حمیده امینی فرد
خبرنگار
حدوداً دو هفته دیگر سال 1400 آغاز می‌شود؛ اما برخلاف تصورمان همچنان با کرونا دست و پنجه نرم می‌کنیم. عید سال گذشته را در شوک آمدن ویروسی بودیم که نمی‌دانستیم برای یک‌سال دیگر هم با ما خواهد ماند. حالا اما با واقعیت ویروسی مواجه شده‌ایم که بازهم نمی‌دانیم در سال 1401 با ما خواهد بود یا نه!؟ با این‌همه چه در شوک بوده باشیم یا نه مثل امروز! با از دست دادن حدود 60 هزار نفر از هموطنان مان، باورمان شده باشد که کرونا قطعاً کشنده است، رفتار اجتماعی ما با گذشته چندان تفاوتی نکرده است.
امروز در سیزدهم اسفند ماه، درحالی‌که آمار فوتی‌های ناشی از کرونا دوباره به نمودار سه‌رقمی خود برگشته، ویروس جهش‌یافته انگلیسی نگرانی‌های جدیدی را برایمان به‌وجود آورده و تریبون‌های رسمی و غیررسمی مدام از وضعیت قرمز و ناپایدار شهرها می‌گوید. بازار تهران، مراکز خرید، آرایشگاه‌ها، خیابان‌های اصلی، مترو و اتوبوس، همچنان با انبوه جمعیتی مواجه است که اغلب‌شان نه فقط برای معیشت که با هدف خرید‌های جزئی عید آمده‌اند؛ جمعیتی که بدون توجه به پروتکل‌های بهداشتی اعلام شده در صف فشرده و متراکم خرید، ایستاده و درحالی‌که اغذیه‌فروشی‌ها مملو از جمعیت است، تعداد زیادی برای تفریح در حال گپ زدن هستند. اگر چه در چند ماه گذشته با رعایت دستورالعمل‌ها، آمار فوتی‌ها بعد از یک صعود خیره کننده و رسیدن به عدد 500 در آبان و آذر دوباره دورقمی شد، اما در همان شرایط خوشبینانه هم ما با فوت افراد مشهوری همچون علی انصاریان و مهرداد میناوند و خیلی‌های دیگر، باورمان شد که در این شرایط هم نمی‌توان از این ویروس جان سالم به در برد. حالا اما وضعیت تغییر کرده است، همه ما لااقل در اطرافیان دور و نزدیک با مرگ عزیزانی روبه‌رو شده‌ایم که بدون هیچ بیماری قبلی و علائم خاصی در سلامتی کامل در نبرد نابرابر با کرونا ناگهان زمین افتادند، اما با وجود این همچنان سهل‌انگارانه و با تکبر در زمین نا ایمن این ویروس بازی می‌کنیم! واقعاً چرا؟: «من خسته‌ام، از این شرایط طولانی‌مدت، دلمان به عید خوش است، قیمت‌ها که نمی‌گذارد هوس آجیل و ماهی شب عید کنیم، لااقل این فضا را که می‌بینیم، روحیه‌مان عوض می‌شود. از صبح که گشت زده‌ام، شاید یک روسری خریده باشم.سه ساعت است که داخل بازار می‌چرخم، خواهرم از شهرستان سفارش داده، شاید عید برویم رفسنجان، خانواده‌ام را یک‌سال است که ندیده‌ام، خوشبختانه فوتی نداشتیم، اما خیلی‌ها گرفتند و خوب شدند. دیگر تا عید تمام می‌شود، می‌خواهند مردم را بترسانند.» اینها حرف‌های خانم رحمانی است، زنی که ماسکش را پایین کشیده و مشغول گاز زدن ساندویچ‌ بندری اطراف بازار است. کنار او روی نیمکت مادر و دختری نشسته‌اند که آنها هم مشغول وارسی خریدهای امروزشان هستند. در کیسه مشکی رنگ جز یک لباس و کفش چیز دیگری دیده نمی‌شود. زن آهی می‌کشد و می‌گوید «همین‌ها را هم با عیدی امسال‌مان خریدیم.
