شوند بیشتر از ضد واکسن‌هاست.»
 - به مخالفان واکسن یا ضد واکسن‌ها چه می‌گویید تا واکسن را بپذیرند؟
 - ما به آنها می‌گوییم واکسن زدن هیچ عوارضی ندارد و برای سلامت خود و اطرافیان‌شان مؤثر است. اما متأسفانه تبلیغات منفی درباره واکسن روی ذهن خیلی‌ها تأثیر بد گذاشته. هدف این تبلیغات آن است که مردم را از واکسن فراری دهند اما اشتباه همین جاست چون درهمین مدت کوتاهی که مردم واکسینه شده‌اند سلامت عمومی بالا رفته و میزان ابتلا کم شده. با همین استدلال ها خیلی‌ها راضی به واکسن زدن می‌شوند.
 - روزانه در این اتوبوس چند نفر واکسن می‌زنند؟
 - البته بستگی به مراجعه کنندگان دارد و در طی روز متغیر است اما روزی 150 تا 200 نفر معمولاً واکسن می‌زنند. هر منطقه‌ای هم یک اتوبوس زندگی دارد.
- طبق تجربه شما بیشتر ضد واکسن‌ها در چه گروه سنی قرار دارند؟
- البته از هر سنی هستند و نمی‌توان مشخصاً گفت چه رنج سنی. شما باید بدانید چطور با ضد واکسن‌ها صحبت کنید تا متقاعدشان کنید ممکن است برخی آدم های عادی وقتی با مخالفان واکسن حرف می‌زنند، بیشتر دلسردشان کنند.برخی مخالفان واکسن وقتی همین‌جا جلوی چشم‌شان مراجعه کنندگان دیگر را می‌بینند بیشتر به تزریق واکسن متقاعد می‌شوند.
دختر جوان کمی آن سوتر ایستاده و به این حرف ها گوش می‌دهد با صدایی مضطرب می‌گوید: «راستش من هم واکسن نزده‌ام با اینکه در محل کارم شرط گذاشته‌اند که اگر واکسن نزنم حقوقم را پرداخت نمی‌کنند هنوز قانع نشده‌ام. حرف و سؤال من علمی است اینکه چطورهمه واکسن‌ها تولید‌شان این همه زمانبر است اما واکسن کرونا به این زودی تولید شده؟ شاید عده‌ای جواب‌هایی بدهند، اما این پاسخ‌ها برای من قانع کننده نبوده.برای همین هم واکسن نمی‌زنم.»
زن دیگری نفس زنان از مرکز خرید بیرون می‌آید چند کیسه پلاستیکی در دست دارد: «من چند ماهی هست واکسن زده ام اما نتوانستم همسرم را قانع کنم واکسن بزند. می‌دانم با واکسن نزدن او جان من و بچه‌ها هم در خطر جدی است هیچ جوره نمی‌توانم قانعش کنم. می‌گوید شما که واکسن زده‌اید چند سال بعد بیماری‌های عجیب و غریب می‌گیرید. الان هم من و بچه‌ها هر مشکلی پیدا می‌کنیم به واکسن ربط می‌دهد.جلوی خودش که نمی‌توانم بگویم اما کاش دولت قانونی بگذارد که اگر کسی واکسن نزد از بعضی مزایا محروم شود آن وقت امثال شوهر من هم واکسن می‌زنند. من وبچه‌ها دوست داریم زودتر به زندگی عادی برگردیم اما انگارشوهرم نمی‌خواهد این اتفاق بیفتد.»
 البته بد نیست بدانید تعداد ضد واکسن‌ها در دنیا هم کم نیست و خیلی از دولت‌ها برای متقاعد کردن آنها دچار چالش جدی شده‌اند. مثل دولت آلمان که این روزها آمار ابتلای بالایی دارد. خیلی‌ها در این کشور مخالف واکسن زدن هستند و تعدادی هم که واکسن زده‌اند هیچ پروتکل بهداشتی را رعایت نمی‌کنند. این دولت‌ها اغلب به فکر گذاشتن قوانینی هستند تا افراد را مجبور به واکسن زدن کنند.
دکترهادی یزدانی، پزشک درباره متقاعد کردن ضد واکسن‌ها و ترغیب‌شان به واکسن زدن می‌گوید: «من فکر می‌کنم به تکافوی ادله رسیده‌ایم. کسی که بخواهد برداشت اش این باشد که واکسن ضد سلامتی اش است هیچ جوره نمی‌توان توجیه‌اش کرد و کسی هم که قصد واکسن زدن داشته باشد نمی‌توان منصرف اش کرد. هر چند معتقدم آمار ما در این زمینه در مقایسه با امریکا و اروپا ناامید کننده نیست. 20 تا 40 درصد افراد هر جامعه‌ای را معمولاً مخالفان واکسن تشکیل می‌دهند. ولی مهم این است که این اندیشه تقویت نشود و مدافع رسمی نداشته باشد و گرنه این درصد در همه جای دنیا همین طور پخش شده. هرچند برخی رسانه‌ها کاملاً به نفع ضد واکسن‌ها عمل کرده‌اند.منظورم از این رسانه‌ها رسانه‌ای مثل صدا‌و‌سیماست وگرنه خرده رسانه‌ها به وظیفه خود عمل کرده‌اند. مثلاً همین کشور روسیه و کشورهای اطرافش را ببینید که چقدر ضد واکسن دارد. از این به بعد بیشتر اهرم‌های قانونی می‌تواند به کاهش این روند کمک کند کاری که بسیاری از کشورهای دنیا هم برای راضی کردن ضدواکسن‌ها انجام می‌دهند. فکر کنید اگر الان بخواهید سوار اتوبوس یا هواپیما شوید اگر همه کد واکسن داشته باشند آن وقت ممکن است خیلی‌ها مجبور به واکسن زدن شوند. اهرم‌های قانونی بسیاری از جمله محدود کردن خدمات بانکی، رایانه و حتی کارت سوخت می‌تواند برای ضد واکسن‌ها اعمال شود یا مثلاً قانونی که تأکید می‌کرد کارمندان دولت اگر واکسن نزنند ملزم می‌شوند هر 72 ساعت تست پی‌سی‌آر بدهند. این سخت گیری‌ها مفید وهمراه با خیرعمومی است.»
 به‌گفته این پزشک از اینجا به بعد برای تغییر رویه ضد واکسن‌ها باید از اهرم قانون استفاده کرد. اهرم‌هایی مثل محدود کردن دسترسی افراد به حساب بانکی یا شرط داشتن کارت واکسن برای دسترسی به این خدمات. البته نباید این طور باشد که تعداد زیادی بدون اینکه واکسن زده باشند کارت واکسن بگیرند، یعنی باید کنترل جدی روی این پروسه انجام شود.
