سهیلا یادگاری
 خبرنگار
معاون وزیرراه و شهرسازی گفت: دومین مرحله تجهیزات هندی در چند روز آینده وارد بندر شهید بهشتی چابهار می‌شود و در فاز دوم توسعه، ظرفیت این بندر از 8.5 به 33 میلیون تن می‌رسد.
در چند روز گذشته هند هفته دریایی خود در سال 2021 را برگزار کرد، با توجه به اهمیت چابهار برای هند، یک روز از هفته دریایی هند «روز چابهار» نامگذاری شد تا در این روز وزرای کشورهای مختلف بهره‌مند از ترانزیت بار در چابهار، در مورد اهمیت توسعه این بندر اظهار نظر کنند.
محمد راستاد، معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل سازمان بنادرو دریانوردی، در خصوص حضور هند در توسعه چابهار گفت:مهم‌ترین قرارداد با هند، راهبری پایانه بندرشهید بهشتی چابهار است که قراداد آن در قالب برنامه 10 ساله و به‌صورت قرارداد BOT است.
راستاد با اشاره به با تعهد 85میلیون دلاری سرمایه‌گذاری تجهیزات اپراتور هندی، در چابهار گفت: بخش اول تجهیزات شامل دو دستگاه جرثقیل ساحلی بوده که یکماه پیش وارد بندر شد و به بهره‌برداری رسید.بخش دوم تجهیزات که در تعهد طرف هندی است در چند روز آینده وارد بندر می شود.
راستاد برقراری تفاهمنامه ترانزیتی 3جانبه بین ایران، هند و افغانستان را که به «تفاهمنامه چابهار» موسوم است بستر دیگر همکاری 3جانبه نام بردو گفت:در اجلاس دریایی 2021، هند یک روز را به روز چابهار اختصاص داده بود و این مراسم به‌صورت همایش ویدئو کنفرانسی برگزار شد.وزرای کشورهای مختلف در روز چابهار حضور داشتند.
به‌گفته راستاد کل سرمایه‌گذاری که در چابهار انجام شده تا چابهار به این مرحله رسیده است و سازمان بنادر متولی آن است، در مجموع یک میلیارد دلار است.این هزینه‌ها شامل توسعه اماکن و زیرساخت‌های بندری در حدود ۳۷۰ میلیون دلار، سرمایه‌گذاری شرکت‌های خصوصی معادل ۱۰۰ میلیون دلار، تأمین تجهیزات بندری بیش از ۴۳ میلیون دلار، تأمین تجهیزات استراتژیک دریایی و ارائه خدمات دریایی حدود ۴۱۳ میلیون دلار و ساخت و ساز محوطه‌های بندری به ارزش ۱۰۰ میلیون دلار بوده است. در فاز یک از ظرفیت یک میلیون تن در چابهار به 8.5 میلیون تن رسیدیم. برنامه این است که در قالب فاز دو توسعه، ظرفیت چابهار به 33 میلیون تن برسد.
معاون وزیر راه وشهرسازی افزود: هند علاوه بر سرمایه‌گذاری برای تجهیز پایانه شهید بهشتی، اپراتوری را در قالب برنامه 10 ساله بر عهده دارد و طبعاً اپراتور بین‌المللی هند در جذب کالا و مخصوصاً ترانزیت بین ایران و افغانستان برای افزایش فعالیت بندر چابهار خیلی مفید خواهد بود. چون ایران یکی از اعضای کریدور شمال-جنوب است، بنادر و پایانه‌های مرزی در مسیر شمال -جنوب حلقه‌هایی از زنجیره کریدور شمال-جنوب تلقی می شوند و چابهار هم عملاً بخشی از کریدور شمال-جنوب است.
