ندا  سیجانی
خبرنگار ‌
چهاردهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران با حضور هنرمندانی از مناطق مختلف ایران زمین، آخرین اجراهای خود را روی صحنه برد. این جشنواره پنجشنبه 29 مهرماه در باغ موزه وزیری کرمان آغاز شد و شامگاه یکشنبه
2 آبان ماه به کارخود پایان داد.
ادای احترام به سردار دل‌ها
دومین روز جشنواره درحالی کارخود را آغاز کرد که جمعی از اهالی موسیقی حاضر در این رویداد صبح روز۳۰ مهرماه به نشانه ادای احترام و تجدید میثاق، بر سر مزار سردار شهید قاسم سلیمانی رفتند که با قرائت فاتحه‌ای همراه بود و البته این دیدار در صفحه اینستاگرام جشنواره پوشش داده شد و بر این اساس اینستاگرام این پست را تعلیق و علاوه بر تذکر اجرای لایو شب سوم جشنواره را نیز مسدود کرد.
اما اجراهای شب دوم جشنواره اختصاص داشت به موسیقی‌هایی از شرق کرمان، کردستان با اجرای فرهاد نادری و عثمان زاهدی، غلام‌سخی رسولی از هرات، اجرای گروه «میسان» از اهواز و در آخر سرنا نوازی احسان عبدی‌پور از استان لرستان که پایان بخش این برنامه بود.
در سومین شب این رویداد هم نوبت به اجرای جیرفت کرمان رسید که با هنرنمایی هوشنگ کردستانی و گروهش همراه شد و پس از آن حشمت رهنما از پیشکسوتان خراسان شمالی روی صحنه آمد که به سه زبان کردی، ترکی و فارسی شادیانه‌ها و سوگ‌های خود را به گوش مخاطبان رساند.
بعد از اجرای بخشی رهنما، نوبت به موسیقی حوزه چهارمحال و بختیاری رسید که با حضور داریوش اسکندری به عنوان سرپرست و خواننده گروه و همچنین هنرمندانی چون حشمت‌الله فتحی و قدرت‌الله فتحی از خاندان فتحی به اجرا درآمد.
و در ادامه خان محمد آدینه‌پور و نائب‌علی صحرا روشن روی صحنه آمدند و‌ قطعاتی از موسیقی شمال خراسان را اجرا کردند.
اما در این دوره از جشنواره هنرمندان جوان هم حضور و اجرا داشتند و محمدعلی مرآتی (دبیر جشنواره) پیش از اجرای مریم اسماعیل‌زاده در سخنان کوتاه در این‌باره گفت: در روند انتخاب آثار و گروه‌ها برای حضور در جشنواره سعی کردیم، تمامی گروه‌ها را رصد کنیم و تعدادی نوجوان را هم‌ به این رویداد دعوت کردیم که انتظار ما از آنها در همان حد نوجوان است و نکته دیگر اینکه آنقدر موسیقی اقوام برای ما دارای ارزش و اهمیت است که برای هنرمندان قضاوتی قائل نیستیم و میان آنها داوری نمی‌کنیم و‌ این غیررقابتی بودن جشنواره در سایه رنگین‌کمان اقوام با کمال احترام برگزار می‌شود.
او درباره سهم بانوان در این رویداد گفت: قطعاً ما دوست داریم نیمی از جدول جشنواره سهم اجرای بانوان باشد اما گروه‌ها و هنرمندان بر اساس ثبت نام در سامانه بامک انتخاب شده‌اند و ثبت‌نام بانوان در این میان ناچیز بود. و بعد از این صحبت‌ها مریم اسماعیل‌زاده نوجوانی از شمال خراسان با هنرنمایی دوتارنوازی‌اش روی صحنه آمد و مقام «الله» را اجرا کرد که بسیار مورد استقبال حاضران قرار گرفت.
در ادامه، فاروق رحمانی (پژوهشگر موسیقی نواحی) از گروه موسیقی خداداد شکل زهی و صدیق زردکوهی دعوت کرد روی صحنه بیایند و قطعاتی از موسیقی بلوچی اجرا کنند. از دیگر اجراهای شب سوم حضور استاد بزرگ عاشیق حسن اسکندری بود که توانست رنگین‌کمان موسیقی نواحی را در شب‌های جشنواره رنگین‌تر کند.
