امام على «ع»:
سلامتى بهترین نعمت اسـت.
«غررالحکم، ح ۱۰۵۰»

ما شاهد خلأ برگزاری رویدادهایی با مضامین و شعائر حسینی در سرزمینی هستیم که معتقدیم دارای فرهنگی غنی است. من چند سالی که برای تحقیقات در هند بودم در ایام ماه محرم و صفر شاهد بودم چطور به ساحت امام حسین(ع) ادای احترام می‌شود. با توجه به ظرفیت نام مقدس امام حسین(ع) بنا است در سال‌های آینده این رویداد را به شیوه جهانی برگزار کنیم. تأکید داشتیم بودجه این جشنواره از هیچ جای دولتی تهیه نشود و خوشبختانه این اتفاق هم افتاد. در نظر داریم با حضور هنرمندانی که دغدغه این حوزه را دارند کارگاه‌هایی تشکیل دهیم تا ثمره این سال‌ها را که جوانان مستعدی هستند، پرورش دهیم.
بخشی از صحبت‌های این کارگردان در آیین اختتامیه دومین رویداد فیلم‌کوتاه‌ «تصویر دهم»

 ارمغان بهداروند
شاعر
در پایش پایداری گویش‌ها و تلاش برای نگهداشت گویش در وضعیت حال استمراری، «شعر» مؤلفه محتومی‌ست که در تبدیل زیست گویش‌وران با همه آداب و آیین تاریخی و جزئیات جغرافیایی و تولید هم‌جهانی گام برمی‌دارد، جهانی که سنگ به سنگ از بستر آب و خاک و آسمان تجربه‌شده گویش‌وران جمع شده است و برای درک و مؤانست با آن هیچ چاره جز به جان‌زیستن در آن جهان وجود ندارد. مکاشفه آنات و مواجهه با عادات، لمس زیبایی‌های زبان، خودبودگی‌های هویتی و باکره بودن بوم‌زیست، گزاره‌های منفردی هستند که در نهاد ادبیات گویشی متبلور می‌شوند و علاوه بر التذاذ شعری، به استمرار هوشمندانه گویش و حفظ گنجینه‌های سرزمینی ختم می‌شود.
گویش‌های متنوعی در اقلیم پهناور ایران‌زمین‌ زاده شده‌اند که اگر چه بواسطه حاکمیتِ زبان مادر با یکدیگر نسبت خونی دارند اما هر کدام به مدد معجزات بیانی و مستندات مفهومی و لحن و آوای متمایز، شخصیتی مستقل و مؤثر پیدا کرده‌اند؛ گویش بهبهانی از این جمله‌ است.
میراثی از زبان کهن پهلوی که بواسطه موقعیت جغرافیایی بهبهان و معبر و مأمن تاریخی آن، با دیگر گویش‌ها همچون گویش بختیاری اشتراکاتی دارد اما بنا به تعصب زبانی مردمان و تأکید بر تداوم نسلی، متمایز باقی مانده است. «عباس سلطانی» از شاعران گویش‌ور این خطه خوزستان است که به مرحمت شعر نجیب‌اش، یک تنه توانسته است در روزگار نقض هویت‌ها و ایام اصالت‌گریزی، تعویق زوال گویش را ممکن سازد و به ادبیت آن بیفزاید. مجموعه شعر گویشی «خیالت تا اَمی» برساخته شاعری‌ست که دغدغه پایایی گویش و استمرار میراث زبانی دارد و عباس سلطانی در این مجموعه هر چه آن را که به تولید فاخر متنی گویشی منجر شود احضار و هزینه کرده است تا در حوزه بومی‌سرایی به‌عنوان شاعری سرمایه‌آفرین معرفی شود.
