سوسن صادقی
خبرنگار
دستورالعمل «الزامات ارتقای سواد رسانه‌ای در حوزه محتوا و خدمات فرهنگی فضای مجازی» با هدف ارتقای آگاهی، دانش و مهارت کاربران برای استفاده بهینه از فضای مجازی و ضرورت افزایش محتوای مرتبط با فرهنگ‌سازی و سواد مجازی از سوی شورای عالی فضای مجازی به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ابلاغ شد. در پی این ابلاغیه، روزنامه ایران نظر کارشناسان سواد رسانه‌ای در فضای مجازی را درباره این اقدام جویا شده است.
رویکرد جدید به جای محدودیت
امیدعلی مسعودی رئیس هیأت مدیره انجمن سواد رسانه‌ای ایران اعتقاد دارد با صدور این ابلاغیه، یک نقطه عطفی اتفاق افتاده و آن این است که مسئولان به جای برخورد و فیلترینگ، رویکرد جدیدی را در پیش گرفته‌اند و به‌دنبال حمایت و تشویق و نظارت هستند تا فضای مجازی در حوزه محتوا به سمت بهتر شدن و تأثیرگذارتر شدن حرکت کند.مسعودی گفت: پیش از این با تصمیمات حذفی روبه‌رو بودیم و تجربه نشان داده تصمیمات حذفی و ایجاد محدودیت‌ها چندان مؤثر نبوده و حتی با اجرای محدودیت‌ها ضرر و زیان‌های جدی برای کاربران در فضای مجازی به‌وجود آمده و در کل متضرر شده‌ایم اما حال مسئولان با تصمیمات بهتری در تلاش هستند تا محتوا در فضای مجازی را ارتقا دهند.
دانشیار علوم ارتباطات دانشگاه سوره افزود: چه بخواهیم و نخواهیم در فضای مجازی داده‌های جدید، پلتفرم‌ها، تحلیل‌ها و... بسیاری وجود دارد و به عبارتی با انفجار اطلاعات و داده‌ها در فضای مجازی مواجه هستیم و دیگر گزینش رسانه‌ای بر عهده خود کاربران است به همین دلیل ضرورت ارتقای سواد رسانه‌ای برای افرادی که در این حوزه فعالیت دارند، یک ضرورت است.
این مدرس دانشگاه معتقد است از منظر روانی ما در حوزه ارتباطات هر زمان که تشویق و اغنا شویم، بهتر می‌توانیم ارتباط برقرار کنیم از این‌رو وقتی مردم ببینند کاربران در فضای مجازی تشویق و ترغیب می‌شوند و دارای سواد رسانه‌ای و دانش بالایی هستند، آنها هم با امنیت خاطر بیشتری وارد فضای مجازی می‌شوند و حتی می‌توانند به‌دلیل اغنایی که اتفاق افتاده به سمت تولید محتواهای خوب بومی حرکت کنند.مسعودی در ادامه درباره اینکه آیا صرف ابلاغیه به یک وزارتخانه می‌تواند رشد و آگاهی در حوزه سواد رسانه‌ای فضای مجازی را ارتقا دهد، گفت: به نظرم همین که ارتقای سواد رسانه‌ای را به بخش فرهنگ و هنر فضای مجازی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سپرده‌اند، اقدام خوبی است، چرا که این بخش دارای قوانین لازم در حوزه رسانه‌های دیجیتالی و دارای ساز و کارهای تشویقی و نظارتی است و می‌تواند با اجرایی کردن آنها و از سوی دیگر با تشکیل کارگروه‌ها و تشکل‌ها با همکاری نهادهای مسئول تعیین شده، سواد رسانه‌ای کاربران را در فضای مجازی ارتقا دهد.این استاد دانشگاه نقش بخش خصوصی را در جهت ارتقای دانش و آگاهی و سواد رسانه‌ای مردم در فضای مجازی مهم دانست و افزود: خوشبختانه انجمن ملی سواد رسانه‌ای با برنامه‌هایی که با دولت، مجلس و قوه قضائیه دارد سعی می‌کند به‌عنوان بخش خصوصی به ارتقای سواد رسانه‌ای کمک کند و معمولاً در کارگروه‌هایی که پیش‌بینی شده، حضور دارد ولی باید گفت ارتقای سواد رسانه‌ای کاربران در فضای مجازی نیاز به همکاری تمام نهادها دارد و به عبارتی باید نهضتی در این زمینه با حضور رهبران فکری، استادان دانشگاه، مدیران و روحانیون آغاز شود تا با ارتقای سواد رسانه‌ای هم کاربران ایمن شوند و هم منابع ملی و شخصیت‌های ما از گزند تحریف‌ها و اخبار جعلی نجات پیدا کنند.
