رهبر معظم انقلاب اسلامی رأس ساعت ۷ صبح روز جمعه با حضور در محل صندوق سیار ۱۱۰ در حسینیه امام خمینی(ره) در سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، ششمین دوره انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا، انتخابات میان دوره‌ای پنجمین دوره مجلس خبرگان رهبری و انتخابات میان دوره‌ای یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی شرکت کردند و آرای خود را به صندوق انداختند.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری؛ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای سپس در سخنانی روز انتخابات را روز ملت ایران خواندند و گفتند: امروز میدان‌دار و صحنه‌گردان اصلی مردم هستند که با رأی خود سرنوشت و تکلیف کلی و اساسی کشور را برای سال‌های بعد معین می‌کنند بنابراین امروز متعلق به مردم است. رهبر انقلاب اسلامی افزودند: بر اساس این واقعیت خرد انسانی حکم می‌کند همه در این آزمون بزرگ ملی و سراسری شرکت کنند و علت دعوت مکرر ما از مردم برای حضور در انتخابات نیز این است که در درجه اول خود مردم از این حضور نفع می‌برند و جمهوری اسلامی نیز امتیازات بزرگی در عرصه بین‌المللی به‌دست می‌آورد.
ایشان رأی تک‌تک مردم را دارای اهمیت دانستند و گفتند: همه بیایید، تشخیص و رأی بدهید و هیچ‌ کس نگوید با یک رأی من اتفاقی نمی‌افتد، زیرا همین تک‌رأی‌ها است که آرای میلیونی ملت را تشکیل می‌دهد.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با اشاره به توصیه همیشگی خود یعنی تسریع در رأی دادن، خاطرنشان کردند: هر چه زودتر با نیت خدایی و ثواب این وظیفه و تکلیف را انجام دهید بهتر است.
ایشان با ابراز امیدواری از اینکه به برکت ایام ولادت حضرت علی‌بن‌موسی‌الرضا علیه‌السلام، امروز جشن ملت ایران و مایه خیر و برکت باشد، افزودند: از دست‌اندرکاران انتخابات تشکر و تأکید می‌کنم که کار را با اتقان کامل در سراسر کشور انجام دهند و به شما خبرنگاران و عکاسان محترم نیز سلام و خداقوت می‌گویم.

رئیس جمهوری صبح روز گذشته، در نخستین ساعات آغاز رأی‌گیری برای سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، ششمین دوره انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا و میاندوره‌ای مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان رهبری، با حضور در وزارت کشور رأی خود را به صندوق‌ها انداخت.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست جمهوری، حجت‌الاسلام حسن روحانی سپس از بخش‌های مختلف ستاد انتخابات وزارت کشور بازدید کرد.
او پس از انداختن آرای خود به صندوق‌ها، انتخابات ریاست جمهوری را از مهم‌ترین انتخابات کشور دانست و از مردم درخواست کرد که به مشکلات و مسائلی که در مراحل قبل از ثبت‌نام نامزدها تاکنون وجود داشته توجه نکرده و با حضور در پای صندوق‌های رأی به نامزد مورد نظر خود رأی دهند.
رئیس جمهوری تأکید کرد: مردم ما بخوبی می‌دانند که این انتخابات برای سرنوشت خودشان و نظام جمهوری اسلامی چقدر اهمیت دارد و ای کاش هیچ مشکلی از روز ثبت‌نام نامزدها تا امروز نداشتیم.
روحانی با اشاره به اجرای بدون تأخیر انتخابات و در زمان تعیین شده، گفت: در گزارشی که وزیر کشور ارائه کرد از لحاظ امنیت در سراسر کشور حتی یک مورد ناامنی وجود ندارد و این بسیار ارزشمند است.
رئیس جمهوری افزود: از لحاظ مراعات حفظ سلامت مردم نیز همه پروتکل‌های بهداشتی در همه حوزه‌های انتخاباتی رعایت می‌شود و همچنین مرحله به مرحله و قدم به قدم به سمت الکترونیکی شدن انتخابات پیش می‌رویم.
روحانی گفت: امروز (جمعه) در سراسر کشور و در استان‌های مختلف لحظه به لحظه مشخص است که چه تعداد در انتخابات شرکت کرده‌اند و احراز هویت نیز از طریق سیستم الکترونیکی بخوبی درحال انجام است و شمارش آرا نیز در برخی مراکز استانی به‌صورت مکانیزه انجام می‌شود و امیدواریم در آینده نزدیک همه مراحل انتخابات الکترونیکی شود که این موضوع در شفافیت بسیار تأثیرگذار است.
رئیس جمهوری با اشاره به اهمیت انتخابات ریاست جمهوری و اختیارات و مسئولیت‌های وسیع و سنگین مشخص شده در قانون اساسی برای رئیس جمهوری، از مردم تقاضا کرد پای صندوق آرا رفته و به فرد مورد نظر خود در میان نامزدهای انتخابات رأی بدهند. روحانی تصریح کرد: ای کاش هیچ مشکلی در روز ثبت‌نام نداشتیم و شاهد حضور بیشتر مردم بودیم.
روحانی با تأکید بر اهمیت انتخابات جمهوری اسلامی ایران در سطح جهانی گفت: در دنیا چند کشور وجود دارد که انتخابات آنها مورد توجه همه جهان قرار دارد و یکی از آن کشورها ایران است.
رئیس جمهوری با اشاره به نگاه جهانیان به صندوق رأی و صف‌های مردم در انتخابات ایران، گفت: با حضور خود در پای صندوق‌های رأی کاری کنیم که دوستان و علاقه‌مندان به این سرزمین در سراسر جهان خوشحال و دشمنان مأیوس شوند. روحانی ابراز امیدواری کرد که مردم به وظیفه ملی، انقلابی و دینی خود بخوبی عمل کنند و نحوه برگزاری و حضور مردم به گونه‌ای باشد که در پایان انتخابات همه خوشحال باشند.
رئیس جمهوری در ادامه با توصیه به دست اندرکاران برگزاری انتخابات در سراسر کشور، اظهارکرد: از همه عزیزان می‌خواهم که حفظ سلامت مردم در همه مراحل را مورد توجه قرار دهند و با دقت مراعات کنند تا مشکلی برای سلامت مردم پیش نیاید و در کنار آن نسبت به حفظ آرای مردم نیز توجه جدی داشته باشند تا خدای ناکرده حتی یک رأی هم جابه‌جا نشود همانطوری که در همه انتخابات اینگونه بوده است و باید حق‌الناس حفظ شود.
واعظی: حمایت مردم اقتدار و همبستگی ما را نشان می‌دهد
رئیس دفتر رئیس جمهوری نیز روز گذشته با حضور در شعبه حسینیه جماران، آرای خود را به صندوق‌های اخد رأی انداخت. به گزارش ایرنا، محمود واعظی پس از انداختن آرای خود در صندوق‌ها، روز انتخابات را روز بسیار مهمی برای چهار سال آینده کشور دانست و ابراز امیدواری کرد که مردم عزیز بیش از گذشته در این شرایط بسیار حساس داخلی و خارجی احساس مسئولیت کنند و حضور گسترده‌تری در پای صندوق‌های رأی داشته باشند و بدانند که کشور متعلق به خودشان است.
او با بیان اینکه مردم برای توسعه، صلح و آرامش کشور و آینده فرزندان‌شان باید خودشان تصمیم بگیرند، اظهارکرد: دموکراسی را از چهل سال پیش آغاز کردیم و گام به گام پیش می‌رویم. ممکن است نقص‌هایی باشد اما هیچ‌گاه نباید با صندوق رأی قهر کنیم و نباید ناامید شویم.‌
رئیس دفتر رئیس جمهوری با تأکید بر اینکه تا امروز در این چهل سال گذشته آنچه به دست آمده از صندوق رأی بوده است، تصریح کرد: حضور گسترده مردم علامت خوبی از نظر داخلی است به این معنا که انسجام و وحدت داخلی حفظ می‌شود و کسی که رئیس‌جمهوری می‌شود، بیشتر احساس مسئولیت کرده و برای حل مشکلات تلاش بیشتری می‌کند.
واعظی با بیان اینکه حمایت مردم اقتدار و همبستگی ما را نشان می‌دهد که در این شرایط مهم است، اظهارکرد: ما دشمنانی مانند رژیم صهیونیستی و امریکا داریم که حضور گسترده مردم توطئه‌های آنها را خنثی می‌کند.
او همچنین با بیان اینکه مذاکرات وین نتایج خوبی داشته است و مذاکرات بخوبی در حال انجام است، اعلام کرد: بعد از انتخابات موضوعات مهم بین‌المللی حل خواهد شد و مردم آینده بهتری از نظر رفاه و اداره کشور خواهند داشت.
رئیس دفتر رئیس جمهوری گفت: آخرین تماسی که از وین داشتیم این بود که گام‌های خوبی در این چند روز گذشته برداشته شده و کشورهای1+5، اروپا و چین مصمم هستند و مسئولان‌شان مصاحبه کردند و گفته‌اند با توجه به گام‌هایی که برداشته شده امیدوارند آنچه  باقی مانده هم برطرف کنیم و تحریم‌ها برداشته شود.

