هدی هاشمی
خبرنگار
وزیر آموزش و پرورش روزهای سخت و دشواری را سپری می‌کند. محسن حاجی میرزایی در شرایطی باید کمتر از یک ماه دیگر متفاوت‌ترین زنگ سال تحصیلی جدید مدارس را به صدا در آورد که خانواده‌ها سؤال‌های بسیاری از مسئولان آموزش و پرورش دارند. آنها از یک‌سو به خاطر شیوع بیماری کرونا نگران سلامت فرزندانشان در مدارس هستند و از سوی دیگر دغدغه درس و مشق دانش‌آموزانشان را دارند. در کنار همه اینها بررسی و تدوین سناریوهای آموزشی مدارس در سال تحصیلی جدید هم حالا دیگر دغدغه اصلی مسئولان آموزشی کشور شده است. البته همه این موضوعات در گفت‌و‌گوی خبرنگار «ایران» با وزیر آموزش و پرورش مورد بحث قرار گرفت. محسن حاجی میرزایی هفته گذشته در آستانه روز خبرنگار میهمان روزنامه ایران بود. در فرصتی که برای گفت‌وگو با او داشتیم تلاش کردیم تا بخشی از سؤالات و دغدغه‌های خانواده‌ها را با وزیر آموزش و پرورش در میان بگذاریم. اینکه زمان بازگشایی مدارس چه روزی است؟ آیا آموزش‌ها مجازی است یا حضوری؟ آیا از مشکلات خانواده برای ثبت‌نام در مدارس دولتی آگاه است؟  همین طور از دغدغه دانش‌آموزان پشت کنکوری پرسیدیم. از او درباره برنامه وزارت آموزش و پرورش برای دانش‌آموزان مناطق محروم سؤال کردیم و اینکه چه برنامه‌ای برای ساماندهی مدارس غیردولتی دارد که پول‌های کلانی از خانواده‌ها می‌گیرند و... در زیر گفت‌و‌گو را می‌خوانید:
 این روزها یکى از مهمترین دغدغه خانواده‌ها و دانش‌آموزان پشت کنکوری برگزاری آزمون سراسری دانشگاه‌ها است. همان‌طور که می‌دانید بسیاری از داوطلبان نگران سلامتشان در هنگام برگزاری این آزمون مهم علمی هستند و البته چند باری هم به خاطر شرایط حساس کشور کنکور به تعویق افتاد آقای وزیر درخواست اصلی داوطلبان این است که آیا مسئولان برگزار کننده می‌توانند به نحوه شایسته پروتکل‌های بهداشتی را اجرایی کنند و اینکه آیا با رعایت این پروتکل‌ها می‌توان تضمین داد که سلامت داوطلبان حفظ شود و نکته مهمتر اینکه می‌توانیم برگزاری کنکور را به تعویق بیندازیم؟
البته من موافق برگزاری کنکور در زمان خودش بودم. علت این موافقت این است که تعداد زیادی از دانش‌آموزان برای مدت طولانی خودشان را برای کنکور آماده کرده‌اند و هر چقدر این زمان با تأخیر مواجه شود ممکن است فشار بیشتری به داوطلبان به لحاظ روحی و روانی وارد شود. همچنین داوطلبان نمی‌توانند در یک مدت طولانی درس بخوانند. آنها نیاز به استراحت و آرامش دارند. موضوع دیگر این است که ما پیش‌بینی نمی‌کنیم در دو هفته بعد و یک ماه دیگر وضعیت از این روزهایی که در آن قرار داریم بهتر شده باشد. بنابراین باید کنکور برگزار شود. موضوع مهمتر رقابت داوطلبان برای رشته‌های خوب دانشگاه است. درست است که ٨٥ درصد از رشته محل‌های دانشگاهی ما بدون کنکور است اما برای آن تعداد دانشگاه‌هایی که رقابت برای شان وجود دارد نیازمند برگزاری کنکور هستیم که بتوانیم با یک روشی این رقابت را سازماندهی کنیم. ببینید در اینجا باید تأکید کنم که ما باید زندگی کردن با کرونا را یاد بگیریم. من و شما در حال کار کردن هستیم و سعی می کنیم پروتکل‌ها را هم رعایت کنیم جامعه باید یاد بگیرد که از خودش مراقبت کند ما نمی‌توانیم فارغ از فعالیت، کار و تلاش به انتظار روزی بنشینیم که همه