حمایت از اساتید موسیقی اقوام ایران
عاشیق حسن اسکندری که به گفته خودش حدوداً 5 سال در این جشنواره به عنوان خواننده و یا داور حضور داشته درخصوص تأثیر‌گذاری این جشنواره به «ایران»گفت: به‌طور کلی برگزاری جشنواره‌هایی همچون موسیقی نواحی ایران فرصتی است برای تجدید دیدارهنرمندان موسیقی اقوام با یکدیگر، اتفاقی بسیار مسرت‌بخش و امید آفرین که امیدواریم این حضور و بودن هنرمندان در کناریکدیگر همیشه برقرار باشد.
این استاد پیشکسوت موسیقی آذری بر این نظر است توجهی به موسیقی اقوام صورت نمی‌گیرد و مسئولان باید به هنرمندان موسیقی اقوام ایران نگاه بیشتری داشته باشند. او درادامه افزود: برای معرفی بهتر و بیشتر هنرمندان و در راستای حمایت از این قشر بزرگ، چه بهتر آنکه جشنواره موسیقی نواحی ایران در شهرهای مختلف کشورمان برگزار شود و البته درکنار حمایت مسئولان از موسیقی ما، مردم هم به موسیقی اقوام ایران علاقه‌مندی نشان بدهند و حتی اگر انتقادی هم وجود دارد مطرح کنند تا ما هم کارهای بهتری ارائه کنیم.
خداداد شَکل‌زهی از نوازندگان برجسته ساز قیچک در سیستان و بلوچستان است که سال‌های بسیاری در این هنر تلاش کرده و به گفته خودش موسیقی که او اجرا می‌کند میراثی است که از گذشتگانش برجای مانده. او در گفت‌و‌گو با «ایران» بیان داشت: این موسیقی پشت در پشت به ما رسیده و ما آن را به نسل بعد ازخود انتقال دادیم مانند نوازندگی و آموزش ساز قیچک.
این استاد بزرگ موسیقی از 7 سالگی آموختن موسیقی را آغاز کرده و تا به امروز شاگردان بسیاری پرورش داده است و بر این نظر است که جوانان با علاقه این موسیقی را دنبال می‌کنند اگرچه آموختن قیچک بسیار مشکل است.
شَکل‌زهی علاوه بر اجرای کنسرت‌های مختلف در ایران در خارج از ایران هم اجرای برنامه داشته است و حدوداً در 6 دوره از جشنواره موسیقی نواحی ایران حضور و اجرا داشته است.
او درخصوص تأثیرگذاری این جشنواره بیان داشت: برگزاری جشنواره می‌تواند موجب دیدار دوباره هنرمندان بایکدیگر باشد البته مسئولان فرهنگ و هنر باید نگاه جدی‌تری به ما هنرمندان داشته باشند و نیاز به حمایت است تا ما هنرمندان بتوانیم کنسرت برگزار کنیم.
او افزود: ساز قیچک هیچ گاه فراموش نخواهد شد و این امیدواری وجود دارد که نسل جوان ادامه دهنده این مسیر باشند.
حشمت‌الله فتحی ازهنرمندان استان چهار محال و بختیاری از 18 سالگی وارد این عرصه شده و با وجود آنکه رشته تحصیلی‌اش عمران است اما علاقه بسیار به موسیقی محلی و بختیاری سبب شد این مسیر را انتخاب کند اگرچه این هنر در خانواده او موروثی است و به گفته خودش تا به امروز هیچ مدرک و شغلی را به موسیقی ترجیح نداده و اگر شبانه‌روز به موسیقی گوش بدهد همیشه لذت خواهد برد و برایش تازگی دارد.
او در گفت‌و‌گو با «ایران» جشنواره موسیقی نواحی ایران را بسیار اثر‌گذار دانست و در ادامه افزود: امیدوارم مردم ایران نسبت به موسیقی هر قومی ادای احترام داشته باشند و موسیقی آنها و نوازندگان را مورد احترام قرار بدهند تا این موسیقی بتواند مسیر خود را همچنان ادامه بدهد.
نایب علی صحرا روشن از هنرمندان کرمانج خراسان شمالی با 70 سال سن از شرکت‌کنندگان این دوره از جشنواره بود. او در گفت‌و‌گو با «ایران» بیان داشت: ما از پدر و پدر بزرگمان موسیقی را به ارث برده‌ایم و از سال‌ها قبل در این جشنواره شرکت داشتم از دورانی که آقای محمد رضا درویشی مسئولیت این جشنواره را برعهده داشت.