گروه سیاسی/ مردم ایران با ایستادن در صفوف انتخابات یک بار دیگر حق خود برای انتخاب عالی‌ترین مقام اجرایی کشور را پاس داشتند. ایرانیان از شرقی‌ترین شعبه اخذ رأی در استرالیا تا غربی‌ترین آن در قاره امریکا به پای صندوق‌ها رفتند تا رئیس جمهوری آینده خود را انتخاب کنند. در درون مرزهای ایران این انتخابات با ششمین دوره انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا همزمان بود؛ همچنان که  دومین میاندوره پنجمین دوره مجلس خبرگان رهبری در استان‌های تهران، خراسان رضوی، قم و مازندران و اولین میاندوره یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی در حوزه‌های انتخابیه «تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس»، «میانه»، «آستانه اشرفیه»، «تفرش، آشتیان و فراهان»، «گچساران و باشت» و «بهار و کبودرآهنگ» نیز همزمان با انتخابات ریاست جمهوری برگزار شد.
انتخاباتی که قرار داشتن در میانه میدان مقابله با همه‌گیری کرونا به آن سر و شکلی متفاوت داده بود. کرونا اگر چه از تراکم صفوف کاسته بود اما لاجرم در بسیاری از شعب بر طول آن افزوده بود و این در حالی بود که با افزایش تعداد صندوق‌ها برای کاستن از تراکم شعبه‌ها 67 هزار صندوق برای انتخابات ریاست جمهوری  و ۷۵ هزار صندوق برای شوراها در نظر گرفته شده بود. ۱۳۳ نمایندگی، ۲۳۴ شعبه و ۴۵۰ صندوق نیز در کشورهای مختلف رأی ایرانیان ساکن در خارج از کشور را اخذ کردند.
عبدالرضا رحمانی فضلی وزیر کشور با صدور دستور آغاز رأی‌گیری در ساعت 7 صبح روز جمعه 28 خرداد اظهار کرد: خداوند متعال به همه ما توفیق بدهد بتوانیم به تکلیف خود در امانتداری رأی مردم و صیانت از آن و برگزاری انتخابات قانونی سالم و در شرایط بهداشتی با توجه به کرونا عمل کنیم. رحمانی فضلی با ابراز امیدواری نسبت به هماهنگی کامل همه نیروهای امنیتی، انتظامی، اجرایی و نظارت در برگزاری انتخابات، از بازرسان خواست «در هر جا که هستند مرتب کار بازرسی را انجام دهند و به سرعت اگر مشکلی بود به ما اطلاع دهند. از ناظران تقاضا دارم نظارت را انجام دهند با توجه به اینکه رأی مردم، اراده و تجلی آنها در انتقال قدرت است با صیانت کامل انجام شود امیدوارم هیأت نظارت این وظیفه را بخوبی انجام دهد.»
روز گذشته همچنان که ضرورت همراه داشتن شناسنامه و کارت ملی به مدد دستگاه‌های الکترونیک و برخط  احراز هویت راه را بر هرگونه تخلف در اخذ آرا می‌بست، سامانه‌ای طراحی شده بود که به مردم امکان می‌داد  در صورت مشاهده هرگونه تخلف انتخاباتی آن را ثبت و اعلام کنند.
به گزارش ایسنا، همچنین ظهر دیروز درباره تعرفه‌های اخذ رأی و چگونگی توزیع آن در سطح کشور هم سیامک ره‌پیک قائم مقام شورای نگهبان گفت: «تعداد تعرفه‌ها و مقداری که چاپ شده و در استان‌ها توزیع شده بیش از صد درصد است و این بدین معناست که بر فرض مثال اگر صد درصد واجدین شرایط هم شرکت کنند، بیش از آن هم تعرفه وجود دارد، بنابراین در زمینه میزان تعرفه مشکلی وجود ندارد.»
 رأی‌گیری کاغذی جایگزین رأی‌گیری الکترونیک
با توجه به برگزاری انتخابات تمام الکترونیک برای انتخابات شوراها و ریاست جمهوری در 33 شهر کشور در برخی حوزه‌ها رأی‌گیری مشکلاتی از جمله کندی فرایند رأی‌گیری پدید آمد.
آیت‌الله احمد جنتی در نامه‌ای به وزیر کشور نوشت: «با عنایت به گزارش‌های متعددی از استان‌های مختلف، صندوق‌های اخذ رأی الکترونیکی به‌کارگیری شده در انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا موجب کندی رأی‌گیری و تشکیل صف‌های طولانی و اخلال در فرایند اخذ رأی شده است.
 لذا مستدعی است ترتیبی اتخاذ گردد تا به منظور رعایت حقوق مردم، رأی‌گیری در انتخابات شوراها در حوزه‌های مربوطه از طریق تعرفه کاغذی انجام پذیرد.»
بر این اساس با هماهنگی و تصمیم مسئولان نهادهای ناظر و مجری  اخذ رأی تا رفع مشکل به شکل دستی و با بهره‌گیری از تعرفه کاغذی انجام شد تا موجب ازدحام رأی‌دهندگان در شعب نشود.  جمال عرف اما در این باره توضیح داد: «در ابتدای کار رأی‌گیری، یک اشکالاتی به وجود آمد که با دستور وزیر کشور به سرعت از آنلاین به آفلاین رفتیم. این تعداد تنها در یک درصد صندوق‌های رأی بودند.» او ظهر دیروز به تمام استانداران و فرمانداران ابلاغ کرد «در جایی که اختلال است، سریعاً به صورت آفلاین انتخابات را برگزار کنند تا کسی برای این موضوع معطل نشود.» عرف تأکید کرد: اصل برای وزارت کشور این است که روند رأی‌گیری به نحو مناسبی انجام گیرد و در سراسر کشور خوشبختانه این اتفاق به نحو مطلوبی در حال انجام است.
عصر دیروز همچنین این خبر در رسانه‌ها منتشر شد که آیت‌الله محمدرضا مدرسی یزدی عضو فقهای شورای نگهبان و سید فضل الله موسوی و ‌هادی طحان نظیف از اعضای حقوقدان شورای نگهبان از ستاد مرکزی انتخابات وزارت کشور بازدید و با عبدالرضا رحمانی فضلی وزیر کشور دیدار کردند. بر اساس مواضع پیشین مسئولان انتخاباتی، نتیجه انتخابات ریاست جمهوری تا ظهر امروز اعلام خواهد شد. چرا که ابتدا نتیجه انتخابات ریاست جمهوری و بعد انتخابات میاندوره‌ای خبرگان و مجلس اعلام می‌شود و نتیجه انتخابات شوراها در آخر اعلام می‌شود.

گروه سیاسی/ رأی‌گیری انتخابات 28 خرداد از ساعت 7 صبح دیروز در تمام نقاط کشور آغاز شد. در طول روز گذشته نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری و همین‌طور چهره‌های مختلف سیاسی و مسئولان کشور با حضور در حوزه‌های رأی‌گیری در انتخابات 1400 شرکت کردند.
حجت‌الاسلام سیدابراهیم رئیسی نامزد سیزدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری صبح دیروز با حضور در شعبه اخذ رأی مسجد جامع ارشاد شهر ری، آرای خود را به صندوق انداخت. به گزارش ایرنا، رئیسی بعد از دادن رأی خود گفت: حرف‌هایی که در انتخابات زدم برای رفع مشکلات مردم بود و برای انجام این کار شب و روز نمی‌شناسم و تمام تلاش خود را به‌کار می‌گیرم تا در نقش یک طلبه خدمتگزار مردم باشم. وی افزود: تنها ایرانی بودن کافیست تا حقوق شهروندی تضمین شود. مردم حق دارند و دولت مکلف است به مردم خدمت کند.
عبدالناصر همتی کاندیدای دیگر انتخابات هم پس از اینکه رأی خود را در حسینیه ارشاد به صندوق انداخت، گفت: اگر رأی نیاورم باز هم در خدمت مردم و پیگیر شعارهایم خواهم بود. همتی افزود: ما به انزوای خارجی پایان خواهیم داد، مردم حق دارند با رفاه و با آرامش زندگی کنند. معیشت مردم مسأله اول من است، ان‌شاءالله کاری خواهیم کرد حضور مردم در صحنه بیش از پیش باشد.
محسن رضایی برای شرکت در انتخابات در حرم شاه عبدالعظیم حسنی شهر ری حضور یافت. این نامزد انتخابات ریاست جمهوری پس از انداختن رأی خود به صندوق در جمع خبرنگاران گفت: معتقدم ما باید اقتصاد را از خانه شروع کنیم تا به تولید ثروت برسیم. به همه قول‌هایی که دادم عمل خواهم کرد.
مردم ایران هر تصمیمی که بگیرند بنده دست آنان را خواهم بوسید و به‌عنوان سرباز وطن تا آخرین قطره خون از ملت ایران و نظام اسلامی دفاع می‌کنم. وی گفت: در صورتی که ملت به من اعتماد کنند بنده از همه توانایی‌های کشور چه اصولگرا و چه اصلاح‌طلب، برادران اهل سنت و اقوام ایرانی استفاده خواهم کرد.
امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی، دیگر نامزد انتخابات ریاست جمهوری دیروز در حرم مطهر رضوی در مشهد رأی داد. وی پس از آن در جمع خبرنگاران گفت: انتخابات ریاست جمهوری یکی از مهم‌ترین انتخابات کشور است، چرا که عالی‌ترین مقام اجرایی کشور در آن انتخاب می‌شود و اختیاراتی که رئیس‌جمهوری دارد فوق‌العاده است. مردم نیز حساسیت این انتخابات را درک می‌کنند و مطمئن هستم که مشارکت پرشوری دارند و امیدوارم که پیرو بیانات رهبر معظم انقلاب یک رئیس‌جمهوری با تعداد آرای بالا انتخاب شود تا بتواند به پشتوانه رأی مردمی بسیاری از مشکلات را حل کند.

حضور کاندیداهای مستعفی در انتخابات
علیرضا زاکانی، کاندیدای انصرافی انتخابات ریاست جمهوری هم دیروز با حضور در حسینیه جماران در انتخابات ١۴٠٠ حضور یافت. وی گفت: رئیس‌جمهوری آینده باید به جماران بیاید و از در و دیوار آن درس بگیرد و با تکیه به مردم بتواند فقر را ریشه‌کن کند.
محسن مهرعلیزاده، دیگر نامزد انصرافی هم با حضور در حسینیه جماران در انتخابات 1400 شرکت کرد. وی خطاب به رئیس‌جمهوری آینده ایران گفت: توصیه اولم آن است که به فکر معیشت مردم باشد و برنامه‌ریزی‌های دقیقی برای توسعه اقتصادی کشور داشته باشد. در فضای داخلی و بین‌المللی تنش‌ها را از بین ببرد و کاری کند جمهوری اسلامی ایران با آن عزتی که در دنیا دارد به‌عنوان یکی از کشورهای مطرح دنیا باقی بماند و تمام امکانات و انرژی‌های جوانان و بزرگ‌ترها را در جهت سازندگی کشور به کار گیرد.
سعید جلیلی، نامزد انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم که از این رقابت کنار کشید هم پس از دادن رأی در صندوق مسجد فاطمیه محله خزانه شهید بخارایی، در جمع خبرنگاران اظهار کرد: روز رأی‌گیری روز پایان نیست؛ روز آغاز جهاد بزرگ برای جهش ایران است.منتخب مردم، رئیس همه جمهور خواهد بود. جلیلی تأکید کرد: هر رأی مردم یک موشک نقطه‌زن است که تهدیدها و تحریم‌ها و بدخواهی‌های دشمنان را هدف قرار خواهد داد. هر رأی باعث افزایش قدرت و پیشرفت بیشتر کشور خواهد شد.