 از دیگر پروژه‌هایی که نقش راهبردی در تسریع توسعه چابهار دارد، راه‌آهن چابهار-زاهدان است. معاون وزیر راه و شهرسازی با اشاره به روند ساخت این خط آهن گفت: از نظر اجرایی، راه‌آهن چابهار -زاهدان با تزریق منابع از محل صندوق توسعه ملی، روند پیشرفت فیزیکی خوبی دارد و انتظار داریم در سال آتی بخش مهمی از راه‌آهن چابهار -زاهدان به بهره‌برداری برسد.
او همچنین به برنامه‌های تحول توسعه بنادر و پایانه‌های بندر در کشور اشاره کرد و گفت: در بندر شهید رجایی مهم‌ترین پروژه طرح توسعه پایانه کانتینری است و انتظار داریم تا خرداد 1400 بخش عمده‌ای از پایانه تکمیل و به بهره‌برداری برسد. این بخش قابلیت پذیرش کشتی‌های تا 18 هزار و 400 تی ای یو کانتینری را خواهد داشت. اسکله نفتی بندر شهید رجایی نیز تا خرداد به بهره‌برداری می رسد که ظرفیت بندر هم در تخلیه و بارگیری کانتینر و هم فرآورده‌های نفتی را تا بخش قابل توجهی افزایش می دهد.
او برنامه دیگر را تسهیل تردد کامیون‌ها بین پایانه‌های حمل‌ونقل بنادر نام برد و گفت: اقدامات خوبی با هماهنگی بین دستگاه‌های مختلف از جمله سازمان بنادر، سازمان راهداری و پایانه‌های حمل و نقلی انجام شده که در بندر شهید رجایی در اولین مرحله، شرایطی ایجاد شده تا از نظر نظم، مدیریت و برنامه‌ریزی مناسب تردد کامیون‌ها به بندر تحول قابل توجهی ایجاد شود. این روند به تمام بنادر تجاری تأمین داده خواهد شد.
راستاد با اشاره به سال پایانی دولت ارزیابی اقدامات انجام شده در بنادر را جلوتر از برنامه توسعه دانست و گفت: از نظر اهداف کمی که برای توسعه بنادر پیش‌بینی شده بود، توانستیم دستاوردهای خوبی داشته باشیم و تقریباً تمام اهداف کمی محقق شده است. بنا بود در سال‌جاری به 246 تن ظرفیت در بنار برسیم که عملاً این ظرفیت محقق شده است. به این ترتیب ظرفیت بنادر تجاری تا پایان سال آینده به 285 میلیون تن می رسد که با پروژه‌هایی که تا قبل از نیمه سال آینده به بهره‌برداری می‌رسد، به این ظرفیت پیش‌بینی شده در برنامه می‌رسیم.
وی افزود: از نظر جذب سرمایه‌گذاری بخش خصوصی، تقریباً از مجموع 16 هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری در برنامه بالغ بر 13 هزار میلیارد تومان مربوط به سال 92 به بعد و عمدتاً از سال 94 تا کنون است. ارزش روز این سرمایه گذاری‌ها 100هزار میلیارد تومان است. از نظر ارتقای ظرفیت بنادر جذب سرمایه بخش خصوصی و در همه شاخص‌های مربوط به توسعه بنادر توانستیم دستاوردهای بسیار خوب و حتی بیشتر از اهداف کمی پیش‌بینی شده در برنامه را به‌دست آوریم.
معاون وزیر راه و شهرسازی گفت: در حال حاضر تمام بنادر ایران توسط اپراتورهای خصوصی راهبری می‌شوند.
مدیرعامل سازمان بنادر با اشاره به سرمایه‌گذاری‌های قابل توجه‌ بخش خصوصی در بنادر ایران، اضافه کرد: این سرمایه‌گذاری‌ها نه تنها در زمینه تأمین تجهیزات بنادر، بلکه در زمینه احداث روبناهای بندری همچون انبارهای نگهداری کالا اعم از سرپوشیده و روباز، سیلوهای نگهداری غلات، مخازن نگهداری مواد فله مایع، کارخانجات تولیدی و ارزش افزوده‌ای، خدمات لجستیکی و پشتیبانی بنادر است. در همین راستا در حال حاضر بیشتر از ۳۳۰ قرارداد سرمایه‌گذاری و توسعه‌ای توسط سازمان بنادر و دریانوردی ایران با بخش خصوصی منعقد شده است.
