پیگیری‌ها درباره ابعاد مختلف پرونده ترور دانشمند صنعت دفاعی و هسته‌ای کشور ادامه دارد. سخنگوی دولت از شناسایی افرادی که در ترور شهید محسن فخری‌زاده با وارد کردن ابزار و تجهیزات دخالت داشتند، توسط وزارت اطلاعات خبر داد. به‌گزارش ایسنا، علی ربیعی، در ارتباط تلفنی با یک برنامه تلویزیونی در پاسخ به این پرسش که آیا وزارت اطلاعات به سرنخی در مورد ترور شهید فخری‌زاده رسیده است، گفت: در این زمینه شورای عالی امنیت ملی قبلاً اطلاع‌رسانی کرده است.
وزارت اطلاعات با تلاش‌هایی که داشت، متوجه تحرکاتی شده بودند و روی منطقه هم تقریباً تسلط پیدا کرده بودند. وزارت اطلاعات کسانی را که وسیله آورده بودند و از تکنولوژی‌هایی استفاده کرده‌ بودند، شناسایی کرده است.وی افزود: البته نظام اطلاعاتی ما خوشبختانه عقب نمانده بوده، برای اینکه ما چند سالی است که هشدار می‌دادیم و ممکن بود اتفاقی هم نیفتد، حالا میان این هشدارها و واکنش سریع و افرادی که باید این واکنش‌ها را انتقال دهند باعث تأخیر شده است و الان هم موضوع را دنبال می‌کنند و همه ابعاد آن بررسی می‌شود و زمانی که قطعی شود، واکنش متقابل طراحی خواهد شد.
روز گذشته همچنین حجت‌الاسلام منتظری دادستان کل کشور در دیدار با خانواده شهید محسن فخری‌زاده از تشکیل کارگروهی ویژه در قوه قضائیه برای پیگیری پرونده این ترور خبر داد و گفت که دستگاه قضا بزودی به پرونده و ابعاد ترور شهید فخری‌زاده در ابعاد ملی و بین‌المللی رسیدگی خواهد کرد.
آیت‌الله جنتی، دبیر شورای نگهبان نیز در جلسه دیروز شورا با تأکید بر اینکه انبوهی از شاگردان شهید فخری‌زاده مسیر او را ادامه می‌دهند، تأکید کرد: باید تربیت انسان‌های فاضل و متخصص ادامه پیدا کند و البته از جان آنها نیز بشدت مراقبت و حفاظت شود.  همچنین سید یوسف مولایی یکی از فرماندهان سپاه پاسداران با اشاره به روایات مختلف از نحوه ترور و شهادت این دانشمند علوم دفاعی و هسته‌ای کشورگفت: جزئیات شهادت، از سوی شورای عالی امنیت ملی به‌عنوان تنها منبع این امر، در حال بررسی است و تا چند روز آینده واقعیات آن از سوی دبیر یا سخنگوی شورای عالی امنیت ملی، تشریح و ابهامات آن روشن می‌شود. گفتنی است که روز گذشته در ادامه محکومیت این اقدام از سوی مقام‌های کشورهای مختلف، وزارت امورخارجه کره جنوبی نیز ترور این دانشمند برجسته کشورمان را اقدامی مجرمانه توصیف و تأکید کرد که این کارهیچ کمکی به برقراری صلح و ثبات در منطقه نمی‌کند. کشورهای دیگر از جمله سریلانکا، بلژیک، عراق و ارمنستان این ترور را محکوم کردند.

گروه جهان/  آنگلا مرکل در اجلاس دیجیتال دولت فدرال آلمان، با اشاره به احیای اقتصادی در کشورهایی مثل چین و کره‌جنوبی، اعلام کرد، ویروس کرونا می‌تواند توازن اقتصادی جهان را به نفع آسیا تغییر دهد.
به‌گزارش خبرگزاری رویترز، صدراعظم آلمان پس‌از اظهارات وزیر بهداشت این کشور که خبر داد کار واکسیناسیون آلمانی‌ها از ژانویه آغاز خواهد شد، با ستایش مردم چین و کره‌جنوبی که با ماسک و پیروی از قوانین قرنطینه بدون کوچک‌ترین اعتراضی به دولت‌های خود کمک کردند تا با کرونا جنگیده و آن را شکست دهند، گفت: «همه‌گیری کرونا آسیب اقتصادی زیادی به ما زد. من معتقدم، اینگونه اقدامات باعث پیشبرد مبارزه با کرونا می‌شود.» وی با این حال تأکید کرد: «ما نمی‌خواهیم مانند چین دست به کنترل مردم خود بزنیم یا آنها را مجبور به این اقدامات کنیم. اما معتقدیم که آلمانی‌ها باید متناسب با پیشرفت‌های فناوری خود تلاش کنند.»
آنگلا مرکل درحالی آینده اقتصاد جهان را در دستان آسیا پیش‌بینی کرد که ماه گذشته پلیس آلمان برای پراکنده کردن هزاران معترض خشمگین از ادامه تعطیلی‌های کرونایی در برلین به خودروهای آب پاش و اسپری فلفل متوسل شد. آلمان به‌دلیل واکنش به اولین موج ویروس کرونا در بهار امسال مورد ستایش گسترده‌ای در جهان و خود این کشور قرار گرفت، اما با شروع موج دوم کرونا در اروپا و از جمله آلمان که از ماه گذشته آغاز شده است، اعتراض‌های آلمانی‌ها به سیاست‌های سختگیرانه دولت در این خصوص بالا گرفت. آلمانی‌ها که حالا جیب خود را خالی‌تر از همیشه می‌بینند، دیگر تحمل ادامه محدودیت‌های کرونایی را که به اقتصاد خانواده‌های آلمانی آسیب زیادی وارد می‌کند، ندارند. این در حالی است که دیروز آمارهای سایت «ورلد مترز» نشان می‌داد، بیش از یک میلیون آلمانی به ویروس کرونا مبتلا شده‌اند و تاکنون 17 هزار و 500 نفر نیز براثر کووید19 جان خود را از دست داده‌اند.
به‌گزارش ایرنا، در حالی که همه‌گیری کرونا در شرق آسیا بخوبی کنترل شده و اقتصاد کشورهای این منطقه به آرامی در حال بازگشت به حال عادی است، کشورهای اروپایی با موج سهمگین دیگری از این همه‌گیری دست به گریبان بوده و ناچار به تشدید محدودیت‌های کرونایی هستند، اقدامی که بیش از هر چیز به اقتصاد آنها لطمه وارد می‌کند. از همین رو ماه‌هاست که محققان اقتصادی در تلاشند میزان این آسیب و سرعت آن را تخمین زده و به سؤالاتی مانند این که رکود اقتصادی چقدر به اقتصاد کشورها ضربه می‌زند و وضعیت با چه سرعتی به سطح قبل از بحران کرونا می‌رسد، پاسخ دهند. با این حال پیش‌بینی‌ها با توجه به فراز و نشیب تعداد آلودگی‌ها و اقدامات سیاسی، در نوسان بود. به‌عنوان مثال در آلمان پیش‌بینی‌های فعلی به‌طور یکسان نشان می‌دهد که اقتصاد این کشور مجبور خواهد شد با رکودی بیشتر نسبت به اوایل تابستان روبه‌رو شود. برخی محققان اقتصادی حتی تخمین می‌زنند که رشد اقتصادی در سال‌جاری کمتر از بحران مالی سال ۲۰۰۹ باشد.
این در حالی است که طبق گزارش مشترک صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی که اواسط تابستان منتشر شد، در سال ۲۰۲۴ چین بزرگ‌ترین اقتصاد دنیا خواهد بود و در میان پنج اقتصاد بزرگ دنیا به استثنای امریکا که جایگاه دوم را دارد، بقیه کشورها در قاره آسیا خواهند بود. صندوق بین‌المللی پول بر این باور است در سال ۲۰۲۴، آسیا گوی قدرت را از اقتصادهای اروپایی خواهد ربود.در همین حال سناریوی تهدیدآمیز برگزیت بدون توافق و عواقب احتمالی اختلافات تجاری بین‌المللی نیز از خطراتی است که اقتصاد اروپا را تضعیف می‌کند. «تیمو ولمرهاوزر» مدیر یک مؤسسه اقتصادی تأکید می‌کند که عدم اطمینان در پیش‌بینی‌ها بسیار زیاد است. همانگونه که «تورستن اشمیت» مدیر مؤسسه تحقیقات اقتصادی لایب نیتس (RWI) می‌گوید روند بعدی همه‌گیری کرونا، بزرگترین عامل عدم اطمینان برای توسعه اقتصادی به شمار می‌رود.

