گروه اقتصادی  / قطعی غیرمترقبه برق در دو روز گذشته باعث شد که بخش مهمی از جلسه دیروز دولت به آن اختصاص داده شود و وزارت نیرو دلایل خاموشی های گسترده را گزارش دهد. افزایش مصرف برق به‌دلیل گرمای بی‌سابقه، کاهش تولید برق به‌دلیل بارش کم و فرسوده بودن نیروگاه‌ها از عمده دلایلی است که سبب شده خاموشی‌ها در سراسر کشور اعمال شود. خاموشی‌ها پیامدهای ناخواسته‌ای برای مردم و دستگاه‌های اجرایی در پی داشته است. امتحانات مدارس و دانشگاه‌ها را مختل کرد، قهرمانی شطرنج آسیا از ایران را گرفت و نیز شرکت‌ها و کارگاه‌های تولیدی را از کار انداخت. اما این خاموشی‌ها تا چه زمانی ادامه دارد. آن‌طور که مدیر‌عامل توانیر در برنامه تلویزیونی یکشنبه شب اظهار داشته، در صورتی که صرفه‌جویی نشود حداقل این خاموشی‌ها تا یک ماه ادامه دارد و البته شاید هم بیشتر. محمد حسن متولی‌زاده، مدیر عامل توانیر گفت: امسال بویژه در یک ماه آینده، شرایط بحرانی داریم، به همین علت به نیروگاه‌ها فشار آوردیم تا زودتر به مدار تولید برگردند و با تولید رمزارزها هم برخورد جدی می‌کنیم.
وی گفت: امسال رشد انرژی مصرفی برای استخراج هر واحد رمزارز، چندین برابر شده است و بر اساس برآوردها، حدود ۲۰۰۰ مگاوات از برق کشورمان برای تولید رمزارز مصرف می‌شود.مدیر عامل توانیر افزود: ۲۰۰۰ مگاوات معادل مصرف دو میلیون خانوار یا معادل بیش‌ از مصرف هفت استان کشور یا معادل ۳۰ درصد مصرف تهران است.وی ادامه داد: از همه کمک خواستیم تا در این زمینه به ما کمک کنند و از مردم خواستیم اگر مطلع شدند جایی در حال تولید غیرقانونی رمزارز است اطلاع دهند و پاداش دریافت کنند. در همین ارتباط در جلسه روز یکشنبه هیأت دولت به ریاست حسن روحانی، رئیس جمهوری، وزارت نیرو هم گزارشی از وضعیت تأمین برق کشور در تابستان سال‌جاری و برنامه‌ها و اقدامات لازم برای گذر از اوج مصرف برق در سال ۱۴۰۰ به هیأت وزیران ارائه کرد.
براساس گزارش وزارت نیرو، با توجه به افزایش یک میلیون مشترک جدید برق و افزایش مصرف صنایع جدید در سال ۱۳۹۹، با برنامه‌ریزی‌های قبلی و با احداث نیروگاه‌های جدید و ارتقای ظرفیت واحدهای موجود و اِعمال برنامه‌های مدیریت مصرف، نیاز مصرف متعارف بخوبی پوشش داده شد. مقایسه حجم مفید کل نیروگاه‌های آبی در سال‌های آبی ۱۳۹۷ لغایت ۱۴۰۰، نشان می‌دهد جمع حجم مفید سال آبی ۱۳۹۹-۱۴۰۰ نسبت به سال آبی ۹۸-۹۹، با کاهش ۵۷ درصدی همراه بوده است. همچنین مقایسه حجم مفید کل نیروگاه‌های آبی در سال‌های آبی ۱۳۹۷ لغایت ۱۴۰۰، حاکی از کاهش ۳۵۰۰ مگاواتی تولید نیروگاه‌های برقابی است.