تکنیک‌های شعری و توان دوربردی ادبی این مجموعه، تحسین اهل فن و آگاهان ادبیات بومی را به‌ دنبال داشته است که انتشار دفتر نقد و بررسی «هفت نگاه» که شامل دیدگاه تنی چند از شاعران خوزی که وجهه‌ای فراتر در شعر و ادبیات امروز دارند، از آن جمله است که در حوزه نقد بومی‌سرایی کم‌سابقه محسوب می‌شود.  در این دفتر یادداشت‌هایی از «هوشنگ‌چالنگی»، «اردشیرصالح‌پور»، «عبدالرحیم قنوات»، «عباس عبادی»، «فرامرز سدهی»، «مسعود سرحدی»، «حبیب پیام» و «فرزاد آبادی» گردآوری شده است که مخاطب دور و نزدیک این مجموعه را به بازخوانی آن ترغیب می‌کند و توأم با این ترغیب، دانسته‌هایی گرانقدر به مجموعه دانسته‌های مخاطب در ادبیات بومی و گویش‌سرایی خواهد افزود.
«هفت نگاه» توسط انتشارات هرمز منتشر شده که در کوتاه‌زمانی چند ماهه سه نوبت تجدید طبع شده است.

هنرمندان در صفحه‌های مجازی خود این روزها بیشتر در حال معرفی کتاب هستند و تشویق دیگران به کتابخوانی مخصوصاً در این روزها که تقویم هم همین موضوع و مناسبت را یادآوری می‌کند. ما هم سعی کردیم بیشتر به همین موضوع بپردازیم و سری به کتاب‌های مکتوب و صوتی بزنیم.

چهره‌ها
کمند امیرسلیمانی، بازیگر تلویزیون و تئاتر ویدیویی از خودش منتشر کرده که در آن از لزوم کمک‌ کردن به هم و قدرشناسی از یکدیگر حرف زده و خواسته با این همدلی‌ها روزگار بگذرانیم و کمی دربرابر هم با صلح و آرامش بیشتری برخورد کنیم. سلیمانی در توضیح این ویدیو نوشت: «چه خوشحالم که این همه دوست و همراه دارم که می‌تونم صبح باهاشون گپ بزنم و احساسات‌مون رو با هم شریک بشیم. یه توصیه هم به تعداد خیلی کمی از دوستانم دارم که فیلم رو می‌بینند. وقتی دارید فیلم رو می‌بینید به جای پیدا کردن نکته منفی و آماده کردن جواب دندان‌شکن واقعاً به حرف‌های من فکر کنید و اگه باب میل‌تون نبود طبیعتاً انجامش ندین ولی اینو بدونین که عکس‌العمل شما به هر چیزی همون خصلتیه که در درون شماست پس از امروز سعی کنید همه چی رو خوب ببینید. روزهای بسیار لذت‌بخش و پرآرامشی داشته باشید و خسته نباشید می‌گم به عزیزانی که بنا به شغلشون امروز هم سر کار می‌رن از جمله خانواده خودم.»
مــــژگان کلهر نویسنده و مترجم کشورمان هم در اینستاگرامش از برنامه یادبود آنلاینی برای رودابه کمالی خبر داده است. این برنامه فردا با حضور خانواده این نویسنده فقید حوزه کودک و نوجوان و جمعی از نویسندگان و هنرمندان در صفحه لاک‌پشت پرنده برگزار می‌شود. رودابه کمالی ویراستار، نویسنده و عضو انجمن نویسندگان کودک و نوجوان اهل ایران بود که ۲۶ مهرماه از دنیا رفت.
سیاوش طهمورث به دیدار سالار عقیلی رفته است. خواننده موسیقی سنتی فیلمی از دیدار خود با سیاوش طهمورث منتشر کرده است ونوشت: «گپی دوستانه با استاد سیاوش طهمورث» در این دیدار سیاوش طهمورث از ابتلای خود به کرونا سخن گفت و از شرایط سخت کرونا به دلیل درمان و آمپول و البته قرنطینه. این بازیگر سینما به عقیلی گفت: «در این دوران دو چیز من را نگه داشت کتاب و موسیقی.» او در ادامه این گپ بلند سؤالاتی در مورد موسیقی از سالار عقیلی پرسید.