سیاوش رضایی
 خبرنگار
 روزگذشته لایحه بودجه سال آینده سه روز زودتر از موعد قانونی یعنی 15 آذرماه به مجلس تقدیم شد تا آخرین بودجه تدوینی دولت دوازدهم وارد مراحل تصویب شود. همان‌گونه که پیش‌بینی می‌شد این لایحه از جنبه‌های مختلف تفاوت‌های اساسی با سال گذشته دارد. تحمیل خسارت‌های ناشی از کرونا و توجه ویژه دولت به حمایت از اقشار آسیب‌پذیر باعث شده است تا هزینه‌های جاری که بیش از 70 درصد آن را حقوق و دستمزد و امور رفاهی تشکیل می‌دهد، رشد کند.
لایحه بودجه 1400 با سقف ۲۴۳۵ هزارمیلیارد تومان به مجلس رفت که درمقایسه با قانون بودجه امسال با 2026 هزار میلیارد تومان 20 درصد رشد داشته است از این رقم 1561 هزار میلیارد تومان بودجه شرکت‌های دولتی و 929 هزار میلیارد تومان بودجه عمومی کشور است. به عبارت دیگر 64 درصد از بودجه کل کشور مربوط به شرکت‌های دولتی و 36 درصد بودجه عمومی می‌شود.
دولت در بخش منابع ۸۴۱ هزار میلیارد تومان منابع عمومی پیش‌بینی کرده است که با اضافه شدن 88 هزار میلیارد تومان درآمد اختصاصی در مجموع به ۹۲۹ هزار میلیارد تومان بودجه عمومی می‌رسد. منابع عمومی دولت شامل درآمدها (مالیات و سایر درآمدها) با ۳۱۷ هزار میلیارد تومان، واگذاری دارایی سرمایه‌ای (فروش نفت و فرآورده‌های آن و...) ۲۲۵ هزار میلیارد تومان و واگذاری دارایی مالی ۲۹۸ هزار میلیارد تومان است. منابع عمومی دولت به همراه ۸۸ هزار میلیارد تومان درآمدهای اختصاصی مجموع بودجه عمومی با ۹۲۹ هزار میلیارد تومان را تشکیل می‌دهد که با بودجه شرکت‌های دولتی که ۱۵۶۱ هزار میلیارد تومان پیشنهاد شده سقف بودجه به ۲۴۳۵ هزار میلیارد تومان می‌رسد. اما در بخش مصارف هزینه‌های جاری (عمدتاً حقوق و دستمزد) ۶۳۷ هزار میلیارد تومان، بودجه عمرانی ۱۰۴ هزار میلیارد تومان و تملک دارایی مالی ۱۰۰ هزار میلیارد تومان مجموع منابع عمومی را تشکیل می‌دهد که همراه با هزینه از محل درآمد اختصاصی مجموعه مصارف عمومی به۹۲۹ هزار میلیارد تومان می‌رسد. رشد بودجه عمومی دولت در سال ۱۴۰۰ نسبت به سال ۱۳۹۹ معادل ۴۳ درصد و رشد بودجه شرکت‌های دولتی، بانک‌ها و مؤسسات انتفاعی وابسته به ۸.۷ درصد است. نسبت بودجه عمومی دولت به تولید ناخالص داخلی در سال ۱۳۹۹ معادل ۱۷ درصد است که در سال ۱۴۰۰ به ۲۲ درصد افزایش می‌یابد. درآمدهای لایحه بودجه ۱۴۰۰ با افزایش حدود ۱۰ درصد از حدود ۲۸۸.۸ هزار میلیارد تومان در سال ۱۳۹۹ به حدود ۳۱۷.۶ هزار میلیارد تومان می‌رسد. حدود ۷۸ درصد از درآمدها را درآمدهای مالیاتی و ۲۲ درصد را سایر درآمدها تشکیل می‌دهد که نسبت به ارقام مشابه سال‌جاری به ترتیب افزایشی معادل ۲۱ و کاهشی معادل ۱۷ درصد دارند. اعتبارات هزینه‌ای سال ۱۴۰۰ نیز معادل ۶۳۷ هزار میلیارد تومان برآورد شده است که رشدی معادل ۴۶ درصد را نسبت به رقم مصوب سال ۱۳۹۹ نشان می‌دهد.
درآمد ۱۹۹ هزار میلیارد تومانی صادرات نفت
یکی از مهمترین بخش‌های بودجه سال آینده مربوط به درآمدهای نفتی می‌شود که نسبت به بودجه امسال افزایش قابل توجهی داشته است. درواقع دولت با توجه به تغییر شرایط بین‌المللی و همچنین استفاده از ظرفیت‌های داخلی نزدیک به 200 هزار میلیارد تومان برای فروش نفت پیش‌بینی کرده است.
بر این اساس، درآمد ایران از محل صادرات نفت، میعانات گازی و گاز در لایحه بودجه سال ۱۴۰۰، بیش از ۱۹۹ هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده که این رقم در بودجه سال‌جاری حدود ۴۷ هزار میلیارد تومان است که نشان‌دهنده رشدی ۳۲۳ درصدی درآمدهای ایران از محل صادرات نفت است. با این حال چنانچه منابع دولت از محل صادرات نفت، میعانات گازی و خالص صادرات گاز در سال ۱۴۰۰ کمتر از سقف ۱۹۹ هزار میلیارد تومان تعیین شده باشد، به دولت اجازه داده می‌شود با رعایت قانون نسبت به تأمین مابه‌التفاوت حاصل شده از منابع حساب ذخیره ارزی اقدام کند. همچنین در صورت تحقق درآمد مازاد بر سقف ۱۹۹ هزار میلیارد تومان، ‌درآمد حاصله بر اساس قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور به حساب ذخیره ارزی واریز خواهد شد. در بودجه سال‌جاری قیمت فروش هر بشکه نفت 50 دلار و نرخ محاسباتی ارز نیز 4 هزار و 200 تومان درنظر گرفته شده بود که این ارقام در بودجه سال آینده برای نفت به 40 دلار و برای دلار به 11 هزار و 500 تومان رسیده است.
سهم ۷۰ هزار میلیارد تومانی پیش فروش نفت
بر اساس لایحه بودجه ۱۴۰۰، ‌دولت پیش‌بینی کرده که در سال آینده ۷۰ هزار میلیارد تومان نفت را به شیوه ارزی و ریالی پیش فروش کند. بنابر لایحه بودجه سال ۱۴۰۰، به دولت اجازه داده می‌شود تا نسبت به پیش فروش نفت (ریال - ارزی) با اولویت پیش فروش داخلی یا انتشار اوراق مالی اسلامی اقدام و منابع حاصل را واریز کند. سهم شرکت ملی نفت ایران (۱۴.۵ درصد) مطابق این قانون از محل پیش‌فروش نفت به حساب آن شرکت واریز می‌شود و در صورت عدم تحقق منابع ۱۹۹ هزار میلیارد تومانی از محل صادرات نفت، میعانات گازی و خالص صادرات گاز، به همان میزان به سقف این پیش فروش اضافه خواهد شد.
سهم ۲۰ درصدی صندوق توسعه ملی از درآمدهای نفتی
بر اساس بودجه سال ۱۴۰۰، سهم صندوق توسعه ملی از درآمد حاصل از صادرات نفت و میعانات گازی و خالص صادرات گاز ۲۰ درصد خواهد بود. در تبصره یک ماده واحده لایحه بودجه سال ۱۴۰۰، سهم صندوق توسعه ملی از درآمدهای نفتی ۲۰ درصد تعیین شده است. سال گذشته نیز سهم این صندوق از درآمدهای نفتی ۲۰ درصد بود. البته در لایحه بودجه سال ۱۴۰۰، مابه‌التفاوت سهم ۲۰ درصد تعیین شده تا سهم قانونی ۳۸ درصد صندوق توسعه ملی به عنوان بدهی دولت و وام تلقی می‌شود. بازپرداخت آن به صندوق نیز از طریق سازوکاری خواهد بود که هیأت امنای صندوق توسعه ملی مشخص می‌کند.