نمی‌دانم شما کدام طرف خط ایستاده اید، مخالف تزریق واکسن هستید یا موافق آن؟ شاید هم برای تزریق دوز سوم واکسن‌تان روزشماری می‌کنید. شاید هم جزو آنهایی هستید که رؤیای دنیای بدون کرونا را در سر می‌پرورانید. هرچه هست بهتر است بدانید تا اطلاع ثانوی دنیای بدون کرونا ممکن نیست پس واکسن بزنید.

مصطفی عیوضی
دبیر سرویس سیاسی
«باید اعتراف کنیم منافع ارز ۴۲۰۰ تومانی به مردم نرسید»؛ این جمله‌ می‌تواند سرآغاز روشنی برای شروع روند بازرسی قوه‌ قضائیه از نتایج افعال مسئولان اقتصادی دولت قبل در موضوع ارز ترجیحی باشد. گوینده این جمله هم کسی نیست جز دکتر محمدباقر نوبخت، معاون رئیس‌جمهوری سابق و رئیس سابق سازمان برنامه و بودجه کشور.
سه سال پیش، پس از مطرح شدن دلار «4200 تومانی» از سوی اسحاق جهانگیری، ارز ترجیحی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین بازیگران اقتصاد کشور، معادلات را شکل داد. تصمیمی که در خود دولت نیز کسی آن را گردن نگرفت و به همین خاطر نقش ویژه شخص رئیس‌جمهوری سابق را در این ماجرا پررنگ می‌کند. پس از جهش دلار از کانال سه هزار تومان، دولت روحانی با پرداخت یارانه به واردکنندگان به میزان اختلاف قیمت روز دلار با 4200 تومان، به‌دنبال تدبیر برای بازار و تثبیت قیمت تمامی کالاهای وارداتی بود. اقدامی عجیب و نسنجیده که منتج به هدررفت حجم قابل توجهی از منابع ارزی کشور شد و اوضاع تولید را بدتر کرد؛ چرا که هر ثبت سفارشی برای واردات حتی در کالاهای غیرضروری، در صف دریافت کنندگان ارز قرار می‌گرفت. وقتی بتدریج دولت متوجه اشتباه(خوشبینانه) خود شد، فهرستی از کالاهای ضروری اعلام شد و بنا به ادعای مسئولان وقت، ارز 4200 تومانی صرفاً به آنها تعلق می‌گرفت. کالاهایی نظیر دارو، دانه‌های روغنی، برنج، شکر، گوشت و گندم از جمله این کالاهای اساسی محسوب می‌شد. در مراحلی نیز برخی از این محصولات از جمله قند و شکر از فهرست حذف شدند و در نهایت ارز ترجیحی صرفاً به کالاهایی محدود شد که با سفره مردم ارتباط بیشتری داشتند.  در نهایت طی سال‌های 97، 98 و 99 و همچنین مطابق آمار سال 1400، مبلغی معادل 57 میلیارد دلار که بخش کوچکی از آن از محل درآمدهای دولت از صادرات بوده است، تأمین شد(می‌شود) و در اختیار واردکنندگان قرار گرفت(می‌گیرد). در برخی از کالاها نظیر روغن که البته در مقاطعی کمیاب شد، دولت توانست تا حد مطلوبی، قیمت را مطابق انتظار تثبیت کند اما مطابق آنچه کارشناسان می‌گویند، امروز پرداخت هزینه کالاهای دیگری نظیر تخم مرغ و گوشت قرمز که متأثر از اقلام وارداتی است، تفاوتی با بازار آزاد (عدم پرداخت یارانه ارزی) ندارد و گویی اصلاً برای کنترل قیمت آنها ارزی پرداخت نشده است.
اگر دولت چنین یارانه عظیمی را به‌درستی پرداخت کرده بود، با احتساب میزان متوسط تورمی که طی سه سال گذشته اعلام شده است، باید شاهد قیمت‌های کمتری می‌بودیم. چرایی رقم نخوردن این اتفاق و به تبع آن تشدید مشکلات معیشتی، نشانگر وقوع یک اتفاق تلخ بزرگ است که پای مسئولان اقتصادی دولت قبل را به وسط ماجرا می‌کشاند. بررسی فهرست دریافت‌کنندگان ارز ترجیحی، میزان مبالغ دریافتی و مصارف آنها و همچنین روند مدیریت مسئولان دولت قبل در این امر توسط قوه قضائیه می‌تواند از هزارتوی ماجرای 4200 تومانی پرده بگشاید. اگرچه قوه قضائیه با برگزاری دادگاه‌های متعددی در این باره، احکامی را نیز متوجه سوء‌استفاده کنندگان کرد اما مسأله ارز 4200 تومانی دوسویه است کما اینکه در موضوعی مانند رشوه، هر دو طرف مجرم‌اند؛ یعنی از یک طرف ارز را «تخصیص» می‌دهند و از طرف دیگر ارز را «دریافت» می‌کنند، اگر تخلفی رؤیت شود، باید عوامل پیشینی آن را نیز بررسی نمود. مسأله‌ای مشابه در موضوع واگذاری اموال دولت تحت عنوان خصوصی‌سازی‌ها که بویژه در موضوع اهلیت سنجی از مالکان جدید، روند قانونی آن را با فساد‌های متعددی مواجه کرد.
تشکیل پرونده «ارز 4200 تومانی» در دستگاه قضا با دعوت از مسئولان ارشد اقتصادی دولت سابق به منظور بازرسی روند و شفافیت‌زایی نسبت به آن چند حسن خواهد داشت؛ حسن اول آنکه قوه‌ قضائیه اقتدار خود را در بررسی مسأله «ترک فعل» مسئولان به اثبات می‌رساند و دیگر آنکه با بررسی این روند می‌توان خلأهای قانونی و منافذ فساد را -بویژه در موضوعات ارزی که نیازمند زیرساخت‌های فنی جهت ایجاد شفافیت است- کشف کرد. بنابراین گره‌گشایی از این هزارتو جز با ورود مقتدرانه دستگاه قضا و نهادهای امنیتی کشور میسر نخواهد شد. چه آنکه آیت‌الله رئیسی در دوره‌ای که مسئولیت خطیر دستگاه قضا را برعهده داشت، دستورالعمل نحوه مقابله با ‌ترک وظایف قانونی مدیران را ابلاغ کرد و این امر یک اتفاق رو به جلو و بدیع در پیشگیری از وقوع جرایم، بویژه جرایم اقتصادی قلمداد می‌شد. امروز نیز پاسخ به این سؤال را که «چرا ارزهای تخصیص داده شده به مردم نرسید» یک نفر به‌خوبی می‌تواند برای مردم توضیح دهد و او، غلامحسین محسنی اژه‌ای است. اژه‌ای در نشست اخیر خود با اعضای کمیسیون اصل 90 مجلس، اعلام کرد که قوه قضائیه رسیدگی به مصادیق روشن ترک فعل‌ها را آغاز کرده است؛ بنابراین تشکیل پرونده موسوم به «ارز جهانگیری»، آن هم با همان وسعتی که در‌شأن اوست، می‌تواند بهترین شروع برای رسیدگی به مصادیق روشن ترک فعل قلمداد شود؛ چه آنکه معیشت 80 میلیون ایرانی در سال‌های گذشته با تصمیمات غلط، تدابیر ناصحیح و البته فسادخیز مسئولان دولت قبل -که به بسیاری از آنها نیز رسیدگی شد- در تنگنا قرار گرفت و آواربرداری از آن جز با همت و هم‌افزایی دولت، قوه‌قضائیه و مجلس، میسر نخواهد شد.

