ندا سیجانی
خبرنگار
‌ساعت نزدیک به 11 صبح است. خیابان «شهریار» دیگر حال و هوای خوب گذشته را ندارد و روزهای پایانی اردیبهشت ماه را هم درسکوت خبری به سرمی‌برد، نه ازاجرای سابق کنسرت‌ها خبری است و نه از برنامه‌های تئاتر. تنها هفته‌ای یک بار به همت بنیاد رودکی کنسرت آنلاینی بر صحنه ماندگار تالار وحدت اجرا می‌شود و بعد از آن بازهم سکوت است و سکوت....و این بار قراراست همایون شجریان در تاریخ چهارم خرداد ماه و همزمان با عید سعید فطر دیداری با مخاطبانش تازه کند. فرزند خلف استاد محمدرضا شجریان و میراث‌دار اخلاق و هنرخانواده بزرگ شجریان همچون پدرش از «همنوا با بم» تا به امروز همیشه پیشگام و همقدم با مردم سرزمینش بوده و هست؛ از آن روزگار که نوید کنسرت خیابانی را سر داد تا این روزها که تصمیم دارد در روزهای خانه‌نشینی مردم، همنوا با آنها نغمه‌های همایونی خود را این بار بر فراز فضای مجازی به گوش عاشقانش برساند... زمان تمرین فرا رسیده و اعضای ارکستر مجلسی تهران با چهره‌های ماسک‌زده بر سر صندلی‌های خود قرار گرفته‌اند، ارکستری با حضور 35 نوازنده از سازهای زهی گرفته تا سازهای بادی و کوبه‌ای. قطعه نخست تمرین «هوای گریه» است با شعری ازسیمین بهبهانی و به آهنگسازی محمد جواد ضرابیان. اثری که بی‌ارتباط با حال و هوای امروز دنیا نیست: «نه چشم دل به سویی نه باده در سبویی، که تر کنم گلویی به یاد آشنا من.. ستاره‌ها نهفته درآسمان ابری... دلم گرفته‌ای دوست هوای گریه با من ...هوای گریه با من...» همایون نگاهش را بر صندلی‌های خالی سالن تالار وحدت دوخته است، قدیمی‌ترین سالن پایتخت، که این روزها را بدون حضور هواداران و مخاطبانش سر می‌کند.... صدای آرشه‌ها آغازگر اجرای ارکستر است که با نوای نی همراه شده و همایون شجریان به یاد روزهای تلخی که گذشت و به دلگرمی خانواده‌های داغدار این قطعه را می‌خواند وجمله به جمله این اشعار را به زیبایی بیان می‌کند... نوبت به «غریبانه» رسید: «بگردید، بگردید، در این خانه بگردید در این خانه غریبند، غریبند غریبانه بگردید...» و بعد از آن «ای عاشقان»، «با ستاره‌ها»، «حاصل عمر» و «افسونگر» و پایان تمرین روز دوم ارکستر مجلسی تهران در روز سه‌شنبه 30 اردیبهشت ماه بود و البته روز نخستی است که همایون شجریان در همراهی با ارکستر حضور دارد. خواننده نام آشنا و برجسته موسیقی ایران. همایون امروز(31 اردیبهشت) 44 ساله می‌شود و اعضای ارکستر به استقبال زاد روز تولد او رفته‌اند و میلادش را تبریک گفته‌اند. ارکسترمجلسی تهران به رهبری بردیا کیارس در تازه‌ترین اجرای خود تجربه دیگری را با همایون شجریان روی صحنه خواهد برد. این ارکستر سال 92 هم با منتخبی از آلبوم‌های «نسیم وصل» و با «ستاره‌ها» به آهنگسازی و تنظیم محمدجواد ضرابیان و سینا جهان‌ آبادی این اجرا را در برج میلاد تهران برگزار کرده است اما این بار به دلیل فضای متفاوت کاری و زمان در نظر گرفته شده تغییراتی در کنداکتور این کنسرت رخ داده است. بردیا کیارس رهبر این ارکستر از همان ابتدای تمرین، با رفتاری مؤدبانه و جملاتی صمیمی، فضای پرنشاطی را برای اعضای