پرستو رفیعی
خبرنگار
روند تزریق واکسن در کشور سرعت بیشتری گرفته و اقشار آسیب پذیر جامعه همچنان در اولویت واکسیناسیون و ایمن‌سازی عمومی در برابر بیماری کرونا هستند. حالا چند روزی از واکسیناسیون بیماران خاص گذشته و بنا به گفته معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، چهار مرکز در بیمارستان‌های مهدیه، امام حسین، اختر و طرفه برای مراجعه سایر بیماران خاص تجهیز شده تا این گروه از جامعه هم به طور کامل واکسینه شوند. به اعتقاد جامعه شناسان و متخصصان علم روان، تزریق واکسن در افزایش امید اجتماعی مؤثر است. در این باره با فاطمه هاشمی رئیس بنیاد امور بیماری‌های خاص گفت‌و‌گو کرده‌ایم که می‌خوانید.

 در هفته‌های اخیر شاهد تسریع در روند واکسیناسیون عمومی علیه بیماری کرونا با اولویت گروه‌های آسیب پذیر و پرخطر در کشور بودیم. به نظر شما این امر چقدر در افزایش امید اجتماعی تأثیر‌گذار است؟ این اقدام که البته با مشکلاتی همراه است آیا می‌تواند در تقویت سرمایه‌های اجتماعی مؤثر باشد؟
قطعاً تزریق واکسن به‌صورت عمومی می‌تواند حدود 70 تا 80 درصد در افزایش امید اجتماعی و امید به زندگی مردم جامعه مؤثر باشد. چون این حس در جامعه ایجاد می‌شود که عاملی به وجود آمده تا از آنها در برابر ویروس حفاظت کند. واقعیت این است که استفاده از واکسن می‌تواند تا مدت زمانی فرد را در برابر بیماری کرونا مصون نگه دارد و این امر امید را در جامعه تا چندین برابر افزایش خواهد داد. در کشورهایی که توانسته‌اند واکسیناسیون را در سطح بالایی انجام دهند مشاهده می‌کنیم که بازکردن محیط‌های عمومی و فعالیت‌های اجتماعی مشکلات چندانی به وجود نیاورده است.
 با وجود تلاش‌های صورت گرفته برای انجام واکسیناسیون و ایمن‌سازی عمومی در لایه‌های مختلف اجتماعی شاهد نگرانی و بی‌اعتمادی مردم هستیم. خیلی‌ها با توجه به شایعاتی که مطرح می‌شود نسبت به واکسن بی‌اعتماد شده‌اند. در حال حاضر آیا می‌توان اعتماد عمومی را بازسازی کرد؟
این بی‌اعتمادی تنها به موضوع واکسن کرونا باز نمی‌گردد. اقدام‌هایی که طی سال‌های گذشته صورت گرفته و برخی از صحبت‌ها زمینه شکل‌گیری بی‌اعتمادی عمومی را فراهم کرده است. البته در مورد واکسن هم صحبت‌های ضد و نقیض در روزهای نخست در مورد ساخت، کیفیت، کشورهای تولیدکننده و عوارض آن مطرح شد که اثر خود را بر بخشی از جامعه خواهد داشت و همین حرف‌هایی که برخی‌ها زدند به این بی‌اعتمادی دامن زد. مسئولان وزارت بهداشت باید به‌گونه‌ای رفتار کنند تا واقعیات به جامعه منتقل شود. البته واکسن عوارضی دارد که برخی به آن دچار می‌شوند. هرچند این آمار زیاد نیست و شامل همه نمی‌شود اما وجود دارد. در گزارشی از کشورهای آسیای جنوب شرقی مطرح شده که تعداد خیلی کمی از افرادی که واکسن آنفلوانزا تزریق کرده‌اند، جان خود را از دست داده‌اند. واقعیت این است که قطعاً برخی از واکسن‌ها عوارض خیلی محدودی دارند و این در گزارش‌های علمی هم آمده است. پس باید مردم به شکلی درست و از طریق رسانه‌های عمومی توجیه شده و در جریان واقعیات قرار بگیرند. از سوی دیگر باید از بیان اخبار ضد و نقیض در این زمینه بشدت خودداری شود، تا این بی‌اعتمادی کاهش پیدا کند.