راست می‌گویند بازار را تعطیل کنند. نمی‌شود که باز باشد، ما در خانه بمانیم! امسال هم میهمان می‌آید و می‌رود، مانده‌ایم آجیل 300 هزار تومانی را کجای دلمان بگذاریم.کرونا بماند بهترمان است.» کمی آن‌طرف‌تر از او در نزدیکی‌های میدان اصلی در راسته آجیل‌فروشان، حدوداً 10 نفر فشرده مشغول وارسی خوراکی‌ها شده‌اند. فروشنده ماسک مشکی‌اش را زیرچانه‌اش زده و مدام غر می‌زند که مبادا کسی دست در سبد پسته‌ها کند. عصبانی که می‌شود می‌گوید هر عدد از این بادام‌ها، هزار تومن برایم آب خورده، برایش مهم نیست کسی ماسک زده یا نه، صورتش را مستقیم در صورت یکی از مشتری‌هایش می‌کند و با صدای بلند می‌گوید کسی نمی‌خواهد، الکی نایستد! مشتری که اعتراض می‌کند، می‌گوید نداری برای چه مانع کسب می‌شوی! مشتری با ناراحتی، کنار می‌ایستد، سراغ ماسکش را که می‌گیرم، عصبانی می‌شود، می‌گوید همه جا را باز گذاشته‌اند، همین دیروز بلیت قطار برای مشهد خریدیم، با قیمت سرسام‌آور، نکند کرونا فقط در بازار تهران است؟ چرا هر چه می‌شود می‌آیید اینجا! می‌گویند اوضاع را کنترل کرده‌ایم، خب من می‌توانم به بچه‌ام حالی کنم اوضاع خوب نیست باباجان، به‌ زور مرا آورده که برایش کیف بخرم. زنی که کنار او ایستاده با خنده می‌گوید «ما تازه کارمان که تمام می‌شود می‌رویم داخل مترو، آنجا همه چیز هست، قیمتش هم لااقل چند هزارتومان پایین‌تر است، تازگی‌ها آجیل شب عید هم آورده‌اند.
اگر قرار بود کسی کرونا بگیرد در آن وضع شلوغی، تا حالا همه‌مان مرده بودیم.» در واگن‌های مترو بویژه نزدیکی‌های ظهر، راسته دستفروشان با وجود ممانعت مأموران شروع به‌کار می‌کنند، حالا در اجناس‌شان همه چیز بوی عید می‌دهد. مردم برای خرید یک شلوار زمستانی مثلاً حراج خورده، سرو دست می‌شکنند، می‌گویند همین را الان می‌خریم، سال دیگر نمی‌توانیم! فروشنده‌ها هم از این هیجان استفاده می‌کنند. یک نفر لوازم آرایشی سیارش را روی صورت مشتری‌ها امتحان می‌کند. زن خوشحال است، می‌گوید: «امسال وسعش نرسیده آرایشگاه برود، با همین کارش را راه می‌اندازد.»
کنار او زنی نشسته که با دو لایه ماسک باز هم معذب است، می‌گوید محل کارم بازار است، نه تاکسی گیر می‌آید و نه می‌شود هر روز تاکسی اینترنتی گرفت. چاره‌ای ندارم، باید این شرایط را تحمل کنم! هر روز وضع همین است، عصرها بدتر می‌شود. خیلی‌ها ماسک نمی‌زنند اما خبری از آن سختگیری‌های گذشته نیست. یعنی آنقدر شلوغ است که نمی‌توان همه را کنترل کرد. مردم هم برایشان عادی شده، وقتی می‌بینند هرروز این همه برنامه و جشنواره برگزار می‌شود و خود مسئولان هم سفر استانی می‌روند، توقع دارید باورشان بشود که اوضاع خطرناک است! زنی که در کنار میله‌ها به زور ایستاده می‌گوید:«بازار را کنترل کردید، مترو و اتوبوس را، این‌همه مرکز خرید و آرایشگاه، خود من امسال نتوانستم وقت آرایشگاه بگیرم، تا 29 اسفند پر بود، عروس هم داشتند. فامیل‌های شهرستان‌مان برای عید می‌خواهند بیایند تهران، می‌توانم در را ببندم؟! با این وضع گرانی‌ها لااقل دروازه‌ها را ببندند کسی نتواند میهمانی برود، به‌خدا ما راضی هستیم. در میدان عبدل‌آباد، زنی که برای خرید جهیزیه دخترش آمده، می‌گوید:«یک ساعت چرخ زدم تا بالاخره جای پارک پیدا کردم، غلغله است، مردم از همه جا آمده‌اند.