افزایش مصرف
براساس آمار ارائه شده و مقایسه صورت گرفته درخصوص اوج مصرف برق از ابتدای سال‌جاری تا آخر اردیبهشت به نسبت مدت مشابه در سال ۱۳۹۹، میزان مصرف برق حدود ۹۰۰۰ مگاوات (معادل ۲۰ درصد) افزایش یافته؛ این درحالی است که متوسط رشد مصرف برق از سال ۱۳۹۳ لغایت ۱۳۹۹ سالانه در ماه‌های فروردین و اردیبهشت تنها حدود ۱.۸ درصد رشد داشته است. از دلایل این میزان رشد مصرف طی یک سال اخیر، افزایش زودهنگام و شدید دمای هوا و در مدار قرار گرفتن سیستم سرمایشی، رشد فزاینده استفاده از ماینرها و تجهیزات استخراج رمز ارز، راه‌اندازی زودهنگام چاه‌های کشاورزی به‌دلیل کاهش بارش‌ها و رشد تولید و افزایش مصرف برق صنایع بزرگ است.
سهم رمز ارزها
گزارش وزارت نیرو نشان می‌دهد: از تیر ماه سال گذشته تا پایان فروردین سال‌جاری، تعداد ۱۷۵ هزار ماینر کشف و تعداد ۲۶۶۱ مرکز غیرمجاز استخراج رمز ارز در کشور که بیشتر آنها در بخش صنعت، کشاورزی و خانگی بوده، کشف و جمع‌آوری شده که سهم گزارش‌های مردمی از این میزان، ۲۷ درصد بوده است. وزارت نیرو در ادامه گزارش خود، به تشریح برنامه اقدامات گذر از اوج مصرف برق سال ۱۴۰۰ (از نیمه دوم فروردین تا نیمه دوم شهریور) پرداخت و از ضرورت همکاری وزارت کشور و استانداران جهت رعایت سقف مصرف برق تعیین شده برای هر یک از استان‌ها، تسریع در به مدار آمدن مولدین خارج از حوزه اختیارات وزارت نیرو و استمرار و همکاری بیشتر وزارتخانه‌های اطلاعات، کشور، صنعت، معدن و تجارت، ارتباطات و فناوری اطلاعات و دادستان‌ها و پلیس امنیت اقتصادی (بویژه مدیریت انرژی وزارت اطلاعات) با وزارت نیرو در شناسایی و جمع‌آوری مراکز غیرمجاز استخراج رمز ارز و نظارت بر کنترل برگشت مجدد تجهیزات به چرخه استفاده مجاز، به‌عنوان اقدامات ضروری برای عبور از اوج مصرف تابستان یاد کرد. در پایان، هیأت وزیران مقرر کرد کمیسیون امور زیربنایی، صنعت و محیط‌زیست دولت ضمن بررسی و کارشناسی گزارش فوق، پیشنهادات لازم جهت طرح و تصویب در هیأت وزیران را حداکثر تا جلسه آینده دولت تدوین و ارائه دهد.
سرمایه‌گذاری در صنعت برق از نیازهای ضروری کشور است
اما سهم فرسوده بودن نیروگاه‌ها و نیز سرمایه‌گذاری نکردن در تولید برق در این خاموشی‌ها چقدر است؟ این موضوعی بود که دیروز اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهوری در جلسه شورای اقتصاد مطرح کرد. وی با اشاره به گزارش وزارت نیرو درخصوص سرمایه‌گذاری در نیروگاه‌های برقابی، بر لزوم حمایت از سرمایه‌گذاری در صنعت برق کشور تأکید کرد و گفت: سرمایه‌گذاری در صنعت برق یک نیاز ضروری برای کشور است. خاموشی‌های چند روز اخیر در واقع یک هشدار بود تا با برنامه‌ریزی و اتخاذ تدابیر لازم، انگیزه بخش خصوصی را برای سرمایه‌گذاری در این بخش افزایش دهیم. معاون اول رئیس جمهوری با اشاره به درخواست وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مبنی بر استفاده از فاینانس برای خرید تجهیزات آزمایشگاهی برخی دانشگاه‌های کشور، اظهار کرد: لازم است با سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی دقیق به‌دنبال نوسازی و خرید تجهیزات آزمایشگاهی دانشگاه‌ها باشیم تا از فرسودگی تجهیزات دانشگاه‌ها جلوگیری شود. جهانگیری با اشاره به پیش‌بینی‌ها برای رفع تحریم‌ها در آینده نزدیک اظهار امیدواری کرد با لغو تحریم‌ها، فضایی مناسب ایجاد شود تا وضعیت دانشگاه‌ها و تجهیزات آزمایشگاهی مراکز آموزشی ارتقا پیدا کند.