چیز مرتب باشد. مصلحت این است که افراد پروتکل‌ها را رعایت کنند قطعاً مسئولان وزارت علوم و سازمان سنجش حداکثر تلاششان را می‌کنند که پروتکل‌ها رعایت شود. برگزار‌کنندگان هر کمکی که از ما بخواهند قطعاً مشارکت و همکاری می‌کنیم. وزارت آموزش و پرورش در ماه گذشته امتحانات نهایی را به صورت حضوری برگزار کرد. خوشبختانه با رعایت پروتکل‌ها این امتحان برگزار شد و مشکلی هم نداشتیم. در کنار این مسائل در اینجا می‌خواهم به‌طور خاص درباره کنکور صحبت کنم. اینکه اصولاً پدیده کنکور چه نوع پدیده‌ای است و آثارش روی نظام آموزشى ما چیست؟ اعتقادم بر این است که کنکور تأثیر مثبتی روی نظام آموزشی ما ندارد و به نوعی اهداف نظام آموزش و پرورش را متأثر و به گروگان می‌گیرد. در پایان ١٢ سال تحصیل دانش‌آموزان یک نظام ارزشیابی گذاشته‌ایم که تنها توانایی‌های محدودی را آزمایش می‌کند یعنی بخش مهمی از توانایی‌های دانش‌آموزان با تست سنجیده می‌شود این در حالی است که ما در طی دوره تحصیل از اهداف دیگری صحبت می کنیم که این اهداف ممکن است در کنکور جدی گرفته نشود. ما به دانش‌آموزان در پایان تحصیلاتشان دیپلم می‌دهیم. دیپلم یک مدرک است و افرادی که دیپلم می‌گیرند باید توانایی مشارکت در زندگی اجتماعی را داشته باشند نباید مسیری را دربرابر دانش‌آموزان قرار دهیم که برای بدست آوردن شغل و یک آینده روشن صرفا با شرکت در کنکور و قبولی در دانشگاه باشد. نباید نظام منزلت اجتماعی و اشتغال را بر پایه مدارک دانشگاهی استوار کنیم. جامعه به نیروی کار و نیروی ماهر نیازمند است. بنابراین باید تلاش کنیم که در دوره آموزشی ظرفیت‌های دانش‌آموزان را توسعه دهیم و در انتهای ١٢ سال در کنار کنکور باید صنعت هم مورد درخواست دانش‌آموز باشد. در این صورت است که کنکور از این جایگاهی که امروز دارد تنزل می کند.
 البته در این باره خیلی از کارشناسان تعلیم و تربیت گفتند که کرونا فرصتی است برای حذف کنکور. آیا شما هم با آنها هم نظرید و اینکه اعلام شد کنکور سراسری دانشگاه‌ها در ورزشگاه‌ها برگزار می‌شود برخی از داوطلبان گفتند تکلیف ما که در استان‌های جنوبی هستیم چیست؟ آنها گفتند چطور ممکن است در آب و هوای شرجی و گرم ٤ ساعت روی صندلی بنشینیم و امتحان  بدهیم تکلیف این داوطلبان چه می‌شود؟
پدیده کنکور راه حل سریع ندارد. ما باید به تدریج و با افزایش ظرفیت‌های مشاغل دیگر و توسعه مهارت‌های دانش‌آموزان زمینه اشتغال آنها را جز از مسیر دانشگاه فراهم کنیم تا متقاضیان کنکور کاهش پیدا کند. اما درباره پروتکل‌های کنکور مسئولیت برگزاری برعهده وزارت علوم و سازمان سنجش است. وزارت آموزش و پرورش مسئولیتی در برگزاری کنکور ندارد اگر جایی نیاز به کمک باشد حتماً کمک خواهیم کرد. این را بگویم که ورزشگاه‌ها تنها جاهایی نیستند که برای آزمون در نظر گرفته شده‌اند تعداد حوزه‌های امتحانی افزایش پیدا کرده است تا بتوانیم فاصله اجتماعی را رعایت کنیم. روزهای برگزاری آزمون بیشتر شده است به جای اینکه صبح و بعدازظهر باشد فقط صبح‌ها برگزار می‌شود. این اقدام باعث می‌شود که حوزه‌های امتحانی ضدعفونی شوند. فقط ورزشگاه‌ها نیستند در شهرهایی که سالن‌های متعددی وجود دارد و همین طور مدارسی که سالن‌های بزرگی دارند هم به پایگاه‌های برگزاری کنکور تبدیل می‌شوند.
