مینا صفار
خبرنگار
همواره یکی از مهم‌ترین جشنواره‌هایی که در ایران برگزار می‌شود، جشنواره بین‌المللی تئاتر عروسکی تهران مبارک است. این جشنواره قدمتی بسیار دیرینه دارد. اولین دوره آن در سال 1368 برگزار شد و تا دوره پنجم هر سال این جشنواره برگزار شد. بعد از دوره چهارم تصمیم بر این شد که جشنواره به‌صورت دوسالانه برگزار شود که تا دوره هفدهم به‌صورت منظم هر دو سال یکبار برگزار می‌شد، البته این جشنواره از ابتدا «تهران‌مبارک» نام نداشت و در دوره دهم بود که مبارک به‌عنوان سمبل تئاتر عروسکی ایرانی به‌نام جشنواره راه یافت و از آن پس شاهد برگزاری «جشنواره بین‌المللی تئاتر عروسکی تهران‌مبارک» بودیم. قرار بود دوره هجدهم این جشنواره تابستان 1399 و با دبیری گلزار محمدی؛ از هنرمندان عرصه تئاتر عروسکی و رئیس انجمن نمایشگران عروسکی خانه تئاتر برگزار شود اما چند ماه پیش از آغاز جشنواره و در اسفندماه 1398، دبیر جشنواره درگذشت. به‌دلیل اوضاع نامساعد و اپیدمی بیماری کرونا جشنواره به‌تعویق افتاد و قرار شد 15 اسفندماه و به‌صورت مجازی جشنواره تئاتر عروسکی برگزار شود اما دبیر جشنواره همچنان زنده‌یاد گلزار محمدی است و طی حکمی مهدی حاجیان به‌عنوان دبیر اجرایی، جشنواره را پیش می‌برد. در ادامه این گزارش با مهدی حاجیان؛ دبیر اجرایی جشنواره و بهروز غریب‌پور؛ عضو شورای سیاستگذاری و هنرمند مطرح عرصه تئاتر عروسکی در گفت‌وگو با «ایران» به بررسی شرایط برگزاری هجدهمین جشنواره تئاتر عروسکی تهران‌مبارک می‌پردازیم.
لزوم اشراف به مدیوم جدید تئاتر عروسکی
بهروز غریب‌پور ضمن اعلام این نکته که برگزاری آنلاین جشنواره می‌تواند اتفاق‌های مثبتی را رقم بزند، گفت: «از ابتدا بسیاری از متخصصان می‌گفتند باید فاصله اجتماعی رعایت شود، ماسک بزنیم و سالن‌های تئاتر و سینما باید تعطیل شوند. این اظهار نظر متخصصان به‌خاطر اینکه علیه خانواده هنر گارد گرفته باشند، گفته نشده بود بلکه می‌دانستند که این رعایت کمک می‌کند ما مرگ‌ومیر کمتری داشته باشیم. من از ابتدا و همان زمان که کرونا مانع برگزاری کنسرت‌ها و تئاترها شد، گفتم که ما باید قدر این ویروس را بدانیم چون هرچند مرگ‌ومیر و درد و رنج دارد، ظرفیت‌های بالقوه بشر را بالفعل می‌کند.» او در ادامه افزود: «بنابراین من از ابتدا در شورای سیاستگذاری جشنواره بین‌المللی تئاتر عروسکی تهران‌مبارک پیشنهاد دادم که جشنواره به‌صورت آنلاین برگزار شود. اینکه چه اتفاقی خواهد افتاد، بستگی به نوع کارگردانی و اجرای آثار دارد. هنرمندان تئاتر عروسکی باید این مدیوم جدید را بشناسند. طبیعتاً اگر اشرافی روی این مدیوم نداشته باشیم، تئاتر عروسکی تأثیر خوبی نخواهد گذاشت اما اگر اشراف کافی وجود داشته باشد، چه‌بسا آثاری تأثیرگذارتر اجرا شوند.»
