سیاوش رضایی
خبرنگار
طی هفته‌های اخیر بازارهای مختلف در بستری از انتظارات تورمی و ترس با نوسان بالایی همراه شده است. از یک سو بازار سهام که درخشان‌ترین صعود تاریخی خود را تا اواسط مرداد ماه تجربه کرده بود، با افت و نوسان روبه‌رو شده است و از سوی دیگر بازارهایی چون ارز، طلا و بازارهای کالایی با صعود قیمتی همراه شده‌اند.
هم اکنون وارد فضایی شده‌ایم که بازار توجهی به اتفاقاتی که در حوزه تصمیم‌گیری می‌افتد، ندارد و اغلب مردم سعی می‌کنند تا ریال خود را به یک دارایی یا کالا تبدیل کنند، رخدادی که به نوسان بیشتر بازارها دامن زده. در واقع در کنار عوامل بنیادینی که شاخص بازارهای مختلف را دستخوش تغییر کرده، نگاه سرمایه‌گذاران نیز آن را تشدید کرده است.
واکنش بازار سهام به تصمیمات
دراین میان بازار سهام که طی یک‌سال اخیر به‌عنوان مهم‌ترین بازار خودنمایی می‌کند، آثار گسترده‌ای در اقتصاد ملی داشته است؛ چه آن زمان که روزانه صعود می‌کرد و چه هفته‌های اخیر که رو به نزول گذاشته است.
با وجودی که دولت سعی دارد تا به وعده خود درخصوص حمایت از بازار سرمایه عمل کند و در این باره تصمیمات بسیاری اتخاذ کرده، ولی همچنان سایه ترس براین بازار حاکم است. موج منفی که از دهه سوم مرداد ماه در این بازار ایجاد شد به حدی است که تصمیمات مهم اتخاذ شده را نیز زیرسایه برده و برهمین اساس اثرگذاری آن را محدود کرده است.
از روز 20 مرداد ماه امسال که ریزش شاخص بورس آغاز شد تا روز گذشته، شاخص کل بورس با افت 24 درصدی همراه شده است. برهمین اساس پس از این ریزش دولت در قالب شورای عالی بورس برای بازگرداندن آرامش به بازار سهام وارد عمل شد و با تصویب آیین‌نامه ثبات بخشی به بازارسرمایه و صیانت از حقوق سهامداران و سرمایه‌گذاران، تصمیمات متعددی گرفت که اگر این تصمیمات در شرایط معمولی گرفته می‌شد بورس را به پرواز درمی آورد. اما اکنون شرایط تفاوت دارد و حتی اخبار مثبت نیز مورد توجه قرار نمی‌گیرد.
شورای عالی بورس در روز 20 شهریور ماه به گمان رئیس سازمان بورس مصوبه‌ای تاریخی را به تصویب رساند که قرار است با حضور فعال بانک‌ها و همچنین انتشار اوراق تبعی، اسناد خزانه و بازارگردان‌ها، اعتماد به بازار سهام بازگردد.
در نخستین روز پس از تصویب این مصوبه شاخص کل بورس با رشد بیش از 27 هزار واحدی معادل 1.76 درصد واکنش نشان داد، این در حالی است که همچنان فشار عرضه ملموس بود. دیروز نیز با وجودی که بازار کار خود را مثبت آغاز کرد، اما از حدود ساعت 10صبح دوباره فشار عرضه و فروش باعث شد شاخص منفی شود، هرچند که از ساعت 12ظهر شاهد موج سوم در بازار بودیم، موجی که باعث شد قیمت برخی سهم‌های مهم در بازار مثبت شود.
روز گذشته در نهایت شاخص کل بورس با افت 5 هزار و 567 واحدی به یک میلیون و 578 هزار و 185 واحد رسید و 35 صدم درصد افت کرد. در مجموع پس از تصمیمات اخیر شورای عالی بورس که به بحث داغ محافل کارشناسی بدل شده، شاخص کل در مجموع 1.40 درصد افزایش یافته است. در حالی که شاخص کل در روز 19 شهریور و روز قبل از نشست شورای عالی بورس به یک میلیون و 556 هزار و 280 واحد رسیده بود، در روز شنبه یعنی 22 شهریور با رشد 27 هزار و 473 واحدی شاخص کل به یک میلیون و 583 هزار و 753واحد رسید. اما افت دیروز شاخص باعث شد پس از مصوبه شورای عالی بورس شاهد تأثیر 1.4 درصدی بر شاخص کل باشیم.
در مدت دو روزی که از مصوبه شورای عالی بورس می‌گذرد، ارزش بازار نیز با افزایش 1.57 درصدی همراه شده است. در روز 19 شهریور ارزش بازار بورس تهران به 5825 هزار میلیارد تومان رسیده بود که دیروز این رقم به 5917هزار میلیارد تومان رسید که حاکی از رشد 92هزار میلیارد تومانی این شاخص است.