صندوق رأی؛ راه چاره
محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس هم که با حضور در مسجد ابوذر تهران آرای خود را به صندوق انداخت، صندوق‌های رأی را بزرگ‌ترین و مهم‌ترین سرمایه سیاسی و اجتماعی کشور دانست و گفت: ایجاد ثبات اقتصادی در کشور در گرو انتخاب مدیریتی صحیح و کارآمد برای کشور است. وی گفت: ان‌شاءالله دولت آینده بتواند با همکاری دو قوه دیگر به‌گونه‌ای تلاش کند که رضایت مردم عزیزمان را با اولویت حل مسائل اقصادی تأمین کند، لذا راه چاره این نیست که با صندوق‌های رأی قهر کنیم.
صبح دیروز همچنین اسحاق جهانگیری که صلاحیتش برای نامزدی احراز نشد، با حضور در ستاد انتخابات کشور رأی خود را به صندوق انداخت. وی با ابراز امیدواری برای مشارکت بالای مردم در این انتخابات گفت: وقتی یک اقتصاد زنده رشد دارد که بتواند با دنیا کار کند به‌همین دلیل مسائل سیاست خارجه تأثیر تعیین‌کننده‌ای در مسائل اقتصادی کشور دارد و رئیس‌جمهوری با انتخاب وزیر امور خارجه و انتخاب سیاست‌هایی که برای پیش‌بینی امور انجام می‌دهد، مسئول اصلی این بخش است.
 امیدوارم مردم هم مشارکت خوبی داشته باشند و هم کسی را از بین کاندیداها انتخاب کنند که بتواند زمینه پیشرفت کشور و حل مشکلات مردم در داخل و فضای بین‌الملل به وجود بیاورد.
وزیر خارجه کشورمان هم که در آنتالیای ترکیه حضور دارد رأی خود را در این شهر به صندوق انداخت. ظریف و هیأت همراه به منظور شرکت در مجمع دیپلماسی آنتالیا روز پنجشنبه وارد ترکیه شد. محمدجواد ظریف با انتشار عکسی از خود که در حال رأی دادن بود در صفحه اینستاگرامش نوشت: امروز روز تعیین سرنوشت است و ما مردم ایران یک بار دیگر با هوشمندی آینده‌ خود و فرزندانمان را می‌سازیم. وی افزود: بسیار خرسندم که ۲۳۵ صندوق‌ رأی با کمک معتمدین مقیم در سراسر جهان برپا شده و ایرانیان گرانقدر خارج از کشور می‌توانند در تعیین سرنوشت خود و فرزندانشان مشارکت کنند. سید عباس عراقچی معاون ظریف هم که سرگرم مذاکرات وین در اتریش است رأی خود را در همین کشور به صندوق انداخت.
آیت‌الله صادق آملی لاریجانی، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز صبح دیروز با حضور در مجمع تشخیص مصلحت نظام رأی خود را به صندوق انداخت. وی گفت: مردم گلایه‌های مختلف دارند و مشکلاتی در کشور وجود داشته و دارد و گلایه‌های زیادی هم ممکن است وجود داشته باشد که خیلی از آنها ممکن است حق باشد اما راه حل مشکلات و رفع گلایه‌ها قهر کردن با صندوق‌های رأی نیست.

صندوق رأی به مثابه راه حل
آیت‌الله احمد جنتی دبیر شورای نگهبان نیز که رأی خود را در صندوق سیار واقع در ستاد مرکزی نظارت بر انتخابات شورای نگهبان انداخت، گفت: سه سفارش دارم، اول مشارکت، دوم مشارکت، سوم مشارکت. وی افزود: تا وقتی مردم در صحنه هستند، هیچ ضرری به این کشور وارد نخواهد شد؛ اجر این حضور را خداوند متعال خواهد داد.
علی لاریجانی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام که صلاحیت وی برای نامزدی احراز نشده بود، دیروز با حضور در یکی از شعب اخذ رأی شهر ساری استان مازندران رأی خود را به صندوق انداخت. او پس از شرکت در انتخابات اظهار کرد: اگرچه نابسامانی‌هایی در دولت و حکومت وجود دارد، اما این موجب دلخوری و قهر از انتخابات و صندوق نباید باشد که با خودمان  قهر کنیم. مسائل کشور مربوط به خودمان است. اگر اشکالی وجود دارد باید آن را رفع کنیم. قهر کردن راه علاج آن نیست.
محمدرضا عارف، رئیس بنیاد امید ایرانیان نیز صبح دیروز رأی خود را در حسینیه جماران به صندوق انداخت. به‌گزارش ایرنا عارف با بیان اینکه مردم صاحبان انقلاب هستند، گفت: منویات مردم از طریق رأی و انتخابات نشان داده می‌شود. مردم گله زیادی در این دوره از نهادهای نظارتی داشته‌اند و احساس می‌شد بخش‌هایی از جامعه نمایندگان خود را در انتخابات ندارند.
مجید انصاری نیز از جمله چهره‌هایی بود که با حضور در حسینیه جماران در انتخابات 1400 شرکت کرد. این عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: اگر به‌دنبال آینده بهتری برای کشور و فرزندان هستیم تنها راه از راه جمهوریت می‌گذرد.
انصاری تصریح کرد: رهبری فرموده‌اند انتخابات حق آحاد مردم است، من امیدوارم این انتخابات برای کشور منشأ خیر و برکت باشد و مشارکت بیشتر مردم به نفع خود آنان خواهد بود. غلامعلی حداد عادل هم از چهره‌های شاخص اصولگرا با حضور در مسجد لرزاده در انتخابات شرکت کرد.
سید‌حسن خمینی و سیدمحمد خاتمی رئیس دولت اصلاحات هم از چهره‌هایی بودند که در حسینیه جماران آرای خود را به صندوق انداختند. علی اکبر ناطق نوری رئیس پیشین مجلس شورای اسلامی از اولین چهره‌های شاخصی بود که صبح دیروز با حضور در حسینیه ارشاد رأی خود را به صندوق انداخت. مهدی کروبی هم در منزل خود آرای‌اش را به صندوق انداخت.

فریبا خان احمدی
خبرنگار
در چهارمین مرحله از ورود واکسن کرونا به ایران از سوی جمعیت هلال احمر، روز پنجشنبه گذشته یک میلیون دوز واکسن کرونا وارد کشور شد و این محموله برای توزیع در اختیار وزارت بهداشت قرار گرفت. اگرچه پیش از این اعلام شده بود این محموله شامل دو میلیون دوز واکسن است اما بنا به گفته سخنگوی جمعیت هلال احمر به‌دلیل محدودیت حمل بار، یک میلیون دوز واکسن به کشور ارسال شده و مابقی محموله نیز با پروازی دیگر به کشور خواهد رسید.
طبق آمار وزارت بهداشت،تاکنون بیش از 6 میلیون و 800 هزار دوز واکسن وارد کشور شده است که تاکنون ۴ میلیون و ۳۶۹ هزار و ۳۹ نفر دوز اول واکسن کرونا و ۸۹۵ هزار و ۵۲ نفر نیز دوز دوم را تزریق کرده‌اند و مجموع واکسن‌های تزریق شده در کشور به ۵ میلیون و ۲۶۴ هزار و ۹۱ دوز رسیده است. همچنین یک میلیون دوز اخیر در شرایطی در میان استان‌ها توزیع می‌شود که طی هفته‌های گذشته وقفه میان واردات واکسن، فرایند واکسیناسیون را کند کرده بود هر چند که بنا به‌گفته سخنگوی سازمان غذا و دارو، با توزیع واکسن برکت و واردات محموله‌های بعدی، واکسیناسیون عمومی با اولویت گروه‌های سنی 65 سال به بالا طی روزهای آتی آغاز می‌شود.
تزریق روزانه 70 هزار دوز واکسن
آن‌طور که کارشناسان حوزه سلامت می‌گویند،کند شدن فرایند واکسیناسیون عمومی در هفته‌های گذشته به‌دلیل بدعهدی کشورهای تولید کننده واکسن کرونا در عمل به تعهدات‌شان بوده و همین مسأله باعث شده واردات واکسن در کشور به تعویق بیفتد. این موضوعی است که در هفته‌های گذشته بویژه از زمانی که روند ارسال محموله‌های واکسن مورد انتظار ایران مختل شد، در رسانه‌ها مطرح می‌شود و نگرانی‌ها را برای واکسیناسیون گروه‌های در اولویت دریافت واکسن و تزریق دوز دوم بالا برده است. برای مثال کوواکس یعنی همان سازوکار مرتبط با سازمان بهداشت جهانی که به کشورهای کم درآمد سهمیه واکسن می‌دهد قرار بود 16 میلیون و 800 هزار دوز واکسن به ایران بدهد که از این میزان تنها یک و نیم میلیون دوز واکسن تحویل داده و مابقی واکسن‌ها را به ایران بدهکار است. در این میان همچنان صف انتظار کارکنان بخشی از نظام سلامت در حوزه سرپایی از جمله آزمایشگاهیان، برخی دانشجوهای پزشکی و برخی بیماران خاص و گروه‌های سنی بالای 70 سال که متقاضی دریافت واکسن هستند طولانی است و هنوز هم رده سنی بالای 65 سال که قرار بود هفته گذشته واکسیناسیون‌شان شروع شود بلاتکلیف مانده‌اند. این در شرایطی است که هفته گذشته سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا از واردات سه میلیون واکسن کرونا به کشور خبر داده بود در حالی‌که از این میزان تنها یک میلیون دوز آن تأمین شده و اواخر هفته گذشته تحویل وزارت بهداشت شد. با وجود این، این روزها اخبار خوشی نیز از تولید واکسن‌های ایرانی به گوش می‌رسد و آن‌طور که مسئولان وزارت بهداشت قول داده‌اند، واکسن ایرانی کووبرکت نیز این روزها وارد کمپین واکسیناسیون علیه کووید19 می‌شود.
در تهران نیز مطابق اعلام معاون درمان ستاد کرونای پایتخت موجودی واکسن‌ها در مراکز تجمیعی در حال اتمام است اما ورود محموله‌های جدید واکسن به کشور و دریافت مجوز اضطراری واکسن کووبرکت نگرانی‌ها درباره توقف واکسیناسیون را در این مراکز کاهش داده است. نادر توکلی در این باره به «ایران» می‌گوید: مراکز تجمیعی در تهران روزانه ظرفیت تزریق 70 هزار دوز واکسن دارند یعنی در 10 روز می‌توان 700 هزار دوز واکسن در تهران تزریق کرد. با توجه به اینکه واکسن برکت مجوزهای اضطراری را دریافت کرده امیدواریم با ورود کووبرکت به چرخه واکسیناسیون روند واکسیناسیون در تهران سرعت بگیرد. به گفته وی، هم اینک اولویت دریافت واکسن در استان تهران شامل کارکنان نظام سلامت در حوزه سرپایی، بخشی از دانشجویان پزشکی و بیماران خاص از جمله مبتلایان به سرطان است.
اولویت تزریق دوز اول واکسن است
اگرچه این روزها سالمندان بالای 70 سال و گروه‌های سنی 65 سال در انتظار واردات محموله‌های جدید واکسن نشسته‌اند با این حال همزمان این شائبه‌ها مطرح می‌شود کسانی که هنوز موفق به تزریق دوز دوم واکسن نشده‌اند در عوض از واکسن جایگزین برای آنها استفاده خواهد شد. موضوعی که سخنگوی سازمان غذا و دارو در واکنش به این شائبه‌ها به «ایران» می‌گوید: واکسن برکت یا هر واکسن ایرانی که به کمپین واکسیناسیون علیه کووید19 اضافه شود و مجوز مصرف اضطراری بگیرد به‌صورت مستقل و مجزا استفاده خواهد شد و وزارت بهداشت برنامه‌ای برای استفاده از دوز دوم یا استفاده ترکیبی از واکسن‌ها در برنامه واکسیناسیون عمومی ندارد، اگرچه این موضوع نامحتمل نیست و در برخی کشورها شیوه نامه‌های استفاده ترکیبی از واکسن‌ها در ماه‌های آتی تدوین می‌شود. با وجود این تا اطلاع ثانوی دوز اول و دوم واکسن‌های تزریقی یکسان خواهد بود.
 کیانوش جهانپور درباره تأخیر ایجاد شده در دریافت دوز دوم و کاهش اثر بخشی واکسن‌ها هم می‌گوید: بر اساس دانسته‌های علمی تأخیر چند روزه بین دوز اول و دوم واکسن‌ها اثربخشی واکسن‌ها را کم نمی‌کند، البته این موضوع در مورد واکسن اسپوتنیک‌وی 5 با توجه به تفاوت دوز اول و دوم خاص است و طبیعتاً بعد از دسترسی به دوز دوم تزریق خواهد شد. دوز اول اسپوتنیک از بردارهای ویروسی آدنوویروس است و دوز دوم آن آدنوویروس تیپ 5 انسان است. فعلاً بر اساس دانسته‌های موجود فاصله بیشتر بین دوز اول و دوم اثربخشی واکسن‌ها را افزایش می‌دهد برای مثال فاصله دوز اول و دوم آسترازنکا بیش از 90 روز است.
وی با بیان اینکه تا این لحظه بیش از 6میلیون و 800 هزار دوز واکسن وارد کشور شده و بیش از 75 تا 80 درصد آن تزریق شده است، می‌افزاید: اغلب سالمندان بالای 70سال که مایل به دریافت واکسن بودند و در سامانه ثبت‌نام کرده‌اند دوز اول را دریافت کرده‌اند و در حال دریافت دوز دوم هستند. در روزهای آتی وارد فاز تزریق افراد بالای 65 سال می‌شویم. با توجه به اینکه سرعت واکسیناسیون تابع زمانبندی تأمین و واردات واکسن است و البته واردات و تأمین واکسن نیز فراز و فرودهای بسیاری دارد بنابراین اعلام زمانبندی دقیق از سوی تولیدکنندگان خارجی امکانپذیر نیست ولی طی روزهای آتی واکسیناسیون افراد بالای 65 سال آغاز می‌شود.
سخنگوی سازمان غذا و دارو در پاسخ به این سؤال که محموله یک میلیون دوز واکسن کرونا که به‌تازگی وارد شده برای کدام گروه‌ها تزریق خواهد شد، عنوان می‌کند: اولویت با دوز اول است، هنوز بالای 70 سال که متقاضی واکسن بودند واکسیناسیون‌شان کامل نشده. به محض اینکه واکسیناسیون داوطلبان دوز اول واکسن بالای 70 سال انجام شود وارد گروه‌های بعدی خواهیم شد.
وی در ادامه می‌افزاید: بخشی از این واکسن‌های تزریقی، واکسن برکت خواهد بود ولی با توجه به اینکه یک میلیون دوز واکسن نیز ظرف روزهای آتی از چین وارد کشور می‌شود و احتمالاً تا قبل از دهم تیرماه محموله‌ای از واکسن‌ها را از کوواکس خواهیم داشت به‌طور دقیق نمی‌توان اعلام کرد برای افراد در اولویت بعدی از چه واکسن‌هایی استفاده می‌شود.
به‌گفته جهانپور، کسانی که واکسن سینوفارم دریافت کرده‌اند نگران تزریق دوز دوم نباشند چرا که بسیاری از کشورها از جمله کانادا و اروپای غربی که دسترسی بالایی به واکسن دارند دوز اول را در اولویت قرار داده‌اند و دوز دوم را بعد از سه ماه تزریق می‌کنند. در کشور ما این برنامه به‌صورت رسمی وجود ندارد اما شیوه‌نامه‌های کشورهای مختلف حاکی از این است تأخیر در واکسن دوز دوم تأثیری در اثربخشی واکسن‌ها نخواهد داشت. به‌نظر می‌آید بسیاری از نظام‌های بهداشتی در دنیا معتقدند اگر قرار بر انتخاب بین دوز اول و دوز دوم باشد، دوز اول را باید تزریق کرد تا حداقل ایمنی پایه‌ای در جامعه فراهم شود.