مهدی حاجیان هم در همین زمینه به خبرنگار «ایران» می‌گوید: «یا باید جشنواره برگزار نمی‌شد یا آن را به‌صورت مجازی پیش می‌بردیم. در این مدت در ایران هم بسیاری از جشنواره‌ها به‌صورت مجازی برگزار شده‌اند و استقبال خوبی هم از آثار صورت گرفته. البته ما باید به فکر پلتفرمی باشیم که هم امکان اجرای تئاترها بدون مشکل را داشته باشند و هم حق کپی‌رایت هنرمندان حفظ شود. دبیرخانه در تلاش است تمام امکانات را فراهم کند.»
تله‌تئاتر؛ حلقه مفقوده تئاتر ایران
غریب‌پور ضمن اعلام این نکته که برگزاری آنلاین جشنواره می‌تواند در آینده به نفع تئاتر ایران تمام شود، گفت: «اگر به‌جای آینده درباره گذشته صحبت کنیم، نمونه این اتفاق را می‌توانیم ببینیم. سال 1344 موقعی که تالار سنگلج افتتاح شد، دو روز در هفته نمایش‌ها را اجرا می‌کردند چون بعد از اتفاق‌های 28 مرداد و سقوط تئاتر سعدی خلائی ایجاد شده بود که تئاتر اسکویی تماشاگر داشت اما تئاتر سنگلج تماشاگر نداشت. وقتی عباس جوانمرد تشکیلات تئاتر تلویزیونی را راه انداخت و شش گروه تشکیل داد، بر میزان مخاطبان تئاتر سنگلج افزوده شد چون بسیاری عزت‌الله انتظامی، جعفر والی، علی نصیریان، رکن‌الدین خسروی و... را نمی‌شناختند.»
او در ادامه به این نکته نیز اشاره می‌کند که: «تئاتر در جزیره اجرا می‌شود. اگر تئاتری مورد استقبال بسیار خوبی هم قرار بگیرد، نهایتاً دوهزار مخاطب، اثر را می‌بینند و اگر 10 سالن دوهزار نفره هم داشته باشیم، شبی بیست هزار نفر تماشاگر داریم درحالی‌که اگر یک تله‌تئاتر اجرا شود، چندین میلیون نفر تماشاگر داریم. از دید من اگر به ابعاد مثبت قضیه نگاه کنیم، می‌توان به بهبود شرایط مخاطبان تئاتر امید داشت. یکی از خطاهای بزرگ تلویزیون بی‌توجهی به تله‌تئاتر است. باید در این شرایط ابتدا  مروری به آثاری که قبلاً تولید شده بودند، انجام می‌داد و بعدبه‌سمت تولید می‌رفت. اگر این کار را می‌کرد، بعد از کرونا بر شمار مخاطبان تئاتر افزوده می‌شد. امیدوارم جشنواره‌های آنلاین بتوانند مخاطبان را با تئاتر آشناتر کنند.»
به‌دنبال جایگزین باشیم
دبیر اجرایی جشنواره تهران‌مبارک درباره دو بخش جدید جشنواره یعنی پاتوق عروسکی و کارناوال به «ایران» می‌گوید: «این دو بخش به‌دلیل شیوع بیماری کرونا قابل انجام به‌شکل سابق نیست اما به‌دنبال راه‌حلی برای ایجاد دورهمی‌های مجازی میان هنرمندان عروسکی هستیم.» او اضافه می‌کند : «البته امسال بخش‌های جدیدی هم به جشنواره اضافه می‌شود که به‌عنوان‌مثال می‌توان به بخش‌های ایده‌های نو، پایان‌نامه‌های برتر دانشجویی، مسابقه عکاسی نمایش عروسکی و پژوهش، آموزش و نشست‌های تخصصی برگزار شده اشاره کرد.» حاجیان درباره تداوم این بخش‌ها در جشنواره‌های آتی عروسکی نیز معتقد است : «این مسأله به سیاست‌های شورای سیاستگذاری جشنواره آینده و دبیر جشنواره مربوط می‌شود، البته نتیجه‌ای که از حضور این بخش‌ها در این دوره از جشنواره گرفته می‌شود هم در این تصمیم‌گیری بی‌تأثیر نیست.» همچنین کارگردان اپرای عروسکی «حافظ» حذف شدن این دو بخش را کم‌اهمیت دانست و گفت: «حذف شدن این بخش‌ها در شرایطی که یک بیماری دارد خانواده بشری را تهدید می‌کند، کارخانه‌های بزرگ تعطیل می‌شوند، سازمان ملل مجبور می‌شود مبرم‌ترین و سیاسی‌ترین مشکلات کشورها را از طریق آنلاین انجام دهد، اهمیت چندانی ندارد. مطمئن باشید فضای مجازی می‌تواند جای این اتفاق را بگیرد. در شرایط خاص باید به‌دنبال جایگزین بود. بشر اصولاً در زمان فقدان اتفاق‌هایی که به آنها عادت کرده، به جایگزین فکر کرده است. به‌عنوان مثال نشنال تئاتر پلتفرمی ایجاد کرده تا مردم بتوانند تئاترهایی که در شرایط عادی بهای بلیت شان 150 پوند بود، با 9 دلار ببینند. خانواده بشری پذیرفته است که تا مدتی این نوع ارتباط مخاطبان با سینما و تئاتر فضای مجازی را در نظر بگیرد.»
