یوسف حیدری
گزارش نویس
«قرنطینه دو هفته‌ای تهران علاوه بر پیشگیری از شیوع بیشتر ویروس کرونا برای ما آسایش و راحتی اعصاب و روان هم به‌همراه دارد. باور کنید 9 شب به بعد آسایش نداریم. از چند سال قبل وقتی شهرداری این صداگیرها را کنار اتوبان نصب کرد سر و صدای ماشین و موتور کم شد اما از عید پارسال این صدا گیرها یکی یکی سرقت می‌شوند و دیگر چیزی از آنها باقی نمانده است.»
این ها راسعید می گوید که یکی از ساکنان شهرک مرزداران است. خانه‌اش 50قدمی اتوبان؛ او یکی از طرفداران قرنطینه است و اضافه می کند، ای کاش منع تردد شبانه در تهران همیشگی باشد تا ما هم کمی آسایش داشته باشیم.
سرقت صداگیر اتوبان، تابلوهای راهنمایی و رانندگی و درپوش‌های فاضلاب از سرقت‌هایی هستند که می‌تواند آسیب زیادی به بخشی از جامعه وارد کند؛ از آلودگی صوتی و خطر تصادف و سردرگمی ‌راننده‌ها بگیرید تا افتادن در چاه فاضلاب. سعید خودش را یکی از قربانیان این سرقت‌ها می‌داند و می‌گوید یک دزد می‌تواند آسایش را از ده‌ها نفر ساکن یک ساختمان بگیرد: «سه سال قبل با کلی پس‌انداز و قرض این آپارتمان را خریدم. محله خوبی است و اغلب اهالی کوچه کوهسار و کوچه‌های اطراف فرهنگی هستند. چند ماه بعد دخترم به دنیا آمد. با وجود اینکه خانه ما در چند قدمی اتوبان حکیم است اما از وقتی شهرداری صداگیرها را کنار اتوبان نصب کرد سروصدای کمتری وارد خانه می‌شد و برای ما که بچه کوچک داریم خوشحال کننده بود، اما از پارسال سروکله سارقان پیدا شد و هفته‌ای نیست که چند تا از این پنل‌ها سرقت نشود. قسمت پایین این صداگیرها از جنس آلومینیوم است و شب‌ها سارقان معتاد که از شکل و ظاهرشان پیدا است کارتن خواب هستند با میله آنها را درمی‌آورند و آلومینیومش را جدا می‌کنند و می‌برند. یکی دوبار گشت کلانتری دستگیرشان کرد اما فایده‌ای نداشت و دوباره سروکله‌شان پیدا شد. حالا صدای خودروها براحتی وارد خانه می‌شود؛ انگار توی خیابان زندگی می‌کنیم، بخصوص از 9 شب به بعد که اتوبان محل کورس گذاشتن ماشین و موتور است. از سروصدای ماشین‌ها نمی‌توانیم راحت بخوابیم. الان چند وقت است هر شب قرص خواب می‌خورم. متأسفانه شهرداری هم کاری برای ترمیم‌شان نمی‌کند. این طور که پیش می‌رود، تا چند ماه دیگر اثری از یک صداگیر هم باقی نمی‌ماند.»
سرقت صداگیرهای حاشیه اتوبان مشکل بسیاری از ساکنان خانه‌های کنار اتوبان‌ها‌ی تهران است. مرتضی یکی از ساکنان شهرک امید دژبان است و خانه‌اش در حاشیه اتوبان همت غرب. می‌گوید بعضی از راننده‌ها با دستکاری اگزوز خودرو و موتورسیکلت صداهای وحشتناکی تولید می‌کنند: «باور کنید از وقتی صداگیرهای کنار اتوبان سرقت ‌شده صدای اگزوز ماشین و موتور روی اعصاب و روان همه ساکنان ساختمان است. خانه‌های زیادی کنار اتوبان هستند و ساکنان آنها با این مشکل دست به گریبانند. کوچه‌های بن‌بست که فقط به اتوبان راه دارند بهترین کمینگاه برای سارقان است. بعد از سرقت براحتی سوار ماشین یا موتور از مسیر اتوبان فرار می‌کنند. چند بار از پنجره دیدم که سارق راحت نشسته و مشغول بریدن آلومینیوم پنل صداگیر است. جوان‌هایی هم که اهل کورس بازی هستند شب‌ها اینجا می‌آیند و آلودگی صوتی وحشتناکی درست می‌کنند.»
رضا یکی دیگر از ساکنان بلوک این شهرک می‌گوید شب‌ها از آلودگی صوتی نمی‌توانیم چشم روی هم بگذاریم: «از چند ماه قبل هر روز بخشی از این صداگیرها ناپدید می‌شوند و سارقان با خیالی آسوده و سر فرصت آنها را می‌دزدند. آلودگی صوتی روی طبقات پایین مجتمع اثر بیشتری دارد و ساکنانی که سالخورده هستند با مشکلات اعصاب و روان مواجه می‌شوند. تا قبل از منع تردد شبانه اینجا از ساعت 7 شب با ترافیک سنگینی مواجه می‌شدیم و سرو صدا و آلودگی هم سهم ما از این ترافیک است. البته تا امروز سرقت صداگیرهای حاشیه اتوبان را به پلیس یا شهرداری اطلاع نداده‌ایم چون به هرحال گشت پلیس یا شهرداری اگر یک بار از اینجا عبور کند متوجه سرقت و کم شدن پنل‌ها می‌شود.»