 موضوع مهم دیگری که این روزها خانواده‌ها با آن مواجه هستند بحث ثبت نام دانش‌آموزان است. برخی از خانواده‌هایی که فرزندانشان در مدارس غیردولتی تحصیل می‌کردند پرونده دانش‌آموزانشان را از این مدارس گرفته‌اند و برای ثبت‌نام به مدارس دولتی بردند دلیل این خانواده‌ها هم این بود که به خاطر شرایط کرونا ممکن است آموزش‌ها مجازی باشد با این حال مدارس دولتی هم اعلام کرده اند ظرفیت لازم برای ثبت‌نام‌ها را ندارند برنامه شما در‌این‌باره چیست؟
کلاً سیاست آموزش و پرورش این است که کلاس‌ها را به صورت حضوری برگزار کند. در مدارس غیردولتی شاید به دلیل تعداد دانش‌آموزان ما بتوانیم فاصله اجتماعی را در این مدارس رعایت کنیم. بنابراین هر جایی که امکان رعایت فاصله وجود داشته باشد ما به صورت حضوری برگزار می‌کنیم. به مؤسسان مدارس غیردولتی گفتم اگر شرایط تغییر کند باید گزینه‌های پیشنهادی مدارس غیردولتی هم تغییر کند. با این حال اگر کلاس‌ها حضوری بود باید کیفیت به‌گونه‌ای عالی باشد اگر هم مجازی باید کیفیت به گونه‌ای باشد که خانواده‌ها با آرامش بتوانند در مدارس ثبت‌نام کنند. به خانواده‌های عزیز هم می‌گویم ما در برگزاری سال تحصیلی جدی هستیم. ما نمی‌توانیم منتظر روزهایی باشیم که قابل پیش‌بینی نیست و نمی‌دانیم شرایط چگونه می‌شود. به خانواده‌ها اطمینان می‌دهیم که مراقب سلامت بچه‌هایشان هستیم و تصمیماتی نخواهیم گرفت که این تصمیمات سلامت دانش‌آموزان را به خطر بیندازد. قطعاً با هماهنگی ستاد ملی مبارزه با کرونا تصمیم‌گیری خواهد شد.ما برای این سال تحصیلی وضعیت‌های متفاوت را پیش‌بینی کردیم البته این برنامه در صورت اجازه ستاد اجرایی خواهد شد و ستاد باید اجازه دهد که ما کلاس‌ها را حضوری یا غیر‌حضوری برگزار کنیم و اگر اجازه دهد که با تعداد کمتری برگزار کنیم حتماً این کار را خواهیم کرد. یکی از برنامه‌ها این است که دانش‌آموزان را در دو نوبت زوج و فرد به مدرسه بیاوریم و در جاهایی که اصلاً امکان حضور وجود ندارد از برنامه تلویزیونی و بسته‌های خودآموز استفاده می‌کنیم. ما خودمان را متعهد می‌دانیم که آموزش را برای تک تک دانش‌آموزان که ثبت نام می‌کنند ارائه دهیم البته رعایت سلامت آنها برای ما مهم است و اجازه نمی‌دهیم که سال تحصیلی دانش‌آموز ما تباه شود ما آموزش را تعطیل نمی‌کنیم.
 برنامه شما برای آن دسته از خانواده‌هایی که می‌خواهند فرزندانشان در مدارس دولتی حاضر شوند و مدرسه ظرفیت ندارد چیست؟
ما که نمی‌توانیم افراد را مجبور کنیم در مدارس دولتی یا در مدارس غیردولتی ثبت نام کنند. این انتخاب خانواده‌ها است و ما هم موظف هستیم که متناسب با مراجعه دانش‌آموزان از آنها استقبال کنیم این کار انجام می‌شود اگر در برخی از مناطق با تراکم دانش‌آموز روبه‌رو شویم باید تدابیر دیگری بیندیشیم.
از صحبت‌های شما این چنین برداشت می شود که سال تحصیلی از ١٥ شهریور ماه شروع می‌شود؟
بدون شک سال تحصیلی از ١٥ شهریور ماه آغاز می‌شود. اما کیفیت تحصیل متناسب با شرایطی است که ستاد ملی مقابله با کرونا اعلام می‌کند ما وضعیت‌های مختلف را پیش‌بینی کرده ایم و متناسب با آن وضعیت‌ها تدبیر اندیشیده‌ایم.
آقای حاجی میرزایی امسال با توجه به وضعیت کرونا و آموزش‌های مجازی مدارس غیردولتی افزایش ١٥ درصدی شهریه‌ها را داشته‌اند خیلی از خانواده‌ها این افزایش را عادلانه نمی‌دانند.
ببینید مدارس غیر دولتی یک شورا دارند که در آنجا برای قیمت‌ها تصمیم‌گیری می‌شود در این شورا هم یک رشدی را متناسب با رشدی که در سایر بخش‌ها اتفاق می‌افتد در نظر می گیرند. عمده هزینه های مدارس غیردولتی هزینه‌های مربوط به معلم است و این مدارس ترجیحشان این است که آموزش‌ها را با کیفیت لازم ارائه دهند.
 یکی از مسائل جدی غیرانتفاعی‌ها بحث نظارت بر عملکرد آنها است. باید قبول کنیم نظارت جدی بر عملکرد آنها نمی شود بسیاری از مدارس غیرانتفاعی پول‌های کلانی را از خانواده‌ها می‌گیرند و در همین بحث نظارت گفته می‌شود چون مدیران بالایی و میانی آموزش و پرورش مدرسه غیرانتفاعی دارند نظارت‌ها جدی نیست.