این هنرمند بیان داشت: فرهنگ و موسیقی اقوام ایران، مادران ما هستند و در همین جشنواره هنرمندان بسیاری حضور یافته‌اند که هر کدام راوی فرهنگ و قومیت خود بوده‌اند، موسیقی از فرهنگ و تمدن برخاسته است و اگر از بین برود موسیقی اصیلی نخواهیم داشت هرچند موسیقی پاپ در هنر ما رخنه کرده، موسیقی که برای ما ایرانیان نیست و متأسفانه این موضوعات و همچنین عدم حمایت از هنرمندان موسیقی اقوام موجب شده موسیقی اقوام ما حضور کم‌رنگی در جامعه داشته باشد.
نایب علی صحرا روشن افزود: هدف ما این است موسیقی اقوام ما به زمین نخورد و از بین نرود ما از مردم توقعی نداریم اما از مسئولان انتظار داریم این موسیقی را حمایت کنند. این بی‌توجهی و کم لطفی‌ها موجب شده فرزندانمان موسیقی را کنار بگذارند و مسیر ما را ادامه ندهند و براین نظرند موسیقی برای شما چه آورده مالی داشته که ما بتوانیم این مسیر را انتخاب کنیم. اگر به جدول جشنواره نگاه کنید حضور استادانی را می‌بینید که هر کدام تاریخی از هنر این سرزمین هستند و با توجه به شرایط موجود با عشق و علاقه در این جشنواره شرکت کرده‌اند مانند عاشیق حسن اسکندری که 90 سال سن دارد. براین اساس این ما هنرمندان هستیم که همه وجودمان را برای این جشنواره می‌گذاریم اما نسل جوان اهداف دیگری در سر دارند اما افسوس که حمایت نمی‌شویم و این بی‌توجهی‌ها موجب شده بخشی‌های خراسان آرام آرام از بین بروند و من امیدی نمی‌بینم و از دیدگاه من اگر اوضاع به همین منوال پیش برود جوانان این موسیقی را کنار خواهند گذاشت اما اگر تبلیغات به درستی صورت بگیرد شاید بتوان اندکی امیدوار بود.

گروه فرهنگی: نشست راهبردی «طرح کلان و معماری ساختار فرهنگ و رسانه کشور» با حضور محمد‌مهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ وارشاد اسلامی، حجت‌الاسلام والمسلمین سید سعیدرضا عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی و حجت‌الاسلام والمسلمین محمد قمی رئیس سازمان تبلیغات اسلامی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد. اسماعیلی در این نشست تأکید کرد: «وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی براساس قانون در کمیسیون فرهنگی دولت، به‌ عنوان رکنی برای تحقق اسناد عمل می‌کند.»
محمدمهدی اسماعیلی با اشاره به دستور رئیس جمهوری درباره نظارت بر صرف بودجه فرهنگی دستگاه‌‌‌های مختلف از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: «بنابر دستور رئیس جمهوری، همه بخش‌های دولتی که ساختار و بودجه فرهنگی دارند، به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی متصل می‌شوند. این وزارتخانه نیز وظیفه نظارت بر هزینه‌کرد بودجه‌‌های فرهنگی را برعهده دارد. این تصمیم بر اساس اصل 127 قانون اساسی ـ رئیس جمهوری می‌تواند در موارد خاص، برحسب ضرورت با تصویب هیأت وزیران، نماینده یا نمایندگان ویژه با اختیارات مشخص تعیین کند. در این موارد، تصمیمات نماینده یا نمایندگان مذکور در حکم تصمیمات رئیس جمهوری و هیأت وزیران خواهد بود ـ»
او با تأکید بر توجه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به مصوبات و جایگاه شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان کرد: «وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی عضوی از شورای عالی انقلاب فرهنگی است؛ به‌عنوان عضو دولت، نه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بر اساس سیاستگذاری‌های شورای عالی انقلاب فرهنگی به تدوین و اجرای «طرح کلان و معماری ساختار فرهنگ و رسانه کشور» اقدام خواهد شد.»
اسماعیلی ادامه داد: «امور مربوط به طرح کلان و معماری ساختار فرهنگ و رسانه کشور زیرنظر شورای عالی انقلاب فرهنگی انجام می‌شود. برای دبیر‌خانه، نقش محوری پذیرفته شده است و به ‌عنوان رئیس کمیسیون فرهنگی دولت، امور بخش دولتی این سند را در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تدوین می‌کنیم.» وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به ضرورت توجه به اقدامات قابل اجرا در تدوین اسناد‌ گفت: «باید به سلسله اقدامات اجرایی توجه کنیم و صرفاً به برنامه‌های کلان بسنده نکنیم. به‌ عنوان مثال بعد از تدوین سند به طرح‌‌های عملیاتی فکر کنیم.»