سهم بودجه عمرانی
دولت در لایحه خود برای بودجه طرح‌های عمرانی 104 هزار میلیارد تومان درنظر گرفته است که این رقم نسبت به رقم 87 هزار میلیارد تومان سال‌جاری حدود 20 هزار میلیارد تومان رشد نشان می‌دهد. رقم ۱۰۴ هزار میلیارد تومانی که برای پروژه‌های عمرانی در سال آینده در نظر گرفته شده حدود یک هشتم منابع عمومی دولت است. با این حال برای کمک به اتمام طرح‌های عمرانی نیمه تمام که تعداد آنها به 70 هزار طرح می‌رسد، علاوه بر اعتباراتی که به صورت ویژه برای این منظور لحاظ می‌شود، اعتباراتی نیز از محل بودجه شرکت‌های دولتی و همچنین فاینانس خارجی جذب شده تخصیص داده می‌شود که درنهایت عدد بزرگتری را به دست می‌دهد.
فاینانس ۳۰ میلیارد دلاری برای طرح‌های دولتی و غیردولتی
بر همین اساس دولت اجازه دارد از فاینانس 30 میلیارد دلاری برای طرح‌های دولتی و غیردولتی استفاده کند. طبق جزئیات لایحه بودجه 1400 و با توجه به رعایت بند الف ماده 4 قانون برنامه ششم توسعه در سال 1400 سقف تسهیلات تأمین مالی خارجی (فاینانس) برای طرح‌های دولتی و غیردولتی علاوه بر باقیمانده سهمیه سال‌های قبل، معادل ریالی 30 میلیارد دلار تعیین می‌شود.
در مواردی که استفاده از تسهیلات مالی خارجی منوط به تضمین دولت جمهوری اسلامی ایران مبنی بر بازپرداخت ارز و هزینه تسهیلات مالی اخذ شده از منابع بانک‌های کارگزار خارجی و بانک‌ها و مؤسسات مالی بین‌المللی باشد، وزیر امور اقتصاد مجاز است پس از تصویب هیأت وزیران به نمایندگی از طرف دولت ضمانتنامه‌های کلی و یا اختصاصی را حداکثر ظرف یک ماه صادر و یا اختیار امضای آن را با تصویب هیأت وزیران به مقام مسئول ذیربط تفویض کند.
طرح‌های بخش‌های خصوصی، تعاونی‌ها، نهادهای عمومی غیردولتی و شرکت‌های دانش‌بنیان و مؤسسات شرکت‌های تابع قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا هم با سپردن تضمین‌های لازم به بانک‌های عامل می‌توانند از آن تسهیلات استفاده کنند.
دولت سال آینده ۲۴۷ هزار میلیارد مالیات می‌گیرد
طبق پیش‌بینی‌های صورت گرفته در سال آینده درآمدهای مالیاتی کشور به 247 هزار میلیارد تومان می‌رسد. در لایحه بودجه سال بعد ۳۱۷ هزار میلیارد تومان درآمد پیش‌بینی شده که بیش از ۲۴۷ هزار میلیارد تومان را درآمدهای مالیاتی تشکیل می‌دهد. این در حالی است که در سال‌جاری رقم درآمدهای مالیاتی در لایحه ۱۹۵ هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده بود که در ادامه در مصوبه تا حدودی افزایش داشت. با این حال درآمدهای مالیاتی بیش از 20 درصد رشد داشته است.
توزیع 73 هزار میلیارد تومان یارانه نقدی و حمایتی
دولت در لایحه بودجه سال آینده پرداخت 42.8 هزار میلیارد تومان یارانه نقدی و غیرنقدی خانوار و ۳۱ هزار میلیارد تومان برای طرح حمایت معیشتی خانوار پیش‌بینی کرد. در تبصره ۱۴ لایحه بودجه ۱۴۰۰ که به قانون هدفمند کردن یارانه‌ها اختصاص دارد، در مجموع 267 هزار میلیارد تومان برای این بخش پیش‌بینی شده است. جمع مصارف هدفمندی یارانه‌ها 188 هزار میلیارد تومان است که همچون گذشته در ۱۴ محور پرداخت می‌شود. البته دولت در بودجه پیشنهادی خود در کنار پرداخت یارانه به تولید و اشتغال، حمایت از کسب و کارهای آسیب دیده از کرونا و حمل و نقل ریلی را هم‌ مورد توجه قرار داده است. در هشتمین لایحه بودجه پیشنهادی دولت «تدبیر و امید»، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مکلف شد با استفاده از همه بانک‌های اطلاعاتی که در اختیار دارد سه دهک بالای درآمدی را شناسایی و حذف کند. در این تبصره آمده است که منابع حاصل از اصلاح قیمت بنزین نسبت به قیمت قبل از سهمیه‌بندی در سال ۹۸، مشمول عوارض و مالیات بر ارزش افزوده و سهم ۱۴.۵ درصد شرکت ملی نفت ایران است. همچنین در لایحه بودجه سال آینده، دولت سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها را مکلف کرده امکان ثبت‌نام برای افرادی که موفق به ثبت‌نام برای بهره‌مندی از یارانه نشده‌اند را فراهم کند. دولت به سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها اجازه داده در صورت محقق نشدن منابع پیش‌بینی شده، معادل کسری منابع، اوراق مالی اسلامی با تضمین خود منتشر کند تا مصارف موضوع یارانه نقدی، کمک حمایت معیشتی خانوارها و برنامه کاهش فقر مطلق دچار وقفه نشود.
وزارت امور اقتصادی و دارایی به نیابت از این سازمان، مسئول انتشار اوراق مالی مربوط به این بند است. آیین‌نامه اجرایی این بند به پیشنهاد سازمان برنامه و بودجه کشور و با همکاری وزارتخانه‌های امور اقتصادی و دارایی، نفت، نیرو و تعاون، کار و رفاه اجتماعی تهیه می‌شود و به تصویب هیأت وزیران می‌رسد.
بودجه مسکنی ۵.۵ هزار میلیاردی دولت
بر اساس بند ب تبصره 4 لایحه بودجه سال آینده دولت می‌تواند از محل فروش اراضی یا منابع داخلی دستگاه‌های مربوطه وزارت راه و شهرسازی پنج هزار و 500 میلیارد تومان را به طرح‌های مسکنی مسکن مهر برنامه اقدام ملی مسکن و نوسازی بافت فرسوده اختصاص دهد.
طبق لایحه بودجه 1400 وزارت راه و شهرسازی از منابع شرکت مادرتخصصی عمران شهرهای جدید، سازمان ملی زمین و مسکن و شرکت بازآفرینی شهری می‌تواند تا 20 هزار میلیاد ریال از محل منابع داخلی یا تهاتر اراضی و املاک و اراضی متعلق به شرکت‌های فوق را به قیمت کارشناسی و یا فروش از طریق مزایده مشروط با حفظ کاربری بعد از واگذاری با سازوکار گردش خزانه صرف اجرای طرح‌های مذکور کند.
وام ازدواج ۵۰ میلیون تومان دست نخورد
در لایحه پیشنهادی بودجه سال آینده، وام ازدواج در مقایسه با امسال تغییری نکرده و همان ۵۰ میلیون تومان اعلام شده است. براساس پیشنهاد دولت برای حمایت از ازدواج جوانان، بانک مرکزی موظف است از محل پس‌انداز و جاری قرض‌الحسنه نظام بانکی، تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج به زوج‌هایی که تاریخ عقد آنها بعد از فروردین‌ماه سال ۱۳۹۷ است و تاکنون وام ازدواج نگرفته‌اند با اولویت نخست پرداخت کند. بر این اساس، تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج برای هر یک از زوج‌ها در سال آینده ۵۰ میلیون تومان با دوره بازپرداخت هفت ساله و با اخذ یک ضامن معتبر و سفته اجرایی می‌شود.
عوارض خروج از کشور در سال آینده
در سال ۱۴۰۰ عوارض خروج از کشور برای هر نفر ۲۶۴ هزار تومان خواهد بود. در لایحه بودجه سال آینده پیش‌بینی شده که عوارض برای هر نفر ۲۶۴ هزار تومان باشد. عوارض خروج زائران حج تمتع و عمره ۱۳۲ هزار تومان است. اما در صورت خروج برای بار دوم عوارض به میزان ۵۰ درصد و در سفرهای سوم یا بیشتر تا ۱۰۰ درصد افزایش خواهد یافت.
همچنین عوارض خروج زائران عتبات عالیات در خروج هوایی ۴۵ هزار تومان و خروج زمینی و دریایی ۱۵ هزار تومان پیش‌بینی شده است. زائران اربعین نیز در زمان خروج از مرزهای زمینی و به مقصد عراق از پرداخت عوارض خروج معاف هستند. در سال‌جاری در لایحه ۲۶۴ هزار میلیارد تومان برای خروج از کشور پیش‌بینی شده بود و در سال گذشته این رقم به ۲۲۰ هزار میلیارد تومان می‌رسید.