جشنواره آنلاین و سهولت میزبانی از گروه‌های خارجی
مهدی حاجیان ضمن اعلام این خبر که امسال جشنواره به‌صورت ملی برگزار می‌شود، می‌گوید: «البته در حال رایزنی هستیم تا در بخش آموزش و برگزاری ورک‌شاپ‌ها بتوانیم از هنرمندان بین‌المللی استفاده کنیم. امسال با توجه به این برنامه‌ریزی، هنرمندان ایرانی بیشتری می‌توانند از این ورک‌شاپ‌ها بهره ببرند.» غریب‌پور هم ضمن اعلام این نکته که مجازی برگزار شدن جشنواره با حضور آثار خارجی منافاتی ندارد، به جشنواره مجازی عروسکی دانشجویی اشاره کرد و گفت: «در این جشنواره که نخستین دوره آن چندی پیش برگزار شد و من هم یکی از داوران بودم، چهار اثر از روسیه و دو اثر از فرانسه شرکت کردند. این جشنواره بسیار خوب برگزار شد. هیچکس باور نمی‌کرد انعکاس چنین جشنواره‌ای که بودجه چندانی هم نداشت؛ جوایزی حدود پانصدهزار الی یک میلیون تومان برای آن در نظر گرفته شده باشد و تبلیغات گسترده‌ای هم درباره‌اش نشده بود که به این اندازه متقاضی داشته باشد.»
او در ادامه افزود: «جشنواره مجازی راهی است برای میزبانی از بسیاری از آثار که در حالت عادی امکان دعوت و میزبانی‌شان وجود ندارد. من چهار دوره رئیس شورای داوران جشنواره بین‌المللی پراگ بودم. از سال دوم شروع کردیم به آرشیو کردن آثار ضبط ‌شده. در خلال برنامه‌ها یک نمایش ویدیویی هم داشتیم چون می‌دانستیم این کار کمک می‌کند به اینکه خیلی از گروه‌هایی که به‌خاطر هزینه و مشکلات اقتصادی امکان پذیرایی‌شان در جشنواره نیست، از طریق دی‌وی‌دی حضور داشته باشند و بخشی از مسابقه هم به این بخش اختصاص داشت.»