ارکستر به وجود آورد. او در گفت‌و‌گو با «ایران» ایده شکل‌گیری این کنسرت را پیشنهاد آقای شجریان عنوان کرد و در ادامه افزود: برپایی اجرای آنلاین در کشورمان با یک سری از محدودیت‌ها همراه است، بنابراین تلاش کردیم حتی خودمان هم تا حد ممکن ملزوماتی  را که توجه به آنان به مردم گوشزد می‌شود رعایت کنیم. از جمله اینکه در اجرای آنلاین مردم شاهد حضور اعضای ارکستر به فاصله زیادی از یکدیگر خواهند بود؛ اتفاقی که پیش از این در اجراهای عادی هرگز رخ نداده است.البته رعایت این پروتکل‌ها مشکلات متعددی را برای نوازندگان ایجاد می‌کند. از همین رو ناچار به تمرینات بیشتری هستیم تا از این طریق اعضای گروه قادر به تطبیق خود با شرایط جدید باشند؛ آن هم در شرایطی که اغلب هنرمندان حاضر در ارکستر سال‌هاست به نوازندگی در شرایط عادی عادت کرده‌اند و به‌طور قطع این مسأله مشکلی جدی برای آنان خواهد بود، اما تلاش کردیم برنامه‌ریزی‌های‌مان به گونه‌ای باشد که مردم شاهد اجرایی به بهترین نحو ممکن باشند. او در پاسخ به این سؤال که رعایت این ملزومات در تعداد اعضای ارکستر چقدر تأثیر‌گذار بوده بیان کرد: البته که بی‌تأثیر نبوده و ناچار به کاهش تعداد اعضای ارکستر شده‌ایم وگرنه تعداد اعضا در ارکستر مجلسی بیشتر از این بود. او در ادامه در مورد محدودیت‌های اجرای آنلاین در مقایسه با کار صحنه‌ای و افت کیفی کارها پاسخ داد: سطح کیفی کار برای من اجرا‌کننده که تفاوتی ایجاد نمی‌کند، منتها کیفیت صدا مسأله‌ای است که تا حد بسیاری به هنر صدابردار بازمی‌گردد و کار صدابردار اهمیت بسیاری پیدا می‌کند. کیارس درباره انتخاب قطعات و تفاوت آن نسبت به اجرای سال 92 گفت: بنا بر ضرورت اجرای کنسرت در یک ساعت، ناچار به حذف برخی قطعات شدیم با این حال تقریباً همان قطعات و آلبومی که اشاره کردید اجرا خواهد شد.‌


همایون شجریان در گفت و گو با «ایران»:
کنسرت‌ آنلاین بخشی از فعالیت این روزهاست

برپایی کنسرت‌های آنلاین، ایده تازه‌ای نیست و هنرمندان بسیاری دست به عرضه اجراهای خود به این شیوه زده‌اند آنچنان که می‌بینیم کنسرت‌های آنلاین بخشی از فعالیت این روزهای آنان شده است. استفاده از فضای مجازی راهی است که هنرمندان از طریق آن در دوره فعلی قرنطینه با مردم ارتباط برقرار می‌کنند و این شیوه‌ای است برای آنکه چه به طریق دیداری و چه شنیداری در خدمت مردم عزیزمان باشیم. البته این شیوه اجرا، نیازمند رعایت یکسری ملزومات خاص و متفاوت از اجراهای صحنه‌ای است؛ جمع کردن اعضای ارکستر و اینکه دوستان با این تعداد زیاد قادر به همراهی و حضور در اجرا باشند از جمله مسائلی است که موفق به انجام آن شدیم. در همین رابطه اپراتور ایرانسل هم پیشقدم شد و در فراهم آوردن بستر این کار همراهی‌مان کرد؛ حتی دوستان تالار وحدت هم کمک کردند و سالنی برای تمرین و اجرا در اختیارمان گذاشتند. همه عوامل، از بردیا کیارس، رهبر ارکستر گرفته تا دیگر هنرمندان حاضر برای عملی ساختن هرچه بهتر این تصمیم دست به‌کار شدند تا ما در نهایت قادر به اجرای این کنسرت شویم و به شکل آنلاین چهارم خرداد ماه در خدمت مردم باشیم.