برش

طبق گزارش مرکز رسانه قوه قضائیه حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای در نشست اخیر خود با اعضای کمیسیون اصل ۹۰ مجلس همفکری و همکاری قوای سه گانه برای دیدن آسیب‌ها، شناخت مشکلات مردم و رسیدن به درک مشترک از مسائل و پیدا کردن و اجرای راه حل آنها را از ضروریات امروز دانست. رئیس قوه قضائیه در خصوص محاکمه برخی مسئولان سابق به‌دلیل ترک فعل در انجام وظایف قانونی‌شان گفت: برخی ترک فعل‌ها جرم است، اما برخی جرم نیست، ولی ممکن است سبب بروز خسارت‌هایی شده باشد.
حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای افزود: قوه قضائیه رسیدگی به مصادیق روشن ترک فعل‌ها را آغاز کرده و در حال رسیدگی است، اما در مواردی که بر اساس قانون جرم نبوده، ولی موجب ضرر و زیان است باید بررسی شود که چه آسیب‌ها و به چه میزانی از یک ترک فعل به وجود آمده است که این کار زمانبر است.
وی ادامه داد: خود این مسأله که چه کسی تشخیص دهد چه خسارتی و با چه میزان از یک ترک فعل به وجود آمده خیلی مهم است که این را باید کارشناس یا بازرس یا ضابط تشخیص دهد و این مسأله هم نیازمند همفکری است تا بتوانیم مسائل را احصا و در یک سیر قانونی منطقی رسیدگی کنیم.

محمد محمدی سدهی/ تیم ملی فوتبال ایران از ساعت 19:30 امروز در اولین دیدارش از دور برگشت مقدماتی جام جهانی 2022 قطر به مصاف سوریه می‌رود. دیداری که در ورزشگاه ملک عبدالله دوم امان پایتخت اردن برگزار می‌شود و قضاوت آن را مانینگ چینی برعهده خواهد داشت. شاگردان دراگان اسکوچیچ که پنجشنبه گذشته موفق شدند لبنان را با گل‌های سردار آزمون و احمد نوراللهی 2-1 شکست دهند و با 13 امتیاز در صدر گروه A باقی بمانند، امروز به مصاف سوریه‌ای می‌روند که 12 دیدار در سال ۲۰۲۱ برگزار کرده و صاحب تنها ۲ برد شده است. سوری‌ها در 7 مسابقه شکست را متحمل شده‌اند و از آخرین پیروزی آنها ۱۶۲ روز می‌گذرد.
ملی‌پوشان ایران پس از کامبک شیرینِ دقایق آخری برابر لبنان، تنها هدفشان کسب 3 امتیاز مقابل سوریه است تا یک گام دیگر به صعود به جام جهانی نزدیک‌تر شوند. این در حالی است که تیم ملی در اولین مسابقه‌اش در این مرحله موفق شد سوریه را 1-0 شکست دهد. در آن دیدار که 11 شهریور سال جاری در ورزشگاه آزادی تهران برگزار شد، علیرضا جهانبخش روی پاس مهدی طارمی موفق به گلزنی شد تا یوزها که در آن مقطع اسکوچیچ را به دلیل ابتلا به ویروس کرونا روی نیمکت نداشتند، به پیروزی برسند. البته ایران امشب و برای بازی برگشت با سوریه هر 3 نامبرده را در اختیار ندارد؛ جهانبخش 2 اخطاره است، طارمی به تیم ملی دعوت نشده و اسکوچیچ هم به دلیل اخراج مقابل لبنان، روی نیمکت حضور نخواهد داشت. در سمت مقابل، سوری‌ها در شرایطی به میدان می‌روند که شرایط خوبی در این گروه ندارند. شاگردان نزار محروس که در بازی قبلشان برابر عراق به تساوی 1-1 رسیدند، با 2 امتیاز در قعر جدول قرار دارند. از سویی بنابر گزارش‌های منتشره، 8 بازیکن سوریه در این دیدار به دلایل مختلف غایب هستند که عمر خربین مهاجم سرشناسشان مهم‌ترین آنهاست. گفتنی است ایران و سوریه تاکنون ۲۹ بار مقابل یکدیگر قرار گرفته‌اند که حاصل آن ۱۷ پیروزی برای ایران، یک پیروزی برای سوریه و ۱۱ تساوی بوده‌ است. در این بازی‌ها جمعاً ۶۲ گل به ثمر رسیده‌ که سهم ایران ۴۷ گل و سهم سوریه ۱۵ گل بوده است. ایران با سرمربیگری اسکوچیچ تاکنون 2 بار (هر دو در سال جاری) برابر سوریه به میدان رفته و پیروز از زمین خارج شده است؛ اولی در قالب بازی دوستانه (3-0) و دیگری بازی رفت همین مرحله (1-0). حالا سرمربی کروات و بازیکنانش می‌خواهند با هت تریک در پیروزی برابر سوری‌ها، خیال خود را تا حدود زیادی برای صعود به قطر راحت کنند. گفتنی است امروز لبنان و امارات از ساعت 15:30 و عراق و کره جنوبی از ساعت 18:30 دیگر دیدارهای گروه A را برگزار می‌کنند.

