زهرا کشوری
 خبرنگار
آتش‌ دوباره به جان جنگل‌های گلستان و گیلان افتاد. آمارهای منابع ‌طبیعی گلستان از وقوع ۹۶ آتش‌سوزی در نقاط مختلف جنگل‌های هیرکانی در گلستان تا زمان نگارش این گزارش خبر می‌دهد. پارک ملی گلستان هم مثل هر سال از این حریق در امان نماند و آتش به نقاط کوهستانی آن رسید. با‌وجود ۵۷۰ نیروی امدادی از منابع طبیعی، محیط زیست، هلال‌احمر، بسیج، سپاه و نیروهای مردمی، صعب‌العبور بودن منطقه اجازه اطفای حریق را نمی‌دهد‌. آن‌طور که حق شناس استاندار گلستان به «ایران» می‌گوید آنها برای خاموش کردن آتش دره شمالی پارک ملی گلستان درخواست اعزام بالگرد کرده‌اند. به گفته عبدالرحیم لطفی مدیرکل منابع‌طبیعی گلستان تمام آتشی که به جان جنگل‌های درگز، گرگان، گالیکش و... افتاد منشأ انسانی دارد. آتش‌سوزی جنگل‌های گیلان هم عامل انسانی دارد. آتش‌سوزی زمستانه جنگل‌های هیرکانی در گلستان و گیلان این سؤال را در ذهن افکار عمومی کاشته است که با وجود سرمای هوا چرا باید یکی از قدیمی‌ترین جنگل‌های باستانی جهان طعمه حریق شود؟ آنها انتظار داشتند که گلستان، زمستان بی‌سوز و گدازی داشته باشد. گلستان در پاییز شاهد خاکستر شدن توسکستان بود.لطفی در پاسخ به این پرسش از ورود یک جبهه گرم و خشک جنوبی به استان در 10 روز گذشته خبر می‌دهد. گرم بادها با بی‌مسئولیتی گردشگران همدست شدند تا درختان یکی از جنگل‌های ثبت شده در فهرست جهانی یونسکو خاکستر حریق بی‌مبالاتی‌ها شود. لطفی سرعت باد را بین ۱۳۰ تا ۱۴۰ کیلومتر در ساعت اعلام می‌کند و می‌گوید: «این جبهه گرم و خشک دما را به بیش از ۳۰ درجه در روز رساند. حتی دمای هوا در مناطق جنگلی و کوهپایه‌ای در شب بین ۱۰ تا ۱۳ درجه است. بنابراین در طول شب هم ما سرمای لازم را نداشتیم.» گرم‌بادها ارتفاعات را هم نشانه رفته‌اند. به گفته لطفی، آتش به ارتفاعات نرسید اما برف را آب کرد. او می‌گوید: «به‌دلیل مرطوب بودن، آتش ارتفاعات را تهدید نمی‌کند اما خشکی کف جنگل و برگ‌های خشک مستعد آتش‌سوزی است.» او از آماده باش نیروهای امدادی در 10 روز گذشته خبر می‌دهد و می‌گوید:  «بیشتر آتش‌سوزی‌های اتفاق افتاده در 10 روز گذشته در همان دقایق اول مهار شده و سطح بیشتر آنها کمتر از ۲۰۰ متر مربع بوده است.» پارک ملی گلستان حالا در انتظار بالگرد است. این پارک در فهرست جهانی یونسکو ثبت است. لطفی اعتقاد دارد که نمایندگان مجلس باید به‌صورت کلی روشن کردن آتش را در جنگل‌ها ممنوع کنند. البته این موضوع را نمی‌توان کتمان کرد که حتی در صورت ممنوع شدن روشن کردن آتش در جنگل، تعداد جنگلبانان آنقدر نیست که بتوان هزاران گردشگری را که هر روز وارد جنگل می‌شوند کنترل کرد. ولی تصویب این قانون بی‌شک آمار آتش‌سوزی‌ها را کاهش خواهد داد. بنابراین تجهیزات اطفای حریق را باید ارتقا داد.
قاسم آذریان کارشناس جنگل به مهر می‌گوید: «گلستان به سبب برخورداری از صدها هزار هکتار از جنگل‌های پهن برگ و دست کاشت سوزنی نیازمند اقلام و تجهیزات ثابت برای پیشگیری و مقابله با حریق در جنگل‌ها است.»