استقبال از ورود سیاستگذاران
محمد لسانی دیگر کارشناس سواد رسانه‌ای نیز معتقد است ارائه دستورالعمل و ابلاغیه گام اول ورود بخش بالادستی به سیاستگذاری هاست و باید از ورود سیاستگذاران به حیطه‌های آموزشی، تربیتی و استخراج محورها  و توسعه این بخش‌ها استقبال کرد.لسانی گفت: البته چنین ابلاغیه‌هایی به‌صورت مستقیم نمی‌تواند در ارتقای سواد رسانه‌ای کاربران مؤثر باشد اما می‌تواند به‌صورت میانجی با ترغیب کنشگران از یک طرف و نظام اطلاع‌رسانی از طرف دیگر مردم را به سمت کنشگران و محتوا سوق دهد. وی با اشاره به اینکه ارتقای سواد رسانه‌ای دستوری نیست، افزود: سواد رسانه‌ای باید جوششی و از لایه‌های اجتماعی باشد، با این حال حمایت‌های دولتی و حاکمیتی، سرمایه گذاری‌ها و برندسازی‌ها چه از سوی  نهادها و چه از سوی اشخاص، محصولات و... می‌تواند در تسهیل دسترسی مردم به دانش رسانه‌ای مؤثر واقع شود.این کارشناس سواد رسانه‌ای در فضای مجازی معتقد است برای نتیجه بخش بودن چنین ابلاغیه‌ای، مهم‌ترین مسأله ساختار غیررسمی و ایجاد برندهای پوششی تخصصی است تا حمایت‌های حاکمیتی را جذب کنند اما نباید در گیر و دار جابه جایی صندلی‌ها، پست‌های دولتی‌ها و نهادهای تخصصی تغییری در اجرای این سند ایجاد شود و تنزل پیدا کند. وی به نقش بخش خصوصی در این میان اشاره کرد و گفت: بخش خصوصی در راستای مسئولیت‌های اجتماعی خود می‌تواند در این حوزه به خوبی ورود کند، چرا که این کار می‌تواند ضمن کمک به برندینگ، باعث افزایش سود و مشارکت در برند آنها نیز بشود.
این کارشناس معتقد است نبود سواد رسانه‌ای تبعات بدی برای کاربران در حوزه‌های اقتصادی، سلامت و انسجام خانوادگی دارد و مصرف بسته‌های ترافیک اینترنت در بخش اقتصادی مصداق دارد. در بحث سلامت، سلامت روح و روان کاربر را به خطر می‌اندازد. به عبارتی فضای مجازی و دیجیتالی به انزوای اجتماعی فرد می‌انجامد برای همین اگر ما با تکنیک‌های سواد رسانه‌ای ارتباطات را حفظ کنیم، عملاً در این فضا انسجام خانوادگی و آرامش روانی افراد افزایش پیدا می‌کند. وی اعتقاد دارد بیشتر کشورها بخصوص کانادا سیستم بسیار قوی در حوزه تربیتی، آموزش و پرورش از یکسو و از سوی دیگر ساختار رسانه‌ای دارند و عملاً وزارت ارتباطات این کشور، از سایت‌های مرجع سواد رسانه‌ای کشورشان حمایت می‌کند و یک نظام چند لایه‌ای آموزشی ترویجی و رسانه‌ای دارد که باید از آنها در این راستا الگوبرداری کرد.