2 و6

مهسا رمضانی
خبرنگار
یکی از چهره‌های اثرگذار در جغرافیای فکری معاصر ما، بی‌تردید، مرحوم علامه طباطبایی است. گواه این مدعا، آثار فکری و مکتوب ایشان و شاگردان برجسته‌ای است که امروزه هر یک وزنه‌ای در این جغرافیای فکری- فرهنگی محسوب می‌شوند. اکنون که در چهلمین سالروز درگذشت علامه طباطبایی هستیم «سلوک علمی و مشی فکری علامه» را با حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر مسعود آذربایجانی، عضو هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و مدیر گروه فلسفه علوم‌انسانی مجمع عالی حکمت به بحث گذاشتیم. او معتقد است که علامه صاحب مکتب فکری - فلسفی‌ است که اکنون میراث ارزشمندی برای حوزه علمیه بشمار می آید. او در این نشست، به تأثیر علامه بر جریان فکری حوزه نیز اشاره داشت.

مرحوم علامه طباطبایی از شخصیت‌های اثرگذار در حوزه علمیه به‌شمار می‌آید، ردپای این اثرگذاری را کجاها می‌توان دید؟
مباحث فلسفی در حوزه علمیه قبل از آیت‌الله بروجردی وعلامه طباطبایی، تقریباً منزوی و مهجور بود. در این راستا، علامه طباطبایی بارها عنوان کردند که دو خلأ را در حوزه احساس می‌کنند؛ «مباحث فلسفی» و «مباحث تفسیری». ایشان با اینکه یک مجتهد قوی در مسائل فقه و اصول بودند اما چون در خصوص این دو خلأ احساس وظیفه می‌کردند، به شکلی جدی به این دو پرداختند و باید گفت که بحق از پس هر دو نیز برآمدند. نگارش تفسیر ارزشمند «المیزان» در همین راستا انجام شد. بدون تردید در چهل سال گذشته بسیاری از بخش‌های حوزه‌های علمی و دانشگاه‌ها بر سفره المیزان نشسته و صدها رساله علمی در مقطع دکتری و حوزوی از مبانی المیزان در مباحث خود بهره گرفته‌اند.در بحث‌های فلسفی نیز ایشان دو کتاب «بدایه الحکمه» و «نهایه الحکمه» را تدوین کردند و این دو کتاب به‌عنوان کتاب درسی برای فلسفه قرار داده شد. افزون بر این، شاگردان بسیاری در محضر ایشان تلمذ کردند که امروز حوزه‌های علمیه از آنان بهره می‌برد همچون حضرت استاد آیت‌الله جوادی آملی، مرحوم آیت‌الله حسن‌زاده آملی، مرحوم آیت‌الله مصباح یزدی، آیت‌الله انصاری شیرازی، استاد شهید مطهری و... بنابراین، علامه طباطبایی فارغ از همه آثار قلمی و فکری، بواسطه تربیت چنین شاگردان فرزانه‌ای، حق بزرگی بر گردن حوزه دارند.
 ورود مباحث فلسفی و رواج آن در حوزه‌های علمیه، چه فضای تازه‌ای برای طلبه‌ها و عالمان دینی ما ایجاد کرد؟
این نکته بسیار مهمی است و امروزه ما به آن نیاز داریم. ورود مباحث فلسفی و نگاه عقلی در حوزه‌ها، ما را از اخباری‌گری و سطحی‌نگری و نگاه روبنایی و نازل به معارف دینی دور می‌کند، نگاه عمیق و ژرف به مباحث اسلامی را نهادینه کرده و این امر خود باعث «قوت تبیین» می‌شود.نگاه فلسفی در حقیقت رشد عقلانیت، ژرف‌نگری، استدلال و برهان است و از رهگذر حوزه‌ها، جامعه اسلامی را از نگاه‌های خرافی، بدعت‌نگر و روبنایی دور کرده و می‌تواند ما را به‌سمت تعمیق مباحث دینی هدایت کند.
امروزه چقدر حوزه توانسته «مشی فکری» و «سلوک علمی» علامه را گسترش دهد؟
ما امروز با مکتب فلسفی و عقلی علامه طباطبایی مواجه هستیم؛ کسی که شاگردان زیادی را تربیت کرد و آثار بسیاری را به رشته تحریر درآورد و توانست با یک نگاه نوصدرایی به مباحث فلسفی، بین «مبانی عقلی فلسفه» با «معارف دین» و «نیازهای روز» پیوند برقرار کند. این یک مکتب فکری جدید است که ما باید بیشتر از این، قدردان ایشان باشیم.
ایشان در مقام یک متفکر، چقدر به مسائل روز جامعه ورود می‌کردند؟
علامه طباطبایی به مسائل روز جامعه اهتمام جدی داشتند. شاهد این مدعا نگارش کتاب «اصول فلسفه و روش رئالیسم» است. ایشان در آنجا هم با نگاه مادی‌گرایانه و ماتریالیستی و هم با نگاه‌های کمونیستی و مارکسیستی مقابله کردند. این یکی از اقدامات ایشان در زمینه «زمان‌شناسی» بود. افزون بر این، ایشان جلسات متعددی با مرحوم پروفسور هانری کربن داشتند. این امر نشان می‌دهد که ایشان از تقارب فکری و گفت‌وگو با افکار دیگر دور نبودند. همچنین با فیلسوفان دانشگاهی ارتباط خوبی داشتند، در این جهت مشی ایشان دنبال شده ، هر چند ممکن است که حق مطلب آنگونه که باید، ادا نشده باشد.
اگر بخواهیم مشی ایشان را سرلوحه کار حوزه قرار دهیم، چالش عمده امروز جامعه ما چیست که حوزه باید به آن بپردازد؟
مسائل متعدد است، مسائلی که در غرب اخیراً مطرح شده است «فلسفه طبیعت‌گرایی» است که به یک معنایی این جنس از فلسفه در حال توسعه است و باید به آن پرداخته شود. «معنویت‌گرایی» هم نیاز مردم جهان است و هم اینکه متأسفانه محدود شده به معنویت‌های کاذب و بی‌پایه. افزون بر این، در رابطه با «فلسفه حاکمیت» و «فلسفه سیاست» نیازمند بازخوانی هستیم تا دیدگاه‌های اسلامی در این زمینه تبیین شود. «معناگرایی» و «معنای زندگی» از جمله موضوعات مهمی است که امروز باید در دستور کار حوزه قرار گیرد.
علامه در امتداد یافتن فلسفه اسلامی چقدر نقش داشتند؟
با توجه به آثار علمی، قلمی و سخنرانی‌های مرحوم علامه طباطبایی می‌توان به 5 محور در خصوص امتداد یافتن فلسفه اسلامی توسط او اشاره کرد؛ محور نخست، بالندگی و توسعه فلسفه اسلامی است. ایشان ترویج و نهادینه‌سازی فلسفه اسلامی را با تألیف کتب «بدایه الحکمه» و «نهایه الحکمه» وارد مرحله جدیدی کردند. تدریس فلسفه بویژه حکمت متعالیه و اسفار ملاصدرا، ابداعات فلسفی (16مورد) که در حوزه داشتند و حاشیه‌هایی که بر اسفار نوشتند، بخشی از اقدامات ایشان در توسعه فلسفه اسلامی در متن فلسفه بود.