اگر از کسی بپرسی کرونا، باور کن نمی‌دانند اصلاً چیست؟ در اینجا دستفروشان زیادی روی زمین بساط پهن کرده‌اند، یا با گاری آجیل شب عید می‌فروشند. جمعیت برای چند هزار تومان ارزان‌تر روی سر هم سوار شده‌اند. راحت باقالی و لبو می‌خورند.» صحنه‌هایی که شبیه آن را در بازار تهران زیاد می‌بینیم. مغازه‌دارهایی که بدون ماسک، در فضای شلوغ غذا می‌خورند. تنها دغدغه‌شان رونق بازار شب عید است:«اما چه فایده! اگر تا شب عید دوام نیاوریم چه؟»این را مغازه‌داری می‌گوید که چند ماه پیش، برادرزاده جوانش را بر اثر کرونا از دست داده است. دست و دلش به فروش نمی‌رود، مغازه را باز می‌گذارد که حال و هوایش عوض شود. «هیچ امیدی به زندگی نداریم. مردم را که می‌بینم شوق خرید دارند، حالم بهتر می‌شود، اما خدا آخرش را بخیر کند.»

تفاهمنامه‌ای به ارزش ۳۰۰۰ میلیارد تومان بین ستاد اجرایی فرمان امام و استانداری قم، برای اجرای طرح‌های اشتغالزایی، احداث مسکن و احیای کارخانه‌های تعطیل شده امضا شد.
 محمد مخبر رئیس ستاد اجرایی فرمان امام و استاندار قم، تفاهمنامه همکاری برای اجرای 4هزار طرح به ارزش 30هزار میلیارد ریال در زمینه اجرای طرح‌های عمرانی، ا‌شتغالزایی، دانش‌بنیان و حمایتی امضا کردند که از این محل طی سه سال 23 هزار شغل در استان قم ایجاد خواهد شد.
مخبر گفت: اولویت ستاد رفع مشکل بیکاری و ایجاد اشتغال در مناطق محروم است.
وی افرود: ۲۶۰۰ میلیارد تومان از این بودجه صرف ایجاد طرح‌های خرد و خانگی، طرح‌های اجتماع‌محور و دانش بنیان خواهد شد و ۴۰۰ میلیارد تومان هم صرف احیای کارخانه‌ها و بنگاه‌های اقتصادی نیمه‌تعطیل و تعطیل‌شده خواهد شد.
بهرام سرمست استاندار قم نیز در این مراسم گفت: حضور دکتر مخبر و مدیران ستاد اجرایی فرمان امام در هر استانی، موجب برکت و آبادانی بوده و خوشحالیم که باحمایت این دوستان، بزودی شاهد موجی از تحول و محرومیت‌زدایی در قم خواهیم بود.
در ادامه این سفر یک‌روزه، عملیات اجرایی احداث بزرگترین کارخانه «تولید پارچه چادر مشکی» در قم با سرمایه‌گذاری 11300میلیارد ریالی ستاد اجرایی فرمان امام آغاز شد. با راه‌اندازی این مجموعه ضمن ایجاد ۲۰۰۰ شغل مستقیم و غیرمستقیم، سالانه ۱۸ میلیون مترمربع چادرمشکی تولید و واردات این محصول پرکاربرد کاهش قابل‌توجهی پیدا خواهد کرد.
آغاز عملیات احداث ۱۸۰۰ واحد مسکونی پروژه برکت در پردیسان، بهره‌برداری از ۸۰۰ طرح اشتغال‌ اجتماع‌محور بنیاد برکت با سرمایه‌گذاری ۸۲۴ میلیارد ریالی و ایجاد ۲۴۰۰ شغل، اهدای بسته‌های معیشتی، جهیزیه و نوشت‌افزار به خانواده‌های نیازمند به ارزش ۱۰۶ میلیارد ریال و دهها طرح عمرانی و اقتصادی از دیگر بخش‌های سفر یک‌روزه رئیس ستاد اجرایی فرمان امام بود.
دراین سفر همچنین با حمایت بنیاد برکت ستاد اجرایی، چهار کارخانه تولیدی «تیزسنگان، قم‌آلیاژ، تفلون کرامت و صنایع غذایی شیرین آفرینان خورشی» احیا و زمینه اشتغال ۲۰۰۰نفر در آنها ایجاد شد.