درباره این موضوع دو کار انجام شده است.گروهی را مأمور کردیم تا مصادیق تعارض منافع در آموزش و پرورش را شناسایی کنند این کار انجام شد و بر اساس این دستور کسانی که در حوزه‌ای تصمیم‌گیر هستند خودشان نباید ذینفع باشند و هیچ مشارکتی در این حوزه نباید داشته باشند برای این اقدام دو ماه زمان تعیین کردیم که این دو ماه در چند روز آینده تمام می‌شود. بنده قطعاً مراقبت می‌کنم که هیچ جایگاهی دارای تعارض منافع نباشد. درباره بررسی مدارس غیرانتفاعی و پول‌هایی که گرفته می‌شود شورایی در مدارس غیر‌دولتی با عنوان شورای نظارت که بر عملکرد مدارس وجود دارد که این شورا نظارت بر مدارس غیردولتی دارد. ما در همین سال ٧ مدرسه متخلف را شناسایی کردیم و اجازه فعالیت به این مدارس را ندادیم. ما حتی مدارسی را داریم که لغو امتیاز شدند مدارسی که یک ، دو و سه سال خدماتشان را تعدیل کردیم کاملاً بر نظارت مدارس غیر‌دولتی جدی هستیم.
آقای وزیر در روزهایی که مدارس به خاطر کرونا تعطیل شدند شما اپلیکیشن شاد را برای آموزش مجازی به دانش‌آموزان معرفی کردید در همان روزها انتقادهایی به شبکه شاد شد که این شبکه در مناطق محروم کارایی ندارد حالا بعد از گذشت ٥ ماه شما اعلام کردید که سه میلیون دانش‌آموز عضو شبکه شاد نیستند. در سال تحصیلی جدید برای این دانش‌آموزان چه برنامه‌ای دارید تا از چرخه آموزش خارج نشوند؟
ما با وضعیتی مواجه شدیم که یکباره مدارس تعطیل شدند و دانش‌آموزان امکان حضور در مدرسه را نداشتند در آن شرایط چه باید می‌کردیم؟ هیچ راه حل جامعی وجود نداشت که بتوانیم همه دانش‌آموزان را بدون مشکل تحت آموزش قرار دهیم. اگر دانش‌آموزان می‌توانستند به مدرسه بروند شاد مطرح نمی‌شد. وقتی نمی‌توانند در کلاس حاضر باشند باید با روش‌های دیگر آموزش را ادامه می‌دادیم. در فاصله یک ماه شبکه شاد طراحی شد و بیش از ١٤ میلیون نفر عضو شبکه شدند این شبکه برای ادامه آموزش یک راه حل بود و البته ٦٥ تا ٧٠ درصد مسأله ما را حل می‌کرد. در اینجا لازم است بگویم که نه در ایران، بلکه در هیچ کشور دیگری راه‌حل یکسانی برای آموزش همگانی مجازی وجود ندارد که کل دانش‌آموزان را با آن بتوانیم پوشش دهیم. ایران هم که یک جغرافیای پهناوری دارد. بیش از ١١٠ هزار مدرسه داریم که در سراسر ایران پراکنده هستند و هر‌کدام از این مدارس هم شرایط خاص خودشان را دارند ما از طریق شاد این امکان را فراهم کردیم که ارتباط بین معلمان با دانش‌آموزانشان برقرار شود. برای آن دسته از دانش‌آموزانی که دسترسی ندارند دو اقدام را انجام دادیم اول اینکه تعدادشان را کاهش دهیم. به چه طریق این تعداد کاهش پیدا می‌کند؟ از این طریق که ما در مناطق کم‌جمعیت کلاس‌ها را به صورت حضوری برگزار می‌کنیم. ٣٥ درصد از مدارس ما زیر ٥٠ دانش‌آموز دارند. بنابراین تعداد دانش‌آموزانی که در یک کلاس هستند را می‌توان با رعایت پروتکل‌ها کنار هم قرار داد بنابراین در سال تحصیلی جدید کلاس‌های کم جمعیت را تشکیل می‌دهیم . وقتی کلاس‌ها حضوری باشد عملاً دانش‌آموزان از شبکه شاد بی‌نیاز می شوند. از سوی دیگر با نهادهای حمایتی صحبت کردیم که برای دانش‌آموزان تبلت و یا گوشی تهیه کنند. در برخی از مناطقی که امکان برگزاری حضوری کلاس‌ها وجود ندارد تبلت و گوشی ارائه می‌کنیم. علاوه بر این در مناطقی که اینترنت نباشد ما از طریق تولید بسته‌های آموزشی به صورت خودآموز آموزش را انجام می‌دهیم. از آموزش تلویزیونی کمک می‌گیریم از ١٥ شهریور همه دوره‌های تحصیلی از طریق تلویزیون پخش خواهد شد. به طریق مختلف تلاش می‌کنیم حتی یک دانش‌آموز از آموزش عقب نماند.
