علی سرزعیم، استاد دانشگاه در گفتوگو با «ایران»:
«ثبات» لازمه رشد و توسعه اقتصادی در کشور است
مرتضی گل پور
خبرنگار
علی سرزعیم، استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی، تنش در سیاست داخلی و تعارض میان بخشهای مختلف جامعه با یکدیگر یا جامعه با حاکمیت را مانعی برای رشد و ثبات اقتصادی میداند و معتقد است که ایران برای دستیابی به یک رشد اقتصادی بلندمدت، به ثبات در سیاست داخلی و خارجی، کاهش تنشهای سیاسی و از همه مهم تر، تقویت استقلال و کارآیی نهادها نیاز دارد.
سرزعیم در گفتوگویی با «ایران» که نسخه کامل آن در روزهای آغازین سال آینده منتشر میشود، رابطه سیاست داخلی و خارجی و فرایندهای اصلاحی و دموکراسی خواهی با رشد اقتصادی را بررسی کرد.
این استاد اقتصاد دانشگاه با بیان اینکه بعد از ریاست جمهوری آقای هاشمی، ما در اشکال مختلف به سمت تعارض فعالان سیاسی و حاکمیت حرکت کردیم، اظهارکرد: در دوره آقای خاتمی فعالان سیاسی تعارض زیادی با حاکمیت داشتند و در دوره بعد، این رابطه برعکس شده بود، امروز محصول و نتیجهای که از این فرایند پیش روی ما قرار دارد، یک اقتصاد ضعیف شده است و این ضعیف شدن به گونهای است که کسی نمیتواند آن را انکار کند.
سرزعیم با اشاره به اینکه اقتصاد ما میتوانست بسیار بهتر از وضع امروز باشد و این محصول، یعنی اقتصاد ضعیف، دستپخت همه و نتیجه کار همه، هم حاکمیت و هم فعالان سیاسی و حزبی است، اضافه کرد: یکی از نکاتی که مرحوم هاشمی در آخرین دیدارها با جمعی از افراد گفته بود، این بود که رشد اقتصادی در دوره ثبات ایجاد شده است، بنابراین اگر ما خواهان توسعه و رشد اقتصادی هستیم باید از تنشهای داخلی و خارجی بکاهیم.
او با بیان اینکه منظور از تنش فقط در سیاست خارجی نیست بلکه در سیاست داخلی هم هست، ادامه داد: باور من این است که از دل تعارضهای شدید، رشد اقتصادی حاصل نمیشود. ما احتیاج داریم تا دستکم 10 سال یک وضعیت هموار و هنجارمند را نه تنها در سیاست خارجی، بلکه در سیاست داخلی داشته باشیم، یعنی نه تهدید شدید از جانب فعالان سیاسی نسبت به حاکمیت باشد، نه حاکمیت بخواهد فشاری به جامعه بیاورد.
این استاد دانشگاه، یکی دیگر از زمینههای گشایش افقهای طولانیتر در عرصههای سیاسی و اجتماعی ایران و نیز اعتماد درازمدت دولت و جامعه را استقلال و حرفهای گری نهادها دانست و گفت: بگذارید مثالی بزنم. ما بنزین را گران میکنیم تا با پول حاصل از آن حملونقل عمومی را توسعه دهیم. چه کسی این وعده را باور میکند؟ اگر نهادهای سیاسی معتبر، قوی، مستقل و حرفهای نباشند، مردم خواهند گفت لابد با گرانی بنزین، پول از جیب ما میرود و درنهایت نه پول به ما میرسد و نه حملونقل عمومی توسعه مییابد.
او اضافه کرد: اما اگر نهادهای شما بخوبی توسعه یافته باشند، جامعه میپذیرد که این هزینه را پرداخت کند، چراکه اطمینان دارد در آینده مترو و حملونقل عمومی واقعاً توسعه مییابد و بهدنبال این امر کشور هم توسعه میباید.
سرزعیم، اعتبار اندک نهادها در جامعه را علت اصلی تفکر کوتاه مدت و ترجیح منافع کوتاه مدت بر بلندمدت دانست و تصریح کرد: هرچه استقلال نهادها بیشتر به رسمیت شناخته شود، به نفع جامع و نظام سیاسی است. اگر قوه قضائیه مستقل باشد، نظامیها رشد و استقلال حرفهای داشته باشند، نهادهای مالی مستقل باشند، بوروکراسی استقلال خوبی داشته باشد و افراد در فرایند ورود به بوروکراسی یا ارتقا در آن، مستقل و حرفهای عمل کنند، اگر دانشگاهها یا روزنامه نگاران مستقل باشند، هرچه نهادهای یک جامعه مستقلتر باشند، بیشتر باعث خواهند شد تا شما بتوانید بلندمدتتر فکر کنید، بلندمدتتر تصمیم بگیرید و بلندمدتتر عمل کنید.