در مجموع بازار سرمایه طی روزهای اخیر شاهد تقابل میان تصمیمات تصمیم سازان و نگاه آنها به بورس و اعتماد سهامداران به این بازار است که از 20 مرداد ماه دچار خدشه شد. هرچند طی روزهای اخیر برخی نمایندگان مجلس با انتقادات متعدد از مدیریت بازار سرمایه فضای روانی بازار را تحت تأثیر قرار داده بودند، اما پس از پایان جلسه غیرعلنی مجلس با وزیر اقتصاد و رئیس کل بانک مرکزی صدای واحدی از سوی رئیس مجلس به گوش رسید که از بازار سرمایه حمایت می‌کنیم.
رشد نوسان در بازار ارز
همزمان با نوسانی که دچار بازار سهام شده، در بازار ارز هم قیمت‌ها با سرعت بیشتری رو به افزایش گذاشته است. موضوعی که برخی تحلیلگران بخشی از آن را به‌دلیل نزولی شدن بورس و ورود نقدینگی به بازار ارز می‌دانند.
درحالی که روز گذشته نرخ دلار امریکا در صرافی‌های رسمی 23 هزار و 440 تومان و نرخ یورو به 27 هزار و 631 تومان افزایش یافت در بازار آزاد شاهد نرخ‌های به مراتب بالاتری بودیم به‌طوری که در این بازار دلار به 26 هزار و 400 تومان رسید. فاصله 3 هزار تومانی نرخ دلار رسمی با بازار آزاد خود به رشد بیشتر قیمت‌ها دامن زده است. با افزایش شکاف قیمتی میان این دو نرخ طی هفته‌های گذشته صفوف طولانی مقابل صرافی‌ها برای خرید ارز ایجاد شد چرا که اختلاف 2 هزار دلار سهمیه سالانه با بازار آزاد به بیش از 4 میلیون تومان می‌رسید، همان اختلافی که روز گذشته به 6 میلیون تومان رسید. اما با توقف فروش ارز در صرافی‌ها همچنان این اختلاف وجود دارد و برخی آن را به حساب تمام شدن ذخایر ارزی بانک مرکزی گذاشته‌اند، این درحالی است که بانک مرکزی اعتقاد دارد این اقدام برای مدیریت بازار و جلوگیری از فعالیت سفته بازان اتخاذ شده است.
23 شهریور ماه سال گذشته دلار امریکا در صرافی‌ها 11 هزار و 400 تومان قیمت داشت که در روز گذشته و پس از یک‌سال این نرخ با رشد 105 درصدی همراه شده است. از ابتدای سال‌جاری تاکنون نیز دلار با رشد بیش از 57 درصدی مواجه شده است. در آخرین روز سال گذشته دلار 14 هزار و 903 تومان قیمت داشت که دیروز به 23 هزار و 440 تومان رسید. از همان ابتدای سال‌جاری ارز میل زیادی برای افزایش داشت به‌طوری که در روز 16 فروردین وارد کانال 15 هزار تومان شد. در روز 21 اردیبهشت ماه نیز دلار کانال 16 هزار تومان را لمس کرد و چند روز بعد یعنی 28 اردیبهشت به کانال 17 هزار تومان رسید. در 27 خرداد ماه نیز دلار وارد کانال قیمتی 18 هزار تومان شد، اما بیشترین رشد نرخ ارز در تیرماه رقم خورد. در این ماه دلار سه کانال قیمتی جدید را تجربه کرد، در سوم تیر کانال 19، در14 تیر کانال 20 و در 21 تیر کانال 21 هزار تومان را تجربه کرد و اکنون نیز در کانال 23 هزار تومان به سر می‌برد.
طلا در تعقیب دلار
همواره بازار طلا دنباله‌روی ارز بوده با این تفاوت که در سال‌های اخیر به‌دلیل اقبال سرمایه‌گذاران، به‌طور معمول رشد نرخ طلا و سکه بیش از ارز بوده است.
برهمین اساس دیروز هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید به 12 میلیون و 710هزار تومان رسید که این نرخ با قیمت 4میلیون و 7هزار تومان 23 شهریور سال گذشته 217درصد رشد کرده است. درمقایسه با ابتدای سال‌جاری نیز شاهد رشد 110درصدی بهای سکه هستیم. در آخرین روز کاری سال گذشته سکه 6میلیون و 28 هزار تومان قیمت داشت. سکه نیز همچون ارز با سرعت بالایی کانال‌های قیمتی را فتح کرده است. درحالی که سکه کار خود را در سال‌جاری با کانال 6میلیون تومان آغاز کرده در 23 اردیبهشت وارد کانال 7 میلیون تومان شده است، اول‌تیر‌ماه نیز وارد کانال 8میلیون تومان و 10تیر به کانال 9میلیون تومان رسیده است. تا روز 28 تیر سکه کانال‌های قیمتی 10 و 11 میلیون تومان را هم تصاحب کرد.