نادر توکلی
معاون ستاد مقابله با کرونای تهران
بحث مهمی که در شرایط فعلی با آن روبه‌رو هستیم، کرونای جهش یافته است که بیش از پیش بر نگرانی‌ها افزوده است. ما خیلی نگران افزایش تعداد بستریان نیستیم به این دلیل که فاصله زمانی ابتلا تا بدحال شدن خیلی کمتر است. نگرانی دیگر ما در این برهه گروه سنی کمتر از ۱۰ سال در استان تهران است که  از درصد ابتلای کلی در تابستان ۲ تا ۳ درصد به نزدیک ۱۰ درصد رسیده است که عامل نگرانی ماست. باید گفت عامل آلودگی در حال حاضر به سنین پایین‌تر بخصوص زیر ۱۰ سال کشیده شده است.
بیشترین نگرانی ما تعداد بستری‌های این موج جدید است که ایجاد شده است. در ویروس جهش یافته فاصله زمانی ابتلا تا درگیری بیشتر است و همچنین سرعت سرایت آن. به عنوان مثال یک کارمند در بخش مالی یک بیمارستان به ویروس جدید مبتلا شده بود و با توجه به اینکه بقیه کارمندان از ماسک استفاده و پروتکل‌های بهداشتی را رعایت می‌کردند ولی همگی این کارمندان به کرونای جدید مبتلا شده‌اند. متأسفانه باید بگوییم سرعت انتقال این ویروس در رستوران‌ها و جمع‌های د‌وستانه و خانوادگی بسیار بالاست. نکته بعدی این سؤال مطرح می‌شود که مردم در سطح جامعه باید چه نکاتی برای پیشگیری از ابتلا به ویروس جهش یافته رعایت کنند. تفاوت از نظر ملاحظات بین ویروس جهش یافته و غیر جهش یافته وجود ندارد و همان رعایت نکات بهداشتی و ایمنی، فاصله‌گذاری اجتماعی، پرهیز از سفرهای غیرضروری است ولی نکته‌ای که وجود دارد، این است که توصیه می‌کنیم با  نزدیک شدن به فصل جدید و به دلیل ازدحام در بازار و خیابان‌ها و فعالیت دوره‌گردها و دستفروش‌ها که در سطح پیاده‌روها بساط خود را پهن می‌کنند، باید عامل بسیار خطرناکی برای انتقال ویروس دانست. یکی دیگر از اماکنی که باید خیلی به آن توجه کرد، آرایشگاه‌های زنانه است که به دلیل سرپوشیده بودن و ازدحام جمعیت سرعت انتقال ویروس بشدت بالاست. از دیگر اماکن میادین میوه و تره‌بار و فروشگاه‌ها و وسایط حمل و نقل شهری است که در سرایت ویروس بسیار تأثیرگذار است. اما پاشنه آشیل ما این است که هر چقدر ما پروتکل تهیه و منتشر کنیم بی‌توجهی برخی از هموطنان کار را برایمان سخت می‌کند. اگر آنها رعایت و عمل نکنند، در واقع این پروتکل‌ها و پیشگیری از ویروس بی نتیجه می‌ماند. در رابطه با خیز چهارم کرونا در استان تهران باید بگویم کماکان تعداد ابتلا و مراجعه سرپایی‌ها در این چهار هفته بالاتر رفته است.  نکته دیگر طبق بررسی‌های انجام شده از هفته گذشته تا این هفته دو درصد از میزان رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی در شهر کاهش یافته است. میانگین رعایت پروتکل‌ها در تهران از میانگین کشوری پایین‌تر است و مردم باید رعایت کنند. در رابطه با سفرهای نوروزی هم تدابیری بر اساس وضعیت استان‌ها اتخاذ خواهد شد. در مورد بیمارستان ها و مراکز درمانی باید بگویم این مراکز آمادگی کامل را در ایام نوروزی دارند. فعلاً کمبود تخت نداریم. تجهیزات کامل است و واکسیناسیون کادر درمان در حال انجام است. اما موضوع قابل توجه در تهران این است، افرادی که در مشاغل [به لحاظ فیزیکی] فعال حضور دارند میزان سفرهای درون‌شهری‌شان بسیار بالاست. به عنوان مثال یک فرد از غرب تا شرق تهران می‌رود و بازمی‌گردد و این مسیر احتمال ابتلا یا سرایت را افزایش می‌دهد. این جابه‌جایی‌ها یکی از عوامل پرخطر محسوب می‌شود. رصد این سفرهای درون شهری برای افراد مبتلا نقشه خطری را ایجاد می‌کند. در کل به مردم توصیه می‌کنیم پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کنند و از سفرهای درون شهری و مراجعه به نقاط پرتردد و پرتجمع پرهیز کنند.