 تزریق واکسن برای مبتلایان به بیماری‌های خاص تا چه حد می‌تواند از دغدغه آنها و خانواده‌هایشان بکاهد؟
قطعاً تزریق واکسن کرونا در سلامت مبتلایان به بیماری‌های زمینه‌ای، بیماران خاص و حتی افرادی که به بیماری خاصی مبتلا نیستند مؤثر است. چرا که سرعت انتقال این ویروس بسیار بالاست و ناقلین تا هنگام بروز علائم و اطلاع از بیماری خود می‌توانند تعداد زیادی را به این بیماری مبتلا کنند. متأسفانه واکسیناسیون علیه بیماری کرونا در کشور ما بسیار دیر شروع شد.
 با توجه به اینکه واکسیناسیون بیماران خاص از فروردین ماه آغاز شده است با گذشت حدود دو ماه در حال حاضر شرایط را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
واکسیناسیون از فروردین ماه آغاز شده است اما به‌طور منظم انجام نمی‌شود. برخی از مراکز از تأخیر در شروع واکسیناسیون گلایه می‌کنند. برای مثال در یکی از مراکز ما که در جنوب شرقی تهران واقع شده به 300 بیمار شیمی درمانی، 70 بیمار مبتلا به تالاسمی و حدود 80 بیمار دیالیزی خدمات ارائه می‌دهد. برای واکسیناسیون در این مرکز از فروردین ماه سال‌جاری مکاتباتی را با دانشگاه شهید بهشتی آغاز کردیم، اما با وجود پیگیری‌های مستمر و مکرری که انجام شده تا روز یکشنبه 26 اردیبهشت ماه که دوباره بررسی کردیم هنوز این امر محقق نشده بود. به‌نظر می‌رسد این مسأله به مدیریت دانشگاه‌ها باز می‌گردد. در مناطقی که مدیریت دانشگاه قوی و منظم عمل کرده، واکسیناسیون هم برای بیماران خاص مرتب و مستمر انجام شده است. در مناطقی که مدیریت ضعیف بوده، ناهماهنگی‌هایی وجود داشته است.
به‌طور کلی می‌توان گفت تزریق واکسن در اکثر استان‌ها انجام شده است اما در این میان هستند استان‌هایی که هنوز این امر مهم در آنجا انجام نشده است. برای مثال طبق اطلاعات دو هفته پیش استان خراسان شمالی جزء استان‌هایی قرار دارد که هنوز تزریق واکسن را انجام نداده‌اند، البته بازهم تأکید می‌کنم این اطلاعات مربوط به دو هفته پیش است. خیلی از استان‌ها هم اعلام کردند نمی‌توانند گزارش بدهند چرا که به آنها گفته شده اطلاعات ندهند.
ما از همان روزهای ابتدایی با وزارت بهداشت در ارتباط بودیم و تأکید کردیم علاوه بر 3 گروه شناخته شده بیماران خاص یعنی هموفیلی، تالاسمی و دیالیزی، سایر بیماران که دولت هنوز آنها را به‌عنوان بیمار خاص نپذیرفته یعنی مبتلایان به سرطان نیازمند شیمی درمانی و رادیوتراپی، مبتلایان به بیماری‌های‌ ام اس، نقص ایمنی، دیابت و افرادی که بیماری زمینه‌ای دارند هم ضعیف هستند و باید واکسینه شوند.