سید مجتبی حسینی، معاون امور هنری در حاشیه تماشای تمرین اجرای ارکستر مجلسی تهران (سه‌شنبه 30 اردیبهشت ماه) با بردیا کیارس و همایون شجریان گفت‌و‌گو کرد و زادروز همایون شجریان را تبریک گفت. حسینی در گفت‌و‌گویی کوتاه با «ایران» در خصوص برپایی کنسرت‌های آنلاین و برنامه‌های معاونت هنری توضیحاتی ارائه کرد که در ادامه می‌خوانید:
برپایی کنسرت‌های آنلاین از جمله اتفاقاتی است که تحت تأثیر شرایط فعلی شاهد آن هستیم؛ در همین رابطه معاونت هنری برنامه دیگری هم در دست دارد؟
مسأله اصلی این است که برنامه‌ریزی‌های پیش روی ما باید منطبق بر شرایط حاکم در سطح ملی باشد. کسی علاقه‌مند به تعطیلی هیچ یک از فعالیت‌های فرهنگی- هنری نیست، اما نگرانی از گسترش بیشتر بیماری کرونا و از سویی ضرورت‌هایی که برای حفظ سلامت مردم باید رعایت شود منجر به محدود شدن فعالیت‌های این حوزه‌ها شد و تعطیلی موقت برنامه‌های هنری را به‌دنبال داشت. بنابراین شرایط، استفاده از بهترین تدبیرهای ممکن به طریقی که سلامت مردم را هم به‌دنبال داشته باشد، ضروری است. وضعیت به‌گونه‌ای نیست که بتوان گفت به‌طور مشخص از چه زمانی فعالیت‌های
فرهنگی- هنری به روال قبل خود بازمی‌گردند. شرایط عمومی کشور مرتب از سوی ستاد ملی مقابله با کرونا رصد می‌شود، طی جلسات متعددی پیشنهادهایی برای فعالیت‌های هنری در زمانی که اجرای برنامه‌ها ممکن باشد، تدوین و ارائه شده است. از همین رو اگر روند بیماری کرونا نزولی شود و با شهرهای سفید بیشتری در جغرافیای کشورمان روبه‌رو شویم و پیشنهاداتی که ارائه شده از سوی ستاد مقابله با کرونا تصویب شود و این ستاد درباره آغاز فعالیت‌های هنری تصمیم بگیرد، به مرور برنامه‌های این حوزه‌ها به روال سابق و عادی بازمی‌گردد.
نظرتان درباره برپایی کنسرت‌های آنلاین در شرایطی که به تشریح بخشی از آن پرداختید چیست، بویژه که با استقبال خوبی از سوی مردم روبه‌رو شده‌اند و حالا هم قرار به برگزاری کنسرتی از سوی همایون شجریان گذاشته شده؟
ویروس کرونا حرکت را برای بهره‌گیری منطقی‌تر از فضای مجازی سرعت داده است. آنچنان که انتقال فعالیت‌ها و برنامه‌ها و آثار هنری در فضای مجازی در این مدت افزایش یافته است. در این بین هنرمندان هم تلاش کرده‌اند تا از این امکان استفاده بهتری کنند که از جمله این اقدامات می‌توان به حضور داوطلبانه آنان در این میدان و همچنین اجراهای آنلاین موسیقی اشاره کرد، اقداماتی که گامی مثبت برای تقویت روحیه مردم در مواجهه با این بیماری به شمار می‌آیند. هر چند که با محدودیت‌هایی جدی در این زمینه روبه‌رو هستیم. از جمله مشکلاتی که در ارتباط با مسائل مرتبط با فضای مجازی داریم که منجر به کاهش سرعت تبادل اطلاعات‌مان می‌شود. با این حال تا به امروز چندین کنسرت و نمایش به این شکل عرضه شده‌اند که با استقبال نسبتاً خوبی هم از سوی مردم روبه‌رو شدند. این استقبال عمومی گویای آن است که می‌توان از فضای مجازی در این زمینه استفاده کرد و می‌توان ویژگی‌ها، ضرورت‌ها و شرایط اجراهای آنلاین و انتشار آثار هنری را دراین دوره که یک تجربه خاص در تعطیلی فعالیت‌های هنری است از جنبه‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی بررسی کرد.
اجرای صحنه‌ای کنسرت‌ها بعد از عید فطر آغاز می‌شود؟
‌این مسأله به نظر و ابلاغ دستور ستاد ملی مقابله با کرونا بستگی دارد.
در صورت بازگشت کنسرت‌ها به اجرای صحنه‌ای، برپاکنندگان کنسرت‌ها ملزم به رعایت برخی پروتکل‌های بهداشتی از جمله فاصله بیشتر میان صندلی‌ها خواهند شد، تأثیر این مسأله بر افزایش هزینه بلیت‌ها چقدر است؟
در جلسات متعددی که میان مدیر کل موسیقی و دست اندرکاران موسیقی و مجامع صنفی و سالن‌ها برگزار شده است، درباره این موضوع بحث شده تا اینکه رعایت ضرورت‌های شرایط فعلی به افزایش قیمت‌ها منجر نشود.‌