افزایش ۳.۵ هزار مگاواتی تولید برق نیروگاه‌های حرارتی تا پایان هفته
البته توانیر هم به بازسازی و تعمیر برخی نیروگاه‌ها پرداخته است. در همین ارتباط محسن طرزطلب، مدیرعامل شرکت برق حرارتی از تعمیر برخی نیروگاه‌ها و افزایش تولید برق خبر داد. وی با بیان اینکه کاهش ۳۵ درصدی میزان بارش‌ها تولید نیروگاه‌های برقابی را بشدت محدود کرده است، گفت: تلاش می‌شود تا پایان این هفته ۳ هزار و ۵۰۰ مگاوات از تعمیرات نیروگاه‌های حرارتی باقیمانده به پایان برسد. ‌وی با تأکید بر اینکه سال گذشته ۱۴ میلیارد مترمکعب سوخت معادل گازوئیل و مازوت در نیروگاه‌ها استفاده شد، ادامه داد: تأخیر در شروع تعمیرات و تعویض آنها موجب شده که به ناچار ۱۰ هزار مگاوات از برنامه تعمیرات نیروگاه‌ها را به تعویق انداخته و به شهریورماه امسال موکول شود. مدیرعامل شرکت مادرتخصصی برق حرارتی گفت: با وجود وقفه ایجاد شده تلاش شد از اواسط اسفندماه تا نیمه خرداد امسال تعمیرات واحدهای باقیمانده به پایان برسد که فروردین و اردیبهشت‌ماه امسال افزایش بی‌سابقه میانگین دمای کل کشور نسبت به سال گذشته مجدداً برنامه‌ریزی تعمیرات نیروگاه‌ها را دچار اختلال کرد و به ناچار این واحدها در مدار تولید نگه داشته‌ شد.
طرزطلب با تأکید بر اینکه کاهش ۳۵ درصدی میزان بارش‌ها تولید نیروگاه‌های برقابی را بشدت محدود کرده است، ادامه داد: در حال حاضر اغلب نیروگاه‌هایی که در اختیار بخش دولتی است جزو نیروگاه‌های فرسوده و قدیمی هستند و هر لحظه ممکن است وقوع یک اتفاق غیرمنتظره فنی برخی از این واحدها را از مدار تولید خارج کند؛ با وجود این همکاران ما به‌صورت شبانه‌روزی در تلاشند برق پایداری را برای پیک تابستان امسال فراهم کنند.
مدیرعامل شرکت برق حرارتی ادامه داد: امسال در تلاش بودیم که با همکاری وزارت نفت نیروگاه‌های این مجموعه همانند غرب کارون و ایران ال‌ان‌جی طی تابستان در اختیار شبکه سراسری برق کشور قرار بگیرد. سال گذشته این دو نیروگاه در اختیار شبکه سراسری قرار گرفته بود، اما امسال اعلام شده که امکان اختصاص ۲۰۰ مگاوات از ظرفیت نیروگاه غرب کارون به شبکه وجود دارد و سه واحد گازی نیروگاه ال‌ان‌جی نیز رزرو مجموعه پارس جنوبی خواهد بود تا در صورت بروز مشکل بتوانند از این واحدها استفاده کنند؛ با این حال تلاش می‌شود با کسب رضایت وزارت نفت بتوان این واحدها را در فصل تابستان برای شبکه سراسری برق کشور مورد استفاده قرار داد.