معاون وزیر راه و شهرسازی یکی از مصادیق حضور بخش خصوصی در بنادر ایران را سرمایه‌گذاری و اپراتوری شرکت IPGL هندوستان در بندر چابهار عنوان کرد و اظهار داشت: در قالب این قرارداد که به‌صورت BOT و 10 ساله است، اپراتور هندی ۸۵ میلیون دلار برای تأمین تجهیزات بندری چابهار سرمایه‌گذاری می‌کند.
میرعامل سازمان بنادر همچنین با اشاره به بهره‌برداری از طرح‌های جدید بندری در استان بوشهر و هرمزگان گفت: 27 پروژه بندری در این دو استان ساحلی به بهره‌برداری رسید. منابع اختصاص داده شده به این طرح‌های توسعه‌ای بالغ بر هزار و 60 میلیارد تومان به ارزش روز است و برآورد ما جذب 1400 نفر اشتغال مستقیم در این طرح‌ها است. این سرمایه گذاری‌ها توسط بخش دولتی و خصوصی انجام شده است.
راستاد گفت: بهره‌برداری از پایانه لجستیک کالا و کانتینر و مخازن نگهداری فرآورده‌های نفتی، تعمیرات اساسی خط ۵ ریلی بندر شهید رجایی، بهره‌برداری از پروژه دیسپاچینگ برق مجتمع بندری شهید رجایی، پایانه ترانزیتی و صادراتی و پایانه کالای خطرناک از پروژه‌ها، کانال هدایت آب‌های سطحی ورودی شرقی و سامانه مانیتورینگ دوربین‌های مدار بسته یگان حفاظت از طرح‌هایی است در این دو استان به بهره‌برداری رسید. بهره‌برداری از چندین فروند اسکله گردشگری در بنادر و جزایر هرمزگان و همچنین بهره‌برداری از یک دستگاه ایکس ری در جزیره ابوموسی بخش دیگری از این طرح‌ها است.

نیم نگاه


از نظر جذب سرمایه‌گذاری بخش خصوصی، تقریباً از مجموع 16 هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری در برنامه بالغ بر 13 هزار میلیارد تومان مربوط به سال 92 به بعد و عمدتاً از سال 94 تا کنون است. ارزش روز این سرمایه گذاری‌ها 100 هزار میلیارد تومان است. از نظر ارتقای ظرفیت بنادر جذب سرمایه بخش خصوصی و در همه شاخص‌های مربوط به توسعه بنادر توانستیم دستاوردهای بسیار خوب و حتی بیشتر از اهداف کمی پیش‌بینی شده در برنامه را به‌دست آوریم

گروه اقتصادی/روز گذشته بازار جهانی نفت خام به نتیجه چهاردهمین نشست وزیران نفت و انرژی کشورهای تولیدکننده عضو و غیرعضو اوپک (اوپک پلاس) پاسخ مثبت داد و قیمت هر بشکه نفت در معاملات آتی شاخص برنت از مرز 68 دلار عبور کرد. رکوردی که از 3 ژانویه 2020 تاکنون، یعنی طی 14 ماه اخیر بی‌سابقه بوده است.
علت این افزایش 2 درصدی قیمت نفت، تغییر نکردن حجم تولید نفت خام اعضای اوپک پلاس برای ماه آوریل بود که عرضه را محدود می‌کند. در زمان تنظیم این گزارش؛ هر بشکه نفت خام برنت در نرخ 68.17 دلار و هر بشکه نفت خام شاخص WTI در نرخ 65.09 دلار معامله می‌شد. هر دو شاخص بیش از یک دلار افزایش را نسبت به معاملات روز پنجشنبه یعنی روز نشست چهاردهم اوپک پلاس تجربه می‌کردند.