علی‌رغم تلاش‌هایی که آموزش و پرورش برای تحصیل دانش‌آموزان کرده اما زیرساخت‌های آموزش مجازی در سال تحصیلی گذشته فراهم نبود. امسال آیا مشکل زیرساخت‌ها حل شده است؟
مسأله، زیرساخت‌های فنی شبکه شاد بود که مسئولیتش برعهده ما است و سعی کردیم مشکلات را برطرف کنیم. خب در سال تحصیلی قبل ٤ خدمت روی شبکه شاد انجام می‌شد که برای سال تحصیلی جدید به ١١ خدمت رسیده است تا شروع سال تحصیلی این خدمات متنوع عرضه خواهد شد. مثلاً امکان حضور و غیاب، امکان تکلیف دادن و تکلیف گرفتن، امکان آزمون گرفتن، امکان ارتباط زنده دانش‌آموز با معلم و برعکس همه این خدمات برقرار خواهد شد. از نظر فنی شبکه شاد روز به روز و هفته به هفته کامل‌تر و کارآمدتر خواهد شد اما بخشی از آن مربوط می‌شود به بستر اینترنت کشور که وزارت ارتباطات تلاش بسیاری کرده است. تا الان طبق اعلام وزارت ارتباطات ٩٠ درصد مناطق روستایی ما دسترسی به شبکه ملی ارتباطات را دارند و برای بقیه هم اقدام خواهیم کرد البته خواستیم که سرعت اینترنت مورد نیاز و پهنای باند هم بیشتر شود.
 در بحث دانش‌آموزی موضوع بسیار مهم افزایش آسیب‌های اجتماعی در مدارس است. در طول سال تحصیلی خبرهای تلخی از دانش‌آموزان می‌شنویم؛ اینکه ناامیدی بین دانش‌آموزان هم افزایش پیدا کرده. آقای وزیر منتقدان می‌گویند پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی در مدارس رها شده است وکسی هم جرأت ورود به این بحث را ندارد. بفرمایید مدیران شما در این بخش چه کارهایی انجام می‌دهند؟
به نکته بسیار مهمی اشاره کردید واقعیت آسیب‌های اجتماعی واقعیت تلخی است که باید حتماً بررسی شود. آموزش و پرورش با کمک تعدادی از دستگاه‌ها یک طرحی را به عنوان نظام مراقبت اجتماعی طراحی کرده است که در این طرح دانش‌آموزان را تحت غربالگری قرار می‌دهد. دانش‌آموزانی که در معرض آسیب‌ها هستند شناسایی می‌شوند و به نهادهای امدادی معرفی می شوند اگر دانش‌آموزی در معرض اعتیاد باشد از طریق مجموعه‌های مسئول پیگیری می‌شود اگر نیاز به حمایت‌های اجتماعی داشته باشد از طریق بهزیستی و کمیته امداد کارش پیگیری می‌شود. برنامه جدی ما در آموزش و پرورش اجرای نظام مراقبت‌های اجتماعی است. البته این کار آغاز شده و به تدریج به همه مدارس می‌رسد. اصولاً امید به آینده مهمترین سرمایه جامعه است که برای تحرک و پویایی، جامعه به آن نیاز دارد و ما هم مسئولیت داریم که امید را در ذهن و فکر دانش‌آموزان تقویت کنیم و قطعاً برنامه‌های آموزشی و پرورشی و فرهنگی ما چنین مسئولیتی را دنبال می‌کند.
در رابطه با رتبه‌بندی، دولت اقداماتی را انجام داد اما همچنان معلمان انتظار دارند که این لایحه به مجلس برود آیا شما این لایحه را آماده کردید؟
ما لایحه رتبه‌بندی را برای معلمان اجرا کردیم و در قانون هم تأکید شده که دولت مکلف است نظام رتبه‌بندی را اجرا کند که این اقدام انجام شد باید بگویم که افزایش حقوق فرهنگیان شاید در 10 سال اخیر بی‌سابقه بوده است البته نمی‌خواهم بگویم که این افزایش‌ها خیلی زیاد بوده است چون شرایط تورمی است اما در مقایسه با گذشته اتفاق‌های خوبی در ارتباط با حقوق فرهنگیان افتاده است و دولت کمک‌های خیلی خوبی را به فرهنگیان کرده است البته برخی از نمایندگان مجلس هم متقاضی تدوین لایحه‌ای جداگانه برای رتبه‌بندی هستند که پیگیری می‌شود اگر ما الزام قانونی داشته باشیم حتماً این کار را می‌کنیم.