گروه سیاسی/ رئیس جمهوری روز گذشته در نشست هیأت دولت، خلاصه مواضع، بررسی‌ها و جمع‌بندی اعضای هیأت وزیران از مصوبه هسته‌ای سه‌شنبه گذشته مجلس شورای اسلامی را اینطور بیان کرد: «دولت با مصوبه (مجلس) موافق نیست و آن را برای روند فعالیت‌های دیپلماتیک مضر می‌داند.» آنچه حسن روحانی به صورت کلی بیان کرد، در پایان این نشست، از سوی اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهوری و محمود واعظی رئیس دفتر رئیس جمهوری به تفصیل تشریح شد. مطابق این اظهارات، مخالفت دولت با این مصوبه چند وجه دارد؛ نخستین دلیل مخالفت که شاید مهم‌تر از سایر موارد باشد، تغییر ریل مسأله مذاکرات هسته‌ای است، آن هم در شرایطی که با تغییر دولت در امریکا، روزنه‌های امیدبخش برای حل مسأله و رفع فشارهای حداکثری بر ملت ایران پدیدار شده است. دلیل دیگر مخالفت، دخالت در حوزه اجرا و اختیارات دولت و نیز نادیده گرفتن بار مالی این مصوبه برای دولت است. زاویه دیگر، آنطور که جهانگیری اشاره کرد، این واقعیت است که سیاستگذاری کلان و راهبردی برای مسأله هسته‌ای در شورای عالی امنیت ملی اتخاذ شده است و دولت یا وزارت خارجه، تنها مجری این سیاست‌ها بوده‌اند، اما نمایندگان با مصوبه سه‌شنبه خود، این حق را انحصاراً به خود تفویض کردند. یک محور مشترک در این اظهارات هم تأکید بر این نکته بود، حالا که بعد از 3 سال مقاومت مردم در برابر تحریم‌ها روزنه‌هایی برای رفع تحریم به وجود آمده، چرا مجلسی‌ها روی خوش نشان نمی‌دهند و راه دیگری می‌روند؟
مصوبه سه‌شنبه نمایندگان اگر چه «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها» نام دارد، اما کارشناسان با ارزیابی جزئیات آن معتقدند اساساً شرایط مسأله هسته‌ای و تحریم‌ها را به قبل از 92 باز می‌گرداند و حتی احتمال ایجاد اجماع جهانی و بازگشت قطعنامه‌های شورای امنیت علیه ایران هم وجود دارد.
یا آنچنان که علی ربیعی، سخنگوی دولت گفته این مصوبه زمینه‌ساز دائمی شدن تحریم‌ها می‌شود نه لغو آنها. محور اصلی این مصوبه که از آن به عنوان زمینه خروج ایران از برجام یاد می‌شود، موظف شدن سازمان انرژی اتمی به تولید اورانیوم با غنای 20 درصد و ذخیره‌سازی سالانه 120 کیلوگرم از این نوع اورانیوم و توقف اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی است. این مصوبه از آنجا که دوفوریتی بود، شورای نگهبان هم بلافاصله نظر خود درباره آن را اعلام کرد و ایرادی را وارد دانست که نمایندگان دیروز آن را اصلاح کردند. بدین ترتیب که فرصت یک‌ماهه به طرف‌های برجام برای انجام تعهدات خود به 2 ماه تبدیل شد و بعد از این مدت اگر تعهدات انجام نشود، دولت موظف است اجرای پروتکل الحاقی را متوقف کند.  در نهایت بعد ‌از این اصلاح، شورای نگهبان هم مصوبه مجلس را تأیید کرد و احمدامیرآبادی عضو هیأت رئیسه به فارس گفت که رئیس مجلس طی نامه‌ای به رئیس‌جمهوری قانون اقدام راهبردی برای رفع تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران را جهت اجرا، ابلاغ کرده است.
جزئیات دلایل مخالفت دولت از زبان جهانگیری
در پایان نشست دولت اسحاق جهانگیری با حضور در جمع خبرنگاران، جزئیات بیشتری از دلایل مخالفت هیأت وزیران با این مصوبه ارائه کرد.
به گزارش ایرنا، او با اشاره به اینکه مطابق تدبیر رهبر انقلاب مدیریت مسأله هسته‌ای به شورای عالی امنیت ملی واگذار شده و از اصلی‌ترین مسائل امنیت ملی کشور است، اظهار کرد: حتی دولت هم در حد گزارش‌هایی که اعضای دولت حاضر در شورای عالی امنیت ملی ارائه می‌کردند، در جریان قرار می‌گرفتند و دولت هم در تصمیم‌گیری دخالتی نمی‌کرد که بتواند مدیریت واحد باشد. معاون اول رئیس جمهوری با بیان اینکه همه مصوبات شورای عالی امنیت ملی بعد از تأیید رهبر انقلاب لازم‌الاجرا می‌شوند، ادامه داد: به نظر ما ورود مجلس به این موضوع به مصلحت نیست.
او با اشاره به فشار حداکثری امریکا و اینکه ملت ایران با بزرگواری و مقاومت خود، فرصتی در اختیار مسئولان قرار داد تا فشار حداکثری را به شکست بکشانند، اضافه کرد: اکنون راهبرد فشار حداکثری به بن‌بست رسیده و ما نباید در چنین مقطعی مدیریت هسته‌ای را تغییر بدهیم، چرا که تغییر مدیریت هسته‌ای در چنین شرایطی می‌تواند فشار زیادی به کشور وارد کند. جهانگیری با بیان اینکه رئیس جمهوری، وزیر خارجه و رئیس سازمان انرژی اتمی به عنوان قوه مجریه اختیاراتی دارند، اظهار کرد: قانونگذاری حق مجلس است، اما اجرا هم حق دولت است و مجلس نباید در امور اجرایی دخالت کند.
او با بیان اینکه مطابق ریل‌گذاری تفکیک قوا در قانون اساسی، رئیس جمهوری به عنوان منتخب مردم بر اساس اصول متعدد قانون اساسی اختیاراتی دارد که باید عمل کند، افزود: وزیر خارجه اختیاراتی دارد که در سیاست خارجه باید عمل کند. اینکه به او می‌گویند آنطور که ما می‌گوییم حرکت کن یا در انرژی هسته‌ای گفته شود که این سانتریفیوژ را اینجا نصب کن، قطعاً دخالت در امور اجرایی است.
جهانگیری در ادامه به گزارش معاون حقوقی رئیس جمهوری به دولت درباره ایرادات حقوقی این مصوبه اشاره کرد و گفت: مطابق این گزارش، این مصوبه  هم بار مالی دارد، هم دخالت در قوه مجریه و هم کار شورای عالی امنیت ملی است و هم اینکه نمی‌شود با موضوع مهم امنیت ملی کشور برخورد لحظه‌ای و احساسی کرد. این مسأله نیازمند تدابیر زیادی است، دولت مخالف است و نظر دولت را هم  به شورای نگهبان منتقل و امیدواریم شورای نگهبان مد نظر قرار دهد. معاون اول رئیس جمهوری در پایان گفت که او نامه‌ای برای آیت‌الله جنتی تهیه کرده است تا نظرات دولت درباره مصوبه مجلس را برای شورای نگهبان ارسال کند.
واعظی: طرح مجلس پختگی لازم را ندارد
محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس جمهوری هم با بیان اینکه درباره مصوبه مجلس با بخش‌های ذیربط مشورت نشده است، گفت: این طرح پختگی لازم را ندارد و اعضای دولت نگران بودند این طرح ممکن است در روابط دیپلماتیک و مسائل داخلی مشکلاتی ایجاد کند.
او با بیان اینکه ناپخته بودن این طرح، مشکلاتی را در نحوه اجرا ایجاد خواهد کرد، درباره ادعای ذوق‌زدگی دولت از پیروزی بایدن در انتخابات امریکا هم گفت: از ابتدا اعلام کردیم که موضع ما نسبت به امریکا روشن است و هیچ تغییری نمی‌کند و آنان باید موضع خود را نسبت به ما تطبیق بدهند. واعظی با اشاره به اینکه کسانی که حرف از ذوق‌زدگی می‌زنند حتماً در ذهن خودشان برنامه‌هایی دارند که بتوانند آن را اجرا کنند، اضافه کرد: مواضع و تأکید وزیر خارجه و رئیس جمهوری روی اصولی است که همواره در سیاست خارجی داشتیم و همه اتکای ما به این است مردمی که در سه سال گذشته در این جنگ اقتصادی مردانه ایستادند و فشارها را تحمل کردند، باید ثمره آن را ببینند.