سواد رسانه‌ای حلقه کلیدی حاکمیت
عباس منصورنژاد پژوهشگر و مدرس رسانه‌های مجازی نیز معتقد است هم اینکه برای حوزه سواد رسانه‌ای فضای مجازی و محتوای دیجیتالی در سطح کلان اهمیت قائل شده‌اند، موضوعی بسیار مثبت و راهگشا و راهبردی است و به نظر می‌رسد رسانه‌های مجازی و مسائل مرتبط با آن (محتوای دیجیتال و سواد رسانه‌ای) به حلقه‌های کلیدی حاکمیت تبدیل شده‌اند.
منصورنژاد با بیان اینکه سطح بلوغ مردم و سواد رسانه‌ای آنهاست که تعیین می‌کند یک جامعه به کدام سمت حرکت کند، افزود: این که هر خبر کذبی در جامعه بشدت مورد اقبال قرار می‌گیرد و در گروه‌ها باز نشر می‌شود، نشان از سطح غیرمطلوب سواد رسانه‌ای ما در فضای مجازی است.
این مدرس دانشگاه در ادامه گفت: معمولاً ما در مقابل رسانه‌ها تسلیم هستیم و رسانه‌های مجازی می‌توانند در شئونات مختلف اقتصادی، فرهنگی و... تأثیرات سنگین و گاه نامطلوبی بگذارند و اینکه ما به جای کنشگری، نظاره گر هستیم، برگرفته از پایین بودن سطح سواد رسانه‌ای است.
منصورنژاد با اشاره به این پرسش که تا چه حد مسائل مرتبط با رسانه‌های موج سوم، با ابلاغ‌ها و نگاه‌های بالا به پایین به فضای مطلوب نزدیک خواهند شد؟ گفت: مسائل مرتبط با محتوای دیجیتال و سواد رسانه‌ای مسائلی از جنس مسائل نرم و فرهنگی هستند و به طور طبیعی نوع نگاه و ورود به این مسائل نیز باید توأم با گفتمان فرهنگی باشد. زمانی مشکلات ما در حوزه رسانه‌های نوین تعدیل می‌شود که تخصصی بودن این بخش را نیز بپذیریم و بدانیم این حوزه نیز مثل سایر حوزه‌ها (مثلاً پزشکی) نیاز به متخصصان خود دارد.
وی افزود: برای ورود کارآمد به این حوزه ابتدا باید بستری مهیا کرد تا فضای نخبگانی این حوزه تشکیل شود. این فضای نخبگانی نیز باید فارغ از نگاه‌های تعصبی و با یک نگاه صرفاً علمی و تخصصی به مسأله باشد، چرا که با ایجاد گروه نخبگان، راه برای تجویز هدفمند و اثربخش در مسائل مربوط به سواد رسانه‌ای باز می‌شود.

درخواست بیش از 1400 خبرنگار و فعال فضای مجازی از رئیس قوه قضائیه
با عاملان اختلال غیر قانونی «کلاب هاوس» برخورد شود

بیش از 1400 نفر از خبرنگاران و فعالان فضای مجازی از رئیس قوه قضائیه خواستند برای احقاق حقوق عامه، با عاملان «اختلال غیرقانونی» کلاب‌هاوس با جدیت برخورد شود.
به گزارش« ایران» شبکه اجتماعی کلاب‌هاوس کمتر از یک هفته است که دچار اختلال شده است، اختلالی که هیچ نهادی مسئولیت آن را نمی‌پذیرد، اما منجر به ضرب الاجل وزارت ارتباطات به سه اپراتورشد.گفتنی است با پایان ضرب‌الاجل ۲۴ ساعته این وزارتخانه به اپراتورهای همراه اول، ایرانسل و مخابرات برای ایجاد اختلال عمدی در شبکه اجتماعی کلاب هاوس، سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی (رگولاتوری) از این اپراتورها شکایت کرد.