او نبود دائمی بالگرد آبپاش در گلستان، همچنین نبود برخی زیرساخت‌ها مانند مهیا نبودن حوضچه‌ها یا سدهای آبگیری در مناطق پیرامون جنگل‌ها را از جمله دلایلی می‌داند که در سال‌های اخیر مهار حریق در جنگل‌های استان را با چالش روبه‌رو کرده است.
آذریان می‌گوید: «تخصیص اعتبارات کافی برای به خدمت گرفتن نیروهای آتشبان در ماه‌های پرریسک حریق از جمله نیازهای دیگر استان بوده که طی سال‌های اخیر مورد غفلت قرار گرفته است.»
این کارشناس پیش‌بینی و جانمایی ایستگاه‌های آتش‌نشانی در مناطق پرخطر بویژه در پارک ملی گلستان و جنگل‌های شرقی استان را از مهم‌ترین ضروریات مدیریت منابع طبیعی در استان می‌داند و می‌گوید: «با حداقل اعتبارات استانی قابلیت اجرا دارد.»
وقتی تیرماه ۹۸ جنگل هیرکانی به‌عنوان دومین پرونده میراث طبیعی ایران در یونسکو ثبت شد، بسیاری این ثبت را پایانی بر آتش‌سوزی‌های هر ساله یکی از کهن‌ترین رویشگاه‌های جنگلی جهان دانستند. بیابان لوت نخستین پرونده میراث طبیعی ایران در این فهرست است. اما آتش پاییزی که به جان هیرکانی افتاد و ۲۰۰ هکتار از توسکستان را طعمه حریق کرد، مشخص شد در بر همان پاشنه عدم تجهیز و ایجاد پایگاه هوایی اطفای حریق می‌چرخد. از ثبت جهانی هیرکانی هم آبی گرم نشد که بتواند آتش دل درختان آن را سرد کند.

زهره افشار
 خبرنگار
پنهانکاری یک واحد صنعتی طیور در خراسان جنوبی این استان را به کانون آنفلوانزای فوق حاد پرندگان تبدیل کرد. تأخیر یک ماهه صاحب این واحد 330 هزار قطعه‌ای مرغ تخم‌گذار برای اعلام درگیری این واحد صنعتی با این بیماری نه تنها خود این واحد را متحمل خسارت سنگین کرد بلکه استان را هم به وضعیت انفجاری این بیماری برد.
«علی صفر ماکنعلی»رئیس سازمان دامپزشکی کشور به «ایران» گفت: در حال حاضرما در 17 استان کشور دارای پیشرفته‌ترین سیستم تخصصی مولکولی تشخیص بیماری آنفلوانزای فوق حاد هستیم و آمادگی صددرصد برای مقابله با این بیماری داریم ولی مردم و فعالان صنعت طیور باید با اعلام بموقع تلفات به ما کمک کنند. وی تأکید کرد: اعلام بموقع هر گونه تلفات و موارد مشکوک کمک به ما و منافع ملی است.
وی تصریح کرد: در موج جدید بیماری که شدیدتر از موج های سال های قبل است در کشورهای ژاپن، کره جنوبی، چین تایپه، ویتنام، فلسطین اشغالی، بلژیک، دانمارک، فرانسه، آلمان، ایرلند، ایتالیا، هلند، نروژ، لهستان، فدراتیو روسیه، قزاقستان، اسلوونی، سوئد، اوکراین و انگلستان، هند و پاکستان بیماری در طیور وحش، روستایی و صنعتی گزارش شده و در این موج کشور کره بیش از 13 میلیون قطعه و کشور ژاپن بیش از پنج میلیون قطعه طیور صنعتی خود را معدوم کرده‌اند و این بیماری خسارت های سنگینی به صنعت طیور آنان وارد کرده است.
