مریم طالشی
گزارش نویس
برادرش تنها چند روز بعد از تزریق دوز دوم واکسن فوت کرده است. می‌گویند به احتمال زیاد ویروس در بدنش بوده و علت درگیری سریع ریه هم همین است. «برادر هفتاد ساله‌ام همیشه در خانه بود. اصلاً جایی نمی‌رفت که بخواهد مبتلا شود. فقط در این مدت کسی به خانه‌شان رفت‌وآمد کرده که او کرونا داشته و احتمالاً از همین طریق مبتلا شده است.»
این خانواده هم مثل خیلی خانواده‌های دیگر از اینکه عزیزشان را با وجود واکسینه شدن از دست داده‌اند، شوکه‌اند. وقتی کسی واکسن می‌زند دیگر خیال خودش و خانواده‌اش یک جورهایی راحت می‌شود و به‌خاطر همین هم دیگر آنقدرها سفت و سخت رعایت نمی‌کند و حتی شاید اصلاً رعایت نکند به تصور اینکه دیگر خطر از سرش گذشته اما آیا این تصور درستی است؟ شما چطور فکر می‌کنید؟ شاید بگویید موارد ابتلا بعد از تزریق واکسن نادر بوده و ممکن است فرد به‌دلیل خود واکسن به کرونا مبتلا شده باشد، البته که چنین چیزی امکان ندارد و متخصصان بارها عنوان کرده‌­اند کسی با تزریق واکسن به کرونا مبتلا نمی‌‌شود. با این حال موارد متعددی از ابتلا بعد از واکسیناسیون دیده شده که دلیل آن را باید در جای دیگری جست‌و‌جو کرد.
دکتر روزبه بیاتی، متخصص بیماری‌های عفونی و عضو هیأت علمی دانشگاه تهران در این باره می‌گوید:«موارد متعددی از ابتلای مجدد به‌دنبال تزریق دوز اول گزارش شده است و مواردی هم از ابتلای مجدد به‌دنبال تزریق دوم دیده شده است. نکته مهم این است که فاصله زمانی بعد از تزریق واکسن و ایمن شدن وجود دارد که خیلی از مردم این نکته را نمی‌دانند. این فاصله زمانی بین سه تا چهار هفته به‌دنبال تزریق دوز دوم واکسن است و معنای آن، این است که تا قبل از آن شخص ایمنی ندارد و به همین دلیل مواردی از ابتلای شدید و حتی مرگ و میر به‌دنبال ابتلای مجدد در هفته های نخست بعد از واکسیناسیون دیده شده است.
 بر همین اساس رعایت پروتکل­ های بهداشتی حتی پس از تزریق واکسیناسیون باید انجام شود و استفاده از ماسک نباید ترک شود. باید به این نکته توجه داشت در مواردی که وقتی دو نفر هر دو واکسینه شده باشند می‌­توانند در فضای بسته از ماسک استفاده نکنند  در غیر این صورت نباید بدون ماسک در محیط بسته بود و نکته آخر اینکه تزریق واکسن سبب ابتلا به کووید نمی‌شود و این باور اشتباه باید اصلاح شود.»
«پدرم از همان روز که دوز اول را تزریق کرد دیگر اعتقادی به رعایت کردن ندارد. بعد از تزریق واکسن تا نشست تو ماشین که برویم خانه ،دیدم ماسک را داده پایین. گفتم با یک دوز واکسن و آن هم به این سرعت که ایمنی ایجاد نمی­ شود اما جواب داد دیگر خطر از من گذشت و خیالت راحت باشد.»
این را مرجان می‌گوید که پدر و مادرش بتازگی دوز اول واکسن را دریافت کرده‌اند. او ادامه می‌دهد:«مادرم بیشتر رعایت می‌کند اما پدرم اصلاً دیگر به حرف ما گوش نمی‌دهد و به‌خاطر همین به زور باید در خانه نگهش داریم چون دیگر اعتقادی به ماسک ندارد و می‌گوید در پارک هم دیدم که پیرمردها دیگر ماسک نمی‌زنند و همین هم خیالش را راحت کرده. من خودم کسی را نمی‌شناسم که با وجود واکسینه شدن کرونا گرفته باشد اما از این طرف و آن طرف شنیده‌ام که این اتفاق افتاده و برای همین هم خیلی نگرانم. هرچه به پدرم می‌گویم حداقل صبر کن تا دوز دوم را بزنی، می‌گوید همین هم خوب است و دیگر خیالتان راحت باشد و کاری با من نداشته باشید.»