اسماعیلی گفت: «شأ‌ن وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اجرای سیاست‌ها است و براساس قانون در کمیسیون فرهنگی دولت به ‌عنوان رکنی برای تحقق اسناد فرهنگی، عمل می‌کنیم.»
در این نشست سید سعیدرضا عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به ضرورت توجه به ساختار مدیریتی کشور در تدوین طرح کلان و معماری ساختار فرهنگ و رسانه کشور گفت: «با توجه به سازه مدیریتی کشور، وزارتخانه‌ها دستگاه مجری هستند؛ بنابراین در جریان تدوین طرح کلان و معماری ساختار فرهنگ و رسانه کشور، برای دولت و احتمالاً برای شورای عالی انقلاب فرهنگی مقرر است دستوری تهیه شود.»
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: «در گام‌های نخست فرایند تدوین طرح کلان و معماری ساختار فرهنگ و رسانه کشور هستیم و باید به شناسایی فرایند تدوین آن توجه کنیم. با روشن شدن این فرایند به مسیرمان ادامه خواهیم داد.»
معرفی اعضای جدید هیأت‌مدیره بنیاد فرهنگی هنری رودکی با حکم وزیر فرهنگ
همچنین وزیر فرهنگ طی حکمی اعضای جدید هیأت‌مدیره این بنیاد را انتخاب و معرفی کرد. طی این حکم، سیدمحمود اسلامی، محمود شالویی و محمدحسین نیرومند با حکم محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و رئیس هیأت امنای بنیاد فرهنگی هنری رودکی به عنوان اعضای جدید هیأت مدیره این مجموعه انتخاب و معرفی شدند.
اسلامی هم‌اکنون به‌عنوان معاون توسعه مدیریت و منابع وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی مشغول به فعالیت است. محمود شالویی مدیرکلی حوزه وزارتی و سرپرستی معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را برعهده دارد و محمد حسین نیرومند هم هنرمند و از مشاوران شناخته شده حوزه‌های مختلف فرهنگ و هنر است.
گفتنی است ابوالقاسم ایرجی، مرتضی کاظمی و علی غیاثی ندوشن اعضای سابق بنیاد فرهنگی هنری رودکی را تشکیل می‌دادند. بر‌اساس آنچه در سامانه اینترنتی بنیاد فرهنگی هنری رودکی در تعریف هیأت مدیره نوشته شده، هیأت مدیره بنیاد از سه عضو تشکیل می‌شود که با پیشنهاد رئیس هیأت امنا و تصویب هیأت امنا برای مدت دو سال انتخاب می‌شوند.
زبان‌ها و هویت همه اقوام ایرانی حفظ و ماندگار می‌شود
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در حاشیه سفرش به شهرستان اصلاندوز مغان به خبرنگاران گفت: «در دولت آیت‌الله رئیسی زبان‌ها و هویت همه اقوام ایرانی حفظ و ماندگار می‌شود.»
او افزود: «از این منطقه به آذریان عزیز و تمام اقوام ایرانی اعلام می‌کنم که سعی ما حفظ زبان‌ها و هویت تمام قومیت‌های کشور عزیزمان است و با یاری خداوند متعال این داشته‌های ارزشمند همچنان ماندگار خواهند بود.»
اسماعیلی اظهار کرد: «اجرای پروژه‌های زیربنایی متعدد به‌طور قطع سیمای منطقه زرخیز مغان را متحول خواهد کرد و پروژه‌های متعدد آبی در این منطقه مرزی در حال اجرا است که بخشی از آنها به بهره‌برداری رسیده و ثمرات زیادی برای مردم تلاشگر مغان داشته است. به‌طور قطع در آینده نزدیک بهره‌برداری از آنها سبب ایجاد تحول اساسی در چهره منطقه شده و برای عشایر و مرزداران عزیز مغانی مواهب زیادی در پی خواهد داشت.» او افزود: «برای اصلاح جاده‌‌های مغان اقدامات مناسبی انجام نشده و لازم است با تخصیص اعتبارات لازم نسبت به ترمیم جاده‌ها و احداث بزرگراه‌‌ها اقدام شود.این منطقه قطب مهم کشاورزی است که ظرفیت بزرگ و بی‌نظیری دارد و باید اعتراف کرد که چنین ظرفیت و استعدادی در هیچ جای کشور وجود ندارد. در این منطقه امکانات بیشتری در زمینه کشاورزی و اقتصادی وجود دارد و می‌توان با ایجاد زیرساخت‌های لازم و توزیع عادلانه امکانات و اعتبارات توسعه بیش از پیش را رقم زد.»