او در پاسخ به اظهارنظر سخنگوی هیأت رئیسه مجلس مبنی بر هماهنگی مجلس با شورای عالی امنیت ملی نیز گفت: رئیس جمهوری، رئیس شورای عالی امنیت است، ضمن اینکه با شورای عالی امنیت ملی هم هماهنگی‌ نکردند. البته اعلام کردند با دبیرخانه هماهنگی داشتند که دبیرخانه جایگاهی ندارد. اعتبار دبیرخانه به این است که مطالب آن در شورای عالی مطرح شود وگرنه دبیرخانه چند کارمند هستند و هیچ شأنی برای دبیرخانه نیست. ضمن اینکه دبیرخانه هم ممکن است در خفا هماهنگی کرده باشد، اما از آقای رئیس جمهوری و شورا اجازه نگرفتند و درصورت دریافت اجازه باید اعلام کنند.
ربیعی: مردم باید ثمره مقاومت خود را ببینند
علی ربیعی، سخنگوی دولت هم روز گذشته در ارتباط تلفنی با یک برنامه تلویزیونی، قانونگذاری را حق مجلس دانست، اما گفت برخی مسائل و تصمیم‌گیری‌ها مانند جنگ و صلح که رهبری تصمیم می‌گیرند و با منافع ملی ما در آینده و زندگی روزمره مردم ارتباط دارد، فراقوه‌ای است. او با اشاره به اینکه مطابق قانون اساسی این نوع تصمیمات مهم و تأثیرگذار در سیاست خارجی، اقتصاد کشور و حتی مسائل اجتماعی باید در چارچوب کلی شورای عالی امنیت ملی تنظیم شود و در نهایت به تصویب و تأیید رهبری برسد، اضافه کرد: همانطور که برجام را از این مسیر رفتیم و هیأت وزیران برای آن تصمیم نگرفتند.
ربیعی افزود: ما ۳ سال مقاومت کردیم و در برجام متعهد ماندیم. مردم سختی کشیدند و امروز می‌توانیم از دستاوردهای این سه سال مقاومت استفاده کنیم. او با تأکید بر اینکه ما در شرایط تغییرات بین‌المللی باید کنار هم باشیم و بتوانیم از دستاوردهای مقاومت مردم حفاظت کنیم، گفت: عنوان طرح هم مقابله با تحریم است، اگر بنا به رفع تحریم است کارشناسان دولت، اعضای دیگر شورای امنیت ملی، مسئولان نیروهای مسلح و قوه قضائیه هستند و من اگر نکته‌ای را از سمت دولت عرض کردم بر این اساس بود که شورای عالی امنیت ملی جوابگوی بحث و بررسی تغییرات مهم و تأثیر آن در حوزه سیاسی، دفاعی و امنیتی و حتی اجتماعی است.

محورها و دلایل مخالفت دولت با مصوبه مجلس:

مطابق تدبیر رهبر انقلاب مدیریت مسأله هسته‌ای به شورای عالی امنیت ملی واگذار شده است
در شرایطی که راهبرد فشار حداکثری به بن‌بست رسیده، نباید مدیریت هسته‌ای را تغییر داد
قانونگذاری حق مجلس است، اما اجرا هم حق دولت است و مجلس نباید در امور اجرایی دخالت کند
این مصوبه  بار مالی دارد، دخالت در قوه مجریه و کار شورای عالی امنیت ملی است
این طرح پختگی لازم را ندارد و ممکن است در روابط دیپلماتیک و مسائل داخلی مشکلاتی ایجاد کند
تصمیمات مهم و تأثیرگذار در سیاست خارجی باید در چارچوب کلی شورای عالی امنیت ملی تنظیم شود
امروز می‌توانیم از دستاوردهای این سه سال مقاومت استفاده کرده و باید بتوانیم از دستاوردهای مقاومت مردم حفاظت کنیم

گروه سیاسی/ «جو بایدن»، رئیس‌جمهوری منتخب امریکا در نخستین موضعگیری‌اش درباره برجام بعد از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری، که در گفت‌و‌گو با روزنامه امریکایی «نیویورک تایمز» صورت گرفت، بار دیگر بر موضع بازگشت به برجام تأکید کرد و در عین حال آن را کاری دشوار دانست. به گزارش ایرنا، «بایدن» در پاسخ به این سؤال که آیا هنوز به موضع خود مبنی بر اینکه اگر ایران به تبعیت از برجام بازگردد، امریکا هم به توافق بازمی‌گردد و تحریم‌ها را لغو می‌کند، پایبند هست یا نه، گفت: «سخت خواهد بود، اما بله».
«بایدن» پیشتر در مقاله‌ای قبل از پیروزی در انتخابات نوشته بود که اگر ایران به تعهدات برجامی‌اش بازگردد، امریکا بار دیگر به این توافق می‌پیوندد و تحریم‌های ضد ایرانی را لغو می‌کند.  او در گفت‌و‌گوی اخیر خود با «نیویورک تایمز» درباره برنامه خود در قبال ایران گفت که امریکا از طریق مشورت با متحدان و شرکای خود، وارد مذاکرات و توافقات بعدی برای تشدید و تمدید محدودیت‌های هسته‌ای ایران خواهد شد و همچنین به برنامه موشکی ایران نیز خواهد پرداخت. «بایدن» سپس تأکید کرد که هر زمان نیاز باشد، امریکا گزینه بازگشت تحریم‌ها را در اختیار دارد و ایران نیز این موضوع را می‌داند. پیشتر نیز «جیک سالیوان» گزینه مشاور امنیت ملی بایدن گفته بود اگر ایران به تعهداتش بازگردد و با حسن نیت، آماده انجام مذاکرات بعدی باشد بایدن نیز آماده است همان کار را انجام دهد. به نوشته نیویورک تایمز دیدگاه «بایدن» و تیم امنیت ملی او این است که وقتی توافق از سوی دو طرف احیا شد، باید یک دور بسیار کوتاهی از مذاکرات برگزار شود تا زمان محدودیت‌ها بر تولید مواد شکاف‌پذیر در ایران که می‌تواند برای ساخت بمب اتم به کار رود، افزایش یابد و همچنین به فعالیت‌های منطقه‌ای ایران از طریق گروه‌های نیابتی‌اش در لبنان، عراق، سوریه و یمن نیز بپردازد. با پیروزی «بایدن» که پیشتر در دولت «باراک اوباما» تجربه مذاکرات هسته‌ای و دستیابی به توافق با ایران را از سرگذرانده است، این دیدگاه تقویت شده که او چنانکه وعده داده است در نخستین گام، تصمیم بازگشت به برجام را در دستور کار خود قرار خواهد داد. تصمیمی که گرچه او اینک اجرای آن را دشوار می‌داند اما آن را به عنوان هدفی برای بازگشت به گفت‌و‌گو با ایران در نظر گرفته است. رئیس جمهور منتخب امریکا معتقد است که آغاز گفت‌و‌گو با ایران درباره فعالیت‌های هسته‌ای و سایر موضوعات از جمله مسائل منطقه‌ای باید از طریق به‌کارگیری یک راهبرد شفاف با اهداف مشخص و با کمک متحدان اروپایی امریکا انجام شود. چه او پیشتر سیاست ترامپ در عرصه سیاست خارجی را افسارگسیخته و بدون بهره‌گیری از یک استراتژی مشخص توصیف کرده بود و اعتقاد داشت که ترامپ بدون هیچ برنامه‌ای برای خروج از تشدید تنش‌ها وارد درگیری با ایران شده است. «بایدن» با این نگاه، بازگشت به برجام را دنبال می‌کند و می‌کوشد در صورت حضورش در کاخ سفید بار دیگر از طریق اجماع با سایر شرکای بین‌المللی‌اش مبنای تازه‌ای برای ملزم کردن ایران به اجرای تعهدات برجامی‌اش و آماده‌سازی آن برای گفت‌وگو پیرامون سایر موضوعات به‌ وجود آورد. هدفی که بی‌تردید برای رسیدن به آن باید بیشتر از ترامپ آماده واگذاری امتیازات و تأمین منافع ایران باشد.  این در حالی است که مقام‌های بلندپایه کشورمان از امریکا خواسته‌اند در نخستین گام با برداشتن تحریم‌های هسته‌ای، فضا را برای آغاز گفت‌و‌گو امکانپذیر کند. گفت‌و‌گویی که به گفته محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران باید نخست درباره نحوه بازگشت امریکا به برجام صورت گیرد. رئیس جمهور منتخب امریکا پیام دولتمردان ایرانی را شنیده است و قصد دارد که پس از آغاز کار خود در کاخ سفید به‌سرعت درباره این موضوع تصمیم‌گیری کند. با این حال اشاره او به سخت بودن این کار به نظر می‌رسد ناظر بر روندی از تحولات و اتفاقات است که در سه سال گذشته بر سر این توافق آمده است، از جمله خروج ترامپ از برجام و اعمال سیاست فشار حداکثری علیه کشورمان. این دشواری‌ها همچنان که ناظر بر تبعات تحریم‌های دولت ترامپ است می‌تواند ناظر بر برخی مخالفت‌ها در داخل ایران هم باشد چنانکه مصوبه روز سه‌شنبه مجلس به اذعان بسیاری از کارشناسان هدفی جز مسدود کردن تعامل در آینده نزدیک ندارد. با وجود این و در کنار این تحلیل‌ها نظرهای دیگری هم وجود دارد که یادآوری می‌کند تصمیمات مهم در حوزه سیاست خارجی و مشخصاً درباره توافق هسته‌ای خارج از حوزه مسئولیت یک نهاد به تنهایی است و مصوبه مجلس در این چارچوب نمی‌تواند مانع تحولات آتی باشد. به هر روی رئیس جمهور منتخب امریکا حالا خیلی صریح اعلام کرده که آماده است به برجام برگردد و دشواری‌های موجود هم به نظر نمی‌رسد از موانع و سختی‌های کار در ابتدای شروع مذاکرات منجر به توافق برجام سخت‌تر باشد.