دکتر هادی یزدانی، پزشک در این باره حرف‌های قابل توجهی دارد:«یکی از نکاتی که کادر درمان را حتی با وجود واکسیناسیون دچار مشکل کرده همین قضیه است، یعنی کسانی که فکر می‌کنند واکسن ایمنی کامل ایجاد می‌کند و دیگر نیازی به رعایت کردن نیست.»
او ادامه می‌دهد:«از چند زاویه باید به این مسأله پرداخته شود. یکی اینکه برای مردم روشن شود که واکسیناسیون حتی با بهترین واکسن‌های شناخته شده دنیا نمی تواند ادعا داشته باشد که ابتلا را صفر می‌کند، یعنی این مسأله باید برای مردم جا بیفتد که حتی واکسیناسیون عمومی هم ابتلا را به صفر نمی‌رساند. در ضمن واکسیناسیون عمومی هم دو دوز است، پس قاعدتاً وقتی دو دوز واکسن نمی‌تواند ایمنی کامل ایجاد کند و جلوی ابتلای صددرصد را بگیرد، پس یک دوز واکسن هم نمی‌تواند این کار را بکند. این نکته باید جا بیفتد اما یک تصور غلطی بین مردم هست که ما واکسن زدیم پس نمی‌گیریم، حتی با وجود دوز اول برخی همین فکر را می‌کنند. در نتیجه وقتی به بیمار می‌گوییم به کووید مبتلا شده خیلی تعجب می‌کند و می‌گوید من که واکسن زده‌ام اما باید بدانند این یک دوز واکسن ایمنی ایجاد نمی‌کند در حالی که دو دوز هم ایمنی صددرصد ایجاد نمی‌کند.
نکته دیگری که در سراسر دنیا هم دیده شده این است که وقتی مردم واکسن می‌زنند، اقدامات حفاظتی‌شان کاهش پیدا می‌کند. فرد بیشتر به تجمعات می‌رود و آن الزام خودش برای استفاده از ماسک را کنار می‌گذارد و رفتار پرخطرتری را از خودش نشان می‌دهد. پس یک ایمنی کاذبی برای فرد ایجاد می‌شود و تصور می‌کند با یک یا دو دوز واکسنی که تزریق کرده، ایمن است. به هرحال بعضی جاهای دنیا واکسیناسیون عمومی انجام شده و برخی جاها نشده و در ضمن بحث واریانت‌های جدید مطرح است که باید به این نکته توجه کرد چون خیلی از این واکسن‌ها بر اساس همان واریانت کووید ووهان طراحی شده و هر واریانت جدیدی که آمد بررسی کردند که ببینند آن واریانت جدید از واکسن گریز کرده یا خیر و واکسن روی آن اثر دارد یا نه. فعلاً آمار و اطلاعاتی که در این باره داده‌اند نگران کننده نیست که بگوییم واکسن بی‌تأثیر شده اما این‌طوری هم نیست که مثل روزهای اول باشد و واریانت ووهان باشد. الان داریم می‌بینیم که سویه دلتا از خیلی واکسن‌ها گریز می‌کند و واکسن آن تأثیر اولیه را ندارد.
نکته دیگر این است که خود این واکسن‌ها هم در جلوگیری از ابتلا و موارد شدید بیماری اعداد و ارقام مختلفی دارند و کیفیت‌هایشان مختلف است و باید به این نکته هم توجه داشت که به هرحال باید اقدامات لازم را انجام داد و پروتکل‌ها را رعایت کرد چون ممکن است واکسن خیلی با کیفیتی در اختیار نداشته باشیم. در هر صورت مسأله این است که اگر واکسیناسیون عمومی هم انجام می‌دهیم باید با سرعت باشد و نه به‌صورت قطره چکانی و یک موقع 4 هزار دوز زده شود و یک موقع 400 هزار دوز فایده‌ای ندارد. واکسیناسیون باید بسرعت انجام شود تا تأثیر خودش را داشته باشد و پیامدهای کندی واکسیناسیون الان دارد خودش را نشان می‌دهد.»
روزهای سختی را سپری می‌کنیم. پیک پنجم کرونا روی ناخوش اش را به ما نشان داده و بالاترین میزان ابتلای نگرانی را در دل همه‌مان ایجاد کرده است. این میان شاید کمی دلمان به این خوش باشد که افراد مسن و در معرض خطر واکسینه شده‌اند اما گاهی با بی‌اطلاعی از اینکه ممکن است افراد واکسینه هم تا چه حد در معرض خطر قرار بگیرند، به گسترش بیماری کمک می‌کنیم.