عباس آرگون
عضو هیأت نمایندگان اتاق ایران
برای آنکه دولت‌ها در حوزه اقتصاد به نتایج خوبی برسند و نتیجه فعالیت ها رضایت بخش عموم باشد، توجه به ۶ نکته ضرورت دارد که امیدواریم دولت جدید بر اساس این موارد حرکت کند. ۶ نکته‌ای که در ادامه به آن پرداخته خواهد شد، عملاً رمز موفقیت دولت‌ها در اقتصاد به حساب می‌آید؛ مواردی که سیاستگذاران به آن واقف هستند اما به دلایل مختلف فرصت اجرا پیدا نمی‌شود یا با برخی از سهل‌انگاری‌ها عملیاتی نمی‌شود. اولین نکته‌ای که به‌عنوان رمز موفقیت دولت‌ها در بخش اقتصاد می‌توان اشاره کرد؛ برنامه محوری و اداره کشور بر اساس قاعده و برنامه ابلاغ شده است. دولتمردان بایستی طبق اصول علم اقتصاد حرکت و از رفتارهای هیجانی و عامه پسند(شاید رفتارهای عامه پسند در برهه‌ای از زمان جواب دهد ولی در بلندمدت چنین رفتارهایی جواب نخواهد داد و مسیر اقتصادی کشور را منحرف می‌کند) پرهیز کنند. اگر اقتصاد کشوری برنامه محور باشد دیگر شاهد تصمیم‌های خلق الساعه یا تصمیم‌های متناقض نخواهیم بود.
از آنجا که کشور برنامه پذیر نیست، عمدتاً برنامه‌ها کتابخوانی شده است. طی ۴۰ سال ما سند چشم انداز، برنامه پنج ساله و بودجه سالانه داشتیم اما هیچ کدام آنها در یک راستا نیست و بخش قابل توجهی از اهداف برنامه‌های عنوان شده محقق نشده(به‌نظر می‌رسد کمتر از ۳۰ درصد برنامه‌ها تحقق پیدا می‌کند) است. به‌عنوان مثال بودجه باید یک پنجم برنامه پنج ساله باشد و برنامه پنج ساله، یک چهارم سند چشم‌انداز باشد ولی چنین اتفاقی نمی‌افتد. بر این اساس برنامه‌ها باید واقعی باشد و تحت هیچ شرایطی رؤیاپردازانه نباشد. دومین موضوع؛ استفاده مؤثر از نخبگان است. کشور نیازمند مدیریت مؤثر و مناسب از سوی نخبگان است. اگر از نخبگان بهره گرفته شود دیگر اقتصاد کشور متأثر از جریان‌های سیاسی نمی‌شود و می‌توان مسیر درست را طی کرد. سومین موضوع؛ تعامل با دنیا و جلوگیری از هرگونه تنش با کشورهای مختلف است. از زمانی که اقتصاد کشور در معرض تحریم قرار گرفته است بشدت در بخش‌های مختلف چون صادرات، واردات، همکاری مشترک و... آسیب دیده ایم، بدین جهت ضرورت دارد برای افزایش تعامل با کشورهای مختلف دولت تمام تلاش خود را انجام دهد. چهارمین موضوع؛ ثبات بخشی به قوانین و مقررات است، همانگونه که بارها عنوان شده تغییر مکرر قوانین ضربه سنگینی به اقتصاد زده است از این‌رو یکی از توصیه‌های جدی این است که دولت آینده بیش از گذشته به ثبات قوانین پایبند باشد و اجازه ندهد که قوانین مرتب دستخوش تغییر شود.
پنجمین موضوع؛ ثبات مدیریت است. زمانی که مدیریت‌ها ثبات نداشته باشد سرمایه‌گذاران و فعالان اقتصادی نمی‌توانند فعالیت‌های توسعه‌ای خود را ادامه دهند همین امر سبب رکود در سرمایه‌گذاری می‌شود و در نهایت دولت در اداره اقتصاد با بحران مواجه می‌شود. ششمین موضوع؛ پرهیز از موضوعات سیاسی است.یعنی بر اساس سیاست طرح و پروژه‌ای را شروع نکنیم. وجود طرح‌های متعدد نیمه تمام گویای آن است که بعضاً دولت‌ها بر اساس نگاه سیاسی فعالیت کردند. اگر به این مورد توجه شود شاهد رانت در فضای اقتصادی نخواهیم بود. در جمع‌بندی باید بیان کرد که ۶ نکته عنوان شده می‌تواند اقتصاد کشور را احیا کند؛ دولت‌ها اگر به این موارد بپردازند به‌طور قطع اقتصاد ایران پویا و سالم خواهد شد.

مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی با اشاره به اینکه ۷۰ درصد از ارزهای صادراتی شرکت‌های پتروشیمی در سامانه نیما عرضه می‌شود، گفت: ۳۵ درصد از ارز عرضه شده در سامانه نیما توسط شرکت‌های پتروشیمی تأمین شده است.
«بهزاد محمدی» با اشاره به اینکه رشد تقاضا برای محصولات پالایشی به زیر ۰.۹ درصد رسیده، گفت: تقاضا در صنعت پتروشیمی به پنج درصد رسیده است.
وی تأکید کرد: در سال ۹۹ در مجموع ۴۰ میلیون تن خوراک در قالب گاز طبیعی، اتان، میعانات گازی و... دریافت کردیم که معادل یک میلیون بشکه نفت در روز است و این رقم در سال ۱۴۰۴ به ۲.۲ میلیون بشکه معادل نفت خام افزایش پیدا می‌کند که در گذر از خام فروشی مؤثر خواهد بود.
وی با بیان اینکه ۶۷ مجتمع پتروشیمی در کشور داریم که تا پایان سال به ۷۷ مجتمع افزایش پیدا می‌کند، گفت: ۶۲ میلیون تن محصول در سال ۹۹ تولید شده که۳۵ میلیون تن محصول نهایی بوده است.
به‌گفته محمدی ۳۰ درصد از این محصول نهایی در بازار داخلی به فروش رسیده و ۷۰ درصد صادر شده است.
وی ادامه داد: دربخش صادرات با وجود تحریم‌ها و کاهش تقاضای ناشی از کرونا، ۲۵ میلیون تن به ارزش ۱۰ میلیارد دلار محصول پتروشیمی صادر شده و ۱۰ میلیون تن به ارزش ۵ میلیارد دلار در داخل به فروش رسیده است.
به گفته معاون وزیر نفت در مجموع درآمد صنعت پتروشیمی در سال ۹۹، حدود ۱۵ میلیارد دلار بوده است.
وی ادامه داد: هیچ صنعتی در کشور نیست که به پایین دست خود ۱۰ میلیون تن خوراک ارائه کند که به رونق و اشتغال در ۱۵ هزار بنگاه بزرگ و کوچک منجر شده است.
مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی افزود: در سال ۹۹ در مجموع ۴۰ نوع محصول شیمیایی و ۳۴۰ گرید پلیمری تولید کردیم و تاسال ۱۴۰۴ با اجرای طرح‌های در دست اجرا ۲۰ محصول جدید به سبد گروه شیمی کشور اضافه خواهد شد.
وی تأکید کرد: با تحقق ظرفیت ۱۰۰ میلیون تن تا پایان سال، ۱۰۰ درصد برنامه توسعه کلان در صنعت پتروشیمی را محقق می‌کنیم و تا پایان سال ۱۴۰۴ به رتبه یک صنعت پتروشیمی در خاورمیانه دست پیدا خواهیم کرد.
محمدی مجموع سرمایه‌گذاری انجام شده در صنعت پتروشیمی را ۷۹ میلیارد دلار دانست و گفت: تا سال ۱۴۰۴ حجم سرمایه‌گذاری در این صنعت به ۱۰۵ میلیارد دلار می‌رسد.
به گفته محمدی، شرکت‌های پتروشیمی در سال ۹۹ توانستند ۱۵۰درصد تعهد خود، ارز در سامانه نیما عرضه کنند که نقش مهمی در آرامش بازار ارز کشور داشته است./ایرنا