بیانیه پایانی چهاردهمین نشست وزارتی اوپک پلاس
چهاردهمین نشست وزیران نفت و انرژی اوپک پلاس به ریاست عبدالعزیز بن سلمان، وزیر انرژی عربستان سعودی و همکاری الکساندر نواک، معاون نخست‌وزیر روسیه با این بیانیه به کار خود پایان داد که ۲۳ کشور عضو رقم تولید نفت خود در ماه مارس را برای ماه آوریل ۲۰۲۱ هم ادامه دهند. اما در عین حال اعضا به روسیه و قزاقستان به‌دلیل ادامه الگوی مصرف فصلی، اجازه دادند که به ترتیب تولید خود را ۱۳۰ هزار بشکه و ۲۰ هزار بشکه در روز افزایش دهند.
به گزارش دبیرخانه اوپک، در این نشست بر نقش مثبت توافقنامه همکاری کاهش تولید در ۱۲ آوریل ۲۰۲۰ (۲۴ فروردین‌ماه) در حمایت از بازگشت توازن به بازارهای جهانی نفت برای کاهش عرضه دسته‌جمعی نفت خام و تصمیم‌های بعدی تأکید شد و عربستان نیز اعلام کرد که در ماه آوریل بازهم به کاهش تولید داوطلبانه خود در حجم روزانه یک میلیون بشکه ادامه خواهد داد.با این تصمیم، مقدار کاهش تولید اعضای اوپک پلاس بر مبنای رقم کاهش تولید ماه مارس سال ۲۰۲۱ میلادی، در ماه آوریل به ۶ میلیون و ۹۰۰ هزار بشکه در روز می‌رسد. رقم پایبندی کلی به توافق کاهش تولید نیز در ماه فوریه ۱۰۳ درصد عنوان شد و در بیانیه آمده است که اوپک پلاس تا پایان ژانویه ۲۰۲۱، از ورود ۲ میلیارد و ۳۰۰ میلیون بشکه نفت مازاد به بازار جلوگیری کرده‌ است. در این نشست به‌طور ویژه از نیجریه برای پایبندی کامل به سهمیه تولیدش در ژانویه ۲۰۲۱ و جبران کل تخلف‌هایش قدردانی شد و به کشورهایی که هنوز این تخلف‌ها را جبران نکرده‌اند تا پایان جولای سال ۲۰۲۱ میلادی فرصت داده شد. همچنین به همه کشورهای مشارکت‌کننده هشدار داده شد که با توجه به شرایط بحران کرونا و نامطمئن بازار، هوشیار و انعطاف‌پذیر باشند و در مسیری که داوطلبانه در آن گام گذاشتند و از عواید آن بهره‌مند شدند، باقی بمانند.
بازار باثبات است
ایران یکی از اعضای بنیانگذار اوپک است که به سبب تحریم‌های امریکا از توافق کاهش تولید معاف شده است. وزیر نفت پس از پایان چهاردهمین نشست وزیران نفت و انرژی اوپک‌پلاس، با مثبت ارزیابی کردن این نشست، گفت: وضع بازار هم‌اکنون باثبات است.
