ترانه بنی‌یعقوب
گزارش نویس
گوشی تلفن در دست نمی‌داند چه کار کند. یک چشمش به اینترنت گوشی است که چه زمان وصل می‌شود، چشم دیگرش به کامپیوتر که ناگهان وسط امتحان هنگ کرده. نمی‌داند چه کار کند. از شدت استرس دستانش می‌لرزد. کامپیوترش که بالا می‌آید، تازه می‌فهمد ای وای تا به حال هرچه جواب داده از روی سیستم پریده و دوباره باید همه چیز را از نو تایپ کند. چشمش به عقربه‌های ساعت هم هست؛ فقط نیم ساعت زمان دارد. 30 دقیقه و 10 سؤال باقیمانده. تپش قلبش شدیدتر از قبل می‌شود...
«امتحان دادن ما دانشجوها  در زمان کرونا خودش شبیه یک جور مبارزه است. البته تحصیل مجازی خودش یک جور جنگیدن است، دیگر چه برسد امتحان دادن. در دوره کرونا از سالن خلوت و یک برگه سؤال در آرامش کامل خبری نیست. شما در امتحان مجازی فکرتان بجز امتحان باید درگیر هزار تا چیز دیگر هم باشد.»
این‌ها را محمد دانشجوی ارتباطات می‌گوید و ادامه می‌دهد: «کلاس آنلاین یعنی صرفاً صدای استاد. بیشترشان امکانش را  دارند که دوربین را روشن کنند اما این کار را نمی‌کنند. من 18 واحد داشتم اما فقط یک استاد در طول ترم وب کم روشن می‌کرد و این به همه ما حس بهتری می‌داد. آنقدر با نرم‌افزارهای مختلف سر و کله زده‌ام که بیشتر از رشته خودم، کامپیوتر یاد گرفته‌ام. ترم قبل مشغول کوچک کردن عکس‌ها بودم چون باید از جواب‌ها عکس می‌گرفتیم و برای استاد می‌فرستادیم که اینترنت قطع شد. فکر کن به همین راحتی  نتیجه یک ترم تلاشم از دست رفت.»
معصومه می‌گوید: «اگر زمان امتحان 60 دقیقه است شما 45 دقیقه در نظر بگیرید، اگر 70 دقیقه است 50 دقیقه. چرا؟ چون آنقدر درگیر استرس هستید که زمان از دست‌تان در می‌رود. می‌دانید؛ دستتان می‌لرزد و عکس مات می‌شود، گوشی هنگ می‌کند، اینترنت قطع می‌شود و... این‌ها همه تجربه‌های خودم است. این را به همه دانشجوهای ترم اولی می‌گویم که بدانند باید چه کار کنند...»
معصومه خودش را برای امتحانات 13 بهمن آماده می‌کند: «تازه ماجرا فقط این‌ها نیست؛ ما ترم قبل یک مشکل جدی‌تر هم داشتیم. آن هم روشن بودن وب کم و میکروفن موقع برگزاری امتحان و ناظری بود که از طریق وب کم مراقب بود. بعضی از مراقب‌ها فقط استرس را زیاد می‌کردند. مثلاً می‌گفتند آن سایه چی بود که از کنارت رد شد؟ الان برایت تقلب رد می‌کنم و اگر مراقب، تقلب رد کند آن امتحان را صفر می‌شوی. اصلاً این چه معنایی دارد ما در خانه امتحان می‌دهیم و ممکن است یک آدمی از کنارمان رد شود که باعث سوء ظن مراقب باشد.