قرار بود بعد از کادر درمان و افراد سالمند، بیماران خاص در اولویت تزریق واکسن قرار بگیرند. نکته مهم این است که همه بیماران خاص باید علیه کرونا واکسینه شوند و مبتلایان به بیماری‌های خاص در سراسر کشور کم نیستند. فقط مبتلایان به دیابت که جزء گروه افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای به شمار می‌روند، حدود 11 درصد افراد جامعه را تشکیل می‌دهند. طبق آمار وزارت بهداشت، سالانه 100 هزار نفر به بیماری سرطان مبتلا می‌شوند، به این تعداد باید افرادی که از سال‌های قبل زنده ماندند را هم اضافه کرد. در این صورت تعداد به حدود 200 تا 300 هزار نفر نیز می‌رسد.
حدود 95 هزار بیماری دیالیزی و بیمار پیوند کلیه، حدود 20 هزار بیمار تالاسمی، 7 هزار بیمار هموفیلی و همچنین بین 85 تا 95 هزار بیمار مبتلا به‌ ام اس در کشور وجود دارد. با این تعداد نفرات و دوز واکسن‌هایی که دریافت می‌شود، فکر نمی‌کنم تا دو یا سه ماه آینده بتوانیم همه بیماران خاص و افراد مبتلا به بیماری‌های زمینه‌ای را واکسینه کنیم.
 برای آن دسته از بیماران که شرایط مطلوبی برای خروج از خانه و تزریق واکسن ندارند چه تدابیری اندیشیده شده است؟
 بسیاری از بیماران خاص مانند دیالیزی‌ها که سه بار در هفته به مراکز درمانی مراجعه دارند یا بیمارانی که برای شیمی درمانی از منزل خارج می‌شوند، مشکلی از این بابت ندارند اما بیمارانی را داریم که به‌دلیل‌ ام اس توان حرکت ندارند. صحبت شده برای این افراد که نمی‌توانند حرکت کنند، تدابیر خاصی در نظر گرفته شود به طوری که با مراجعه به محل زندگی آنها واکسیناسیون صورت بگیرد.

مشاور حقوقی و پارلمانی معاونت امور زنان و خانواده رئیس جمهوری درباره لایحه «تشدید مجازات پدر در صورت قتل فرزند»، گفت: مطابق با این لایحه وقتی فرد با علم به عدم امکان قصاص مرتکب قتل شود، به حداکثر مجازات محکوم می‌شود.
اشرف گرامی‌زادگان در گفت‌وگو با ایسنا، درباره این لایحه، اظهار کرد: هر فرد که مرتکب قتل عمد شود و شاکی نداشته یا شاکی داشته ولی از قصاص گذشت کرده باشد به مجازات محکوم می‌شود، اما سه تبصره این لایحه را برجسته کرده است؛ مورد اول وقتی که فرد با علم به عدم امکان قصاص مرتکب قتل شود که طبق تبصره این لایحه به حداکثر مجازات محکوم می‌شود. وی ادامه داد: مورد دوم نظیر پرونده «رومینا» و موارد مشابه آن؛ وقتی است که فرد ولی قهری و قیم است و اقدام به قتل افراد تحت سرپرستی خود می‌کند. با این جرم، قانونگذار با محدودیت در سایر حقوق سرپرست، برای اعمال حقوق مجرم، مانند حق ملاقات، حضانت، ولایت و سایر حقوق او را محدود می‌کند تا نتواند اعمال قدرت کند. مورد سوم  عدم برخورداری قاتل از نهادهای ارفاقی مانند بخشودگی و عفو است؛ فرد باید حداقل یک چهارم حبس را گذرانده باشد.
او با بیان اینکه لایحه تشدید مجازات پدر در صورت قتل فرزند از کمیسیون لوایح دولت برای دریافت نظر قوه قضائیه، به این قوه ارسال شده بود، خاطرنشان کرد: در معاونت حقوقی قوه، نمایندگان معاونت امور زنان و خانواده، نماینده معاونت حقوقی نهاد ریاست جمهوری و دو تن از استادان و قضات حضور داشتند؛ در این نشست که بررسی موضوع را در سابقه خود داشت، تمامی چالش‌های پیش رو مورد توجه قرار گرفت و در نتیجه متن مورد توافق نهایی شد.