فریبا خان احمدی،
حمیده امینی‌فرد ، مهسا قوی قلب خبرنگار
در حالی که به روزهای پایانی تعطیلی دو هفته‌ای تهران و 160 شهر قرمز نزدیک می‌شویم، حالا مسئولان ستاد ملی مقابله با کرونا حامل خبر‌های خوشی از وضعیت تهران و 96 شهر دیگر در کشور هستند؛ نتیجه اعمال محدودیت‌های فاز اول در آبان ماه به ثمر نشسته و موارد بستری بیماران در تهران و 96 شهر دیگر به کمتر از 50 درصد کاهش یافته است اگرچه همچنان نگرانی‌ها از تکرار تجربه اردیبهشت و بازگشت مجدد به اوج قله بیماری به قوت خودش باقی است. بر اساس گزارش ارائه شده از سوی سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا؛ از مجموع ۱۶۰ شهری که از یکم آذر ماه جزو شهرهای قرمز قرار داشت، حدود ۶۴ شهرستان در وضعیت قرمز باقی مانده‌اند، ۲۷۸ شهر نیز در وضعیت نارنجی و ۱۰۶ شهر هم در وضعیت زرد قرار خواهند داشت. دکتر علیرضا رئیسی اعلام کرده است؛ در شهرهایی که تغییر وضعیت داده‌اند، از شنبه محدودیت‌ها با توجه به وضعیت جدیدشان اعمال خواهد شد.
براساس اعلام سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا؛ شهر تهران نیز از صبح شنبه از وضعیت قرمز به وضعیت نارنجی تغییر می‌کند و با این حساب مجموعه‌ای از محدودیت‌ها و منع فعالیت گروه‌های شغلی دسته دوم در شهر تهران لغو می‌شود. همچنین برخی محدودیت‌ها همچون جلوگیری از برگزاری مراسم آیینی و محدودیت حضور کارمندان در ادارات نیز ادامه خواهد داشت. آثار محدودیت‌های اعمال شده در ریتم شهری نیز قابل مشاهده است. به شکلی که تا حدود ۳۰ درصد تراکم در تهران کاهش پیدا کرده و تراکم در حمل‌ونقل عمومی نیز 30 درصد خلوت‌تر از قبل شده است. مطابق آنچه رئیس ستاد فرماندهی عملیات مقابله با کرونا در پایتخت اعلام کرده است؛ ۱۴۵ هزار بازدید توسط تیم‌های تلفیقی در حوزه نظارت انجام شده که در پی آن مشخص شده بیش از ۹۰ درصد اصناف همکاری مناسبی را در اعمال محدودیت‌ها داشته‌اند. همچنین ۳۳ هزار خودرو ممنوعیت ورود به تهران برای آنها اعمال شده و ۲۵ هزار خودرو نیز اعمال محدودیت تردد شبانه برای آنها انجام شده است.
همچنین بنا به اعلام رئیس اتاق اصناف تهران از شنبه هفته آینده، 15 آذرماه صاحبان واحدهای صنفی به جز گروه‌های ٣ و ٤ به شرط رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی می‌توانند مغازه‌های خود را باز کنند. در رابطه با محدودیت تردد شبانه در تهران نیز مطابق آنچه رئیس کمیته اجتماعی، انتظامی ستاد ملی مدیریت کرونا اعلام کرده است؛ در استمرار طرح هوشمند مدیریت کرونا همچنان منع تردد شبانه از روز شنبه در شهرهای قرمز و نارنجی ادامه خواهد داشت. از شنبه تهرانی‌ها طبق روال دو هفته گذشته از ساعت 21 شب از خانه‌های‌شان ممنوع الخروج می‌شوند این منع تردد برای لغو دورهمی‌های خانوادگی گذاشته شده که به گفته دکتر علیرضا زالی سهم بالایی در میزان سرایت بیماری دارد.
اگرچه میزان فوتی‌ها و موارد بستری در مراکز درمانی شهرهای قرمز روند کاهشی را در پیش گرفته با وجود این؛ رئیس ستاد فرماندهی عملیات مقابله با کرونا هشدار می‌دهد شرایط در استان تهران ناپایدار و شکننده است و باید با متانت، حساب شده و با برنامه‌ریزی لایه‌بندی شده حرکت کنیم. گزارش‌های دریافتی از استان‌ها نشان از رعایت متوسط حدود ۸۵ درصد پروتکل‌های بهداشتی نظیر زدن ماسک و حفظ فاصله‌گذاری اجتماعی و اجتناب از حضور در دورهمی‌ها دارد با این حال دست اندرکاران مدیریت بیماری کرونا نگران تکرار تجربه اردیبهشت ماه هستند اینکه مبادا دوباره مردم دچار خوش خیالی کاذب و عادی انگار پنداری شوند و پس از پایان قرنطینه دوباره پیک ابتلا و مرگ و میر‌ها افسار گسیخته‌تر از قبل عمل کند. تجربه 10 ماه گذشته بیانگر این واقعیت است که در سایه همین بی‌توجهی‌ها و نادیده گرفتن دستورالعمل‌ها و مقررات ستاد ملی مقابله با کرونا در دو ماه اول پاییز و همزمان با تاخت و تاز ویروس کرونا آمار فوت و ابتلای کرونا به بالاترین میزان در 10 ماه گذشته رسید و شمار جانباختگان به مرز 500 مرگ در روز نزدیک شده بود بعد از آن بود که اول آذرماه به دستور رئیس ستاد ملی مقابله با کرونا شهرهای قرمز قرنطینه شدند و یک هفته بعد از اعمال این محدودیت‌ها دور کار شدن تمام کارمندان نیز به این دایره اضافه شد. حالا در آستانه دوازدهمین روز از اعمال محدودیت‌ها و تعطیلی تهران و بیش از 150 شهر قرمز بنا به اذعان رؤسای بیمارستان‌های تهران بار مراجعه بیماران کووید19 به بیمارستان‌ها کم شده است.
وضعیت نارنجی شهرها استاندارد خاصی دارد
معاون ستاد عملیات فرماندهی مقابله با کرونا درباره تغییر رنگ تهران از وضعیت قرمز به نارنجی به «ایران» می‌گوید: در 10 روز گذشته موارد بستری و آمار مراجعه به بیمارستان‌ها روند افزایشی نداشته است هر چند که روند کاهشی معناداری هم مشاهده نمی‌کنیم و هنوز در پیک سوم بیماری هستیم اما گزارش‌ها نشان می‌دهد با وجود آنکه آمار بستری و موارد مرگ و میر بالا است اما مقداری از پیک بیماری کم شده است.