محمد محمدی سدهی
خبرنگار
تیم ملی فوتبال ایران که در انتخابی جام جهانی 2022 قطر و جام ملت‌های آسیا 2023 چین با بحران روبه‌رو شده بود توانست از این بحران به سلامت گذر کند وبه‌عنوان تیم اول از گروه خود به دور بعد مسابقات راه یابد. شاگردان اسکوچیچ حالا برای رسیدن به اهداف خود باید به مصاف حریفان قدرتمندی همچون عربستان، کره‌جنوبی و... بروند و نیازمند حمایت بیشتر هستند. محمدمهدی فروردین، رئیس فراکسیون ورزش مجلس در خصوص صعود تیم ملی به مرحله بعدی مسابقات به خبرنگار «ایران» گفت:‌«بازی با عراق برای ما بسیار مهم بود و خدا را شکر پیروز شدیم و از این پیروزی تیم ملی لذت بردیم. تیم ملی در شرایطی به مرحله بعد صعود کرد که وضعیت مناسبی نداشت. خوشبختانه آسیب‌هایی که به فوتبال ما به‌دلیل قرارداد با مارک ویلموتس، سرمربی بلژیکی وارد شده بود، تاحدودی جبران شد.»
او صحبت‌های خود را این گونه ادامه داد:‌«مردم ما برای پیروزی و صعود به دور بعد لحظه شماری می‌کردند و این شادی نیاز جامعه بود. مجلس از همان زمانی که تیم ملی می‌خواست برای حضور در بحرین آماده شود، پیگیر تمامی موضوعات بود.
 تلاش‌مان را کردیم تا اردوهای تیم ملی در جزیره کیش به بهترین نحو ممکن برگزار شود. مجلس پیگیر دریافت اعتبارات تیم ملی بود و در آن مقطع 20 میلیارد تومان از سوی سازمان برنامه و بودجه به حساب فدراسیون فوتبال واریز شد و مبلغ 32 میلیارد هم در اختیار وزارت ورزش قرار گرفت.»
رئیس فراکسیون ورزش مجلس با اشاره به این موضوع که این مبالغ در قالب هزینه سفر و پاداش در اختیار تیم ملی قرار گرفته است، افزود:‌«این مبالغ در قبال شور و نشاطی که در جامعه ایجاد می‌شود، بسیار ناچیز است و امیدواریم با تغییر دولت در آینده نه چندان دور اتفاقات خوبی برای ورزش کشورمان بیفتد؛ با توجه به مشکلاتی که در کشورمان وجود دارد، صعود تیم ملی به مرحله بعدی مسابقات هدیه بزرگی بود.»
فروردین اظهار داشت:« کار تیم ملی به همین جا ختم نمی‌شود و تیم ما راه بسیار دشواری در پیش دارد اما بنده به‌عنوان خادم مردم قول می‌دهم تا ان‌شاءالله اردوهای تیم ملی بدون دغدغه برگزار شود و تیم ملی بتواند برای ادامه این مسیر بازی‌های تدارکاتی خوبی برگزار کند تا با آمادگی صددرصدی در مرحله بعد مسابقات که بسیار سخت‌تر است، حاضر شود، البته در این بین مجلس، نیازمند کمک و حمایت‌های دیگر ارکان دولتی هم هست، حمایتی که می‌تواند توسط دولت بعدی صورت گیرد تا تیم ملی به روزهای خوب گذشته خود بازگردد.»
این نماینده مجلس  درباره مهم‌ترین مطالبه فراکسیون مجلس از دولت آینده این‌گونه صحبت کرد:‌«مطالبات اصلی ما از دولت آینده رسیدگی بیشتر به ورزش است. ورزش نوعی سرمایه‌گذاری است و این سرمایه‌گذاری باعث بالا رفتن پرچم کشور و اعتبارمان در کشورهایی می‌شود که چشم دیدن ما را ندارند. در حال حاضر برنامه هشتم توسعه ورزش در دست تهیه است که بخشی از این برنامه توسط دولت کنونی تدوین شده و بخش دیگر آن توسط دولت آینده تدوین خواهد شد که  باید از نظر نخبگان ورزش هم استفاده شود و پس از آن،  در این برنامه گام بگذاریم.»
رئیس فراکسیون ورزش مجلس با اشاره به این موضوع که اعتبارات ورزش در حال افزایش است، افزود:‌«ما برای پیشرفت در ورزش باید این اعتبارات را افزایش دهیم و چاره دیگری نداریم. علاوه بر این ما در حوزه ورزش نیازمند مدیران متخصص و کارآمد هستیم؛ اتفاقاتی که در پرونده ویلموتس افتاد نشان دهنده ناکارآمدی مدیریت فدراسیون فوتبال بود و باید این ضعف‌ها جبران شود و ما نیازمند جراحی در مدیریت کلان ورزش هستیم.»
فروردین  در خصوص تیم ملی فوتبال و شرایطی که دارد، این گونه صحبت کرد:‌«تیم ملی فوتبال ما بازیکنان بین‌المللی زیادی دارد و این موضوع نشان دهنده استعداد بالای جوانان ایران است. ما نباید نگران آسیا باشیم و تنها دغدغه ما باید حضور موفق در مسابقات بین‌المللی همچون جام جهانی باشد. همین تیم ملی فوتبال ما در هر پست 2 بازیکن باکیفیت دارد و سرمربی تیم ملی از این نظر هیچ دغدغه‌ای ندارد.»