معاون درمان ستاد کرونا استان تهران درباره وضعیت اکسیژن‌رسانی به بیماران کرونایی در بیمارستان‌ها با توجه به قطع مکرر برق، گفت: برق اضطراری و ژنراتورهای تمام بیمارستان‌ها را در تهران بررسی کردیم و خوشبختانه در سیستم تمام بیمارستان‌ها تدابیر لازم برای این موضوع اندیشیده شده و تا این لحظه در این زمینه مشکل خاصی به ما گزارش نشده است.
به‌گزارش ایسنا نادر توکلی گفت: افرادی هم که در خانه از اکسیژن استفاده می‌کنند، خیلی از این دستگاه‌ها به‌صورت کپسول هستند. در عین حال تعدادی از آنها هم می‌توانند با باتری کار کنند.
وی با اشاره به وضعیت کرونا در تهران، گفت: در تهران میزان فوتی در ۳۱ اردیبهشت و یکم خرداد ماه ۷۰ نفر بوده است در تهران شاهد شیب نزولی و رو به کاهش بیماری هستیم، اما این کاهش به کندی اتفاق می‌افتد. نمی‌توان منکر وجود ویروس‌های جهش‌یافته در تهران شد، اما آنچه مسلم است، رفتار و الگویی که در حال حاضر از بیماری در تهران می‌بینیم، عمدتاً ویروس جهش‌یافته انگلیسی است.
توکلی ادامه داد: تعداد مرگ و میر بیمارستانی‌مان یعنی میزان مرگ و میر از بین افرادی که بستری می‌شوند، در پیک سوم ۱۰ نفر از هر ۱۰۰ نفر بود که اکنون به چهار درصد رسیده است. زیرا به هر حال مراقبت‌های بیمارستانی بهتر شده، فرهنگ مراجعه مردم تقویت شده، کلینیک‌های سرپایی برای دریافت داروهای تخصصی از سوی بیمارستان‌ها راه‌اندازی شده و این موارد باعث شده که وضعیت درمان از یک ماه قبل به نسبت آرام‌تر شود. البته هنوز آنقدر که انتظار داریم، پایین نیامده است.
وی با اشاره به تمهیدات لازم درباره تعطیلات نیمه خرداد ماه، گفت: در این زمینه ستاد ملی مقابله با کرونا باید تصمیم‌گیری کند. البته ما نامه‌ای را آماده کردیم که بر اساس آن نظرمان این است که تا جای ممکن سفرهای استانی در تعطیلات خرداد ماه محدود شود. این موضوع فردا در ستاد استانی مطرح می‌شود. همچنین دیروز رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی در نامه‌ای به رئیس جمهوری خواستار جلوگیری از سفرهای تعطیلات نیمه خردادماه جهت جلوگیری از شیوع موج دیگری از همه‌گیری کرونا شد.

شهردار تهران گفت: در این دوره مدیریت شهری نسل جدید اتوبوس‌های برقی را به پایتخت اضافه می‌کنیم. همچنین پیگیر ورود موتورهای دوچرخ برقی هستیم چراکه ورود این موتورها نقش مهمی در کاهش آلودگی هوای پایتخت خواهند داشت.
پیروز حناچی دیروز در نشست خبری مشترک با معاون حمل و نقل و ترافیک و مدیرعامل سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران افزود: در این دوره مدیریت شهری برنامه جامع حمل و نقل ریلی را در شورای عالی ترافیک به تصویب رساندیم. این برنامه در هیچ جا مصوب نبود اما مصوب شد تا به سلیقه فردی در حمل و نقل پایان داده شود.
وی گفت: همچنین متروی پرند تأمین اعتبار شده و ان‌شاءالله متصل خواهد شد و پیش‌بینی می‌شود حدود ۳۰۰ هزار مسافر را اضافه کند. از سوی دیگر در این دوره مدیریت شهری اتصال به هشتگرد نیز برقرار شد و با تکمیل سیگنالینگ ظرفیت بهره‌وری این خط نیز بالا خواهد رفت.