این استاد دانشگاه معتقد است که در دورههایی شاهد اعتبار و اعتماد به نهادها بودهایم که دولت اول آیتالله هاشمی رفسنجانی از آن جمله است: دولت اول آقای هاشمی از خاکستر جنگ برخاسته بود، وضع مردم بسیار بد بود و بسیاری از صنایع تخریب شده بودند. آقای هاشمی هم که با وعده رفاه زودهنگام نیامده بود، بلکه در ابتدای کار قیمتها را افزایش داد و این درحالی بود که اساساً افزایش قیمتها برای مردم پدیده جذاب و مطلوبی نیست. اما چون سرمایه اجتماعی کشور بالا و اقبال به دولت زیاد بود، دولت توانست آن تصمیمات سخت را بگیرد و پس از آن بتواند زیرساختها را درست کند. بنابراین ما در یک مقطع، این بلندمدت اندیشیدن را تجربه کردیم و اتفاقاً بخوبی هم جواب گرفتیم. یعنی جامعه بلندمدت فکر کرد و آنقدر هم به حکومت اعتماد داشت که توانست زمینه اجرای این سیاستهای بلندمدت را ایجاد کند.
سرزعیم اضافه کرد: اما متأسفانه بعد از آن دوره ما وارد یک فرایند خودتخریبی شدیم و بهجایی رسیدیم که امروز وقتی بنزین گران شد، شاهد اعتراضات گسترده در کشور بودیم به گونهای که پس از این اتفاقات، دیگراتخاذ تصمیمهای سخت دشوار شده است.
او با اشاره به اینکه در این وضعیت اصطلاحاً گفته میشود که همه چیز قفل شده است، درباره راه خروج از این وضعیت گفت: درصورتی میتوان بار دیگر از این وضعیت خارج شد که به سمت تقویت نهادها حرکت کنیم. حرفهای بودن و استقلال نهادها امری بسیار مهم برای یک حکومت و یک جامعه است. نهادها باید کارا باشند و مردم احساس کنند دستگاهها دارند راه میافتند و کار میکنند. به این ترتیب، همان طور که اوضاع میتواند بد شود، به همان صورت، آرام آرام میتواند اوضاع خوب شود.
علیسرزعیم، همچنین یک مسأله در حیطه روشنفکری و فعالیتهای اجتماعی و سیاسی ایران را این واقعیت برشمرد که هنوز وقتی افراد از تحولات سیاسی صحبت میکنند، گویی آن مفهوم انقلاب شدن در تصور و پس ذهنشان وجود دارد و حتی وقتی از دموکراسی صحبت میکنند هم باز هم این تصاویر را در ذهن دارند و بهعنوان مثال اعتراضات وسیع خیابانی را مدنظر دارند.
استاد دانشگاه علامه طباطبایی با ابراز تأسف از اینکه در فرهنگ سیاسی ما سازشگری یک مفهوم بسیار منفی است و ما تصور میکنیم کسی که در سیاست داخلی با جناح یا طرف مقابل سازش میکند، گویی لکه ننگی بر دامن او است، ادامه داد: درحالی که سیاستمدار باید سازش و معامله کند و اساساً به ندرت پیش میآید که معاملهای در نگیرد. اصولاً و به طور معمول باید به خاطر مصالح جامعه انعطاف داشت، زیرا در نهایت همه در یک کشتی نشستهایم و اگر این کشتی آسیب ببیند یا واژگون شود، همه میبازند و همه متضرر میشوند.
سرزعیم با بیان اینکه ما در فرایند بهبود کشور بهجای ضعیف کردن دولت، باید جامعه را قوی کنیم، اظهارکرد: دولت ضعیف برای جامعه کارکرد ندارد. اینکه امروز سرباز ما لب مرز میایستد و نگهبانی میدهد و پست خود را برای صیانت از مرزها ترک نمیکند، میجنگد و درگیر میشود تا از مرزها صیانت کند، یعنی حاکمیت و دولت در ایران قوی است.