گروه اقتصادی|  دولت یازدهم و دولت دوازدهم، به‌جز دو سال برجام، در سال‌های دیگر فعالیت خود، با سخت‌ترین تحریم‌های بین‌المللی مواجه بود. بویژه در بخش نفت، که نوک پیکان تحریم‌ها به‌سمت آن بود. اما با وجود تمام این فشارهای خارجی، کاهش درآمدهای ارزی و به تبع آن کاهش منابع مالی و نبود دسترسی به تکنولوژی‌های روز دنیا، چند دستاورد در تاریخ صنعت نفت به یادگار ماند که مهم‌ترین آنها عبارتند از:
افزایش برداشت گاز از میدان مشترک پارس جنوبی
یکی از مهم‌ترین اقدامات انجام شده در 8 سال اخیر را می‌توان جهش برداشت گاز از میدان مشترک پارس‌جنوبی دانست. به طوری که در این مدت، میزان برداشت گاز از میدان پارس جنوبی 2.5 برابر افزایش داشت و به ظرفیت تولید بیش از 700 میلیون متر مکعب در روز رسید. درحالی که در ابتدای دولت یازدهم ظرفیت برداشت گاز از این میدان مشترک با قطر فقط 280 میلیون متر مکعب در روز بود.
در این دولت، پارس جنوبی افتتاح فاز 12، 15و 16، 17 و 18 و 19، 20 و 21، 22 و 23 و 24 رقم خورد؛ برداشت گاز از فاز 14 آغاز شد و پالایشگاه فاز ۱۳ نیز علاوه بر پالایشگاه‌های دیگر فازها به بهره‌برداری رسید. به این ترتیب تولید روزانه ایران از بزرگ‌ترین میدان مشترک گازی جهان برابر با تولید روزانه قطر شد.
بواسطه همین افزایش تولید از میدان گازی پارس جنوبی، ظرفیت تولید گاز کشور به یک میلیارد متر مکعب در روز و ضریب نفوذ گاز در جمعیت شهری و روستایی به بیش از ۹۵ درصد در پایان سال 1399 رسید. این ضریب متشکل از 98 درصد شهری و 82 درصد روستایی است. درحالی که برای مثال در ابتدای دولت این رقم درروستاها حدود 15 درصد بود.
آخرین فاز این میدان، یعنی فاز 11 نیز، در این دولت تعیین تکلیف و عملیات توسعه آن آغاز شد. به طوری که گفته می‌شود زمستان امسال به تولید زودهنگام می‌رسد.
 جهش تولید بنزین و آغاز صادرات به جای واردات
درحالی ایران تا سال 1392 نیازمند واردات بنزین بود و به سبب تحریم‌ها و نبود امکان واردات آن، مجبور به توزیع ریفورمیت پتروشیمی‌ها به جای بنزین بود، اما امروز صادرکننده این سوخت در جهان است و به سبب همین بی‌نیازی از واردات، حتی دولت دونالد ترامپ، رئیس جمهوری سابق ایالات متحده، بنزین را در لیست کالاهای تحریمی نیاورد.
سال 1392 میزان تولید بنزین کشوری رقمی در حدود 63 میلیون لیتر در روز بود. اما امروز ایران تا 115 میلیون لیتر در روز ظرفیت تولید بنزین دارد. این اتفاق بواسطه توسعه پالایشگاه ستاره خلیج فارس افتاد که برجام در تأمین قطعات کلیدی آن نقش بسیار مهمی داشت. به طوری که گفته می‌شود اگر در دو سال برجام درها به روی ایران باز نشده بود، شاید این حجم از ظرفیت تولید بنزین ایجاد نمی‌شد و اکنون کشور مجبور بود که بنزین وارد کند.
ضمن آنکه در ابتدای دولت کیفیت بنزین مصرفی پایین‌تر از استاندارد یورو 4 بود اما امروز بیش از نیمی از بنزین تولیدی کشور از استانداردهای یورو 4 و یورو 5 برخوردار است. طی این مدت، در نفت‌گاز نیز علاوه بر افزایش حجم تولید، ارتقای استانداردهای محیط‌زیستی و تبعیت از استانداردهای یورو 4 و یورو 5 رقم خورد.
 ساخت خط انتقال نفت گوره به جاسک
دولت دوازدهم از سال 1397 تاکنون پروژه‌ای را در دست اقدام دارد که ضمن تمرکززدایی از پایانه‌های صادراتی و ایجاد مزیت‌های رقابتی برای ایران در بازار جهانی نفت خام، یک چشم‌انداز جدید در صنعت نفت با ایجاد روحیه توانمندی در ساخت داخل رقم زد؛ پروژه خط انتقال نفت گوره به جاسک و صادرات نفت از سواحل شرق تنگه هرمز که بیش از 80 درصد پیشرفت دارد و ضمن ثبت اولین‌های بسیار در طول اجرای پروژه، تمام آن ایرانی است.
این طرح چندوجهی، قرار است که توسعه و اشتغال را نیز در طول این 1000 کیلومتر خط لوله و بویژه در پایان خود، یعنی سواحل مکران ایجاد کند. خط لوله‌ای از جنس سرویس ترش که در اوج تحریم‌ها، برای نخستین بار با تکیه بر توان داخل ساخته شد و اکنون نفت در آن جریان یافته است و بزودی به جاسک می‌رسد تا اولین محموله نفتی از این پایانه صادر شود.
 جهش دوم پتروشیمی و رهایی از خام فروشی
طی 8 سال اخیر بسیاری از پروژه‌های پتروشیمی تکمیل شد که برخی از آنها نیز در همین دولت آغاز شده بود. بواسطه همین طرح‌ها تولیدات پتروشیمی از 40 میلیون تن در سال 1392 به نزدیکی 100 میلیون تن رسیده است و از این افزایش تولید به‌عنوان جهش دوم پتروشیمی یاد می‌کنند. پتروشیمی در دوران تحریم یکی از ارزآور‌ترین صنایع کشور بود و به کاهش فشارهای خارجی کمک بزرگی کرد.ضمن آنکه، گفته می‌شود تا پیش از آغاز بهره‌برداری از طرح‌های جهش دوم پتروشیمی، این صنعت روزانه معادل 650 هزار بشکه نفت خام، خوراک دریافت می‌کرد که با تحقق جهش دوم تا پایان سال‌جاری، این میزان خوراک به 1.4 میلیون بشکه معادل نفت خام می‌رسد و این به معنی کاهش 750 هزار بشکه‌ای خام‌فروشی است.
در این 8 سال البته اتفاقات مهم دیگری نیز در صنعت پتروشیمی رخ داد که خود را در جهش سوم پتروشیمی نشان خواهد داد. تولید محصولات کلیدی، تغییر جهت صنعت از خوراک محور بودن به سمت بازار محوری و حرکت به سمت پایین دست صنعت و تولید محصولات باارزش‌تر از جمله این موارد است.
رکوردهایی از میادین مشترک تا افزایش صادرات گاز
اما آنچه گفته شد تنها بخشی از مهم‌ترین اقدامات این 8 سال بود. درحالی که افزایش 6برابری برداشت نفت از میادین غرب کارون، بهره‌برداری از میدان مشترک آذر، اجرای پروژه‌های جمع‌آوری گازهای همراه، افزایش دو برابری صادرات گاز و تبدیل عراق به مشتری جدید گازی ایران، ظرفیت‌سازی برای تولید بیش از 4 میلیون بشکه درروز نفت خام و مواردی از این دست نیز در کارنامه دولت های یازدهم و دوازدهم در بخش انرژی دیده می‌شود. با‌وجود این کارشناسان بر این باورند که اگر تحریم‌ها و چندصدایی‌های داخلی نبود؛ اکنون ظرفیت تولید نفت، گاز، پتروشیمی و فرآورده‌های نفتی کشور بالاتر از ارقام کنونی بود و ایران سهم بیشتری را از بازارهای جهانی به خود اختصاص می‌داد.

برش
افزایش تولید گاز و گازرسانی، مهم‌ترین اقدام نفتی 8 سال گذشته

«ایران» در یک نظرسنجی توئیتری، به این سؤال پرداخت که «به نظر شما مهم‌ترین اقدام دولت‌های یازدهم و دوازدهم در زمینه انرژی چه بود؟ 1. جهش تولید گاز از پارس جنوبی و گازرسانی 2.احداث خط لوله انتقال نفت از گوره به جاسک 3.احیای جایگاه ایران در مجامع انرژی و بازارهای جهانی نفت و گاز 4. جهش تولید بنزین و خودکفایی.»
طی 3 ساعت نظرسنجی انجام شده 170 نفر به این سؤال پاسخ دادند. بیشترین تعداد آرا، مربوط به گزینه یک یعنی افزایش برداشت گاز از میدان مشترک پارس جنوبی و گازرسانی بویژه در روستاها بود. 33 درصد شرکت کنندگان به این گزینه رأی‌ دادند.
پس از آن، جهش تولید بنزین با 28 درصد آرا در جایگاه دوم، احداث خط انتقال نفت گوره به جاسک با 27 درصد آرا و احیای جایگاه ایران در مجامع انرژی با 13 درصد آرا در جایگاه سوم و چهارم قرار داشتند.
البته مسعود دانشمند، عضو اتاق بازرگانی ایران به «ایران» می‌گوید: «عملکرد وزارت نفت در این تحریم‌های شدید که اجازه تأمین منابع مالی، سرمایه‌گذاری کافی و تجهیز صنعت را ندارد، قابلیت بررسی ندارد.»

فرزانه اسکندریان
پروفسور سیدفرید العطاس، جامعه‎شناس مسلمان مالزیایی و دانشیار جامعه‎شناسی دانشگاه ملی سنگاپور و عضو دپارتمان مطالعات جنوب شرق آسیا است. او که در میان اهالی اندیشه کشورمان چهره‌ای شناخته شده است پیرامون آثار و آرای دکتر علی شریعتی مقالات و سخنرانی‌های متعددی در ایران و دانشگاه‌های خارج از ایران داشته است. به این اعتبار، در چهل و چهارمین سالروز درگذشت دکتر علی شریعتی با او گفت‌وگویی داشته‌ایم با این موضوع که «چرا نمی‌توان شریعتی را نادیده گرفت؟» او در این‌باره به منظومه فکری شریعتی و نقاط عطف اندیشه او اشاره می‌کند که در ادامه می‌خوانید:

پروفسور العطاس، می‌دانیم که شما بر آراء و آثار شریعتی بسیار تحقیق و تدقیق کرده‌اید و معتقدید هنوز هم اندیشه‌های این روشنفکر ایرانی باید مورد بازخوانی و تأمل قرار گیرد. از نظر شما، پروژه فکری شریعتی چه بود؟
شریعتی معتقد بود که علوم‌اجتماعی ایران برای پیشرفت باید ریشه در سنت داشته باشد. از دیدگاه او، علوم‌اجتماعی باید جهان-‌میهنی باشد و از ایده‌های مربوط به علوم‌اجتماعی سنت غربی نیز غافل نباشد. بیش از هر چیز، شریعتی تأکید می‌کرد که علوم‌اجتماعی باید از دولت و از همه اشکال سلطه ایدئولوژیک مستقل باشد و همچنین از دوگانگی جهانی ـ بومی خودداری کند. به قول مرحوم محمدامین قانعی‌راد، این گفتمان‌ها ابعاد سیاسی و ایدئولوژیک گفتمان‌های علمی بومی و جهانی را مورد انتقاد قرار می‌دهند بدون اینکه از توانایی‌های دموکراتیک و اومانیستی ابعاد بومی و جهانی چشم‌پوشی کنند. این مکتب فکری (که اعضای آن شامل شریعتی، تاجیک، فکوهی و خلیلی هستند) تمایل دارد علوم‌اجتماعی را به‌عنوان یک پروژه گفتمانی، تعاملی و دموکراتیک در میان گروه‌های مختلف محلی، میان ایران و قدرت‌های جهانی در نظر بگیرد.
شریعتی حامی این رویکرد از علوم‌اجتماعی یا جامعه‌شناسی بود و طرفدار ایده «جامعه‌شناسی اسلامی» نبود که پس از دوران شریعتی برخی آن را ترویج دادند.
آیا شریعتی توانست «مکتب فکری» ارائه کند چنانکه اکنون میراث‌داران و جانشینان فکری داشته باشد؟
من اعتقاد ندارم که شریعتی «مکتب فکری» به جای گذاشته باشد. هنگامی که از مکتب فکری سخن به میان می‌آید، منظورمان این است که یک سنت فکری توسط متفکری پا گرفته باشد و شاگردانش نیز آن را دنبال کرده باشند. شاگردانی که خود اکنون متفکر شده باشند و آنان نیز به نوبه خود، تحقیقات، تألیفات و شاگردانی تولید و تربیت کنند. این روند خود پیکره‌ای از دانش را ایجاد می‌کند که می‌توان از آن به‌عنوان یک «مکتب» یاد کرد. برای نمونه می‌توان به مکتب جامعه‌شناسی شیکاگو، مکتب جامعه‌شناسی آتلانتا و مدرسه مستقل دانش
(The School of Autonomous Knowledge) اشاره کرد که بواسطه بورس تحصیلی «سید حسین العطاس» شکل گرفتند. به همین خاطر، من معتقدم اندیشه شریعتی مکتبی از دانش را به همراه نداشته است. با این حال، ایده‌های او بسیاری از محققان ایران، جهان عرب، ترکیه، بوسنی و اندونزی را تحت تأثیر قرار داد؛ از جمله این افراد می‌توان به قانعی‌راد، سید جواد میری، داستین جی برد، سارا شریعتی و احسان شریعتی اشاره کرد.
شریعتی را خارج از ایران چقدر و چگونه می‌شناسند؟
متأسفانه، من معتقدم که موفقیتی در ترویج اندیشه و آثار شریعتی خارج از ایران صورت نگرفته است. برای مثال، مایه تأسف است که تا به امروز، ترجمه مناسب انگلیسی از آثار جمع‌آوری شده شریعتی وجود ندارد. همین مسأله تأثیری بسیار منفی برای استقبال از آثار شریعتی در جهان داشته است. حتی بر این باورم که در زبان فارسی، هیچ نسخه ویرایشی بدرستی از آثار جمع‌آوری شده شریعتی وجود ندارد که مقدمه‌هایی را ارائه دهد که متن گفت‌وگوها و نوشته‌های او را توضیح دهد، یا تفاسیری را شامل شود که جزئیات بیشتری ارائه دهد. به‌همین دلیل، شاید شریعتی در خارج از ایران شناخته شده باشد، اما تعداد بسیار کمی از مردم توانستند آثار او را مطالعه کنند. از این رو، لازم است افرادی که در زمینه اندیشه‌های شریعتی جدی‌تر کار می‌کنند به پروژه ترجمه آثار شریعتی بپردازند.
کدام بعد از تفکر شریعتی کمتر مورد توجه قرار گرفته‌است؟
یکی از جنبه‌های مهم اندیشه شریعتی که کمتر مورد توجه قرار گرفت، مربوط به رابطه بین اندیشه او و سوسیالیسم است. می‌دانیم که در اوایل قرن بیستم میلادی، مسلمانان تلاش کردند شباهت‌های میان اسلام و سوسیالیسم را معرفی کنند.
شریعتی برای توضیح و تفسیر ایده‌های خود در باب تاریخ و جامعه، به‌طور گزینشی از ایده‌های سنت مارکسیستی بهره برد. برای مثال، زمانی که شریعتی گفت تاریخ نمایانگر جریان ناگسستنی از وقایع است که مانند خود انسان تحت سلطه تضادی دیالکتیکی قرار دارد (اسلام‌شناسی، ص 51؛ فلسفه تاریخ، ص 97)، از دیالکتیکی شبیه مارکس استفاده کرد.
داستان هابیل و قابیل منبع الهام فلسفه تاریخ وی است. این تضاد از زمانی آغاز می‌شود که قابیل، هابیل را می‌کشد. هابیل نماینده سوسیالیسم بدوی و اقتصاد دامداری است؛ در حالی که قابیل نماینده کشاورزی و مالکیت فردی یا انحصاری است. از آن زمان، تاریخ صحنه مبارزه میان حزب قاتل (قابیل) و حزب قربانی (هابیل) شد.
تفکر جامعه‌شناسانه شریعتی دارای چه ویژگی‌هایی است که او را از دیگر جامعه‌شناسان متمایز می‌کند؟
برخی به اشتباه معتقدند که شریعتی طرفدار ایده جامعه‌شناسی اسلامی یا علوم‌اجتماعی اسلامی یا اسلامی‌سازی علوم اجتماعی است. من اعتقاد دارم که نمی‎توانیم درباره شریعتی اینگونه فکر کنیم. شریعتی طرفدار روشی علمی برای مطالعه دین بر پایه علوم‌اجتماعی مدرن است. وی همچنین مفاهیم جدیدی را برای مطالعه جامعه به ما ارائه داد. شریعتی طرفدار اسلام‌شناسی و مطالعه اسلام به روش علمی بود. این رویکرد شبیه همان تمایزی است که محمد باقر صدر بین اقتصاد به مثابه یک علم و اقتصاد به مثابه یک مکتب فکری قائل شده است.
این تمایز از آن جهت اهمیت دارد که شریعتی را از طرفداران اسلامی‌سازی جامعه‌شناسی یا جامعه‌شناسی اسلامی متمایز می‌کند. از دیدگاه صدر، علم اقتصاد به حقایق اشاره دارد و علل آنها را شرح می‌دهد. علم اقتصاد باید و نبایدها را در نسخه‌های اخلاقی ارائه نمی‌دهد. کارکرد علم «کشف» است و کارکرد مکتب فکری «ارزیابی» است. (به سوی اقتصاد اسلامی، سید باقر صدر، ص 117) به همین ترتیب، معتقدم که در ذهن شریعتی نیز تمایزی بارز میان روش‌شناسی علمی برای مطالعه اسلام و اسلام‌شناسی، به‌عنوان یک رویکرد مبتنی بر ایدئولوژی، وجود داشت.
خصوصیات شریعتی به‌عنوان یک روشنفکر چیست؟
ویژگی اصلی شریعتی، به‌عنوان یک روشنفکر، بر این نکته استوار است که وی تأکید داشت اسلام یک ایدئولوژی است و بنابراین، نقش روشنفکر نیز ارتقای ایدئولوژی است.
وقتی از اندیشه شریعتی به‌عنوان یک ایدئولوژی یاد می‌کنیم، باید به رویکرد او در اسلام‌شناسی مراجعه کنیم. منظور شریعتی از اسلام‌شناسی، فهم ایدئولوژی اسلام، آن هم فراتراز علوم مختلف اسلامی بود که در مدارس و دانشگاه‌ها تدریس می‌شود. (اسلام‌شناسی، علی شریعتی، انتشارات شریعتی، 1360، ص 8)
درک اسلام به‌عنوان یک ایدئولوژی با درک علمی اسلام متفاوت است. اسلام‌شناسی به درک اسلام به‌عنوان یک جنبش تاریخی، فکری و انسانی اشاره دارد و آن را به‌عنوان مجموعه‌ای از علوم و اطلاعات مورد بررسی قرار نمی‌دهد. البته شریعتی مطمئناً از رویکرد غیر علمی در مطالعه اسلام حمایت نمی‌کرد. وی در کتاب «روش شناخت اسلام» بر این نکته تأکید می‌کند که وظیفه ما این است که درست صحبت کنیم، با احساس رنج صحبت نکنیم و دقیق و علمی حرف بزنیم. (روش شناخت اسلام، علی شریعتی، ص 70)
شریعتی در ادامه به تفصیل، به روشی برای مطالعه دین بر اساس علوم‌اجتماعی مدرن می‌پردازد. بنابراین، شریعتی مدافع استفاده از روشی علمی برای مطالعه اسلام است. این رویکرد به همان تمایزی برمی‌گردد که محمد باقر صدر میان اقتصاد به‌عنوان یک علم و اقتصاد به‌عنوان یک مکتب فکری (مذهب) قائل شد. علم اقتصاد به تفسیر زندگی اقتصادی مربوط می‌شود، در حالی که مکتب فکری اقتصادی به مسیری اقتصادی اشاره دارد که جامعه می‌خواهد در آن قدم بگذارد. (اقتصادنا، محمدباقر صدر، 1983، ص 6-7)
من معتقدم که میان روش‌شناسی علمی برای مطالعه اسلام و اسلام‌شناسی، به‌عنوان یک رویکرد مبتنی بر ایدئولوژی، تمایز روشنی در ذهن شریعتی وجود داشت.

محبوبه مصرقانی
خبرنگار
یک میلیون و پانصد هزار نفر دنبال کننده! با فروش پکیج‌های موفقیت با قیمت‌های بالای دو میلیون تومان! شعارشان چیست؟ «از طریق فضای مجازی میلیاردر شوید»، «برای خود کار کنید»، «با خرید پکیج‌های آموزشی و شرکت در دوره‌های ما از اینستاگرام به درآمد میلیونی برسید». فردی در بالکنی ایستاده و با اشاره به ماشین اش می‌گوید آیا دلت می‌خواهد تو هم این گونه زندگی کنی؟ پاسخ اینجاست چه کسی دلش نمی‌خواهد؟ فضای مجازی شمشیری دولبه است که هم می‌توان از آن بهره برد و شغلی مثل خرده فروشی‌های آنلاین  یا ... برای خود راه انداخت که بسیاری در شرایط کرونا با از دست رفتن کسب و کارشان از آن بهره بردند و هم می‌توان در تله‌های رؤیاپردازانه مشاورانی که یک شبه پولدارتان می‌کنند، افتاد. در بحران کرونا این مسأله باعث شد مردم بیشتر جذب شبکه‌های اجتماعی شوند. با هدف نشان دادن لبه برنده شبکه‌های اجتماعی که در حاضر رؤیا پردازان جامعه را هدف قرار داده و تبی همچون تب یک شبه پولدار شدن ایجاد کرده،  به سراغ چند خرده فروش در شبکه‌های اجتماعی، یک مشاور کسب و کار در فضای مجازی و یک مدرس دانشگاه رفتیم تا ابعاد این موضوع را بررسی کنیم. اینکه آیا در شبکه‌های اجتماعی می‌توان کارآفرین شد یا یک شبه ره صد ساله رفت؟