ماکنعلی وضعیت بیماری در ایران را نیز اینگونه توصیف کرد. در اکوسیستم ارومیه یک واحد مادر گوشتی صنعتی که به مرحله تولید نرسیده بود شناسایی، تشخیص و مهار شد و هیچ واحد صنعتی دیگری با منشأ این واحد تا حال حاضر آلوده نشده است. در استان مازندران نیز بیماری در دو نقطه در محل زمستان گذرانی پرندگان وحش مهاجر و در یک نقطه روستایی شناسایی، تشخیص و مهار شد و از گسترش آن به واحدهای صنعتی جلوگیری به عمل آمد. وی همچنین در خصوص وضعیت این بیماری در استان اردبیل توضیح داد: بیماری در حیات وحش این استان در مرز مشترک با ارمنستان و جمهوری آذربایجان شناسایی، تشخیص، مهار و مختومه شد و از گسترش آن به طیور روستایی و صنعتی جلوگیری به عمل آمد. طغیان بیماری در تالاب میقان واقع در استان مرکزی نیز به نحو مطلوبی کمتر از یک ماه از عملیات گزارش دهی، تشخیص و مهار رخداد انجام گرفت و از گسترش بیماری به طیور روستایی و صنعتی استان‌های مرکزی و قم جلوگیری به عمل آمده است.
 در استان تهران بیماری در دو نقطه در طیور روستایی شناسایی، تشخیص و مهار شده است و از گسترش آن به طیور صنعتی جلوگیری به عمل آمد. در استان تهران با گزارش دهی بموقع بیماری، شناسایی، مهار و مختومه شد و از گسترش آن جلوگیری به عمل آمد. در استان کرمانشاه در یک واحد پرورش بوقلمون در روستا، بیماری گزارش، شناسایی، مهار و عملیات مختومه کردن آن در حال انجام است و تا حال حاضر هیچ واحد صنعتی با منشأ این رخداد درگیر نشده است. اما در استان خراسان جنوبی، بیماری از حیات وحش وارد واحد صنعتی مرغ تخم گذار صنعتی شد که به‌دلیل پنهانکاری مالک به مدت تقریبی یک ماه، تعداد 8 واحد مرغداری صنعتی در این استان توسط افراد و وسایل این واحد درگیر شدند که عملیات مهار و مختومه شدن در حال انجام است.
وی تأکید کرد: پرندگان وحشی مهاجر عامل اصلی ورود ویروس به کشور هستند، تالاب ها، رودخانه‌ها، سدها، استخرهای کشاورزی و تمامی زیستگاه های پرندگان وحشی مقیم و مهاجر به‌عنوان پنجره ورود ویروس عمل می‌کنند که با مساعد شدن شرایط محیطی (برودت) ویروس توسط عوامل مختلف گسترش پیدا می‌کند. رئیس کل دامپزشکی کشور همچنین به مردم توصیه کرد که رمز عبور از این موج سهمگین و گسترده برای مهار و مختومه کردن آن و نجات صنعت طیور کشور و تضمین امنیت مواد غذایی کشور در دو محور خلاصه می‌شود: اول رعایت موازین امنیت زیستی و اعمال مدیریت بهداشتی بر اساس برنامه ملی ابلاغی سازمان دامپزشکی کشور و دوم گزارش دهی بموقع هر گونه تلفات غیرطبیعی در پرندگان وحشی، بومی و گزارش مورد یا مواردی از کاهش تولید، کاهش مصرف دان، کاهش مصرف آب، بروز تلفات غیر طبیعی در مزارع پرورش طیور صنعتی در سریع‌ترین زمان ممکن از هر طریق ممکن به نزدیکترین اداره دامپزشکی است.
پرونده قضایی علیه مرغدار خاطی
در همین حال «محمد اصغر‌زاده» مدیر کل دامپزشکی خراسان جنوبی هم به «ایران» گفت: استان در مجموع 18 کانون درگیر با این بیماری داشت. وی علت وضعیت انفجاری بیماری فوق حاد پرندگان در این استان را اهمال کاری یکی از واحدها اعلام کرد و گفت: علیه این فرد خاطی اعلام جرم شده و قطعاً با هرکسی که موارد غیر متعارف تلفات طیور را اعلام نکند برخورد خواهد شد. وی از مرغداران خواست با هزینه 1000 تومان هر قطعه جوجه خود را بیمه کنند تا در موارد اینچنینی متحمل ضرر نشوند. وی تأکید کرد: ظرف دو هفته آینده این بیماری در استان به طور کامل مهار خواهد شد و فعلاً در دو شهر بیرجند و خوسف جوجه‌ریزی محدود شده است. به گفته وی، خراسان جنوبی 700 واحد مرغ گوشتی و 46 واحد مرغ تخم گذار دارد که سه برابر نیاز استان تولید دارند.