این استاد اقتصاد، با اشاره به اینکه بعضیها از ترس اینکه مبادا از قدرت سوءاستفاده شود، میگویند دولت باید ضعیف شود، تصریح کرد: این رویکرد اشتباه است، زیرا دولت ضعیف نمیتواند کارکردهای اصلی خود را ایفا کند و از دل یک دولت ضعیف رشد اقتصادی بیرون نمیآید. ما به دولتی نیاز داریم تا بتواند از حقوق مالکیت صیانت کند، دولتی که بتواند خدمات عمومی و کالاهای عمومی بهتر و با کیفیت تری را برای جامعه فراهم کند. تأمین مجموعه این اهداف از عهده یک دولت ضعیف خارج است.
سرزعیم، راه حل جایگزین تضعیف دولت را تقویت همزمان دولت و جامعه دانست و افزود: باید بهدنبال تقویت دولت و جامعه باشیم. ما به یک دولت قوی نیاز داریم، اما درعین حال باید جامعه را هم قوی کنیم تا جامعه قوی با دولت قوی هم صحبت شود.
او در بخش دیگری از این گفتوگو، یک علت گرایش روشنفکران ایرانی به مهار و حتی تضعیف دولت را گرایش آنان به سمت روشنفکری قدیم فرانسه دانست و اظهارکرد: سنت روشنفکری قدیم فرانسه معتقد بود که باید سه قوه ایجاد شود تا قدرت پخش شود تا آنان بتوانند یکدیگر را مهار کنند. زیرا قدرت را ذاتاً بد میدانستند. بعدها خود کشورهای غربی دیدند اگر قدرت بسیار پخش باشد، مراکز قدرت یکدیگر را خنثی میکنند و باعث میشود دولت نتواند کار کند. سرزعیم ادامه داد: اما سنت روشنفکری ما بعد از تجربه فرانسه و تجربههایی مبنی بر تفکیک شدید قوا، به تجربیات متأخرتر نگاه نکرده است.
ما به این فکر نکردیم که چطور برخی کشورها به این نتیجه رسیدند که دولت ضعیف نمیتواند کار کند و اگر میخواهیم کشور توسعه پیدا کند، به دولت قویتر نیاز داریم. ادبیات دانش سیاسی ما عمدتاً قدیمی است و به کتابهای قدیمی برمیگردد و جلوتر نیامدیم، درحالی که در ادبیات جدید، دولت قوی مهم است. آنچه خواندید خلاصهای از گفتوگو با علی سرزعیم، با محوریت بررسی کتاب «ریشههای اقتصادی دیکتاتوری و دموکراسی» است که در ابتدای سال آینده منتشر میشود.
واکنش سخنگوی وزارت خارجه به حمله علیه کشتی ایرانی در آب های مدیترانه:
از تمامی گزینهها برای دفاع از حقوق خود استفاده میکنیم
سخنگوی وزارت امور خارجه هشدار داد که اگر مشخص شود هرطرفی در عملیات خرابکارانه علیه کشتی کانتینربر ایرانی دست داشته است از تمامی گزینهها برای دفاع از حقوق حقه خود استفاده خواهیم کرد.
سعید خطیبزاده در نشست هفتگی با خبرنگاران در ارتباط با موضوع حمله به کشتی ایرانی در آب های مدیترانه گفت:«جایی که این اقدام رخ داده اولین انگشت اتهام را متوجه رژیم اشغالگر قدس میکند و رفتارهای تجاوزکارانه این رژیم این فرض را قوت میبخشد. این رژیم تمام حیات و ممات خود را در بحران و ناامنی جستوجو کرده است.» سخنگوی وزارت خارجه در همین باره افزود: «ایران ندای مقابله با همین خوی ترور، وحشیگری و خونریزی این رژیم است و با قدرت و صلابت در مقابل این رژیم هستیم. موضوع اصلی جهان اسلام همواره فلسطین بوده، هست و خواهد بود و ایران تمامی گزینهها را برای دفاع و صیانت از منافع خود در منطقه و داخل ایران همواره لحاظ کرده و در مورد امنیت ملی خود نه تردید داشته و نه با کسی مصالحه کرده است».
به گزارش ایرنا، خطیبزاده همچنین درباره برگزاری نشستی در دوحه با حضور روسیه، ترکیه و قطر درباره آینده سیاسی سوریه بدون حضور ایران، بیان کرد: «سیاست ایران در قبال سوریه کاملاً روشن است». وی افزود: «ما همواره صدای خود مردم و دولت سوریه بودیم و از هر ابتکار منطقهای که به کاهش آلام مردم سوریه بینجامد، استقبال میکنیم؛ از هر ابتکاری که به روند باسازی سوریه کمک کرده و به صلح دائمی در سوریه بینجامد، استقبال میکنیم». خطیبزاده خاطرنشان کرد: «روند آستانه موفقترین روندی بوده که در موضوع سوریه شکل گرفته است. این هم یک واقعیت است و آنچه وزیر خارجه روسیه گفته است این یک ابتکار برای کمک به فرایند آستانه است و نه جایگزین آن. هر ابتکاری که به کاهش آلام مردم سوریه کمک کند ایران با دقت از آن استقبال میکند».