محمود آموزگار ناشر و نویسنده مطلبی از صفحه «نشریه الکترونیکی شناسه» بازنشر کرده، در این مطلب نکاتی درباره نشریه مذکور آمده؛ مجله‌ای که به وقایع و اتفاقات حوزه نشر و کتاب تعلق دارد. در بخشی از آن آمده: «در همین شهری که زندگی می‌کنیم، در همین محله و محل کار شما ممکن است کتابخانه عمومی وجود داشته باشد، ولی برای شما حضورش محسوس نیست؛ در حالی که آنجا قرار ملاقاتشان را در کتابخانه می‌گذارند و اوقات فراغتشان را سپری می‌کنند. طبیعی است که این جامعه نسبت به مسائلش هم بهتر برخورد می‌کند و حتی قوانین و مقرراتی را که دستگاه دولتی تدوین و تصویب کردند بهتر اجرا می‌کند.» شماره مجله مذکور دربردارنده نشستی تخصصی درباره نشر در دوران کرونا هم آمده است. مطالعه این نشریه برای همه آنهایی که دغدغه این عرصه را دارند خواندنی خواهد بود.

کتاب حرف می‌زند
رادیو گوشه که کارش تولید کتاب صوتی است در اینستاگرامش خبر داده که بزودی کتابی از مریم حسینیان به نام بانو گوزن را با صدای سحر دولتشاهی منتشر خواهد کرد. این کتاب صوتی منتشر شده توسط صدوسیزدهمین کتاب رادیو گوشه خواهد بود. پیش‌تر از مریم حسینیان کتاب‌هایی مثل «بهار برایم کاموا بیاور»، «ما اینجا داریم می‌میریم» منتشر شده بود و حالا نسخه صوتی کتاب آخرش قرار است با صدای بازیگری سرشناس میهمان اهل کتاب شنیداری شود.
رضا عمرانی بازیگر تئاتر و گوینده کتاب‌های صوتی در اینستاگرامش کتابی را که بتازگی خوانده معرفی کرده و نوشته: «کتاب دروغ سوم سه‌گانه‌ دوقلوها نوشته آگوتا کریستوف به ماجرای لوکاس می‌پردازد که از تبعید بازگشته و به دنبال برادر دوقلوی خود کلاوس می‌گردد اما کلاوس دیگر آن فرد سابق نیست. آگوتا کریستوف در این کتاب اوج قدرت و توان نویسندگی خود را به نمایش می‌گذارد، چرا که رمان «دروغ سوم» پیچیده‌ترین کتاب در این سه‌گانه محسوب می‌شود. جلد نخست از زبان کودکان نقل می‌شود و در جلد دوم نیز راوی دانای کل داشت اما رمان دروغ سوم، اثری پیچیده و دربرگیرنده تمام این ویژگی‌ها است و گذشته، حال و تخیلات شخصیت‌ها را به تصویر می‌کشد.» این کتاب را اصغر نوری ترجمه کرده و رضا عمرانی آن را در قالب کتاب صوتی خوانده است.

  مهدی باقری
مستندساز
«فیلم مستند مجانی نیست» کمپینی بود که چند سال پیش به همت تعدادی از مستندسازان در کانون توجه قرار گرفت. البته قریب 5 سال طول کشید تا به مخاطب و حتی مدیران فرهنگی بگوییم برای تماشای فیلم مستند باید بلیت تهیه کرد و لازم است بخش کوچکی از هزینه کار فرهنگی توسط مخاطب پرداخت شود تا به نوعی ارزش‌گذاری صورت گیرد. چند سالی است که جشنواره سینما حقیقت در راستای حمایت از این نگاه، تماشای فیلم‌های جشنواره را ملزم به خرید بلیت کرده است. به بیان دیگر مخاطبی که به جشنواره می‌آید، فیلمش را قبلاً انتخاب کرده و به صورت اتفاقی یک فیلم را نمی‌بیند.