خیابان قفل شده است و هیچکدام از راننده‌ها حاضر نیستند دنده عقب بگیرند و به ماشین روبه‌رویی راه بدهند. هرکدام هم معتقدند طرف مقابل ورود ممنوع آمده ولی از تابلوی ورود ممنوع خبری نیست. محمدرضا یکی از ساکنان خیابان، سرقت تابلوی ورود ممنوع را عامل اصلی ترافیک می‌داند و می‌گوید دزد بی‌وجدان با سرقت تابلوی ورود ممنوع این بساط را برای ما درست کرده: «این اولین بار نیست که تابلوی راهنمایی و رانندگی سرقت می‌شود و برای ساکنان خیابان دردسر درست می‌شود. تابلوهای راهنمایی و رانندگی خیابان‌های اصلی تهرانپارس قدیمی هستند و جنس خیلی از آنها هم آلومینیوم است. شب‌ها سارقان که اکثر آنها معتاد هستند و برای پول مواد سرقت می‌کنند با اره تابلوها را می‌برند و صبح با صدای بوق ماشین‌ها و دعوای راننده‌ها متوجه سرقت تابلو می‌شویم. خوشبختانه مدتی است که شهرداری تابلوهایی از جنس گالوانیزه یا آهن‌های کم ارزش جایگزین تابلوهای سرقت رفته می‌کند. شنیده‌ام سرقت علائم راهنمایی و رانندگی در جاده‌ها بیشتر است و حتی باعث مرگ راننده‌ها هم می‌شود. وقتی در جاده تابلوی محدودیت سرعت، سرقت می‌شود راننده بدون اطلاع با سرعت حرکت می‌کند و در پیچ جاده ماشین واژگون می‌شود. متأسفانه برای سرقت چند کیلو آلومینیوم جان چند انسان به خطر می‌افتد.»
وظیفه نگهداری از پنل‌های صداگیر حاشیه اتوبان و مرمت آنها برعهده شهرداری است اما تا زمانی که مردم کمک نکنند و نسبت به سرقت آنها بی‌اهمیت باشند کاری از پیش نمی‌رود. وحید سرلک سرپرست معاونت فنی و مهندسی سازمان حمل‌ونقل ترافیک شهرداری تهران با اشاره به این موضوع می‌گوید از دوماه آینده مرمت صداگیرهای حاشیه اتوبان آغاز خواهد شد: «متأسفانه چند سالی است که صداگیرهای حاشیه اتوبان به سرقت می‌رود و سارقان قسمت‌های پایین این پنل را که آلومینیوم است، جدا می‌کنند و می‌برند. آنها در فرصت مناسب این کار را انجام می‌دهند و چون قسمت بالا از پلی کربنات است و ارزشی ندارد با آن کاری ندارند. ولی از آنجایی که همه اینها با ریل به هم متصل هستند وقتی قسمت پایین پنل سرقت می‌شود بخش بالایی هم جدا می‌شود و می‌شکند. از مدتی قبل با دستور معاون حمل و نقل و ترافیک، مرمت و ضدسرقت کردن این صداگیرها در دستور کار ما قرار گرفته است و از دو ماه آینده این کار انجام خواهد شد. برای مرمت و نصب پنل‌ها هم دیگر از آلومینیوم استفاده نمی‌کنیم و گالوانیزه که جذابیتی برای سرقت ندارد جایگزین می‌شود. در این طرح سعی می‌کنیم علاوه بر پیشگیری از سرقت پنل‌های صداگیر و علائم راهنمایی و رانندگی در ساخت آنها از موادی استفاده کنیم که جذابیتی برای سرقت نداشته باشند.»
تنها سارقان و معتادان نیستند که برای تأمین پول مواد سراغ پنل‌های صداگیر می‌روند. برخی از ساکنان حاشیه اتوبان برای اینکه وارد اتوبان شوند حاضر نیستند مسیر دورتری را طی کنند و چه راهی بهتر از باز کردن پنل‌های صداگیر و فرعی زدن وسط اتوبان؟ سرلک با اشاره به اینکه بازکردن یکی از این پنل‌ها کارایی همه آنها را از بین می‌برد، می‌گوید: «متأسفانه در اتوبان حکیم و کردستان برخی از اهالی حاشیه اتوبان که حاضر نبودند برای رفتن به آن طرف بزرگراه چند کوچه پایین‌تر بروند پنل را باز کرده‌اند تا مسیرشان نزدیک‌تر شود. واقعیت این است که ما برای نگهداری از پنل‌ها و تابلوهای راهنمایی و رانندگی که در برخی از معابر نقش حیاتی دارند نیاز به کمک مردم و نیروی انتظامی‌داریم. وظیفه نگهداری برعهده ماست اما مردم هم باید مسئولیت پذیر باشند. مدتی قبل در اتوبان چمران چند نفر برای گرم کردن خودشان یکی از پنل‌های صداگیر را آتش زده بودند. ما باید همگی خودمان را مسئول بدانیم و به‌عنوان یک شهروند مسئولیت پذیر اجازه تخریب اموال عمومی را ندهیم.»
سرپرست معاونت فنی و مهندسی سازمان حمل‌ونقل ترافیک به راه‌های پیشگیری از سرقت تابلوهای راهنمایی و رانندگی و درپوش‌های فاضلاب هم اشاره می‌کند و می‌گوید: «تابلوهایی که از جنس آلومینیوم هستند جذابیت سرقت دارند که اکثرشان هم قدیمی هستند. البته از دوسال قبل تابلوهایی که نصب می‌شوند دیگر گالوانیزه هستند. متأسفانه بودجه کافی برای تعویض همه تابلوهای راهنمایی و رانندگی تهران نداریم. درپوش‌های فاضلاب هم که چدن هستند همیشه مورد توجه سارقان بوده و همکاران من در حوزه فنی و عمران از مدت ها قبل با جمع‌آوری این درپوش‌ها، دارند جنس کامپوزیت را که ارزش سرقت ندارد جایگزین می‌کنند.