قدرت مدیر، جشنواره را پویا و متفاوت می‌سازد
این هنرمند عرصه تئاتر تأثیرگذاری جشنواره آنلاین را منوط به مدیریت درست این اتفاق هنری دانست و گفت: «اگر جشنواره درست مدیریت نشود، زنده و آنلاین فرقی نمی‌کند و جشنواره‌ای که به‌درستی مدیریت نشود، در هر دو صورت می‌تواند ضعیف باشد. خود من سال 1377 دبیر هفتمین دوره جشنواره بین‌المللی تئاتر عروسکی بودم. در آن دوره میزبان 150 هنرمند غیرایرانی بودیم و در آن سال در تمام سالن‌های شهر تهران ما اجرای تئاتر داشتیم.» او به این مسأله نیز اشاره می‌کند که «پیش از آغاز جشنواره می‌گفتند نمی‌شود این کار را کرد اما ما توانستیم. حتی جیم گمبل را از امریکا دعوت کردیم. او به ایران آمد و بعد از جشنواره اعلام کرد که از این به‌بعد سفیر فرهنگی ایران در امریکا هستم! شجاعت و قدرت مدیر جشنواره و راه‌حل‌هایش می‌تواند کمک کند که جشنواره متفاوت، پویا و تأثیرگذار باشد.» غریب‌پور درباره مخالفان برگزاری جشنواره تئاتر عروسکی به‌صورت آنلاین می‌گوید: «این مقاومت در مقابل پدیده‌ها و نداشتن راه‌حل به این دلیل است که آدم‌ها تفکر ارتجاعی دارند. ممکن است حرف‌ها به‌ظاهر دلسوزانه باشد اما عملاً می‌خواهد بگوید این قدرت را ندارد که به آلترناتیو فکر کند. باید همواره برای پدیده‌هایی که برایشان برنامه‌ریزی نشده است، چاره‌اندیشی کرد. چه کسی می‌دانست که سال 2020 تبدیل می‌شود به سال مرگ‌ومیر هنرمندان، ورزشکاران، سیاستمداران و مردم عادی؟ بنابراین حال که بر ما صاعقه فرود آمده باید به فکر راه‌حل باشیم. نه اینکه همه زیر پناهگاه و سایبان بایستیم و تکان نخوریم. معتقدم برگزاری جشنواره به‌صورت آنلاین به تئاتر ایران کمک می‌کند.»
تئاتر عروسکی مختص کودکان نیست
مهدی حاجیان در پایان درباره آثاری که قرار است در قالب هجدهمین جشنواره بین‌المللی تئاتر عروسکی اجرا شوند، گفت: «همچون روال دوره های پیشین این جشنواره، اغلب آثار تولیدات تازه‌ای هستند که برای نخستین‌بار در قالب جشنواره اجرا می‌شوند و بعد از جشنواره رایزنی‌ها برای اجرای عمومی نمایش‌ها آغاز می‌شود. با پیگیری‌های اداره کل هنرهای نمایشی و همچنین مرضیه برومند؛ دبیر هفدهمین جشنواره تهران‌مبارک، آثار تازه دوره گذشته همگی دوره اجرای عمومی خود را گذراندند، البته در این دوره برخی از آثاری که از شهریورماه 1397 روی صحنه رفته بودند و برای جشنواره گذشته تولید نشده بودند در بخش مرور حضور خواهند داشت.» دبیر اجرایی جشنواره ضمن تأیید این نکته که هنوز این تصور اشتباه که تئاتر عروسکی مختص کودک تولید می‌شود، گفت: «هر سال چه در جدول برنامه‌ها، چه در بخش معرفی، آثار را از هم تفکیک می‌کردیم و امسال هم روی پلتفرم در نظر گرفته شده برای اجراهای مجازی تئاترها که همان سایت ایران تئاتر است، گروه سنی آثار به تفکیک اعلام می‌شوند.»

بهرام بهبهانی
مدیر بخش‌های «ایده‌های نو» و «نمایش عروسکی در فضای مجازی»
امسال به‌دلیل اپیدمی بیماری کرونا بسیاری از اقشار جامعه متضرر شدند و در این میان اهالی تئاتر و همچنین تئاتر عروسکی هم دچار مشکلات عدیده‌ای شد.