به گزارش شانا، بیژن زنگنه با اشاره به این نشست که به صورت ویدئو کنفرانس برگزار شد، اذعان کرد: نسبت به جلسات قبل که معمولاً طولانی می‌شد، نشست خوبی برگزار شد. تصمیم اصلی این بود که در عمل روسیه و قزاقستان در آوریل روزانه ۱۵۰ هزار بشکه به تولید خود می‌افزاید و نشست بعدی اوپک‌پلاس نیز یکم آوریل (۱۲ اردیبهشت‌ماه) برگزار می‌شود. نماینده ایران در هیأت عامل اوپک نیز نشست اوپک‌پلاس را مطلوب خواند و گفت: براساس تصمیم این نشست، روزانه یک میلیون بشکه‌ای که عربستان به صورت داوطلبانه تنها برای فوریه و مارس کاهش داده بود، برای ماه آوریل نیز ادامه می‌یابد. امیرحسین زمانی‌نیا به یکی از نکات مهم این نشست اشاره کرد و افزود: برای ماه مه، دوباره در یکم ماه آوریل نشست برگزار می‌شود که تصمیم گرفته شود تولید برای ماه مه افزایش یابد یا تثبیت شود. زمانی‌نیا گفت: عربستان به شرط اینکه دیگر اعضا تخطی از سهمیه خود را تا پایان ماه جولای جبران کنند، رقم تولید روزانه یک میلیون بشکه را بتدریج پس از ماه آوریل امسال وارد بازار می‌کند تا تعادل بازار نفت نیز به هم نخورد.

سید صالح هندی
 مدیر اکتشاف شرکت ملی نفت ایران
 میدان نفتی آذر روز دوشنبه به بهره‌‌برداری رسید و شور و شوق زائدالوصفی در بین نفتی‌ها به پا شد چون واقعاً کاری شده بود کارستان.
من هم به سهم خودم به همه دست‌اندرکاران از گذشته تا به حال، خدا قوت و تبریک می‌گویم و برایشان آرزوی کامروایی و شاد‌کامی دارم. در این رویداد، آنچه بیشتر از تولید نفت اهمیت دارد، حس اعتماد به نفس و خلق تجربه موفق و تربیت نیروی انسانی متخصص است. صبر کردم تا کمی از جو داغ خبری عبور کنیم و گزارشی از کشف میدان بدهم. البته این منطقه برای من قبل از اینکه نماد نفت و صنعت و ثروت باشد، یادآور ایثار و حماسه و شهادت است. یادآور پاسدار شهید عبدالله فتاحی فرمانده محور چنگوله که در 19 فروردین­‌ماه 1362 به پدر شهیدش پیوست و پیکرش در جوار امامزاده علی‌صالح(ع) صالح‌‌آباد ایلام آرمید. یادآور کنجانچم و کوه گچی و بلندی‌های قلاویزان و پاسگاه بدره و زرباطیه عراق و خونهایی که در آنجا به زمین ریخت. یادآور حماسه‌آفرینی فرزندان خمینی در تیرماه ۶۵ که چشم ارتش عراق را در ارتفاعات قلاویزان کور کردند و مهران آزاد شد و اگر نبود این خون‌ها، زبانم لال شاید الان میدان آذر، میدان مشترک نبود و همه آن متعلق به همسایه بود. آری اینان صاحبان اصلی افتخاراتند.
و اما بعد؛
اکتشافی‌ها عادت کرده‌اند که در هیچ مراسم افتتاحیه و روبان قیچی کردن و... نباشند و از این موضوع هم گله‌ای ندارند چون نام و نشان در گمنامی یافته‌اند و بزرگترها هم عادت کرده‌اند که یادی از کاشفان این میادین نکنند.
چون این کشف در زمان مدیریت اینجانب اتفاق نیفتاده، راحت‌تر می‌توانم از زحمات همکارانم در مدیریت اکتشاف یاد کنم. یکی از روش‌های اجرای پروژه‌های اکتشافی، تعریف و واگذاری بلوک‌های اکتشافی است که در بعد از انقلاب تقریباً ۲۰ بلوک اکتشافی تعریف و اجرا شده که منجر به جذب ۱.۲ میلیارد دلار سرمایه برای انجام پروژه‌ها و کشف نفت و گاز معتنابهی شده است. در این فرایند اجرای پروژه اکتشافی به یک شرکت خارجی واگذار می‌شود که پیشنهاد آن توسط مدیریت اکتشاف بررسی و تصویب می‌شود و اجرای پروژه‌ها نیز با مدیریت و نظارت مدیریت اکتشاف انجام می‌شود. در این نوع قراردادها که خودش نسل‌های مختلف دارد تمام ریسک بر‌عهده شرکت مجری یا پیمانکار است.  کشف میدان آذر هم در قالب این نوع قرارداد و از طریق واگذاری بلوکی به نام بلوک اناران اتفاق افتاده است.