فقط انگیزه می‌دهند نه آموزش!
مونا در کار صنایع دستی است. او در رشته هنر درس خوانده و چندسالی است که یک صفحه فروش اینستاگرامی دارد. او در مورد مبلغان کسب و کار در فضای مجازی می‌گوید: کسب و کار اینستاگرامی من، بازدهی آنچنانی ندارد. اوایل کارم، خیلی پیج های معروف فروش را دنبال می‌کردم و در همایش‌های مختلف در مورد فروش و موفقیت شرکت می‌کردم، البته سمینار که نبود بیشتر شبیه کنسرت بود، برای دو ساعت همایش مبلغ زیادی می‌گیرند. یک خواننده می‌آورند یک رقص و آوازی راه می‌اندازند سپس صاحب پیج می‌آید چند جمله انگیزشی از آنهایی که در کتاب‌هایی مثل برایان تریسی یا اینها نوشته شده برایت می‌گوید؛ یعنی چیزی که خودت می دانی را با رنگ و لعاب به شما می‌فروشند. من در این چند سال خودم بیشتر نکات را فهمیدم و اجرا می‌کنم، ولی باز هم بازدهی آنچنانی ندارم. فروش آنلاین ماهانه من نزدیک به دو میلیون تومان است. به‌نظرم اینجور فروش‌ها برای کسانی است که جا و مکانی دارند. من حتی پکیج دوره‌های آقای الف.ک را هم خریدم اما بعد سه سال همچنان همانم که هستم.
وی می‌افزاید: البته دوستانی دارم که درآمد بیشتری دارند و بلاگر هستند یعنی محتوا تولید می‌کنند و تبلیغات می‌گیرند مثلاً دوستم برای هر استوری تبلیغ ١٥٠ هزار تومان پول می‌گیرد. یا آدم‌های معروف مثل د.ع، ٢٠ میلیون تومان! اگر کسی پست و استوری و تگ بخواهد، قیمت تبلیغات بالاتر می‌رود. این هزینه تبلیغ برای منی که دستبند می‌سازم به درد نمی‌خورد. اینهایی که یک میلیون فالوئر دارند بیشتر سلبریتی به حساب می‌آیند تا مشاور کسب و کار. بیشتر اینها گروه حمایتی دارند یعنی توی گروه حمایتی اعلام می‌کنند که فلان ساعت، بروید فلان پست را لایک کنید. من خودم ٢ هزار و 350 فالوئر دارم ولی فروش آنچنانی ندارم که اینها بیشتر برای معرفی محصول است، البته ناگفته نماند در دوران کرونا اوضاع بهتر شد ولی نه آنچنان که بگویم از درآمدم راضی‌ام. سه سال پیش  با شعار یکی از اینها که رؤیایت را دنبال کن آغاز کردم اما فکر کنم تا به رؤیایم برسم پیر شدم. آنهایی که خانه  و ماشین شان را استوری می‌کنند و می‌گویند شما هم می‌توانید، قطعاً پشتوانه دارند مثل م.ت اینها  مردم را ترغیب می‌کنند تا در کلاس‌هایشان شرکت کنند. بعضی از پیج‌ها هم واقعاً درآمد دارند، ولی من به شخصه ندارم. دوستی دارم ٢٠ میلیون تومان به شبکه تلویزیونی افق داده و کلی هزینه کرده برای تبلیغات بلاگر‌ها، الان هم ١٠ هزار فالوئر دارد، پست‌هایش ٦ هزار تا لایک می‌خورد، بالای ٢٠٠ تا کامنت دارد ولی همه‌اش هزینه تبلیغات است. از درآمدش راضی است ولی نه در حد 10،20 میلیون تومان.
مردم حرف می‌خرند تا جنس!
ساشا یکی از فعالان شبکه‌های اجتماعی است که از طریق فضای مجازی برای خودش شغل ایجاد کرده. او درباره راه‌اندازی کسب و کارش و تأثیر‌پذیری از مبلغانی که افراد را به کارآفرینی تشویق می‌کنند، می‌گوید: من از ابتدا در بازار بودم و بعد از چند سال توانستم مغازه‌ای اجاره کنم. در حال پیشرفت بودم که ناگهان اجاره بهای مغازه‌ها سر به فلک کشید. دیگر دخل و خرجم جواب نمی‌داد به ناچار به دستفروشی روی آوردم چیزی هم که می‌فروختم به درد دستفروشی نمی‌خورد. من مکمل‌های بدنسازی و ورزشی می فروشم؛ ولی از سر ناچاری که حداقل تاریخ انقضای جنس هایم نگذرد و سرمایه‌ام هم به باد نرود با خود گفتم با کار در خیابان جنسم را زیر قیمت رد کنم که از شانس بدم کرونا هم اضافه شد. یه چند ماهی گذراندم بعد فکر کردم صفحه‌ای در اینستاگرام بزنم و جنس‌هایم را بفروشم. اوایل کسی اعتماد نمی‌کرد که چیزی بخرد. به پیشنهاد همسرم به سراغ مشتریان سابقم رفتم و در شبکه‌های اجتماعی یکی‌یکی پیدایشان کردم. من به خود کارآفرین نمی‌گویم چون فعلاً فقط در حال جلب اعتماد مردم هستم. متأسفانه مردم خیلی کم از شبکه‌های اجتماعی خرید می‌کنند. اینهایی که می‌بینید فلان قدر فالوئر دارند بیشتر دنبال گرفتن تبلیغات هستند تا فروش. از او در مورد مبلغان و افرادی که مردم را تشویق به کارآفرینی در فضای مجازی می کنند می‌پرسم که می‌گوید: والا من چند تایی از این پیج‌ها را فالو کردم اما چیزی به علمم اضافه نشده و به فروشمم  کمک نکرده است. متأسفانه ٩٠درصد مردم اعتقاد به خرید آنلاین ندارند و فقط حرف می‌خرند. مثلاً پول می‌دهند و در جلسات آنهایی که می‌گویند مشاور کسب و کارند شرکت می‌کنند. ولی کالا از کانال نمی‌خرند.
سود بیشتر در کانال‌های آموزش کسب و کار
فرهاد مسعودی اما چیز دیگری می‌گوید. او کارگاه تولیدی پوشاک دارد و درباره فروش درشبکه اینستاگرام می‌گوید: من تا 6 ماه پیش اصلاً اینستاگرام نداشتم. عمده فروشم و جنس به بازار تهران می‌دهم. یک چند ماهی است اینستاگرام رفتم و اتفاقاً این افراد مشهور را هم دنبال می‌کنم و حرف‌هایشان کاملاً برایم عملی بوده. در همین مدت کوتاه سود خوبی کردم. همچنان جنسم را به‌صورت عمده به فروشندگان شبکه‌های اجتماعی می‌فروشم، یعنی به بقیه کانال‌ها و پیج‌ها. مشتریان بازارم را هم دارم. با این تفاوت که در اینستا با قیمت عمده بالاتری می‌فروشم. آن هم برای آنکه مشتری بازار پول اجاره مغازه می‌دهند ولی آن کسی که در خانه جنس می‌فروشد، نه! از او می‌پرسم آیا به پکیج‌ها و همایش‌های این افراد پول خواهد داد؟ با خنده پاسخ می‌دهد: خانم، من از 17 سالگی در بازار شاگردی کردم. به‌نظر شما آن آقا با ماشین میلیونی‌اش رمز پولدار شدنش را در یک بسته یا چند همایش به من یاد می‌دهد؟
فروش ویزای استارتاپی ترفند جدید سودجویان
کاوه یزدی فرد مشاور و طراح کسب و کارهای دیجیتال در خصوص تب کارآفرینی و راه‌اندازی کسب و کار در فضای مجازی می‌گوید:  طی چندین سال درخواست بیشتر مراجعه کنندگان ما این است که ایده‌ای داریم و می‌خواهیم آن را در فضای مجازی پیاده کنیم، اما جنس سؤالاتی که پرسیده می‌شد واضح بود که نمی‌دانند چه کنند و فقط می‌خواهند از این فضا پولی به‌دست آورند و جالب آنکه مثال‌هایی می‌زنند که مثلاً می‌خواهیم مثل فلانی درآمد داشته باشیم و پولدار شویم. این پرسش‌ها و این فضا، راه را برای بسیاری از سودجویان باز کرد. این فضا روز به روز خطرناک تر می‌شود چرا که بسیاری به‌دنبال ویزای استارتاپی هستند و تا دلتان بخواهد برای این مسأله عرضه و تقاضا شکل گرفته است. شغل عده‌ای در خارج از ایران شده فروش ویزای استارتاپی. متأسفانه افراد در فضای مجازی فقط چیزی را دنبال می‌کنند که چشمشان می‌بیند. واقعیت این است که مدل‌های درآمدی در فضای دیجیتال به این سادگی نیست. افراد برای اشتغال در فضای مجازی باید مسیری را طی کنند تا به یک سود و درآمد پایدار برسند. یک شبه پولدار شدن ممکن نیست. اینهایی که می‌بینید دنبال کنندگان میلیونی دارند، مدل درآمدی کسب و کارشان بر مبنای مشاور است. این افراد قطعاً در ابتدا کسب و کار دیگری داشتند یا شاید حتی کارآفرین بوده‌اند و وقتی به درآمدی رسیده‌اند یا شهرتی پیدا کرده اند مدل درآمدی تبلیغ گرفتن یا حتی مشاوره را هم به کسب و کارشان اضافه کردند. به زبان ساده سه مدل درآمدی این فضا، تبلیغات، مدل دوم دلالی دیجیتال (که در این مدل فرد حتی نیاز به مشاوره هم ندارد) و سوم که همان محور شماست مبحث مشاوره دادن به افرادی است که تشنه درآمد یا یک شبه پولدار شدن هستند. مشتریان گروه هدف مدل سوم اغلب افرادی هستند که توجیه نیستند، سواد دیجیتال آنچنانی ندارند. در شبکه‌های اجتماعی چیزی دیده‌اند و فکر می‌کنند باید از افراد پولدار آموزش ببینند. نکته اینجاست افراد نباید فقط به آموزش اتکا کنند. چیزی که اغلب شتابدهنده ها انجام می‌دهند به چالش کشیدن افراد در محیط است.
آماری از افرادی که از فضای مجازی کسب درآمد می‌کنند وجود ندارد
دکتر محمود احمدپور داریانی درباره نقش دانشگاه‌ها در تربیت کارآفرینان در مقایسه با شبکه‌های اجتماعی می‌گوید: نقش دانشگاه‌ها در تحویل دادن کارآفرین به جامعه در دوره‌های مختلف متفاوت بوده و هست به‌عنوان نمونه در دهه 80 حدوداً 2 درصد دانشجویان کارآفرین می‌شدند ولی با ظهور استارتاپ‌ها این عدد به 20 درصد رسیده است هرچند لزوماً هر فارغ‌التحصیل دانشگاهی کارآفرین نمی‌شود و این موضوع در تمام دنیا وجود دارد. در کشور امریکا طبق آمار 10 درصد فارغ‌التحصیلان کارآفرین می‌شوند، البته اکثر استارتاپ‌ها در سال‌های اولیه با مشکلات بسیاری مواجه هستند و حتی بسیاری از آنها ورشکسته می‌شوند. آنهایی که دانشگاه تحویل جامعه می‌دهد به اصطلاح نخبگان هستند چرا که از فیلتر کنکور می‌گذرند ولی باز این موضوع هم تضمین کننده آن نیست که دانشجویان حتماً اشتغالزایی می‌کنند و شغل برای دیگران می‌آفرینند.
وی می‌افزاید، در سال‌های گذشته که شبکه‌های مجازی به این شکل رشد پیدا نکرده بود. کتاب، مقالات و دانشگاه نقش اصلی را در کارآفرینی ایفا می‌کرد با ظهور اینترنت و شبکه‌های اجتماعی فضا عوض شده است و هر کدام از اینها نقش خاص خود را در اشتغالزایی افراد ایجاد می‌کند. در حال حاضر کسب و کارها در حوزه‌های متفاوتی چون سرگرمی، جواهرات، پوشاک، آشپزی و آموزش و.... در شبکه‌های اجتماعی دیده می‌شود که قبلاً وجود نداشت و هرکدام بستری است برای اشتغال افراد. برخی فعالان فضای مجازی خویش فرما هستند برخی هم کارآفرین؛ چون یک سایت به تنهایی توسط یک فرد نمی‌چرخد و تولید محتوا، تبلیغات، فروش و دیگر خدماتی که یک سایت ارائه می‌دهد نیازمند کار گروهی است. برخی هم تنها کار می‌کنند مثل یک خانم خانه دار که زیر گروه مشاغل خویش فرماست. بعضاً دیده می‌شود کسب و کارهایی در شبکه‌های اجتماعی چون اینستاگرام شکل می‌گیرد و رشد می‌کند که تعداد بالایی از افراد در آن مشغول بکار می‌شوند. هرچند که آماری از تعداد پیج‌هایی با فالوور‌های بالا و میزان درآمد آنها و تعداد افرادی از آن کسب درآمد می‌کنند وجود ندارد، ولی نمی‌توان نقش آنها را نادیده گرفت.
هدف یک کارآفرین فقط کسب درآمد نیست
دکتر محمود احمدپور داریانی در مورد تب کارآفرینی و مشاوران و مبلغان کارآفرینی می‌گوید: کاری که این افراد کردند ایجاد صفحات و پست‌هایی است که گاهی خوب و آموزشی است و این افراد توانستند گروه هدف خود را بشناسند و گروه هدف آنان افرادی هستند که دارای صاحبان کسب و کار کوچک و بزرگ، صاحبان اصناف و گاهی عموم مردم و جوانانی که دانشگاه نرفته‌اند و با هدف قرار دادن این افراد و فروش محصولات خود درآمدهای بالایی را به‌دست می‌آورند البته تعداد فالوورها، نشان دهنده اثربخشی یک پیج یا کار آنها نیست گاهی تعدادی از افراد فقط از روی سرگرمی صفحات را دنبال می‌کنند. مطابق تعریف کارآفرینی هرکسی که یک ایده و فکر جدید را از طریق کسب و کار اینترنتی، خانوادگی، خانگی، روستایی، شرکت‌های کوچک و بزرگ و... محصول یا خدمت جدید دهد یک کارآفرین می‌باشد حالا افرادی هستند از فضا و شبکه‌های اجتماعی که از طریق اینستاگرام ، تلگرام و.... درآمد کسب می‌کنند، اصل مهم این است که هدف یک کارآفرین تحقق آرزوها و دستیابی به آنچه در ذهن دارد، است. هدف یک کارآفرین فقط کسب درآمد نیست بلکه ایده‌ای در سر دارد و شب و روز جهت تحقق آن ایده تلاش می‌کند. هر کسی که می‌خواهد شغلی ایجاد کند بایستی عواملی چون علاقه، تجربه و توانمندی و دانش آن کار را هم داشته باشد. در هر زمانی تب‌های مختلف وجود داشته و خواهد داشت زمانی تب سرمایه‌گذاری در شرکت‌های هرمی ایجاد شد، زمانی تب خرید ارز و سکه و....
افراد باید آگاه باشند کسی که شنا بلد نیست اگر درون استخر آب شیرجه بزند غرق می‌شود پس افراد در صورت جسارت و ورود به چنین تب‌هایی باید ریسک آن را متحمل شوند و امکان شکست آن را بپذیرند و با هیجان دست به‌ عملی نزنند. در چنین فضاهایی دانش شرط اساسی است. هر فردی که ثروتی کسب کرده یک مسیر طولانی را طی کرده است. برخی استارتاپ‌هایی که نام آن را بتازگی می‌شنوید با تلاش و پشتکار چندین ساله (10 تا 15 سال) به هدف خود رسیده‌اند. بندرت یک استارتاپ 1 الی 2 ساله به سود رسیده مگر اینکه یک ایده نو، بسیار خلاقانه پشت آن بوده است.
نیروی انسانی کاربلد و ماهر وجود ندارد
او در پاسخ به این سؤال که آیا صفحات شبکه‌های مجازی موفق می‌توانند الگویی برای دیگران در جهت رسیدن به درآمد باشد؟ پاسخ می‌دهد: گاهی مردم شغلی ندارند و الگوی کاری خود را از شبکه‌های اجتماعی می‌گیرند. تأثیر مدیا و شبکه‌های اجتماعی بسیار در این موضوع دخیل است. نسل جدید ما به‌دنبال مصرف کردن هستند یعنی مصرف کننده‌اند تا تولید کننده. الگوی جوان ما امروز عموماً آن سلبریتی است که ماشین میلیاردی اش را به نمایش می‌گذارد و شعار انگیزشی می‌دهد. آن سلبریتی نمی‌گوید که برای دستیابی به آن جایگاه از چه مسیری عبور کرده است. دیگر اینکه در حال حاضر والدین و معلمان الگوی جوانان نیستند. جهت راه‌اندازی یک کسب و کار جدا از داشتن سرمایه مالی نیاز به تجربه و دانش نیز است برای کسب تجربه ولو به شکل رایگان وارد کسب و کار شویم و دانش آن را به‌دست آوریم جوان ما در حاضر فقط می‌گوید شغل نیست در حال حاضر نباید بگوییم کار نیست، واقعیت این است نیروی انسانی کاربلد و ماهر وجود ندارد. بسیاری از جوانان امروزی پس از فارغ‌التحصیلی فقط به‌دنبال پشت میزنشینی هستند و حتی این موضوع هم محقق نمی‌شود چرا که تن به این نمی‌دهند که تجربه کسب کنند حتی به بهای رایگان کار کردن.