محور دوم، در بخش دین‌شناسی، اعتقادات و علوم کلامی است، در این زمینه نیز با استفاده از پشتوانه‌های فلسفی به تبیین مبانی اعتقادی پرداختند؛ به‌عنوان مثال در اثبات وجود حضرت حق، ذات، اسماء، صفات و افعال الهی آثاری را به رشته تحریر درآوردند. همچنین ایشان روزآمدی بحث‌های اعتقادی را نیز در دستور کار خود داشتند و در این راستا، رساله «الولایه»، کتاب «شیعه در اسلام» و «قرآن در اسلام» را به نگارش درآوردند. بخش دیگر، پاسخ به شبهات است. مرحوم علامه طباطبایی در مبانی اعتقادی، کتاب‌ها و آثار مستقل دارند، از آن جمله می‌توان به کتاب «وحی یا شعور مرموز»، «علی و فلسفه الهی» و... اشاره کرد. همچنین مرحوم علامه طباطبایی در تفسیر المیزان هم بحث‌های مستقلی در ذیل آیات قرآن و معارف الهی و بحث‌های مبانی کلامی دارند.محور سوم، انسان‌شناسی است. انسان‌شناسی مبنا و محور علوم‌اسلامی است. ایشان آثار متعددی را با پشتوانه‌های فلسفی و عرفانی به نگارش درآوردند؛ همچون «انسان ماقبل الدنیا، انسان فی‌الدنیا، انسان بعد دنیا».محور چهارم، بحث اخلاق است. مرحوم علامه طباطبایی در بحث از اخلاق دارای دو ایده و ابداع جدید هستند؛ نخست، در بخش اخلاق نظری که «نظریه اعتباریات» را مطرح می‌کنند و بر این اساس، تبیین جدیدی از گزاره‌های اخلاقی به‌دست می‌دهند. دوم، در بخش اخلاق عملی است که در کتاب المیزان از رهگذر تفسیر به این مهم پرداخته‌اند و در آنجا مسلک توحیدی قرآن را در اخلاق ذکر به تبیین می‌گذارند.
محور پنجم، امتدادسازی فلسفه در علوم‌انسانی است. ایشان بویژه در مباحث جامعه‌شناسی، علم سیاست، حقوق، مباحث تربیتی و بعضاً مباحث روانشناسی هم آثارمستقل دارند و در «المیزان» مفصل مباحثی را در حوزه علوم‌انسانی ذکر کرده‌اند.

نیم‌نگاه

علامه طباطبایی توانست با یک نگاه نوصدرایی به مباحث فلسفی، بین «مبانی عقلی فلسفه» با «معارف دین» و «نیازهای روز» پیوند برقرار کند. این یک مکتب فکری جدید است که ما باید بیشتر، قدردان ایشان باشیم. علامه طباطبایی فارغ از همه آثار قلمی و فکری، بواسطه تربیت شاگردان فرزانه‌ای چون حضرت استاد آیت‌الله جوادی آملی، مرحوم آیت‌الله حسن‌زاده آملی، مرحوم آیت‌الله مصباح یزدی، آیت‌الله انصاری شیرازی، استاد شهید مطهری و... حق بزرگی بر گردن حوزه دارند

گروه سیاسی/ دو دهه اشغالگری امریکا در افغانستان نتوانست به‌طور کامل خواسته‌های آنها را به ثمر برساند. امریکایی‌ها با وجود اینکه به گفته بایدن روزانه 300 میلیون دلار هزینه کرده‌اند اما دست خالی از این کشور فراری شدند. واشنگتن پس از شکست قطعی و ناکامی در ایجاد یک الگوی مطلوب سیاسی در کابل به این نتیجه رسید تا بر آواره‌های افغانستان زیرساختی برای شکل‌گیری یک پیروزی جدید بنا کند. رمز این پیروزی البته در شکست و ایجاد ناامنی برای مردم افغانستان نهفته است‎؛ این ناامنی با توجه به موقعیت ژئوپلیتیک و استراتژیک این کشور پتانسیل دارد تا به کشورهای مهم و همسایه سرایت کند و منجر به تخلیه انرژی رقبای امریکا در منطقه یعنی چین‏، ایران و روسیه شود.
برنامه‌ریزی امریکا همزمان با تسلط طالبان بر افغانستان باعث شده سیاستمداران کشورمان در برابر آزمونی سخت قرار بگیرند. از طرفی امریکایی‌ها توان خود را بر ایجاد ناامنی در این کشور گذاشته و درصدد هستند افغانستان را به صادرکننده تروریسم تکفیری و داعش در منطقه تبدیل کنند. از طرف دیگر‏ مسائل داخلی این کشور از جمله قدرت‌گیری طالبان‏، نگرانی‌ها در خصوص عدم شکل‌گیری دولتی فراگیر و در عین حال اختلاف طالبان با گروه تروریستی داعش منجر به این شده تا آینده مبهم این کشور همراه با بیم‌ها و امیدها تصمیم‌سازی در خصوص همسایه شرقی را سخت‌تر کند.  در ماه‌های اخیر خلأ قدرت در افغانستان به داعش این جرأت را داده تا دست به جنایات و ترورهای بیشتری بزند و با وجود اینکه طالبان مدعی مبارزه با آن است خون‌های زیادی از مردم این کشور ریخته شود. مضاف بر این‏، مردم افغانستان این روزها با بحران انرژی نیز دست و پنجه نرم می‌کنند که با ورود به فصل زمستان توسعه همکاری با همسایگان را برای این کشور اجتناب‌ناپذیر کرده است.
همین موقعیت حساس باعث شد دولت سیزدهم 5 آبان (27 اکتبر) میزبان دومین نشست وزرای امور خارجه همسایگان افغانستان در تهران باشد. این نشست در حضور وزرای امور خارجه ازبکستان، چین، ترکمنستان، تاجیکستان و پاکستان، وزیر امور خارجه روسیه و آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل برگزار شد.  در این نشست وزرای امور خارجه کشورهای همسایه افغانستان بر اهمیت شنیدن صدا و خواسته مردم افغانستان از سوی جامعه بین‌المللی تأکید کردند و خواستار این شدند که گروه حاکم بر افغانستان به تعهدات خود در مقابل خواسته‌های مردم افغانستان و انتظارات جامعه بین‌الملل عمل کرده و همچنین بر اهمیت تشکیل دولت فراگیر در این کشور با مشارکت و حضور گروه‌های مختلف افغانستانی تأکید کنند. همچنین سیدابراهیم رئیسی رئیس جمهوری ایران در هفته‌های ابتدایی دولت خود حسن کاظمی قمی را به عنوان نماینده ویژه خود در امور افغانستان معرفی کند.