در ارتباط با بحث فرهنگیان مسأله بیمه تسهیلاتی که شما ارائه می‌دهید بسیار مهم است. همان‌طور که می‌دانید معلمان مشکلات معیشتی بسیاری دارند درست است که افزایش حقوق داشته‌اند اما با توجه به شرایط اقتصادی این افزایش چندان به چشم نمی‌آید شما تاکنون برای پرداخت تسهیلات به معلمان چه کردید؟
درباره بیمه تکمیلی درمان فرهنگیان یک اقدام مهم و چند تغییر جدی داشتیم مثلاً قبلاً زمانی که افراد هزینه‌ای را می‌پرداختند برای گرفتن هزینه‌ها زمان طولانی سپری می شد و ما این زمان را به کمتر از یک هفته کاهش دادیم و فکر می‌کنم هم‌اکنون هزینه‌ها را افراد به روز دریافت می‌کنند. نکته دوم این است که خدمات پزشکی را افزایش دادیم. تعداد مراکز ارائه خدمات را هم افزایش دادیم. برای تسهیلات مسکن هم گفتیم اگر هر فرهنگی خانه ندارد و قبلاً از تسهیلات مسکن استفاده نکرده می‌تواند متقاضی مسکن باشد. تاکنون ٣٢٠ هزار نفر ثبت‌نام کردند که از این تعداد ٧٥ هزار نفر توسط وزارت راه و شهرسازی تأیید شدند که از خدمات مسکن استفاده نکردند. درباره ساخت مسکن بگویم در مناطقی که زمین داریم خودمان زمین می‌دهیم و درجایی که زمین نداشته باشیم وزارت راه و شهرسازی زمین در اختیار ما می‌گذارد و سعی می‌کنیم زمین فرهنگیان رایگان باشد تا بتوانند خانه‌های ارزانتری را بسازند زمین حدود ٢٠ هزار نفر از متقاضان معلوم شده است و امیداوریم تا اسفند ماه به این افراد خانه بدهیم.
 سال تحصیلی گذشته موضوع حذف مشاهیر و نویسندگان در کتاب ادبیات واکنش معلمان را به همراه داشته است و البته کتاب تاریخ هم با تغییرات بسیاری مواجه شد. شما وعده دادید به این موضوع رسیدگی کنید. بفرمایید در سال تحصیلی بعد آیا حذفیات وارد کتاب‌های درسی می‌شود؟
من به‌طور کامل این موضوع را تکذیب می‌کنم چون هیچ حذفیاتی در کتاب‌ها انجام نشده است و عبارت حذف مشاهیر از کتاب‌های درسی واقعیت ندارد. ببینید ما قبلاً یک نظام جدید آموزشی داشتیم که الان این نظام تغییر کرده است و کتاب‌ها در این نظام تغییر پیدا کرده‌اند. در نظامی که دانش‌آموزان آموزش می‌بینند تدوین کتاب‌ها از اهداف مصوب تبعیت می‌کند و در اهداف مصوب مهم این است که محتوایی که تناسب دارد با آن هدف انتخاب شود این چنین نیست که یک نویسنده‌ای یا یک شاعری یا یک قهرمانی از تاریخ و ادبیات حذف شود ممکن است از این درس حذف شود و در درس دیگر باشد. از این شعر حذف شود و در شعر دیگر باشد. اینها هیچ جهت‌گیری سیاسی ندارد البته این را هم بگویم این اتفاق در زمان من نیفتاده است به‌طور کلی کتاب ‌های درسی در طول این سال‌ها تغییر کرده است.