اسماعیلی ادامه داد: «یکی از نیازمندی‌‌های منطقه مغان ایجاد صنایع تبدیلی و تکمیلی است که برای ایجاد آن باید سرمایه‌گذاری‌های بخش خصوصی را جذب کرده و مشوق‌های لازم را اعمال کرد. دولت مصمم است مشکلات پیش روی مردم را در زمینه‌های مختلف مرتفع کند و من معتقدم تا چهار سال آینده بخش عمده مشکلات مردم برطرف خواهد شد.» وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی مبارزه با فساد، جلوگیری از ریخت و پاش‌ و اشرافی‌گری را از تأکیدات رئیس‌جمهوری اعلام کرد و گفت: «اگر این برنامه‌ها بخوبی تدارک دیده شوند و در کنار آن نظام بودجه‌ای هم به صورت عادلانه و بر‌اساس نیازهای واقعی تهیه شود بخش بزرگی از مشکلات در کشور برطرف می‌شود.»

فرهنگی/ این روزها که فیلم «زیر درخت گردو» محمد حسین مهدویان با موضوع فاجعه بمباران سردشت در سینماهای کشور در حال اکران است، پژمان علی‌پور، با انیمیشنی با همین موضوع در بخش پویانمایی سی‌وهشتمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران حضور یافته است. داستان «بادها کجا می‌میرند» که روایتی مستندگونه است به صورت انعکاس تصاویر در آب اتفاق می‌افتد و این ویژگی بر جلوه‌های بصری اثر افزوده است. داستان این مستند در زمان قبل از بمباران، لحظه بمباران و سال‌ها بعد حول محور رابطه عاشقانه یک دختر و پسر جوان می‌چرخد و واقعیت داستان سردشت را نشان می‌دهد.
پژمان علی‌پور، کارگردان این انیمیشن با اشاره به موضوع اصلی داستان این اثر پویانمایی به «ایران» می‌گوید: «ایده اصلی داستان درمورد بمباران شیمیایی سردشت است که با بمب خردل بمباران شد و تلفات زیادی داشت.»
او درباره علت پرداختن به این موضوع توضیح می‌دهد: «سال‌ها ذهنم درگیر ایده این فیلم بود. به اعتقاد من به ماجرای بمباران حلبچه بسیار پرداخته شد اما سردشت مظلوم مانده است.»
آن‌طور که این فیلمساز می‌گوید، ساخت «بادها کجا می‌میرند» حدود سه سال به طول انجامیده و بیش از 5 بار تغییر کرده است. کارگردان انیمیشن «بادها کجا می‌میرند» درباره تکنیک این اثر توضیح می‌دهد: «تکنیک کار ترکیبی از روتوسکوپی، سل دیجیتال و انیمیت فرم به فرم و جلوه‌های ویژه بود که برای اولین بار تجربه می‌کردم و یکی از چالش‌ها دست و پنجه نرم کردن با این تکنیک‌ها بود.» او در ادامه می‌‎افزاید: «کمبود نیروی انسانی و تخصصی، مشکلات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری و پاندمی کرونا و مشکلات اقتصادی چالش‌های بیشتری را برای ما ایجاد کرد.» سی‌وهشتمین جشنواره فیلم کوتاه تهران برای اولین‌بار در تاریخ سینمای ایران واجد شرایط تأیید آکادمی اسکار شناخته و معرفی شده است و علی‌پور درباره تأثیر این اتفاق مهم بر دلگرمی و ترغیب فیلمسازان این حوزه می‌گوید: «در حوزه فیلم انیمیشن با توجه به اینکه در چند سال اخیر مشکلاتی وجود داشته و تولیدات کم شده است، خیلی از افراد متخصص مهاجرت کرده‌اند اما اسکارکوالیفاید شدن جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران بر حضور فیلمسازان شاخص خیلی تأثیرگذار است. من که خیلی خوشحال هستم فیلم‌ام در این دوره از جشنواره در بخش مسابقه قرار دارد.»