مدتی است که حتی داخل ایران هم جشنواره‌هایی در حال برگزاری به‌صورت مجازی هستند که نخستین آنها جشنواره مجازی عروسکی دانشجویی بود. وقتی دیدیم بسیاری از کلاس‌ها و ورک‌شاپ‌ها در ایران و سراسر جهان به‌صورت مجازی برگزار شدند و همین اتفاق جرقه‌ای در ذهن‌ها به‌وجود آورد که شاید بتوان تئاتر را هم به‌صورت مجازی اجرا کرد. استقبالی که مخاطبان و اهالی تئاتر از سراسر جهان و ایران از جشنواره مجازی عروسکی دانشجویی کردند، نشان می‌دهد که تئاتر عروسکی در هر مدیومی که اجرا شود، قابلیت بالایی در جذب مخاطب دارد. به همین دلیل به برگزاری هجدهمین جشنواره بین‌المللی تهران مبارک به‌صورت مجازی خوشبین هستیم. از سویی دیگر در این شرایط اپیدمی کرونا، نمایش عروسکی قابلیت اجرا را دارد چون هم می‌تواند جذابیت بالایی برای مخاطب به‌وجود بیاورد و هم چون با اشیای بی‌جان سروکار دارد، لازم نیست گروه پرجمعیتی دست‌اندرکار تولید و اجرا باشند. می‌توان نمایش عروسکی را حتی به‌شکل تک‌نفره اجرا کرد. یک عروسک‌گردان با تعدادی عروسک می‌تواند پرپرسوناژترین نمایش‌ها را اجرا کند. حتی می‌توان از دوربین ثابت استفاده کرد تا گروه فیلمبرداری هم به کار ورود نکنند. در دوره‌های قبل و خصوصاً دو دوره گذشته جشنواره بین‌الملی تئاتر عروسکی تهران مبارک؛ شاهد بروز اتفاق‌های بسیار جذابی همچون کارناوال عروسکی و پاتوق که هنرمندان و مخاطبان نفس‌به‌نفس هم دورهم جمع می‌شدند بودیم که اتفاقی بسیار مثبت بود. در قالب همین برنامه‌های پاتوق هنرمندان سراسر جهان این امکان را پیدا می‌کردند که گپ‌وگفت‌هایی داشته باشند و حتی انتقال تجربه اتفاق می‌افتاد اما یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های عروسک این است که همراه با خود خلاقیت و فانتزی می‌آورد و به همین دلیل معتقدم می‌توان در پلتفرم دیگری اتفاق‌های جذاب و خلاقانه‌ای در این جشنواره مجازی هم رقم زد.
در عین حال امسال ورک‌شاپ‌ها هم برگزار می‌شوند و شاید آنلاین برگزار شدن این ورک‌شاپ‌ها باعث شود هنرمندان بیشتری از آنها بهره ببرند. معتقدم امسال سال بسیار خاصی است. نه تنها برنامه‌های فرهنگی قرار است به‌صورت مجازی برگزار شوند بلکه زیست مجازی به زندگی عمومی مردم هم راه پیدا کرده است. انقلاب مجازی در حال شکل‌گیری است و فکر می‌کنم بعد از آنکه این اپیدمی برطرف شد، دنیا به شکل سابقش برنخواهد گشت و این تغییرات در زیست عمومی مردم ماندگار می‌شود. می‌توان فضای مجازی برای اجرای برنامه‌های هنری را در کنار اجرای زنده که همواره از سوی هنرمندان و مخاطبان مقبول‌تر است، وجود داشته باشد و جای خود را به‌شکلی خلاقانه درفضای هنری باز کند. باید برای اجرای تئاتر در فضای مجازی برنامه‌ریزی کرد. آثار باید برای مخاطب جذاب باشند و اصولاً باید سبکی خاص و خلاقانه برای این بخش تعریف و طراحی بشود. نکته جالب‌توجه در هجدهمین جشنواره بین‌المللی تئاتر عروسکی تهران این است که امسال چون یک پلتفرم خاص برای اجراها در نظر گرفته می‌شود و دیگر مشکلاتی همچون کمبود سالن را نداریم، هیچ اجرایی همزمان نمی‌شوند و مخاطبان می‌توانند ازهمه اجراهای جشنواره لذت ببرند.