یک دفعه یک طرف دیگر را نگاه می‌کردم مراقب گفت چرا آن طرف را نگاه می‌کنی؟ چرا پشت سرت را نگاه کردی یا چرا بالا را نگاه کردی؟ این سیستم واقعاً استرس‌زاست و آدم احساس توهین می‌کند انگار می‌خواهند دزد بگیرند. تازه با این اینترنتی که ما داریم چون هم وب کم روشن بود و هم میکروفن، نت جواب نمی‌داد. بعد دوربین که قطع می‌شد مراقب تماس می‌گرفت و می‌گفت چرا دوربینت قطع شده؟ فکر می‌کردند عمداً دوربین را قطع کرده‌ایم که تقلب کنیم. خب سؤالات را طوری طراحی کنند که دانشجو نتواند تقلب کند، مثلاً سؤال تحلیلی بدهند و امتحان‌ کتاب باز بگیرند. آنقدر به این سیستم اعتراض کردیم که برای این ترم، دوربین روشن موقع امتحان حذف شد و قرار نیست امتحان مثل قبل باشد.»
مهتاب امتحانش را داده اما می‌گوید آنقدر دچار استرس شده که از الان نگران ترم بعد است: «نگران بودم برق قطع شود، اینترنت قطع شود. چند بار هم اینترنتم قطع شد. بیشتر امتحان‌ها را به خاطر استرس‌ خراب کردم. بعد وقتی نگرانی‌هایمان را به مسئولان دانشگاه می‌گوییم پیشنهاد می‌دهند چند خط اینترنت در خانه داشته باشیم؛ اینترنت گوشی، وایمکس و ای دی اس ال و... دیگر فکر هزینه‌ها و جیب ما را نمی‌کنند. ما در پرداخت هزینه‌های همین یک خط اینترنت هم مانده‌ایم. از نظر فنی هم امکان تهیه چند خط واقعاً سخت است. این وظیفه من دانشجو نیست، بهتر است برای روزهای امتحان به دانشجوها اینترنت ویژه بدهند. اینترنت ویژه برای امتحان که دست کم در بازه زمانی امتحان‌ها که حداکثر یک ماه است با سرعت خوب به دانشجوها خدمات بدهد.
گاهی اینترنت استاد قطع می‌شود بعد در گروه واتس اپی پیام می‌دهد که از طریق خط دیگری تلاش می‌کند وارد شود. مهمترین ماجرای ما کیفیت پایین اینترنت است که شدیداً اذیت می‌کند.»
سعید دانشجوی روزنامه‌نگاری هنوز امتحاناتش شروع نشده. او می‌گوید: «الان یک ماه است روش امتحان دادن یاد می‌دهند. یعنی چه جوری امتحان بدهیم و سؤال‌ها چطور بارگذاری می‌شود یا اینکه سؤال‌ها را چطور دانلود کنیم؟ واحد دانشگاهی ما این طوری است که سؤالات را در سامانه دانشگاهی می‌گذارد و ما باید دانلود کنیم بعد پرینت بگیریم و جواب بدهیم. بعد باید از پاسخنامه عکس بگیریم و آن را تبدیل به فایل پی دی اف کنیم و بعد این فایل را در سامانه امتحانات بارگذاری کنیم. واقعاً یک روند استرس زاست. بعضی از بچه‌ها اصلاً بلد نیستند خروجی پی دی اف بگیرند. مسأله وقت هم هست مثلاً برای یک امتحان یک ساعت و ربع وقت داریم که درست سر ساعت سامانه بسته می‌شود. اگر سرعت اینترنت کم باشد و موفق به بارگذاری نشویم، فکر می‌کنی چه می‌شود؟ همه زحمات یک ترم و شهریه‌ات به باد می‌رود.»