کاظمی قمی که از دیپلمات‌های
باتجربه کشورمان است سابقه سفارت ایران در عراق و کنسولگری ایران در هرات را برعهده داشته و تخصص خوبی در خصوص استراتژی‌های امریکا در منطقه دارد. وی بامداد روز گذشته در سفری از قبل اعلام شده در رأس هیأتی وارد افغانستان شد تا با هیأت حاکمه در این کشور مذاکراتی داشته باشد. قمی در میدان هوایی کابل به خبرنگاران گفت که او درباره چگونگی ایجاد تعامل میان کابل-تهران و کشورهای منطقه، مسائل اقتصادی، امنیتی و سیاسی با مقام‌های طالبان گفت‌وگو خواهد کرد.
اشغالگران به دنبال گسترش تروریسم نیابتی
نماینده ویژه رئیس جمهوری به طراحی امریکایی‌ها برای منطقه اشاره کرد و گفت «اشغالگران به دنبال گسترش تروریسم نیابتی در منطقه هستند.» کاظمی قمی در مصاحبه با خبرنگار صداوسیما در فرودگاه کابل با تأکید بر همکاری مشترک ایران و افغانستان در حوزه امنیتی و مبارزه با تروریسم گفت: «افغانستان و ایران باید مرزهای مشترک امن داشته باشند زیرا اشغالگرانی که از افغانستان فرار کرده‌اند تلاش می‌کنند گروه‌های تروریستی نیابتی خود را در منطقه گسترش دهند.»
او با اشاره به اینکه افغانستان در چهار دهه اخیر در اشغال متجاوزان بوده، افزود: «افغانستان در 20 سال اخیر در اشغال امریکا بود اما مردم این کشور با مقاومت خود، اشغالگران را از کشورشان بیرون راندند و زمام امور افغانستان را در دست خود گرفتند.»
پیش از این سفر سفارت جمهوری اسلامی ایران در کابل در حساب رسمی خود در توئیتر نوشته بود: «کاظمی قرار است در این سفر با مقامات عالی طالبان پیرامون موضوعات مختلف همچون مسائل منطقه‌ای، مهاجرین، کمک‌های بشردوستانه، تشکیل دولت فراگیر و بویژه موضوعات اقتصادی گفت‌وگو نماید. کمک به مردم افغانستان قبل از فصل سرما در اولویت می‌باشد.»
سفارت ایران در حالی به اهمیت این سفر قبل از فصل سرما تأکید دارد که این کشور سالانه 280 میلیون دلار برای خرید برق از کشور‌های همسایه هزینه می‌کند اما با وجود این حدود 65 درصد مردم افغانستان به برق دسترسی ندارند. همچنین هفته گذشته حکمت‌الله نوروزی سخنگوی شرکت دولتی برق افغانستان (برشنا) اعلام کرده بود: «بر اساس توافقنامه‌ای که میان افغانستان و جمهوری اسلامی ایران امضا شده است، 100 مگاوات برق از ایران وارد می‌شود و این میزان برق برای تأمین انرژی مورد نیاز استان‌های حوزه غرب افغانستان به مصرف می‌رسد.»
محورهای سفر از زبان سخنگوی وزارت خارجه
این مسأله احتمالاً تنها یکی از ده‌ها موضوعی است که در کنار مسأله رشد تروریسم‏، مشکلات اقتصادی و ضرورت تشکیل دولت فراگیر در این سفر مورد گفت‌وگو قرار گرفته است. در همین خصوص سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره سفر کاظمی قمی به کابل اظهار داشت: «این سفر به عنوان نماینده ویژه جمهوری اسلامی ایران در امور افغانستان انجام و گفت‌وگوهایی با هیأت حاکمه سرپرستی در افغانستان خواهد داشت و موضوعات مختلف مربوط به وضعیت امروز و فردای مردم افغانستان گفت‌وگو خواهد کرد.»
وی بیان کرد: «مردم افغانستان در مضایق جدی اقتصادی به سر می‌برند و تلاش کردیم مردم افغانستان کمترین تأثیر را از تحولات افغانستان و خروج فاجعه بار امریکا از این کشور داشته باشند.» خطیب‌زاده یادآور شد: «درباره مسئولیت این هیأت حاکمه سرپرستی گفت‌وگو می‌شود.
خیلی نگران رشد افراطی‌گری و تروریسم هستیم و بدترین شکل این تروریسم هم حمله به نمازگزاران است که چندین بار رخ داد و مسئولیت مستقیم آن ارتباط با هیأت حاکمه سرپرستی دارد که از امنیت نمازگزاران و مردم افغانستان حفاظت کند. متأسفانه گزارش‌هایی درباره فعالیت داعش در جغرافیای افغانستان دریافت می‌کنیم که نگران‌کننده است و اینها از جمله موضوعاتی است که در این سفر گفت‌و‌گو خواهد شد.»
اهمیت مسأله افغانستان باعث شد حتی در دیدار وزیر خارجه ترکیه و وزیر امور خارجه ایران که روز گذشته در تهران برگزار شد نیز مورد تبادل نظر قرار بگیرد. حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در نشست مشترک خبری به نگرانی ایران از وضعیت افغانستان اشاره کرد و گفت:«در موضوع افغانستان نیز ما با جدیت موضوع تشکیل دولت فراگیر در این کشور را دنبال می‌کنیم. امروز هم نماینده ویژه جمهوری اسلامی ایران در امور افغانستان طبق برنامه در کابل خواهد بود و یکی از اهدافی که هیأت جمهوری اسلامی دنبال می‌کند تشویق همه طرف‌ها در افغانستان به تشکیل دولت فراگیر ملی است.»
مولود چاووش اوغلو وزیر خارجه ترکیه نیز در این نشست از همکاری با ایران در پرونده افغانستان استقبال کرد و گفت: «آماده همکاری درباره افغانستان هستیم. می‌خواهیم همکاری بین‌المللی را با ایران توسعه دهیم. دیدار امروز ما شتاب بیشتری را به روابط دوجانبه می‌بخشد.» تحرکات دیپلماتیک مقامات کشورمان نشان می‌دهد افغانستان که بیش از 900 کیلومتر با ایران مرز مشترک داشته و قرابت‌های تاریخی و فرهنگی قابل توجهی با کشورمان دارد جایگاه ویژه‌ای در سیاست خارجی دولت سیزدهم به خود اختصاص داده است.