بلوک اکتشافی اناران به وسعت 3200 کیلومتر مربع در استان ایلام واقع شده و جزو 17 بلوکی است که در سال 1378 در اولین دور مناقصات بین‌المللی توسط مدیریت اکتشاف به شرکت‌های نفتی ارائه شده است.
از میان چهار شرکت متقاضی، شرکت نروژی هیدرو به عنوان برنده مناقصه شناخته شد. نوع قرارداد بیع متقابل با ریسک کامل پیمانکار و زمان آن ۵۲ ماه بوده است.
طبق قرارداد منعقده، شرکت مذکور متعهد به انجام مطالعات و عملیات اکتشاف تفصیلی و حفاری چاه‌های اکتشافی با سرمایه و ریسک خود بوده است.  لازم به ذکر است که شرکت هیدرو بعدها با شرکت دولتی نفت نروژ (استات اویل) ادغام شده و پس از تغییر نام‌های مکرر هم‌اکنون به اکینور (Equinor) مشهور است. در سال 1381پیمانکار با تصویب شرکت ملی نفت ایران، 25درصد از سهم قراردادی خود در بلوک اناران را به شرکت روسی لوک اویل واگذار کرد تا با توان بیشتری به ادامه عملیات اکتشافی ادامه دهد. فعالیت‌های انجام شده در طی دوره اکتشاف که با نظارت و همکاری مستمر مدیریت اکتشاف صورت گرفت شامل مطالعات و عملیات زمین شناسی، باز پردازش 1150 کیلومتر لرزه‌نگاری قدیمی، برداشت 1043 کیلومتر لرزه‌نگاری دوبعدی جدید، پردازش و تفسیر لرزه‌نگاری و سرانجام حفاری سه حلقه چاه اکتشافی بوده است. با توجه به وجود زمین‌های بسیار گسترده آلوده به مین و مواد منفجره به جای مانده از جنگ تحمیلی در محدوده قراردادی، طراحی و انجام این حجم گسترده عملیات زمینی در زمان محدود بسیار دشوار بود. به همین دلیل دوره اکتشاف به ناچار به مدت دو سال تمدید شد.
سه حلقه چاه اکتشافی روی ساختمان‌های آذر (آذر-1 و آذر- 2) و چنگوله شمال غربی حفاری شد که در چاه‌های آذر-2 و چنگوله شمال غربی-1 حضور نفت به میزان اقتصادی در سازند سروک به اثبات رسید.
چاه‌های مزبور به دلیل زمین‌شناسی از نظر فنی و عملیاتی از جمله پیچیده‌ترین نمونه‌های موجود در کشور بوده و تحقق اهداف حفاری در آنها و کسب نتایج مطلوب جز با مشارکت علمی و تجربی تنگاتنگ میان کارفرما و پیمانکار امکانپذیر نبود. پس از پایان عملیات اکتشافی، گزارش ارزیابی اقتصادی بلوک اناران به شرکت ملی نفت ایران ارائه شد و در نهایت با توجه به نتایج حاصله، میدان نفتی آذر به عنوان یک میدان تجاری مورد تأیید قرار گرفت. شرکت پیمانکار در این بلوک اکتشافی تقریباً ۲۰۰ میلیون دلار برای مطالعات و عملیات زمین‌شناسی و ژئوفیزیک و حفاری هزینه کرد. در پایان لازم است از آقای مهندس محدث مدیر وقت خوشنام و موفق اکتشاف و آقایان مهندسین خراسانی و کامران مجریان محترم و زحمتکش این بلوک اکتشافی که هر سه بزرگوار به افتخار بازنشستگی نائل شده‌اند یادی کنیم و برای همگی آرزوی سلامت و موفقیت داشته باشم.