با شیوع کرونا اما سینمای مستند از این منظر ضربه بزرگی خورد. جشنواره تنها جایی است که مستندسازها دور هم جمع می‌شوند و فیلم‌های هم یا مهمترین فیلم‌های خارجی را می‌بینند؛ فیلم‌هایی که در دوره‌ای کمتر در دسترس بود و البته این روزها هم که در دسترس است، تماشای آن در سالن نمایش بیشتر می‌چسبد. روی پرده عریض سینماست که ارزش‌های یک فیلم دیده می‌شود و قیاس درستی بین تولیدات ما و سینمای مستند جهان شکل می‌گیرد. شیوع کرونا اما یک دستاورد هم برای سینمای مستند داشت.
با اضافه شدن بخش آنلاین به جشنواره دیگر این رویداد به تهران محدود نمی‌شد و علاقه‌مندان مجبور نبودند به تهران بیایند یا مهاجرت کنند. حالا دوستداران سینمای مستند که خارج از تهران هستند و دسترسی‌شان به جشنواره محدود است، می‌توانند بخشی از فیلم‌ها را به صورت آنلاین ببینند و این اتفاق موجب رشد سینمای مستند و ارتقای سواد بصری و سینمایی آنها می‌شود. این روند کمک می‌کند تا فیلم‌ها از دور دیده شوند، درست دیده شوند و ارتباط بیشتری با همه نقاط ایران ایجاد شود مخصوصاً در حوزه مستند که جای خاصی برای عرضه ندارد و کل ایران مرکز تولید آن است و نباید در تهران خلاصه شود.
اگر چه مستندسازان به لحاظ سینمایی ترجیح‌شان این است که آثارشان روی پرده دیده شود اما می‌توان بخشی از آثار را در بخش آنلاین جشنواره به نمایش گذاشت. در این میان یک نکته مهم هم وجود دارد که بحث مالکیت آثار است. اگر چه تعداد علاقه‌مندان جشنواره سینما حقیقت با جشنواره فیلم فجر قابل قیاس نیست اما همچنان نگرانی‌هایی بابت کپی‌برداری از بخشی از آثار وجود دارد. من معتقدم برای بخش آنلاین می‌توان از فیلم‌هایی که مالکیت شخصی ندارند مثل تولیدات مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی یا فیلم‌هایی که مالکیت آن با تلویزیون است بهره برد. بخش نمایش آنلاین نه صرفاً برای جشنواره سینما حقیقت بلکه باید برای تمام جشنواره‌ها حفظ شود.  در عین حال همچنان معتقدم بخش فیزیکی جشنواره حتی برای امسال برگزار شود و نمایش فیلم به صورت کنترل شده و برای تعداد تماشاگر کمتر باشد.

  محمدرضا شمس
نویسنده و مترجم حوزه کودک و نوجوان
در میان کتاب‌های داستانی گروه سنی نوجوان یکی از بهترین آثاری که خوانده‌ام رمان «رودخانه واژگون» نوشته «ژان کلود مورلوا»، نویسنده فرانسوی از جمله آثار خوبی است که مطالعه آن را به علاقه‌مندان پیشنهاد می‌دهم. جلد نخست این رمان به ترجمه «نوید اعطار شرقی» و جلد دوم هم به ترجمه «زهره ناطقی» و از سوی نشر محراب قلم در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفته است. این رمان پیرنگی مبتنی جست‌و‌جو و سفر دارد که به جهاتی شاید بتوان آن را شبیه به «گیلگمش» دانست، سفری که در پی دستیابی به آب حیات آغاز می‌شود. شخصیت اصلی رمان، دختری است که به‌دنبال آب حیات برای نجات پرنده‌اش می‌رود. او در پی این جست‌و‌جو سر از مغازه‌ای عجیب درمی آورد، مغازه‌ای که در میان اجناس آن هر چیزی را می‌توان یافت، حتی اگر در زمره عجیب‌ترین کالاهای ممکن باشند. حالا اینکه جست‌و‌جوی شخصیت داستان چه نتیجه‌ای به‌دنبال خواهد داشت موضوعی است که بهتر است برای اطلاع از آن خود کتاب را تهیه کرده و بخوانید. با آنکه موضوع کتاب، ماجرای تازه‌ای را شامل نمی‌شود اما چگونگی پرداخت نویسنده آن را بسیار خواندنی