مسعود براتی
مدیر گروه بین‌الملل اندیشکده ایتان
در روزهای اخیر و همزمان با سفرهای اروپایی علی باقری، معاون سیاسی وزیر خارجه و مسئول تیم مذاکراتی جمهوری اسلامی ایران، موضوع درخواست ایران برای ارائه تضمین از سوی اروپا و امریکا درباره عدم خروج مجدد از توافق هسته‌ای بسیار مورد توجه قرار گرفته است. علی باقری در مصاحبه با گاردین گفت: ایران نیازمند این تعهد است که امریکا بار دیگر توافق هسته‌ای امضا شده با قدرت‌های جهانی در سال ۲۰۱۵ را ترک نخواهد کرد.
درخواست ایران برای ارائه تضمینی که بتواند مانع تکرار گذشته شود، ریشه در تجربه هشت سال گذشته ایران دارد. ایران از همان ابتدا که مذاکرات هسته‌ای به توافق موقت ژنو رسید، با بدعهدی و نقض توافق از سوی طرف امریکایی و اروپایی مواجه شد. در توافق ژنو یکی از تعهدات طرف غربی آزادسازی ماهانه ۷۰۰ میلیون دلار از دارایی‌های ایران در خارج از کشور بود که این امر با بهانه‌های مختلف بسختی امکانپذیر شد. تا مدت‌های زیادی منابع آزاد شده در حساب‌های ایران در کشورهای خاصی بلوکه باقی مانده بود چرا که امریکا مجوز خدمات لازم برای جابه‌جایی و استفاده آنها را صادر نمی‌کرد.
حتی در زمانی که ایران و روسیه به توافقی برای صادرات ۵۰۰ هزار بشکه نفت در روز نزدیک می‌شدند، امریکایی‌های اعلام کردند که این کار خلاف توافق ژنو است که سقف مشخصی برای فروش نفت ایران در نظر گرفته است.
مسیر نقض عهد در توافق نهایی یا همان برجام نیز با شدت بیشتر ادامه پیدا کرد. امریکا علی‌رغم تعهد به توقف تحریم‌های کنگره علیه ایران که در متن توافق هسته‌ای به صراحت قید شده است، به بهانه پاورقی‌های ۱۴ و ۱۶ از توقف کامل آنها خودداری کرد و با ارائه دستورالعمل بسیار سختگیرانه وزارت خزانه‌داری، عملاً ریسک همکاری بانکی با ایران را در سطح بالا حفظ کرد و در نتیجه بانک‌های بزرگ از ایران دوری کردند.
همچنین قانون تحریم ایران (آیسا ۱۹۹۶)‌ در سال ۲۰۱۶ پایان پیدا کرد. امریکا طبق برجام و نیز صحبت‌هایی که در زمان مذاکرات انجام داده بود، نباید این قانون را مجدداً تصویب می‌کرد. اما کنگره امریکا برای جلوگیری از تضعیف ساختار تحریم‌های ثانویه این قانون را مجدداً برای 10 سال تصویب کردند و اوباما علی‌رغم تعهد به مقابله با این حرکت، این مصوبه را وتو نکرد.
دولت اوباما علاوه بر تصویب مجدد قانون آیسا، تصویب قانون درباره معافیت ویزا، مصادره دارایی‌های بانک مرکزی و افزایش افراد ونهادهای ایرانی تحت تحریم را نیز در کارنامه نقض عهد خود دارد. ترامپ نیز که پس از اوباما به کرسی قدرت در امریکا رسید، مسیر نقض عهد را با شدت بیشتری دنبال کرد. افزایش حملات لفظی به توافق که ریسک همکاری اقتصادی با ایران را افزایش می‌داد، افزایش افراد و نهادهای ایرانی تحت تحریم و از همه مهمتر تصویب قانون کاتسا که سیاه‌چاله تحریم علیه ایران را فعال کرد و ریسک همکاری اقتصادی با ایران را حتی در بخش‌های بشردوستانه افزایش داد از جمله اقدامات ترامپ تا قبل از خروج از برجام است.
در نهایت نیز ترامپ در اردیبهشت ۹۷ از برجام خارج شد. خروج امریکا از برجام ضربه‌ای اساسی به توافق هسته‌ای بود که در ادامه ضربات قبلی وارد شد. این اتفاق اندک اعتبار باقی‌مانده برای توافق در فضای اقتصادی بین‌الملل را از بین برد و بهره‌مندی اقتصادی ایران از توافق هسته‌ای را به صفر رساند.
بر اساس تجربه‌ای که در بالا تشریح شد، خواست ایران برای دریافت تضمینی که بتواند مانع تکرار تجربه فوق شود، کاملاً منطقی است. هیچ کشوری حاضر نخواهد شد که در توافقی مشارکت کند و تعهداتی را اجرا کند که بر اساس تجربه‌اش می‌داند طرف مقابل حاضر به انجام تعهداتش نیست.
از نظر اقتصادی نیز برای آنکه ریسک همکاری اقتصادی با ایران کاهش یابد، وجود تضمین روشن و بدون ابهام بسیار کلیدی است. توافق هسته‌ای مانند جامی شکسته شده است که اگر بدون حل مسأله تضمین دوباره سرهم شود، یک جام بند‌زده شده است که فعالان اقتصادی با دیدن آن احساس اطمینان نخواهند کرد. تضمین معتبر و شفاف در کاهش ریسک همکاری اقتصادی با ایران بسیار مؤثر است.
چگونه یک تضمین می‌تواند معتبر باشد؟
سؤال بعدی که پاسخ به آن بسیار اهمیت دارد، چگونگی اعتباربخشی به یک تضمین است. در حال حاضر در پاسخ به دغدغه مهم و درست ایران درباره ارائه تضمین از سوی اروپا و امریکا، پیشنهادهایی مطرح می‌شود که البته امریکا و اروپا تاکنون هیچ‌یک از آنها را نپذیرفته‌اند. عمده این پیشنهادها از جنس حقوقی و کاغذی است. شاید بتوان گفت که مهمترین آنها تبدیل شدن توافق هسته‌ای به یک معاهده (Treaty) درکنگره امریکا است. تد کروز سناتور جمهوریخواه سنای امریکا در واکنش به این موضوع بیان کرده است که تنها راه طبق قانون اساسی امریکا ارائه برجام به سنای امریکا برای تأیید به عنوان یک معاهده است. هرچند که امریکا از ارائه هرگونه تضمین تاکنون خودداری کرده است و حتی طبق اخبار منتشر شده از ارائه تضمین برای عدم خروج در دوره بایدن نیز خودداری کرده‌اند. اما نکته کلیدی که باید به آن توجه کرد این است که هرنوع تضمین حقوقی به تنهایی نمی‌تواند اعتبار کافی را برای ایران ایجاد کند.