غلامرضا ظریفیان
 استاد دانشگاه
انتخابات ریاست جمهوری و شوراها و میاندوره‌ای مجلس و خبرگان رهبری که روز گذشته برگزار شد، انتخاباتی پرشور بود. شاید بپرسید که وقتی هنوز میزان مشارکت مشخص نشده است (تا زمان تنظیم این یادداشت) یا وقتی بحث رأی ندادن جدی بوده است، چطور می‌توان ادعا کرد انتخابات پرشور بوده است؟! واقعیت این است که در این دوره، جدی‌ترین بحث‌ها حول دو ایده رأی دادن یا رأی ندادن وجود داشته است و این خود به شور انتخاباتی جامعه، البته از نوع دیگر منجر شده است. حال امروز (شنبه) این بحث‌ها تمام شده است و طرفداران این دو ایده، نتیجه فرجام جدال اجتماعی و گفتمانی خود را می‌بینند. حال، در چنین شرایطی، به این دو طیف چه می‌توان گفت؟ حالا که این بحث تمام شده و انتخابات برگزار شده است، چه قضاوتی می‌توان داشت؟ فارغ از نتیجه انتخابات و جدای از اینکه نام چه کسی به عنوان رئیس جمهوری منتخب ملت عنوان می‌شود، باید به چند نکته دقت کرد.
نخست اینکه باید به کسانی که برنده این انتخابات می‌شوند گفت که لازم است هشدارها و دلایل نیامدن‌های مردم را به فرصت تبدیل کنند، نه اینکه این امر را به تهدید تبدیل کنند. به عبارت دیگر، همان طور که در مناظره‌ها و رقابت‌های انتخاباتی شاهد بودیم، همه حاضران در این رقابت معتقد بودند شرایط سیاسی، اقتصادی و فرهنگی کشور ما خوب نیست. از این رو، طبیعی است انتظار داشته باشیم کسانی که برنده این دوره از رقابت می‌شوند، رئیس جمهور همه ملت هستند. در این صورت، اگر می‌خواهند موفق شوند، راهی ندارند جز اینکه با اتخاذ سیاست‌های درست و فهم درست از دلایل دلسردی مردم، سرمایه اجتماعی کشور را که اعتماد مردم است به دست بیاورند. به عبارت دیگر، اولویت برنده انتخابات، هر فرد یا جریانی که باشد، باید رفع نگرانی‌ها و دغدغه‌های کسانی باشد که رأی نداده‌اند.  
از آن سو کسانی که به هر دلیلی در این انتخابات رأی نداده‌اند، باید این نگاه را داشته باشند که اساساً مسیر پیش روی توسعه و پیشرفت کشور، مسیر دشواری است. اینان در درجه نخست باید به برنده انتخابات با حسن ظن نگاه کنند و از او یا جریان حامی او بخواهند همانگونه که در مناظره‌ها و بحث‌های انتخاباتی به ملت تعهد داده‌اند، توجه خود را صرف رفع مشکلات معیشتی مردم و کاهش فاصله طبقاتی آنان کنند. همچنین باید توجه به سبک زندگی مردم را در دستور کار خود قرار دهند و اینها را با مطالبه همدلانه از جریان پیروز انتخابات بخواهند.
همچنین از امروز، شنبه که خود، فردای انتخابات است، رأی‌دهندگان و رأی نداده‌ها، باید به برندگان انتخابات گوشزد کنند که ما به میزانی که از شما با هر میزان رأی، صداقت ببینیم، کرامت و احترام ببینیم، یا ببینیم که  با تکیه بر نهاد دانش دل در گرو حل مسائل داری، از شما حمایت خواهیم کرد. به عبارت دیگر، باید به او یادآور شد که  به هر میزانی که  به این امور توجه کنی و دغدغه‌های اقشار، طبقات، مذاهب و اقوام مختلف را در نظر بگیری، ما نیز به همان اندازه با تلاش و امید به شما کمک می‌کنیم. زیرا می‌دانیم که بحران‌ها و مشکلات کشور نه با معجزه حل می‌شود و نه با یک جریان خاص. به عبارت دیگر، اگر کسی که انتخاب می‌شود، دل در گرو همه جریان‌ها، همه ملت و اقوام و مذاهب نبندد، نخواهد توانست مشکلات ملی و فراملی کشور را حل کند.
بنابراین جامعه باید به منتخب فردای خود بگوید حاضرم هر کمکی به تو بکنم، البته به این شرط که تو بتوانی اعتماد مرا براساس عمل به آنچه تعهد کرده‌ای، جلب کنی تا همه ما بتوانیم با کمک هم ایران را دوباره بسازیم. چرا که ایران و ایرانیان ظرفیت و صلاحیت آن را دارند تا وضعیت آنان بسیار بهتر از شرایط کنونی باشد.
فارغ از همه این‌ها، امروز همگان باید بدانند که مسأله و داستان دموکراسی و مردمسالاری، داستان یک روز و دو روز نیست. داستان مردمسالاری در همه کشورهای دنیا، از بدو شکل‌گیری آن تا امروز داستان بسیار پرپیچ و خمی بوده است. برخی صرفاً به 100 یا 200 سال اخیر یعنی دنیای پس از استقرار مردمسالاری در برخی کشورها نگاه می‌کنند، اما باید توجه کرد که تاریخ تحقق مردمسالاری، بیش از آنکه همراه با فراز بوده باشد، توأم با نشیب، رنج‌ها، سختی‌ها و افتادن‌ها و برخاستن‌های بسیار بوده است.
توجه به این نکته از این رو ضروری است تا دغدغه‌مندان نسبت به مردمسالاری توجه داشته باشند که تحقق این آرمان کار یک روز و دو روز نیست. راه تحقق این آرمان هرچه بوده است، مهم‌ترین نکته این است که حامیان و حاملان ایده مردمسالاری، هیچگاه مأیوس نشدند. یعنی هیچ اتفاقی و هیچ سختی و مشکلاتی آنان را مأیوس نکرده است.
از این رو ما و همه کسانی که دل در گرو تحقق فردای بهتر دارند، باید توجه کنند که یأس، بزرگ‌ترین دشمن و بزرگ‌ترین خطر است. آنان که در پی صلح پایدار و توسعه ماندگار هستند، آنان که دل در گرو وطن و ملت دارند و می‌خواهند از همه ظرفیت‌های جامعه ایران برای آبادانی آن استفاده شود، باید توجه کنند که راهی جز پذیرش ناملایمات، سختی‌ها و ناهمگرایی‌ها ندارند. باید تفاوت افق‌ها را به جان خرید تا در نهایت این مسیر به سرانجام برسد. هیچ راه مقبولی جز طریق صندوق رأی و حضور مردم در تعیین سرنوشت خود نداریم. باید مراقب صندوق رأی بود و در مسیر ایجاد آگاهی‌ها و همدلی‌ها مأیوس نشد.