پوپک عظیم‌پور
پژوهشگر و استاد دانشگاه در حوزه تئاتر عروسکی
با توجه به شرایط پیش آمده و براساس شیوع بیماری کووید19، یکسری تغییرات در همه ابعاد زندگی چه اجتماعی و چه هنری اتفاق افتاد. ما در دانشگاه تهران تدریس را در دو ترم گذشته به‌صورت مجازی ادامه دادیم و هیچ‌یک از کلاس‌هایمان تعطیل نشد و این، نشانگر این است که ما خودمان را با شرایط جدید همساز کردیم و با پذیرش در قرنطینه ماندن، تدریس و تحصیل تعطیل نشد اما تئاتر با دیدار حضوری و نفس گرم تماشاگر و مخاطب معنا پیدا می‌کند. تئاتر یک ارتباط دوطرفه است. تعاملی در صحنه تئاتر میان مخاطب و گروه اجرایی اتفاق می‌افتد اما این شرایط پیش آمده و ما به‌هرحال امکان حضور در سالن‌ها را نداریم. جشنواره بین‌المللی تئاتر عروسکی تهران‌مبارک یک جشنواره قدیمی و معتبر است که امسال هجدهمین دوره آن برگزار می‌شود. این جشنواره محملی است که نمایشگران عروسکی هنر خودشان را به نمایش بگذارند و آثاری که طی دو سال گذشته سروسامان داده‌اند یا به هدف این جشنواره آماده کرده‌اند به دیدار برسانند. جشنواره عروسکی ویژگی خاصی دارد و باید پدیده‌ای به‌نام عروسک خلق شود و با کار با بازیگر متفاوت است چون در تئاتر غیرعروسکی وقتی گروه اجرایی کاری را آماده می‌کند، می‌داند چه کسانی را برای به‌تصویر کشیدن شخصیت‌ها انتخاب کند. ساخت، طراحی و تمرین با عروسک در یک پیوستگی اتفاق می‌افتد و باید اعضای گروه زیر یک سقف آثار را آماده اجرا کنند. اینکه طراح، سازنده و بازیگردان
هر کدام جداگانه کارها را انجام دهند، کار دشواری است. درنتیجه تولید نمایش عروسکی پیچیدگی‌هایی دارد که با توجه به شرایط حاضر و اینکه گروه سازندگان، طراحان و بازی‌دهندگان دور از هم هستند، وضعیت بغرنجی به‌وجود می‌آید؛ اما این شرایط یک فضای جدید و رسانه جدید را به مدیوم‌هایی که از قبل می‌شناختیم اضافه کرده؛ اجرای تئاتر عروسکی در فضای مجازی که ویژگی‌های خاص خود را دارد و می‌توان با استفاده از شرایط جدید آثار طراحی و تولید شوند اما چون شرکت‌کنندگان این دوره از جشنواره منتظر چنین شرایطی نبودند؛ درک می‌کنم که در غافلگیری و ابهام به‌سر می‌برند و به این فکر می‌کنند که به چه صورتی قرار است این جشنواره برگزار شود و اگر جشنواره کلاً برگزار نشود، چه آسیب‌هایی به جامعه تئاتر عروسکی می‌زند.
اولین جشنواره مجازی عروسکی دانشجویی در دانشگاه تهران با ایده‌پردازی بهرام بهبهانی، همراهی من و تعدادی از دانشجویان رشته تئاتر عروسکی دانشگاه تهران و دانشگاه‌های سوره و هنر در دانشگاه تهران و به دبیری مهشید موسوی برگزار شد که در نوع خودش جزو تجربه‌های اجرا در فضای مجازی بود که هم شیرین بود و هم سخت، حتی برای حداکثر هفت دقیقه نمایش عروسکی. این جشنواره اولین جشنواره مجازی تئاتر عروسکی در جهان بود. یعنی هنوز جهان در غفلت و بهت بود اما ما با اشتیاق بچه‌های تئاتر عروسکی این اتفاق را رقم زدیم. بیش از سی کشور از نقاط مختلف جهان به اولین جشنواره عروسکی مجازی دانشجویی کار ارسال کرده بودند که شامل آثار دانشجویی و حرفه‌ای بود و از چهار گوشه ایران هم نمایش ارسال شده بود. از آفریقا، شیلی، آرژانتین، امریکا و اروپا بودند و اغلب از طرف آکادمی‌ها و دانشگاه‌ها اثر ارسال کرده بودند. شاید بتوانیم بگوییم شرایط برای گروه‌های خارج از کشور به‌سختی گروه‌های داخلی نباشد. خارجی‌ها راحت‌تر با این نوع اجرا کنار آمده