دکتر نادر توکلی در ادامه با بیان اینکه موارد بستری در تهران به کمتر از 50 درصد رسیده است، می‌افزاید: هم اینک روزانه بین 550 تا 600 بیمار مبتلا به کووید19 در تهران بستری می‌شوند این عدد در دو هفته گذشته بالای 900 تا هزار بیمار بود. همچنین فوتی‌های تهران که دارای تست پی سی آر مثبت بودند در دو هفته گذشته همیشه بیش از 100 نفر بود اما این رقم در چند روز گذشته به زیر عدد 100 رسیده است. برای مثال موارد فوتی‌های استان تهران در روز گذشته (11 آذرماه) 74 نفر بود. بنابراین شاخص تعداد بستری به ازای پوشش جمعیتی تعیین کننده تغییر رنگ شهر‌ها است در تهران نیز بر این اساس از شنبه صبح وضعیت نارنجی اعلام می‌شود.
او با بیان اینکه تعیین محدودیت‌ها در شهرهای با وضعیت نارنجی استانداردهای خاص خودش را دارد عنوان می‌کند: در محدوده فاز نارنجی بر خلاف قرمز، یک سوم کارکنان اداره‌ها می‌توانند دورکاری کنند و علاوه بر مشاغل خدماتی و امدادی همچنین مشاغل گروه دوم نیز باز هستند.
معاون ستاد عملیات فرماندهی مقابله با کرونا درباره منع تردد شبانه در تهران نیز می‌گوید: محدودیت‌های رفت و آمدهای ساعت 9 شب به بعد کماکان اجرا می‌شود ولی تدابیر آن همچون دو هفته گذشته نخواهد بود یعنی اینگونه نیست که محدودیت‌های کاملی در زمینه تردد ایجاد شود همچنین پیشنهاد شده فعالیت مشاغلی از قبیل رستوران‌ها، کافی شاپ‌ها و پاساژها به حالت عادی برگردد البته همه این موارد امروز در جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا بررسی و نهایی خواهد شد به هر حال وضعیت نارنجی استاندارد خاصی دارد و محدودیت‌ها براساس وضعیت نارنجی اعمال خواهد شد.
دکتر توکلی با تأکید بر اینکه تغییر رنگ‌بندی شهرها به مفهوم تغییر رفتار بهداشتی شهروندان نیست می‌افزاید: همواره نکته اصلی در لغو و کاهش محدودیت‌ها همراهی مردم است. کماکان رفتارهایی که در وضعیت قرمز داشتیم باید ادامه پیدا کنند و فاصله‌گذاری اجتماعی بشدت باید رعایت شود.
تجلی مسئولیت‌پذیری مردم بدون اعمال زور
اردشیر گراوند، جامعه شناس به رفتارهای شهروندان طی دو هفته اخیر با وجود اعمال محدودیت‌های شدید اشاره می‌کند و معتقد است کنترل رفتارها موجب شده ناهنجاری‌های اجتماعی که در شرایط کرونایی همان عمل نکردن به رعایت پروتکل‌ها معنی می‌شود، تا حدود زیادی کاهش یابد.
به گفته او، بحث مسئولیت اجتماعی و اینکه شهروندان در برابر وظایف خود مسئولیت دارند، یک بحث جهانشمول است که همیشه وجود داشته و در آینده نیز ادامه خواهد داشت و مربوط به جغرافیای خاصی نیست.
 او می‌گوید: «شهروندی که اخلاق‌گراست و به قوانین احترام می‌گذارد، نمی‌تواند از زیر بار مسئولیت اجتماعی شانه خالی کند، اما زمانی‌که دولت‌ها به ابزاری مثل اعمال جریمه و اجرای محدودیت‌های سختگیرانه متوسل می‌شوند، یعنی بخشی از مردم خواسته یا ناخواسته به مسئولیت اجتماعی‌شان عمل نمی‌کنند. البته که اگر ما بتوانیم افراد را در یک فرآیند اجتماعی سازی، مسئولیت‌پذیر بار بیاوریم و کاری کنیم که در برابر همه رویدادها و اتفاقات احساس وظیفه کرده و به مسئولیت و نقششان آگاه بوده و بدرستی عمل کنند، حتماً نظام اجتماعی هم از آن بهر‌ه‌مند خواهد شد و به ساماندهی امور دیگر هم منتج می‌شود.»
گراوند می‌گوید: «در دو هفته اخیر ما با یک سیستم اجبار مواجه شدیم که اساساً هم نمی‌توانیم منکر نتیجه بخش بودن آن شویم، آمار فوتی‌ها و مبتلایان به تبع همین محدودیت‌ها و کنترل ترددها کاهش یافت و مطمئناً اگر ابزار جریمه نبود، بخشی ازمردم همچنان رفتارهای غیرمسئولانه گذشته خود را تکرار می‌کردند. بنابراین نمی‌توانیم بگوییم که همه شهروندان به مسئولیت اجتماعی خود تحت شرایط آگاهانه عمل کرده‌اند، بخشی از ترس جریمه به این فرآیند تن داده‌اند، اگرچه معتقدم درصورتی‌که رابطه شهروندان و مدیران یک رابطه محکم و برمبنای اعتماد و اطمینان باشد، بسیاری از هنجار‌های اجتماعی با توصیه و تذکر هم رعایت می‌شود و البته راه حل درست هم مبتنی بر فرهنگ‌سازی گسترده و متقاعد کردن شهروندان است که باید تأکید ‌کنم مختص کشور ما نیست، اما تا زمانی‌که به راه حل‌های بهینه دست پیدا نکردیم، تهدید و مجازات‌های بازدارنده و کنترل کننده مثل اعمال جریمه می‌تواند بسیاری از مردم را به اجرای قانون وادار کند. به اعتقاد من این فشار سیستمی توانست در دو هفته اخیر موفق ظاهر شود. اما نگرانی‌ها از این است که به محض اینکه این فشار و اجبار برداشته شود، این مسئولیت‌پذیری تا چه اندازه ادامه می‌یابد و اینجاست که رابطه اجتماعی می‌تواند مؤثر باشد. بویژه هم اکنون که اعلام کرده‌اند برخی شهرها از قرمز به نارنجی تغییر رنگ داده و بیم آن می‌رود که دوباره به شرایط قبل بازگردیم و تعداد فوتی‌ها افزایش یابد، رفتار شهروندان در هفته‌های آینده نشان می‌دهد که آیا می‌توان بدون اعمال زور، مسئولیت پذیر بود یا نه؟
شرایط هنوز عادی نیست باید مراقب باشیم
نازنین ملکیان، جامعه شناس و استاد دانشگاه نیز با بیان اینکه وضعیت به گونه‌ای نیست که بتوان با خروج از وضعیت قرمز محدودیت‌ها را برداشت، به «ایران» می‌گوید: تهران به لحاظ زندگی اجتماعی، سیاسی و اقتصادی شرایط خاصی دارد و با برداشته شدن محدودیت‌ها با سرعت بسیار زیادی دوباره به وضعیت قرمز باز خواهیم گشت؛ باید همانند روزهای اول قرنطینه همه افراد جامعه محدودیت‌ها و پروتکل‌های بهداشتی را به طور کامل رعایت کنند. بسته بودن دانشگاه‌ها و مدارس نیز باید ادامه‌دار باشد، زیرا کودکان و نوجوانان ناقلان خوبی برای انتقال ویروس کرونا هستند.
 به گفته او، اگر بخواهیم فکر کنیم که شرایط عادی شده، دوباره آمار به سرعت بسیار زیادی بالا خواهد رفت. پایین ماندن آمار، مستلزم این است که دولت و ستاد مبارزه با کرونا، محدودیت‌ها را به طور کامل برندارند، شهرهای بزرگی همانند تهران باید تعریف‌های خاصی درخصوص اجرای رعایت پروتکل‌ها داشته باشند و اگر برخی محدودیت‌ها قرار است که برداشته شوند باید از جهات دیگری مراقب بود که بیماری دوباره بازنگردد، به‌عنوان مثال اگر بنا باشد منع رفت و آمد برداشته شود، همچنان یک سری از اصناف باید بسته بمانند. درست است که این امر می‌تواند مشکلات اقتصادی برای دسته‌ای از مردم به‌دنبال داشته باشد اما چاره دیگری وجود ندارد و باید دست به دست هم دهیم تا این چرخه زودتر از میان برداشته شود.