کرده است. این رمان قسمت‌های خیال انگیز زیادی دارد و برخوردار از تخیل نابی است. ساختار آن از نظر تئوری بسیار منسجم است، از سویی روال داستان به سبکی پیش رفته که به مرورهمه سؤالاتی که در ذهن مخاطب شکل می‌بندند پاسخ می‌دهد؛ آن هم با پاسخ‌هایی که غافلگیری مداوم خواننده و از سویی تشویق او را به ادامه داستان به‌دنبال دارد. «اقیانوس انتهای جاده» رمان دیگری است که خواندن آن را پیشنهاد می‌دهم؛ نوشته‌ای از «نیل گیمن» که به ترجمه «فرزاد فربد» و از سوی نشر پریان منتشر شده است. گیمن از آن دست نویسندگانی است که در عرصه جهانی جایگاه خوبی از آن خود ساخته و اغلب نوشته‌های او از سطح قابل قبولی برخوردار هستند. «اقیانوس انتهای جاده» از نظر ساختار در سبک رئالیسم جادویی قرار دارد. این رمان هم مملو از لحظه‌های شگفت انگیزی است که نویسنده پیش روی مخاطبان گذاشته است. این کتاب هم دو جلدی است که به نظرم جلد نخست کتاب به مراتب قوی‌تر از جلد دوم آن به شمار می‌آید.

 اسماعیل علوی
دبیر گروه پایداری
امروز هشتم ربیع الثانی مصادف با خجسته میلاد امام حسن عسکری(ع) یازدهمین خورشید امامت و هدایت از خاندان پاک رسول خدا(ص) است. ولادت آن حضرت(ع) در سال ۲۳۱ یا ۲۳۲ ه‍.ق در مدینه، همزمان با ایامی بود که متوکل، خلیفه عباسی، بر اثر تواتر اخبار و روایات متعدد ولادت مهدی(عج) منجی عالم بشریت را نزدیک دانسته و قصد داشت امام هادی(ع) را به همراه خانواده‌اش از مدینه به سامرا منتقل کند، تا از نزدیک آنان را زیر نظر داشته باشد. این همزمانی موجب شده است تا برخی مورخین همچون ابن شهرآشوب محل ولادت آن حضرت(ع) را سامرا گزارش کنند. بدین ترتیب، امام حسن عسکری(ع) اغلب سال‌های عمرش را در سامرا و در حصر خانگی زیست.
آن حضرت(ع) در بین شیعیان به ابن الرضا معروف و به دلیل زندگی اجباری در منطقه نظامی به لقب عسکری نیز موصوف بود.
عباسیان می‌دانستند او صاحب فرزندی خواهد شد که به‌عنوان منجی آخرالزمان قیام کرده و زمین را از عدالت پر خواهد کرد. امام حسن عسکری(ع) طی سال‌های امامت خود در سامرا با محدودیت‌های اعمال‌شده  بسیاری از سوی خلافت عباسیان مواجه بود و جاسوسان  بسیاری پیرامونش را گرفته بودند. از این رو نمی‌توانست با شیعیان آزادانه ارتباط داشته باشد. تنها جمعی محدود ازخواص اصحاب با وی در ارتباط بودند.
از زمان خلافت متوکل عباسی (247-232 ه‍.ق)، مدارا و رفتار نرم مأمون (218-198 ه‍.ق) و خلفای پس از وی با شیعیان، یکباره به کناری نهاده شده و به دستور وی حرم امام حسین(ع) تخریب شد. متوکل از هیچ وسیله‌ای در آزار رساندن و بی‌احترامی به امام هادی و امام حسن عسکری دریغ نمی‌کرد. گزارش‌ها حاکی از آن است که فشار شدیدی بر امامان در سامرا می‌آمد و شیعیان در عراق و حجاز در شرایط دشواری زندگی می‌کردند. امام حسن عسکری(ع) از شبکه‌ای از وکلا که از دوران قبل شکل گرفته بود، استفاده کرده و به ترویج حقایق دین می‌پرداخت. در دوران امام حسن عسکری(ع) به دلیل عدم دسترسی به مرجع پاسخگویی به سؤالات، گروه‌های کوچکی از غلات(غلوکنندگان) نیز فعال شدند که ویژگی‌های پیامبرانه و حتی خدایی برای امامان قائل بودند. این گروه‌ها عبارت بودند از نمیریه، پیروان محمد بن نصیر نمیری در کوفه؛ اسحاقیه، پیروان اسحاق بن محمد نخعی در بصره، بغداد و مدائن؛ و حسکیه، پیروان علی بن حسکه در قم.