طلای 18 عیارهم در یک‌سال اخیر رشد بالایی را تجربه کرده است. در حالی که بهای این نوع طلا در 23 شهریور سال گذشته 405 هزار و 200 تومان و در 28 اسفند سال گذشته 602 هزار و 600 تومان بود، دیروز بهای طلای 18 عیار به یک میلیون و 197 هزار تومان رسید.

محمدباقر قالیباف دیروز در آغاز جلسه علنی مجلس شورای اسلامی درباره محتوای جلسه غیرعلنی مجلس گفت: این جلسه که بیش از دو ساعت و نیم به طول انجامید، عمدتاً متمرکز بر بحث و مسائل حوزه بازار سرمایه و بورس بود.وی با بیان اینکه مجلس یازدهم مسائل اقتصادی را در اولویت قرار داده است، اظهار داشت: بویژه در روزهای اخیر فعالیت در حوزه بورس در کمیسیون‌های تخصصی و اقتصادی مجلس بررسی شد و نتیجه این شد که امروز با حضور وزیر امور اقتصادی و دارایی و رئیس کل بانک مرکزی جلسه‌ای برگزار شد. وی ادامه داد: مجلس شورای اسلامی مصمم است که بازار بورس و سرمایه را حمایت، تقویت و تثبیت کند و تلاش می‌کند نقدینگی در بازار بورس به سمت مسائل تولیدی حرکت کند و برای تکمیل پروژه‌های صنعتی، تجاری و کارخانجات و رونق تولید هدایت شود و حتماً از سرمایه و پول مردم در این حوزه صیانت شود؛ در این راستا کمک لازم را برای تثبیت بازار بورس انجام خواهیم داد. رئیس مجلس شورای اسلامی گفت: در دو هفته قبل بحث افزایش سرمایه از موضوعات مهم و جدی در مجلس بود که لایحه دو فوریتی دولت برای ثبت سهام بدون حق تقدم در طول چند روز تصویب و ابلاغ شد و این بسیار به عمق بخشی، تثبیت و هدایت و حفظ نقدینگی بورس و اموال مردم کمک می‌کند و مجلس در این زمینه هیچ کوتاهی ندارد و توجه جدی خود را در این باره بیشتر خواهد کرد. وی تأکید کرد: ما لازم است در حوزه بورس تصمیمات جدید را مورد توجه قرار دهیم که امروز این تصمیمات در مجلس گرفته شد و با همکاری وزیر امور اقتصادی و رئیس سازمان بورس و مجموعه شورای عالی بورس که –پنجشنبه جلسه داشتند- این کار را پیش ببریم؛ از موضوعات مهم بازارگردانی در بورس است که از دو طریق باید به آن توجه کنیم نخست متغیرهای بورس از جمله حجم مبنا، حداقل سفارش، ضریب اعتباری سهام در حساب کارگزاری‌ها سقف استفاده از اعتبار در بازار سرمایه که مجلس مصمم است در کارهای کارشناسی و نظارتی خود در بورس به آن توجه کند. رئیس مجلس شورای اسلامی ادامه داد: در مورد بازارگردانی امروز تصمیم گرفته شد و در بورس دنبال و اجرایی خواهد شد اینکه بخشی از شرکت‌های بورسی دولتی و حقوقی هستند که در اوج بازار درآمدهایی داشتند که بخشی از این درآمدها از بازار خارج و به این ترتیب از ظرفیت بورس کم شد؛ مجلس مصمم است  آن شرکت‌ها که به نوعی دولتی بوده یا مدیریت دولتی دارند مکلف هستند این وجوه را دومرتبه به بازار بورس بازگردانند و بازارگردانی در بورس به‌خوبی پیش رود و کسی در خارج از این موضوع مدیریت بورس را انجام ندهد. وی با بیان اینکه باید به ابزارهای پوشش ریسک و بیمه توجه کنیم، افزود: اختیارات فروش تبعی که در آنجا مطرح است از آن جمله است، زیان ناموجه را به منابع بیت‌المال وارد نکنیم ولی این کار را برای حفظ بورس انجام می‌دهیم و پیش خواهیم برد.وی خاطرنشان کرد: با اطمینان می‌گویم دولت و مجلس با جمع‌بندی که در صحن غیر‌علنی با حضور وزیر اقتصاد و رئیس بانک مرکزی و همچنین تصمیمات اتخاذ شده شورای عالی بورس در روز پنجشنبه، با نظارت مجلس و پیگیری مجلس و کمیسیون‌های اقتصادی انجام خواهیم داد و صبح روز دوشنبه اولین جلسه با حضور من، رؤسای کمیسیون‌ها، وزیر امور اقتصادی و رئیس بانک مرکزی تشکیل می‌شود و اینکار را پیگیری می‌کنیم و شاهد تحول در بازار بورس خواهیم بود.