سخنگوی وزارت خارجه درباره اظهارات جک استراو وزیر خارجه پیشین انگلیس که گفته به سه مقام ایرانی برای گفتوگو درباره تانکهای چیفتن ویزا داده شده ولی به محض ورود به انگلیس به اداره مهاجرت رفته و دیپورت شدهاند، گفت: «دولت انگلیس چندین بار در موضوع های این چنینی به تعهدات خودش عمل نکرده و ایجاد مشکلاتی را به همراه داشته است از جمله آنکه جک استراو بیان کرده است؛ دولت انگلیس به افرادی که ویزا داده در بدو ورود دیپورت کرده است و این یک بار دیگر نشان میدهد دولت انگلیس نهایت تلاش خود را در سالهایی کرده است که آرامش به روابط دو کشور برنگردد».
رونمایی از شهر موشکی جدید سپاه
آیین رونمایی از شهر موشکی جدید نیروی دریایی سپاه و الحاق تجهیزات موشکی به این نیرو با حضور سرلشکر ســــلامی فرمانـــــده کل ســــــپاه، سردار علیرضا تنگسیری فرمانده نیروی دریایی سپاه و جمعی از فرماندهان و مسئولان عالی رتبه نیروهای مسلح برگزار شد. به گزارش فارس، در شهر موشکی نیروی دریایی سپاه انبوهی از سامانهها و موشکهای کروز و بالستیک با بردهای متنوع به نمایش درآمد.
همچنین در آیین الحاق تجهیزات موشکی به نیروی دریایی سپاه، سامانهها و تجهیزات موشکی با قابلیتها و ویژگیهای عملیاتی جدید اعم از شلیک دقیق از عمق و محلهای پدافند غیرعامل، پرتاب مین در بردهای مختلف، شلیک 360 درجه، شلیک در حال حرکت، قدرت مقابله با جنگ الکترونیک و افزایش برد و توان تخریب به سازمان رزم نیروی دریایی سپاه اضافه شد.
بنابراین گزارش، این تجهیزات توسط متخصصان توانمند کشورمان در وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، شرکتهای دانش بنیان و بخشهای تحقیقاتی سپاه و جهاد خودکفایی نیروی دریایی سپاه طراحی و ساخته شدهاند. در پنجمین آیین الحاق تجهیزات رزمی به نیروی دریایی سپاه از سامانههای موشکی که توانایی تغییر هدف پس از شلیک را دارند نیز رونمایی شد.
فرمانده کل سپاه در این مراسم با بیان اینکه دشمنان اسلام و ایران پس از شکست در جنگهای بزرگ نظامی، جنگهای نیابتی و تهاجم فرهنگی، سه خط اساسی را برای ضربه زدن به نظام اسلامی ما دنبال کردند، گفت: فلج کردن اقتصاد و فشار معیشتی بر مردم با هدف به تسلیم درآوردن ملت ایران نقطه مرکزی استراتژی دشمن در تحقق این اهداف شوم است.
وی افزود: ایجاد اختلال در گسترش توان دفاعی ایران اسلامی با هدف تضعیف روند قدرتافزایی و عزت آفرینی و ایجاد تفاضل وسیع قدرت و حذف نفوذ گفتمانی ایران انقلابی در منطقه و نیز خنثیسازی این قدرت نافذ در میدان ذهن و قلب ملتهای مسلمان از دیگر راهبردهای دشمن برابر نظام مقدس جمهوری اسلامی است. وی با تأکید بر اینکه ملت ایران، دشمن را در اعمال فشار و تحریم خسته کردهاند، گفت: وقتی کشوری از رهبری حکیم، شجاع، عمیق و ژرف اندیش ملتی فهیم، آگاه و معتمد به رهبر و نیروهای مسلحی قدرت یافته در متن جدال با دشمن برخوردار است،آسیب و گزندی نمیبیند و این اصل و ریشه نگاه ما به صحنه تقابل راهبردی با امریکا و متحدان او است.
سرلشکر سلامی با تقدیر از تلاشگران عرصه ارتقای توان دفاعی و با تأکید بر اینکه تا آخر ایستادهایم و صحنه را ترک نمیکنیم تا پشت دشمنان را به خاک برسانیم، گفت: رونمایی و الحاق این دستاوردهای امیدآفرین و اطمینان بخش و برداشتن گامهای بلند در راستای بیشمارسازی سامانههای موشکی نیروی دریایی سپاه با قابلیتهای متنوع، نشان از عزم و اراده راسخ ما در دفاع از منافع، مصالح و کرامت ملت عزیز و بزرگوار ایران دارد.