حناچی با اشاره به شرایط کرونا افزود: شهرداری‌ها در تمام دنیا در دوره کرونا با مشکل روبه‌رو شدند. شهرداری تهران هم در همین شرایط است. برآورد اولیه ماهیانه بیش از ۱۰۰ میلیارد تومان عدم‌النفع و کاهش درآمد در حوزه حمل و نقل بود. او افزود: در مقایسه‌ سرانگشتی در سال ۹۰ بودجه شهرداری در این حوزه ۶۱ دهم میلیارد دلار بود؛ در حمل و نقل درگیری ارزی و تجهیزات بالاست. آخر سال ۹۹ بودجه یک و نیم میلیارد دلار بود. با وجود این ۲۵۰ اتوبوس اضافه کردیم و در این دوره با توجه به قرارداد‌های بسته شده این افزایش اتوبوس به ناوگان ادامه خواهد داشت. در این دوره مدیریت شهری نسل جدید اتوبوس‌های برقی رانیزبه پایتخت اضافه می‌کنیم.  حناچی درباره ممنوعیت استفاده از آلات موسیقی در بهشت زهرا و مخالفت عضو شورای شهر تهران با این دستورالعمل و اینکه گفته شده این دستورالعمل هنوز مصوبه شورا را ندارد گفت: در مواردی که اختلاف نظر میان شورا و شهرداری باشد باید هر دو نظر را رعایت کنیم.در هر موضوعی نیازی به مصوبه شورای شهر تهران نیست. چون برخی از موارد عرف جامعه و حتی شرعی است. او ادامه داد: در برخی موارد باید در محیط عمومی رعایت[شرایط] فضای عمومی وجود داشته باشد. در بهشت زهرای تهران قبرها بسیار کنار هم هستند و باید حال همه شهروندان رعایت شود.
رونمایی از سامانه میز خدمت بزودی
مدیرعامل سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران گفت: هیچ برنامه شهر هوشمندی نقطه انتهایی ندارد و دائماً باید در حال نوسازی و پیشرفت باشد.
به‌گزارش سایت شهر، محمد فرجود، گفت: سه محور اصلی در ساخت برنامه‌های فناورانه «تهران من» مدنظر بوده است. به‌گفته او؛ برنامه تهران هوشمند دارای سه لایه؛ سیاستگذاری، اهرم‌های هوشمندسازی و سومین لایه حوزه‌های عملیاتی مانند حمل و نقل، محیط زیست و خدمات شهری است در واقع برنامه تهران هوشمند با 12 طرح و 54پروژه در حال اجراست.
فرجود توضیح داد: در حوزه خدمات شهروندی، مشارکت و شفافیت در دستور کار قرارگرفت مانند سامانه شفاف، داده نما، محله محوری و با هم. در حوزه شهرسازی هم دو بعد داشته از بعد شهروندی هرجا ممکن بوده خدمات غیرحضوری شده است. او گفت: در شرایط کرونا، با وجود سرویس‌های «تهران من» اما هنوز شهروندان برای انجام کار‌ها، نیاز به حضور در ادارات دارند؛ اما جدای از سرویس‌های تهران من، هفته آینده از سرویسی ‌با عنوان «میز خدمت» رونمایی می‌شود و با این سرویس مردم مکاتبات خود با شهرداری را آنلاین انجام می‌دهند و ‌پیگیری می‌کنند. در سامانه 137، هم امکان اینکه ارسال صوت، تصویر، موقعیت مکانی و... هم فراهم شده است.
همچنین در این نشست سید مناف هاشمی معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران درباره سیاست‌ها و راهبردهای معاونت حمل و نقل، توضیح داد: افزایش مطلوبیت حمل‌ونقل همگانی با تأکید بر مترو، توسعه حمل‌ونقل پاک و انسان محور، توسعه سیستم‌های حمل‌ونقل هوشمند، مدیریت عرضه و تقاضا و افزایش ایمنی ‌در حمل‌ونقل و تأمین منابع پایدار در اجرای طرح‌های حمل‌ونقل جزو این سیاست‌هاست.