بودند و دانشجویان کشورهای روسیه و اوکراین و فرانسه نفرات برگزیده جشنواره شدند. باید دید با توجه به شرایط اجراهای جشنواره عروسکی تهران‌مبارک، چه وضعیتی پیش می‌آید. چون این آثار حرفه‌ای هستند و بخش عمده جشنواره محملی است برای حضور نمایشگران حرفه‌ای و مدت زمان اجرای آثار غالباً بین سی دقیقه الی یک ساعت است. البته مشکلات فنی و وضعیت اینترنت برای بارگذاری و درعین حال حفظ کپی‌رایت آثار کار دشواری است. تجربه‌ای که در قالب جشنواره تئاتر عروسکی دانشجویی آنلاین داشتم این بود که ما حتی برای بارگذاری آثار هفت‌دقیقه‌ای هم با دشواری روبه‌رو بودیم. گاه حین دیدن اجرا، سرعت اینترنت افت می‌کرد و نمی‌شد کارها را پیوسته دید. تمام امید من این است که با همت والا و سعی و تلاش ستودنی و همیشگی همکاران و دست‌اندرکاران جشنواره و فراهم کردن زیرساخت‌های محکم و دقیق برای پخش آثار عروسکی در فضای مجازی، امکان برگزاری این جشنواره مجازی که تجربه جدیدی هم برای نمایشگران محترم عروسکی و هم مخاطبانشان خواهد بود، رقم زده شود. همین‌جا سپاس قلبی‌ام را به کادر دبیرخانه و دوستان و همکارانم در کادر اجرایی جشنواره که در غیاب گلزار محمدی عزیز می‌خواهند این جشنواره را به ثمر برسانند، نثار کنم. هرچند در صورت مهیا شدن امکانات فنی، این جشنواره تجربه جالبی خواهد بود و برای مخاطب اتفاقات جدیدی می‌افتد. مخاطب به‌راحتی می‌تواند در خانه خود بنشیند و روی صفحه تلفن‌همراه یا کامپیوترش تئاتر عروسکی ببیند که تجربه‌ای نو یا حتی می‌توان گفت دلنشین است. برای گروه اجرایی هم تجربه جدید خواهد بود؛ ولی عروسک‌ها از پای نمی‌نشینند و همراه نمایشگرانشان درهر شرایطی هرچند سخت آثار بی‌بدیلی خلق کرده‌اند و در دوره هجدهم جشنواره تهران مبارک هم خلق خواهند کرد. با آرزوی موفقیت و اجراهایی درخشان برای همه نمایشگران عروسکی ایران و یاد و نام گلزار عزیزمان همیشه زنده.

عادل بزوده
 مدرس و کارگردان تئاتر عروسکی
اهالی تئاتر و همچنین تئاتر عروسکی مدت‌هاست دارند داد می‌زنند و گویا این داد و فریادها به‌گوش هیچ مدیر و دست‌اندرکاری نمی‌رسد.
متأسفانه فریادهای من حتی از سوی دوستانم در حوزه تئاتر عروسکی هم شنیده نمی‌شود. متأسفانه دوستان برگزارکننده جشنواره چشمان شان را بسته‌اند و اهالی تئاتر عروسکی را به بیراه می‌برند. حتی اگر به‌ظاهر جشنواره به‌شکل آنلاین برگزار شود، باز هم به‌شدت فضای خطرناکی است.
خلط بسیار بسیار بزرگی است. حتی دوستان بزرگوار من که در هیأت مدیره انجمن نمایشگران عروسکی خانه تئاتر هستند، درگیر جشنواره شده‌اند. وقتی با این دوستان صحبت می‌کنم؛ می‌گویند که دارند وظیفه خود را انجام می‌دهند. چه وظیفه‌ای؟ وظیفه‌ای که براساس آن بچه‌های تئاتر عروسکی را به بیراه ببریم؟! اگر جشنواره یک دوره برگزار نشود، هیچ مشکلی به‌وجود نمی‌آید. درصورتی می‌شد جشنواره را در شرایط امن برگزار کرد که پیش از اپیدمی کرونا، آثار آماده و ارسال می‌شدند. دقیقاً این همان کاری است که جشنواره فیلم کودک انجام داد. آثار چند سال قبل ساخته شده بودند و جشنواره با حفظ پروتکل‌های بهداشتی بسیار سفت‌وسختی در سینماها این آثار را نمایش دادند. نمایش عروسکی برای اینکه تبدیل به یک اثر شود که مخاطب بتواند به‌صورت آنلاین آن را ببیند، نیاز به پیش تولید دارد و این پیش تولید به‌دلیل حضور افراد باعث می‌شود که جان هنرمندان عروسکی شدیداً
به خطر بیفتد.