ایران در هیچ حملهای علیه امریکا در عراق دخالت نداشته است
خبر اول اینکه، نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد با رد هرگونه دخالت ایران در حملات اخیر به پایگاههای امریکایی در عراق، حمله هوایی امریکا به نیروهای عراقی را نقض حقوق بینالملل دانست. به گزارش ایرنا، مجید تخت روانچی در نامهای به آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، به ادعای نمایندگی امریکا که حمله به پایگاههای این کشور در عراق را به نیروهای مورد حمایت ایران منصوب کرده بود، پاسخ داد و گفت: نماینده دائم امریکا در سازمان ملل متحد تلاش کرده است، جمهوری اسلامی ایران را به حمایت از به اصطلاح «گروههای شبه نظامی غیر دولتی» در عراق متهم کند، که به این وسیله همچون گذشته، قاطعانه رد میشود. به نوشته وی، ایران بهطور مستقیم یا غیرمستقیم، در هیچ حمله مسلحانه توسط هر نهاد یا فردی علیه ایالات متحده در عراق دخالت نداشته است. به این ترتیب، هرگونه ادعا مبنی بر مشارکت صریح یا ضمنی ایران در حمله به نیروهای امریکایی در عراق را رد میکنیم. چنین انتسابی کاملاً بیپایه و اساس، فاقد اعتبار قانونی و باطل است.
تختروانچی اضافه کرد: جمهوری اسلامی ایران حمله نظامی غیرقانونی نیروهای ایالات متحده علیه نیروهای عراقی در مرز سوریه و عراق در ۲۵ فوریه ۲۰۲۱ را محکوم میکند. چنین اقدامات خطرناکی که بهطور کاملاً اشتباه براساس تفسیر خودخوانده ماده ۵۱ منشور سازمان ملل توجیه میشود، نقض حاکمیت کشورهای منطقه و نماد آشکاری از نقض فاحش حقوق بینالملل و منشور ملل متحد است. نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد اظهار کرد: این مسأله، اوضاع متشنج در منطقه را تشدید میکند و درعمل، فقط در خدمت منافع سوء گروههای تروریستی در این کشورها است که باید متوقف شود. روانچی خواستار ثبت این نامه به عنوان سند شورای امنیت سازمان ملل متحد شده است.
سعید محمد: در قرارگاه خاتم تخلف نداشتم
خبر دیگر اینکه، سعید محمد، فرمانده سابق قرارگاه خاتم الانبیا ادعای مطرح شده علیه وی مبنی بر برکناری از قرارگاه به خاطر تخلفات را رد کرد. او در گفتوگو با خبرآنلاین، سخنان حمیدرضا ترقی عضو شورای مرکزی حزب مؤتلفه را مبنی براینکه سعید محمد بهدلیل تخلفات متعدد برکنارشده است، کذب خواند و گفت: همانگونه که قبلاً اعلام شده بهدلیل حضور در انتخابات ریاست جمهوری و پرهیز از هرگونه شائبهای از فرماندهی قرارگاه خاتم استعفا کردم و این استعفا مورد پذیرش فرمانده کل سپاه قرار گرفت. محمد افزود: هیچ تخلفی هم از سوی من صورت نگرفته است. حمیدرضا ترقی گفته بود:«سعید محمد اصلاً در فضای اصولگرایان مطرح نیست، فقط در فضای مجازی مطرح است و روی ایشان کار شده و کنار رفتن ایشان از فرماندهی قرارگاه خاتم هم بهدلیل انتخابات نبوده و خود ایشان هم تخلفاتی داشته که قطعاً این مسأله امتیازی منفی در بررسی صلاحیت ایشان خواهد بود.» ترقی البته دیروز با عذرخواهی از سعید محمد، گفت که من براساس تحلیلی که از برخی رخدادهای خبری مشاهده کردم ، چنین برداشتی را مطرح کردم.
اولین نامزد زن 1400 فردا می آید
دست آخر اینکه، فردا اولین نامزد خانم انتخابات ریاست جمهوری در یک نشست خبری اعلام کاندیداتوری خواهد کرد. بهگزارش «ایران» خانم ملیحه بنانی، حقوقدان و پژوهشگر علوم اسلامی قرار است چهارشنبه بهصورت رسمی اعلام نامزدی کند.