هادی خانیکی
استاد ارتباطات
اهمیت ضرورت واکسیناسیون با توجه به بحران کرونا دیگر براى همگان روشن و مشخص شده تا جایی که مدتی است ضرورت واکسیناسیون به‌صورت عمومی و رایگان برای همه شهروندان و طبقات اجتماعی کشور به‌صورت یک مطالبه گسترده مطرح شده است.
 اما در این مطالبه باید به چند موضوع توجه کرد اول اینکه مسأله ورود واکسن به خاطر شرایطی که ایران در آن قرار دارد بویژه به خاطر تحریم‌ها چند وقتی با مشکل روبه‌رو بوده است. دولت در این ایام به رغم انکار‌ناپذیر بودن این ضرورت و همچنین به‌دلیل برخوردار نبودن از یک مراوده روان بین‌المللی نتوانست بموقع انبوه واکسن را خریداری کند. علاوه بر این ما با مسأله پایین بودن سطح اعتماد عمومی در مقابل اولویت ‌بندی‌های واکسن روبه‌رو بودیم.
باید دقت کرد زمانی که منابع کم است واکسن هم کم وارد می‌شود در این شرایط این موضوع مهم است که چگونه واکسن را در بین گروه‌های پرخطر توزیع کنیم؟ چه کارهایی انجام دهیم تا کسانی که نیازمند هستند واکسن را دریافت کنند و این موضوع را چگونه با مردم درمیان بگذاریم. همین موضوعات نیازمند بالا بودن سطح اعتماد عمومی است. مسأله مهم دیگر که به‌عنوان یک مانع در اقدام بموقع خرید واکسن می‌دانم همین تصورات غلطی بود که حتی در ذهن برخی از مجریان و برنامه ریزان واکسن هم دیده می شد.
درهفته‌های اول ساخت واکسن در دنیا، ما می‌توانستیم واکسن را همان روزها تهیه کنیم یا برخی از کشورها در مرحله سوم کار بالینی بودند، موضوعی که به‌عنوان آزمایشگاهی شدن جامعه و مورد آزمایش قرار گرفتن مردم قلمداد شد.به هر حال از این مسأله که عبور کنیم مسأله دیگر بحث خرید واکسن بود. برخی‌ها به واکسن روسی اشاره می‌کردند، عده‌ای هم واکسن چینی و اروپایی را مشکل دار می‌دانستند. برخی‌ها هم واکسن داخلی را نقد می کردند. همه این مسائل موجب شد که کار واکسیناسیون با تأخیر انجام شود البته در شرایط فعلی دولت کار را شفاف کرده است.
گروه‌های آسیب پذیر در حال دریافت واکسن هستند اگر چه با تأخیر روبه‌رو بودیم اما کار خوب پیش می رود و فکر می‌کنم برنامه‌ریزی‌ها و جهت‌گیری‌های خوبی هم داشته است و می‌توانیم تا پایان سال بخش زیادی از گروه‌ها را واکسینه کنیم و حالا هم یک اعتمادی بین مردم و دولت به‌وجود آمده است.با این اوصاف به نظرم مسئولان باید روی دو موضوع توجه داشته باشند. یکی تقویت نظام اطلاع‌رسانی در مقابل واکسیناسیون است. یعنی سامانه یکپارچه واکسیناسیون را راه‌اندازی کنند تا مردم بدانند فرآیند دریافت واکسن چگونه است و حتی مسئولان در این سامانه به اخبار جعلی که منتشر می‌شود هم واکنش نشان دهند. موضوع مهم دیگر توجه به گروه‌های آسیب پذیر کشور است که سرمایه اجتماعی کشور هم هستند. همان‌طور که ما چهره‌های شاخص در حوزه بهداشت و درمان را از دست داده‌ایم در بخش‌های دیگر هم نیروهای انسانی عالی و نخبگانی داریم که مورد توجه مردم هستند و باید از آنها مراقبت کرد.