از آنجا که پیامبراکرم(ص) و خاندان پاکش، فرمانروایان اقلیم سخن بوده و جوشش سخنان حکمت آمیز از زبان آنان، چونان جوشش نور از چشمه خورشید است. سنت حسنه‌ای به توصیه بزرگان دین مبنی بر حفظ و ترویج 40 حدیث از جملات معصومین توصیه شده و برای آن ثواب بسیاری ذکر شده است. معصومان برخلاف دیگران، دانش را از منابع بشری و از لابه‌لای کتاب‌ها درنیافته‌اند، بلکه شهد علم را دست شاهد علیم عالم، در کام‌شان ریخته است. علم آنان از مقوله علم حضوری است، نه از جنس علم حصولی. چیزی نزد آنان ناپیدا نیست تا با کاوش و جست وجو به دست آورند. در زیارت جامعه کبیره در وصف اهل بیت به توصیفاتی برمی‌خوریم که درخور فهم ما، عظمت اندیشه و دانش آنان را می‌نمایاند. توصیفاتی چونان: گنجینه داران علم، گنجوران دانش، نور و برهان الهی، نگاه داران راز الهی، خزانه داران علم خداوندی، ودیعه داران حکمت ربانی، زبان وحی الهی، میراث داران نبوت و... از جمله توصیفاتی است که از آن بزرگان بی نظیر، ارائه شده است. تردیدی نیست که برای دستیابی به سرچشمه دانش و معدن حکمت، باید رو به درگاه آن بزرگان نهاد و گوهر علم و حکمت را نزد آنان جست. از این منظر، بازخوانی سخنان گهربار امامان هدایت، ضرورتی فرا زمانی است که در هر روزگار و زمانی می‌تواند فرزندان آن روزگاران را به اندیشه درست و مسیر حق، رهنمون باشد. شاید به همین دلیل است که در روایات، تأکید فراوانی بر حفظ احادیث پیامبر و اهل بیت آن حضرت شده و حفظ و انتقال احادیث، ارج و اهمیتی فراوان یافته و پاداش بهشت برای آن مقرر گردیده است.
روشن است که انتقال و حفظ احادیث معصومین به معنای حفظ و اشاعه گوهرهای بی بدیلی از دانش و حکمت است که از معدن الهی آن استخراج شده و همواره همچون چراغی روشن، راه فرزندان آدم را نورافشان می‌کند. آستان قدس رضوی اخیراً کتابی با عنوان اربعین حدیث از سخنان امام حسن عسکری فراهم و منتشر کرده است که از اهمیت بسیاری برخوردار است. این مجموعه امکانی است برای مخاطبان که از کلمات حکمت آمیز آن حضرت(ع) خوشه‌های نور بچینند و از فروغ عالم آرای آن، بهره‌ور گردند. احادیث این مجموعه علاوه بر ترجمه عادی، ترجمه‌ای نیز به صورت نظم دارد که کتاب را خواندنی‌تر کرده است.
کنار هم قرار گرفتن چند حدیث پیرامون یک موضوع  فرصت تبیین و فهم عمیق‌تر مکنونات امام(ع) را فراهم می آورد. از طریق فهم دقیق حدیث، راهیابی به عمق مضمون‌های حدیث و واکاوی ظرایف موجود در حدیث نیز در دسترس قرار می‌گیرد.

خبرگزاری کتاب گزارش تصویری ازآیین تجدید بیعت کتابداران و کارکنان نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور با آرمان‌های امام خمینی(ره)، در آستانه آغاز بیست‌ونهمین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران منتشر کرده‌است.  / خبرگزاری ایبنا