شکایت سازمان رگولاتوری با موضوع اختلال عمدی اپراتورهای مذکور در سامانه‌های رایانه‌ای و مخابراتی و با استناد به ماده ۷۳۷ قانون مجازات اسلامی به دادسرای عمومی و انقلاب تهران تسلیم شد.براساس ماده ۷۳۷ قانون مجازات اسلامی ایجاد هرگونه اختلال در ارتباطات کشور جرم تلقی می‌شود. اما موضوع دولت در خصوص فعالیت کلاب هاوس چیست در این رابطه سخنگوی دولت گفت: کسی نباید از آگاه شدن مردم واهمه داشته باشد؛ برخی خودشان توانایی گفت‌ و گو با مردم و نخبگان ندارند و از صحبت دولتمردان با مردم هراسان شده‌اند.وی با اشاره به دستور رئیس‌ جمهوری به وزیر ارتباطات گفت: اولاً جزئیات را به مردم بگویند و ثانیاً مطابق قانون از اختلال کنندگان شکایت و از اهرم های قانونی موجود برای پاسخگویی متخلفان و نیز برای حفظ فضای ایجاد و باز شده استفاده کنند. دیدگاه دولت مبنی بر باز بودن این شبکه اجتماعی است.

صدور پروانه تولید نرم‌افزار در کشور 19 درصد افزایش یافت

«در سال گذشته، ۹۹ شرکت نرم‌افزاری موفق به دریافت پروانه بهره‌برداری تولید فناوری اطلاعات (نرم‌افزار) شدند که این تعداد در مقایسه با سال ۱۳۹۸ رشد ۱۹.۲ درصدی داشته است.»به گزارش «ایرنا»، فرزاد اسماعیل زاده مدیرکل دفتر توسعه و کاربرد فناوری اطلاعات وزارت صمت با بیان مطلب فوق افزود: باتوجه به محدودیت‌های به‌وجود آمده در شرایط اپیدمی کرونا در سال گذشته، پس از بررسی‌های کارشناسی و تأیید مستندات فنی و حقوقی شرکت‌های متقاضی دریافت پروانه، ۹۹ شرکت نرم‌افزاری در سراسر کشور موفق به دریافت پروانه بهره‌برداری تولید نرم‌افزار شدند.
به گفته وی، در این ۹۹ شرکت با حجم سرمایه‌گذاری بیش از چهار هزار و ۵۰۰ میلیارد تومانی و ثبت رکورد افزایش ۲۱۷ درصدی در میزان سرمایه گذاری نسبت به سال قبل، هشت هزار و ۱۹۶ نفر مشغول به کارهستند و توانسته‌اند بیش از یک هزار محصول نرم‌افزاری کاربردی تولید کنند یا آن را توسعه دهند.مدیرکل دفتر توسعه و کاربرد فناوری اطلاعات وزارت صمت ادامه داد: همچنین به منظور حفظ تعاملات میان بخش خصوصی و ستاد وزارتخانه و در راستای ایجاد تسهیل برای شرکت‌های نرم افزاری دارنده این پروانه، در شرایط موجود، دوره زمانی ارسال گزارش‌های عملکرد از سوی شرکت‌ها از ۶ ماه به ۱۲ ماه افزایش پیدا کرد.
به گفته اسماعیل‌زاده، آذرماه گذشته پس از هماهنگی‌های صورت گرفته میان این دفتر و مرکز شرکت‌ها و مؤسسات دانش بنیان معاونت علمی و فناوری رئیس‌جمهوری، سازمان امور مالیاتی طی بخشنامه‌‌ای فهرست اطلاعات واحدهای تولیدی فناوری اطلاعات به همراه محصولات نرم‌افزاری تولیدی را جهت بهره‌مندی از معافیت پنج ساله مالیات بر درآمد حاصل از فروش تولیدات نرم افزاری -وفق موضوع بند (د) ماده ۱۳۲ قانون مالیات‌های مستقیم اصلاحی- ابلاغ کرد.