سحردانشجوی جامعه‌شناسی هم چند روز دیگر امتحاناتش شروع می‌شود: «نزدیک یک ماه می‌شود که برنامه امتحانات برای من و عده‌ای از دوستانم باز نمی‌شود. گفتند چون شهریه را کامل  نداده‌اید این اتفاق به طور خودکار می‌افتد. یکی از بچه‌ها فقط 200 تا تک تومان به دانشگاه بدهکار بود اما سامانه امتحانات برایش باز نمی‌شد. با کارشناس مربوطه تماس گرفته بود و کارشناس هم گفته بود دست من نیست باید شهریه را تسویه کنی راه دیگری وجود ندارد. من که شهریه را کامل دادم و برای کارشناس فرستادم باز کلی طول کشید تا جوابم را دادند. از آن طرف برای محدودیت‌های کرونایی می‌گویند به هیچ وجه به دانشگاه مراجعه نکنیم. روزها طول کشید تا بالاخره برنامه امتحانات را گرفتم. مگر گروکشی است که تا شهریه ندهی حق نداشته باشی به برنامه امتحانت دسترسی پیدا کنی؟ مگر دانشجو به خاطر هزار تومان، فرار می‌کند؟ نباید در این روزگار کرونا کمی بیشتر همدل باشیم؟»
ناهید دانشجوی کارشناسی ارشد علوم سیاسی است و امتحانات این ترم را گذرانده. او می‌گوید: «ما با دوربین باز امتحان  ندادیم چون بیشتر امتحان‌ها تحلیلی بود. زمان هم طوری بود که اصلاً امکان تقلب و کتاب باز کردن نبود. اما از مشکلات اصلی، ساز و کار برگزاری امتحان بود که خیلی اوقات توسط استاد طراحی می‌شود. برخی امتحان را جوری طراحی کرده بودند که مثلاً اگر یک سؤال را انتخاب می‌کردی نمی‌توانستی توی سامانه به سؤال قبلی برگردی. در امتحان حضوری برگه را در اختیار داری و اگر جواب یک سؤالی را بلد نیستی می‌روی سراغ سؤال بعدی. بعد فکر می‌کنی شاید سؤال قبلی یادت آمد اما چنین امکانی برای برخی امتحان‌های ما اصلاً وجود نداشت.
تأکید می‌کردند علاوه بر اینکه در سامانه جواب را برای استاد می‌فرستید برای اطمینان در واتس اپ هم بفرستید. این‌ها همه خیلی استرس‌زا بود.»
مریم دانشجوی شیمی هم با تنظیم وقت مشکل دارد. او می‌گوید: «یکی از استادهایمان اصرار داشت از جواب‌ها عکس بگیریم که همین پروسه هم خودش دردسرزا بود. چون باید حجم عکس‌ها را کم و یکی یکی بارگذاری کنیم و بفرستیم. یعنی به جای اینکه به امتحان فکر کنی دائم باید به فکر بارگذاری و کم کردن حجم عکس باشی. آنقدر وقت کم است و سامانه شلوغ است که واقعاً نفست بند می‌آید، آن هم درست وسط امتحان.»
 اما مشکل دیگری که برخی دانشجویان روی آن تأکید دارند، موضوعی است که چندان ربطی به سامانه دانشگاه و اینترنت  ندارد و تا حدودی شخصی‌تر است. آنها می‌گویند در حالت عادی دانشجو در کنار بقیه دانشجویان و در شرایطی آرام امتحان می‌دهد اما توی خانه ممکن است هزار مشکل پیش بیاید؛ برق قطع شود، میهمان ناخوانده‌ای از راه برسد، غذایی بسوزد و... مثل مریم که موقع یکی از امتحان‌هایش اصلاً تمرکز نداشت چون خانم و آقای همسایه بغلی‌ با سر و صدای زیاد با هم دعوا می‌کردند: «من اصلاً تمرکز نداشتم خیلی از همکلاسی‌هایم هم چنین مشکلاتی دارند. مثلاً برای یکی‌شان ناگهان میهمان رسیده بود حالا آن وسط مانده بود چه کار کند؛ امتحان بدهد یا برای میهمان‌ها توضیح دهد سر جلسه امتحان است... یا یک مرتبه مأمور برق زنگ در را می‌زند و چیزهایی از این دست که قابل کنترل و مدیریت نیست.»
دانشجو بودن در دوره کرونا خیلی چیزها را تغییر داده؛ دیگر امتحان به اندازه خودش و اسمش ترسناک نیست چون آنقدر موضوعات مختلف استرس‌زا هست که آدم تویش گم می‌شود. امتحان کووید 19 کلاً امتحان سختی از کار درآمد.