 آقای وزیر با توجه به اینکه امسال آموزش مجازی داریم شرایط ثبت نام اتباع در مدارس به چه صورت است؟ آماری دارید که چه تعداد از اتباع در سال تحصیلی جدید در مدارس ثبت‌نام کرده‌اند؟
هم‌اکنون بیش از ٥٠٠ هزار نفر از اتباع کشورهای دیگر در مدارس کشور تحصیل می‌کنند و تمایز مهمش در این است که این دانش‌آموزان در کنار بچه‌های ایرانی تحصیل می‌کنند ما دانش‌آموزان اتباع را جدا نکردیم در برخی مدارس جنوبی تهران تعداد اتباع مدرسه بیشتر از دانش‌آموزان ایرانی بوده است. حتی یکی از مدارسی که خودم سر زدم مدیر مدرسه کارهای مهمی برای تغذیه رایگان آنها و کمک‌های معیشتی به خانواده آنها می‌کرد. یعنی حضور در مدرسه تنها بستری برای آموزش نیست بلکه دانش‌آموزان اتباع کمک هایی هم دریافت می‌کنند. مدیران مدارس برای این دانش‌آموزان کفش و لباس تهیه می‌کنند و هر روز هم تغذیه می‌دهند. ما بدون هیچ محدودیتی امسال هم آموزش را در اختیار اتباع کشورهای دیگری که در ایران زندگی می‌کنند قرار می‌دهیم. شاید یکی از گلایه‌های ما این است که کمیساریای بین‌المللی باید از این دانش‌آموزان حمایت کند برخی از کشورها تعداد کمی از این دانش‌آموزان را تحت پوشش قرار می‌دهند اما خدمات بهتری هم دریافت می‌کنند ما درخواستمان این است که حالا که وارد فضای مجازی شده ایم و آموزش‌ها را مجازی ارائه می‌دهیم کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل بیاید و برای همه این دانش‌آموزانی که مربوط به همه کشورها هستند تبلت مناسب تهیه کند ما حتی برای واردات اینها هم دچار مشکل هستیم متأسفانه نه تنها تحریم مسائل اقتصادی را در برگرفته بلکه بهداشت، سلامت و آموزش ما را هم تحت تأثیر قرار داده است. بنابراین ما این آموزش را به اتباع می‌دهیم و در هر شرایطی هم این آموزش ادامه دارد. اما وقتی که آموزش به سمت آموزش‌های غیرحضوری می‌رود و موضوع دسترسی به تبلت مطرح می‌شود محرومترین‌ها بیشتر آسیب می‌بینند و اینکه احتمالاً ترک‌تحصیل در این اقشار بیشتر است برای محافظت از تحصیل این دانش‌آموزان درخواست می‌کنم مجموعه سازمان‌های بین‌المللی کمک کنند.

امیرعباس میرزاخانی
 معاون رسانه روابط ‌عمومی وزارت آموزش و پرورش
بدون تردید یکی از چالش‌های مشترک جوامع در دوران پاندمی کرونا تداوم فرآیند یاددهی – یادگیری است و به همین سبب در کشورهای مختلف تلاش شد تا با مدیریت بحران که پیشگیری و مقابله با آن تاکنون به نتیجه قابل استفاده‌ای برای همگان منجر نشده است، سناریوهای ممکن برای بازگشایی مدارس و تداوم فرآیند آموزش برنامه‌ریزی و اجرا شود.
در این میان وزارت آموزش و پرورش با کمترین زمان و با مدیریت بهنگام، توانست با همکاری رسانه ملی و تلاش شبانه روزی متخصصان فنی و راه‌اندازی شبکه آموزشی دانش‌آموزان «شاد» در فضای مجازی، خلأهای ایجاد شده در فرآیند تعلیم و تربیت پس از تعطیلی مراکز آموزشی را تا حدودی حل و فصل کند و خوشبختانه سال تحصیلی با مقبولیت مطلوب و مشارکت  دانش‌آموزان و معلمان به پایان رسید. اما نباید از این غافل بمانیم که با توجه به اینکه هنوز راه حل تثبیت شده‌ای برای درمان کرونا وجود ندارد، سال تحصیلی آینده بر خلاف سال‌های گذشته، بازگشایی و شروعی عادی نخواهد داشت و آموزش و پرورش باید با سناریویی ترکیبی از آموزش‌ها به استقبال سال تحصیلی جدید برود. شروع سال تحصیلی جدید در کشور ما بر اساس مصوبه مجلس شورای اسلامی اول مهر است اما با توجه به آنکه بسیاری از دانش‌آموزان فرصت یادگیری بخش کوتاهی از مطالب را در سال تحصیلی گذشته از دست دادند و نمی‌توان برای جبران این وضعیت تا پاییز آینده منتظر ماند، بازگشایی زودتر از زمان معمول پیش‌بینی شده است.