تئاتر آنلاین یعنی چه؟ یعنی اینکه گروه باید در شرایط اپیدمی بیماری‌ای که فرد ناقل هیچ علامتی ندارد، دور هم جمع شوند، عروسک بسازند، کنار یکدیگر تمرین کنند، روی صحنه حاضر شوند تا از اثر فیلمبرداری بشود. چرا که انگار فقط آنلاین برگزار شدن جشنواره مهم است. به قیمت از دست دادن هنرمندان جوان و عاشق‌پیشه نمایش عروسکی.
با برگزاری این شکل از جشنواره در این شرایط به‌شدت مخالفم چون به‌شکل آگاهانه فرستادن نمایشگران عروسکی؛ چه گروه بازیگران، چه تیم ساخت‌وساز دکور و عروسک‌ها به مسلخ و گرفتار کردن آنها به ویروس، به‌شدت بی‌رحمانه است و اگر این بچه‌ها بیمار شوند، چه‌کسی پاسخگو است؟ آیا نهادی جوابگو خواهد بود؟ خیر!
مشکل پشت مشکل پیش می‌آید و در هیچ‌کدام از این موارد هیچ کس یا نهادی مسئولیت حقیقی یا حقوقی‌ای قبول نمی‌کند و به‌راحتی مسئولیت‌های خود را روی دوش نمایشگران عروسکی می‌اندازند و به‌همین راحتی صورت‌مسأله حذف می‌شود. در حال حاضر توپ در زمین نمایشگران عروسکی است و براحتی مسئولیت از هر کس و نهادی حتی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سلب شده. چه‌کسی مسئول جان هنرمندان تئاتر عروسکی ایران است؟ از دید وزارت ارشاد، خود هنرمندان مسئول جان خود هستند! پس برای چه بچه‌ها را ترغیب می‌کنید که دور هم جمع شوند و نمایش آماده کنند تا به‌صورت آنلاین در جشنواره شرکت کنند؟
متأسفانه سیاست کلان ارشاد در این شرایط اشتباه است و صرفاً پر کردن یک رزومه است. مهم‌ترین دلیل حضور هنرمندان نمایش عروسکی در جشنواره مشکل معاش است و مسأله قابل تأمل اینکه متأسفانه حتی نصف بودجه دوره قبل هم به این دوره اختصاص داده نشده است. در این دوره برای گروهی که هفت یا هشت نفر عضو دارد، یک‌میلیون‌و500 هزارتومان کمک‌هزینه در نظر گرفته شده که با این مبلغ هم باید عروسک‌ها را بسازند،هم تمرین بکنند،هم هزینه‌های مربوط به فیلمبرداری را پرداخت کنند و... درحالی‌که این مبلغ حتی کفاف هزینه‌های اولیه را نمی‌دهد چه برسد به ساخت عروسک‌سازی و سایر هزینه‌ها. چند روز پیش بود که پرویز پورحسینی را از دست دادیم. از فوت کریم اکبری‌مبارکه چند روز گذشته است؟ کریم اکبری‌مبارکه در حال ایفای نقش در سریال بود که به کرونا مبتلا شد. نباید در آن سریال بازی می‌کرد اما باید چه می‌کرد؟ چه کسی می‌تواند دوباره کریم اکبری‌مبارکه را زنده کند؟ همه این تراژدی‌ها به‌دلیل قصورها پیش می‌آیند و بخش اعظمی از این مشکلات به‌دلیل عدم حمایت کافی از
 اهالی هنر است.
نکته دیگری که ذهن هنرمندان بسیاری را این روزها به خود مشغول کرده این است که حق بیمه بیکاری برای کل هنرمندان ایران تعریف نشده است. متأسفانه شرایط اقتصادی هنرمندان در اولویت قرار گرفته و به‌نفع تمام هنرمندان است که با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و تعاون،کار و رفاه اجتماعی وارد گفت‌وگو بشویم تا هرچه سریع‌تر تکلیف شغل ما را مشخص کنند. هنوز شغلی به‌عنوان هنرمند یا خبرنگار وجود دارد. تا وقتی که در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی هنرمند و خبرنگار بودن به‌عنوان شغل ثبت نشود، ما حقوق بیکاری و بیمه بیکاری
نخواهیم داشت.