تضمین باید بتواند مانع رفتار ناهنجار امریکا و اروپا از طریق ایجاد هزینه برای آنها شود. در اینکه صرف تضمین کاغذی می‌تواند این کار را انجام دهد، تردید جدی وجود دارد. برای همین لازم است مکانیزمی شامل اقدمات عینی و روی زمین به عنوان پشتوانه تضمین کاغذی در نظر گرفته شوند.
یعنی اقداماتی که طرف ایرانی بدون معطلی و وابستگی به کشورهای دیگر بتواند در مقابل نقض عهد امریکا و یا اروپا انجام دهد که منجر به ایجاد هزینه برای آنها شود. این موضوع برگرفته از این واقعیت است که در توافق‌های بین‌المللی اصلی‌ترین ضمانت اجرا، «اقدام متقابل» است. یعنی اگر هر یک از طرف‌های توافق به تعهدات خود عمل نکرد، طرف مقابل نیز از اجرای تعهدات خود سرباز می‌زند. حفظ توزان در اجرای تعهدات یک امر مهم برای حفظ توافق و پایدار کردن آن است. در جمع‌بندی باید تأکید کرد که درخواست ایران برای دریافت تضمینی معتبر و بدون ابهام جهت کاهش ریسک همکاری اقتصادی با ایران بسیار منطقی و ضروری است و نمی‌توان از آن چشم‌پوشی کرد. از طرف دیگر هر نوع تضمین ارائه شده از سوی غربی‌ها زمانی معتبر خواهد شد که ایران اقدامات مشخص و معینی را به عنوان تضمین عینی در نظر گرفته و پشتوانه تضمین کاغذی قرار دهد. در این صورت است که می‌توان به پایداری توافق و کاهش ریسک همکاری اقتصادی با ایران امیدوار بود.

رئیس سازمان نظام پزشکی تهران بزرگ
زمانی که کارآزمایی واکسن‌ها در دنیا در حال انجام بود، از آنجایی‌که هنوز واکسنی در کشور تولید نشده بود بنده و برخی از کارشناسان از وزارت بهداشت وقت خواهش کردیم اجازه دهند قسمتی از کارآزمایی واکسن‌ها در ایران انجام شود. حتی بنده حاضر بودم در این کارآزمایی‌ها به‌عنوان داوطلب شرکت کنم. علت اینکه خواستار مشارکت در کارآزمایی بودیم دو دلیل داشت: اولاً خودمان نیز تأثیر واقعی واکسن‌ها را مطالعه کنیم و ثانیاً اینکه این کار باعث تسریع در خرید واکسن‌ها می‌شد. متأسفانه وزارت بهداشت دولت قبل اجازه نداد و در کنار آن نیز روند خرید واکسن‌ها به کندی پیش رفت.
 یکی از شعارهای مهم آیت‌الله رئیسی تسریع روند واکسیناسیون بود و با روی کار آمدن دولت جدید خرید واکسن بخوبی انجام شد به‌صورتی که تا امروز حدود 98 میلیون دوز واکسن در کشور تزریق شده است. ما امروزه هم در بخش تولید واکسن پیشرفت‌های خوبی داشتیم و هم اینکه واردات واکسن بخوبی و با تعداد بالایی صورت گرفته است به‌گونه‌ای که حتی برای تزریق دوز بوستر نیز کمبودی نداریم. مهم‌ترین اتفاقی که در دولت جدید افتاد این بود که جان مردم فدای تولید داخل نشد زیرا تأخیر در خرید واکسن و صبر برای تولید داخل می‌توانست جان خیلی از هموطنان را به خطر بیندازد.
ما تقریباً از پیک پنجم عبور کردیم، با اینکه رعایت پروتکل‌ها بسیار کمتر از قبل شده ولی هر روز شاهد کاهش روند فوتی‌ها هستیم و این کاهش را مدیون واکسن‌های تزریق شده هستیم. گزارشی که اخیراً از طرف وزارت بهداشت ارائه شده بود نشان داد واکسن‌های تزریق شده نقش 90 درصدی در کاهش مرگ و میر و نقش 84 درصدی در کاهش نرخ بستری‌ها ایفا کردند. بالاخره دیدگاه دولت جدید در ارتباط با کنترل پاندمی و واکسیناسیون بسیار جدی‌تر از دولت قبل بوده است. همین چند ماه قبل بود که یک نظرسنجی نشان داده بود حدوداً 26 درصد از ایرانی‌ها امیدی به واکسینه شدن نداشتند و علت این امر کمبود واکسن در آن موقع بود ولی امروز شاهد این هستیم که تمام صف‌های شلوغ واکسن از بین رفته و جای خود را به مراکز بی‌شمار و خلوت واکسیناسیون داده است.
سرعت تزریق واکسن در کشور هم تراز با اتحادیه اروپاست و کشور ما یکی از کشور‌های موفق در تزریق واکسن است. ایران چهاردهمین کشور دنیا از لحاظ تعداد واکسن تزریق شده بوده و 82 درصد از بالای 12 ساله‌ها حداقل یک دوز واکسن را گرفتند. بعضی از هموطنان ترجیح می‌دهند واکسن تولید داخل را تزریق کنند. با توجه به پیشرفت‌های خوبی که در تولید واکسن حاصل شده است و تنوع واکسن‌های داخلی (پلتفرم‌های ویروس غیر فعال و پلتفرم پروتئینی) سبب شده است که هموطنان انتخاب‌های زیادی برای تزریق داشته باشند. در کنار تولید و خرید واکسن‌ها داروهای مختلفی نیز در دنیا در حال مطالعه هستند که نتایج مطالعات دو عدد از این داروها موفقیت‌آمیز گزارش شده است. یکی از این داروها نقش 50 درصدی در کاهش بستری و دیگری نقش 89 درصدی در کاهش روند بستری ایفا می‌کند. خبر خوب درارتباط با این دارو این است که دولت خرید یکی از این دارو‌ها را بررسی می‌کند و در کنار آن داروی دوم نیز به احتمال زیاد به‌صورت مشارکتی در کشور ما نیز تولید خواهد شد. در انتها از مردم عزیز خواهش می‌کنم هر چه زودتر نسبت به تزریق واکسن کرونا اقدام کنند تا بیش از این شاهد فوت و بستری شدن هموطنان عزیز نباشیم.