براساس نظر متخصصان و مسئولان ستاد ملی مقابله با کرونا احتمال ورود موج جدید ویروس کرونا و همزمانی آن با ویروس آنفلوانزا در کشور ممکن است شروع سال تحصیلی جدید را با مشکلاتی فراتر از قبل مواجه کند و مدارس نتوانند پذیرای تمام دانش آموزان باشند، در نتیجه لازم است یک برنامه مشخص برای دانش‌آموزان در مناطق مختلف کشور مبتنی بر یافته‌های آماری و میزان شیوع ویروس کرونا تدوین شود که نیازهای آموزشی، اجتماعی و منطقه‌ای دانش آموزان را مورد متوجه قرار دهد. مطمئناً در سال تحصیلی جدید تلاش می‌شود برقراری کلاس‌ها با رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی و چینش خاص نیمکت‌ها همراه باشد، امکان تهویه صحیح فضاهای آموزشی فراهم و برنامه مناسبی برای پاکسازی و ضدعفونی دوره‌ای این فضاها تدوین و اجرایی شود. بی تردید مقابله با شرایط غیرمعمول مستلزم تغییرات برنامه‌ریزی شده است به همین منظور آموزش و پرورش با درک شرایط خانواده‌ها و پاندمی کرونا در کشور و همچنین اقدامات دولت و وزارت بهداشت در این خصوص و ضرورت حاکمیتی بودن امر آموزش، ترکیبی از آموزش‌های تلویزیونی، سامانه «شاد» و بسته‌های آموزشی را بنا به مقتضیات به دانش‌آموزان ارائه کرده است. به گونه‌ای که این سناریو باید بتواند دربرگیرنده راهکارهایی برای مقابله با نابرابری‌های آموزشی ناشی از شرایط آموزش در ایام کرونا بوده و پیامدهای ناگوار آن کمترین آسیب و افت را به دانش‌آموزان مناطق محروم وارد کند. آموزش و پرورش در نظر دارد تا حداقل با سه سناریو به استقبال بازگشایی مدارس در سال تحصیلی جدید برود. بر اساس تصمیم‌های اتخاذ شده، برقراری کلاس و آموزش در مناطق قرمز صرفاً به‌ صورت مجازی و از طریق شبکه  «شاد» و آموزش‌های تلویزیونی، در مناطق زرد به‌ صورت ترکیبی و تلفیقی از شیوه آموزش مجازی و حضوری و با تصمیم‌گیری شورای مدرسه و در مناطق سفید به‌صورت حضوری است.
در این زمینه باید برحسب نیاز دانش آموزان به موارد آموزشی، علمی و اجتماعی از شیوه آموزشی مناسب استفاده کرد. ممکن است بنا به ضرورت نیاز باشد تا تعداد دانش آموزان حاضر در کلاس‌ها کاهش یابد و این وضعیت، فرصت مناسبی را برای گروه بندی دانش آموزان بر اساس روش‌های آموزشی مناسب فراهم می‌کند. درصدی از دانش آموزان کشور برحسب موقعیت‌های جغرافیایی در مناطقی هستند که امکان دسترسی به آموزش‌های تلویزیونی و شبکه‌های مجازی را ندارند و لازم است انتظارات ما از یادگیری دانش آموزان و نحوه ارزیابی آنها مورد بازبینی قرار گیرد.
از جمله این مناطق؛ مناطق حاشیه‌ای شهرهای بزرگ و غالباً محروم، روستاهای مناطق صعب‌العبور و فاقد امکانات فنی اینترنت و عشایری است که وزارت ‌آموزش و پرورش برای آموزش دانش آموزان در این مناطق، تهیه بسته‌های آموزشی، استفاده از ظرفیت راهبران آموزشی و نوعی از آموزش بر مبنای شایستگی را پیش بینی کرده است که علاوه بر مقابله با پیامدهای تعطیلی مدارس، موجب کاهش تفاوت‌های آموزشی ناشی از جایگاه اقتصادی و اجتماعی در بین دانش آموزان می‌شود.
در این زمینه لازم است تا بخش‌های مختلف دولت شرایط را برای بهره‌مندی از امکاناتی مانند اینترنت، تهیه گوشی‌های هوشمند و همچنین بهبود وضعیت بهداشت جسمی و روانی، سکونت، تغذیه مناسب و سایر نیازهای اولیه ضروری دانش آموزان ارتقا دهند تا این موضوع بتواند موجب افزایش حداکثری ظرفیت یادگیری در دانش آموزان و تمرکز معلمان بر آموزش شود.
آنچه مسلم است نقش مهم و تأثیرگذار مشارکت و همراهی خانواده‌ها در امر آموزش دانش آموزان است. با توجه به آنکه براساس نظر متخصصین ستاد ملی مقابله با کرونا این بیماری ادامه دارد و فصل پاییز شرایط را سخت‌تر خواهد کرد؛ والدین می‌توانند با مشارکت خود نظام‌ آموزشی را در ارائه آموزش‌های با کیفیت و ثمر بخش کمک کنند.
در این میان وزارت آموزش و پرورش تلاش می‌کند تا با ارائه آموزش‌های تلویزیونی، تقویت و بروزرسانی سامانه «شاد» و ارتقای آن از یک پیام رسان عادی به یک مدرسه تعاملی مجازی و همچنین ارائه بسته‌های آموزشی ویژه مناطق خاص در آغاز سال تحصیلی، فرصت دسترسی برابر آموزش را برای همه دانش آموزان فراهم کند و تحقق این امر به مشارکت همه جانبه بخش‌های مختلف دولت نیازمند است تا در این شرایط، نظام آموزشی کشور بتواند در بستری امن و آرام وظایف اصلی خود را به سرانجام برساند.