ملکیان در ادامه اضافه می‌کند: به تهران به‌دلیل داشتن موقعیت اداری، باید به طور ویژه و خاص نگاه شود و در خصوص رفت و آمد مردم در سطح شهر و همچنین برگزاری نشست‌ها و جلسات مسئولان باید نگاهی ویژه داشته باشیم. با ادامه روند رعایت پروتکل‌ها و مسئولیت‌پذیری بیشتر شهروندان، همه‌گیری کرونا و چرخه‌ای که در آن گرفتار شده‌ایم و سبب انتقال بیماری شده است، بتدریج از میان برداشته خواهد شد.

برش
لازمه کاهش محدودیت‌ها؛ پای کار بودن مردم و مسئولان

رئیس کمیته امنیتی ستاد ملی مقابله با کرونا گفت: لازمه کاهش محدودیت‌ها و رعایت فاصله اجتماعی این است که مسئولان و مردم در سراسر کشور پای کار باشند.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما؛ حسین ذوالفقاری در نشست ستاد مقابله با کرونای تهران با بیان اینکه در چندین جلسه اعلام کردیم که این کاهش بیماری با سایر اقداماتی که صورت گرفته است، باید همزمان با هم مدیریت شود، گفت: اگر یکباره محدودیت‌ها را برداریم باید به محدودیت‌های مجدد باز گردیم و هزینه‌اش بسیار بالاست. وی افزود: یک همت بالا لازم است تا به کاهش محدودیت‌ها دست یابیم چرا که اگر دستورالعمل‌های بهداشتی رعایت می‌شد امروز به این نقطه نمی‌رسیدیم تا با مرگ ۴۰۰ تا ۵۰۰ نفر در روز مواجه باشیم و بخواهیم دوباره شروع کنیم و اعمال محدودیت‌های سنگین داشته باشیم.
ذوالفقاری گفت: مشکل ما این است که دستورالعمل بهداشتی به‌صورت جدی مورد توجه همه اقشار قرار نگرفته است.  رئیس کمیته امنیتی، اجتماعی و انتظامی ستاد ملی مقابله با کرونا گفت: اعمال محدودیت‌ها براساس شاخص‌های مورد نظر در وزارت بهداشت انجام می‌گیرد.او گفت: این مرحله از محدودیت‌ها دو هفته‌ای بود که از روز شنبه به‌صورت یک هفته اعمال می‌شود. وی گفت: طبق اعلام وزارت بهداشت وضعیت تهران از وضع قرمز به وضعیت نارنجی تغییر یافته است و از روز شنبه تا آخر هفته بر مبنای وضعیت نارنجی در تهران اعمال محدودیت خواهد شد.
ذوالفقاری افزود: آخر هفته آینده وضعیت تهران دوباره براساس شاخص‌ها مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و اگر مردم، مسئولان، دستگاه‌ها و نهاد‌ها رعایت کنند و ما با روند کاهشی ابتلا‌ها مواجه شویم، به سمت وضع زرد می‌رویم، اما اگر دستورالعمل‌ها رعایت نشد ممکن است هفته بعد به وضعیت قرمز برگردیم؛ این موضوع برای همه دارای پیام است. وی گفت: طرح‌های جامع هوشمند محدودیت‌های کرونایی تا پایان سال تداوم دارد و اگر می‌خواهیم این محدودیت‌ها کم شود باید شیوه‌نامه‌ها را رعایت کنیم.
ذوالفقاری گفت: باید شیوه‌نامه‌های بهداشتی به‌صورت جدی مورد توجه همه اقشار قرار بگیرد و بر اساس طرح جامع هوشمند محدودیت‌های کرونایی، هر هفته وضعیت استان‌ها بررسی می‌شود. یعنی اگر استانی این هفته وضعیتش از قرمز به نارنجی تغییر کرد، محدودیت‌ها کم می‌شود، اما اگر در هفته آینده وضعیت به حالت قرمز برگشت، محدودیت‌ها بیشتر می‌شود. وی گفت: اگر به ازای هر صد نفر ۱۰ نفر بستری باشد وضعیت شهر قرمز است، اگر بستری‌ها زیر عدد ۶ باشد یعنی بین ۶ تا چهار باشد وضعیت نارنجی است و اگر زیر عدد چهار باشد وضعیت زرد است.
ذوالفقاری افزود: اگر می‌خواهیم محدودیت‌ها کم شود؛ باید مردم، مسئولان، سازمان‌ها و نهاد‌ها و همه بخش‌ها بویژه در رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی جدی باشند.

گروه اقتصادی | در حالی که مرکز آمار ایران نرخ رشد اقتصادی 6 ماهه 99 را با احتساب نفت منفی 1.9 و بدون نفت منفی 1.3 برآورد کرده است؛ آمارهای تابستانی نرخ رشد اقتصادی، نشان می‌دهد که تابستان امسال نرخ رشد اقتصادی با نفت دوباره مثبت شده و به مثبت 2 دهم رسیده است. به این معنا که تأثیر تحریم‌ها و کاهش تقاضا برای انرژی ناشی از شیوع ویروس کرونا در تابستان امسال بر نفت کمتر شده است.
بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، در تابستان ٩٩ رشد محصول ناخالص داخلی (رشد اقتصادی) با نفت به ٠.٢ درصد و بدون نفت به ٠.٢- درصد رسید. این درحالی است که در بهار امسال رشد اقتصادی با احتساب نفت منفی 4.1 و بدون نفت منفی 2.4 بوده است و همین شدت منفی بودن آمار بهاری، میانگین 6 ماهه نخست را کاهش داده است. اکنون این احتمال وجود دارد که تا پایان سال روند بهبود طی شده و در نهایت نرخ رشد اقتصادی 99 بالاتر از نرخ رشد اقتصادی 98 باشد. نرخ رشد اقتصادی 98 بر اساس گزارش مرکز آمار ایران با نفت منفی 6.8 و بدون نفت منفی 3 دهم بود.
خدمات، زیر فشار کرونایی
اما در همین حال، مرکز آمار گزارش می‌دهد که در شش ماهه نخست سال ١٣٩٩رشته فعالیت‌های گروه کشاورزی ١,٧، گروه صنایع و معادن ٠.٧- و گروه خدمات ٣.٥- درصد نسبت به دوره مشابه سال قبل، رشد داشته است.
محاسبات فصلی در مرکز آمار ایران در قالب ١٨ بخش اصلی متشکل از ٤٢ رشته فعالیت انجام می‌شود که بر این اساس گروه کشاورزی شامل زیربخش‌های زراعت و باغداری، دامداری، جنگل‌داری و ماهیگیری، گروه صنایع و معادن شامل زیربخش‌های استخراج نفت خام و گاز طبیعی، استخراج سایر معادن، صنعت، تأمین آب، برق و گاز طبیعی و ساختمان می‌باشد و گروه خدمات شامل زیربخش‌های عمده و خرده‌فروشی، فعالیت‌های خدماتی مربوط به تأمین جا و غذا، حمل ونقل، انبارداری، پست، اطلاعات و ارتباطات، فعالیت‌های مالی و بیمه، مستغلات، کرایه و خدمات کسب‌وکار و دامپزشکی، اداره امور عمومی و خدمات شهری، آموزش، فعالیت‌های مربوط به سلامت انسان و مددکاری اجتماعی و سایر خدمات عمومی، اجتماعی، شخصی و خانگی است.
با نگاهی جزئی‌تر در این بخش‌ها، برخی ارقام برای بهار و تابستان تفاوت فاحشی دارند. به‌طوری که در رشته صنایع و معادن، بخش استخراج نفت و گاز طبیعی از منفی 14.5 در بهار امسال به 3.4 در تابستان رسیده است. تأمین آب و برق و گاز نیز در این رشته از 1.7 به 9.2 رسیده و بیشترین رشد را در رشته فعالیت‌های صنایع و معادن طی 6 ماه نخست سال داشته است. بخش ساختمان نیز از منفی 2 در بهار به 5.4 در تابستان رشد داشته است. جالب است که به واسطه همین ارقام، رشد محصول ناخالص داخلی بدون احتساب نفت در رشته فعالیت‌های صنایع و معادن از منفی 2 دهم در بهار امسال به مثبت 4.2 در تابستان رسیده و رشد محصول ناخالص داخلی با احتساب نفت نیز از منفی 5.2 به 4 صعود کرده است.
اما در گروه خدمات، شرایط هنوز به سبب شیوع ویروس کرونا مثبت ارزیابی نمی‌شود؛ اگرچه رشد اقتصادی، تابستانی بهتر از بهار را تجربه کرده است. بر اساس گزارش مرکز آمار، محصول ناخالص داخلی گروه خدمات از منفی 3.9 به منفی 3 در تابستان رسید.
بهبود نسبت به مدت مشابه سال قبل
در یک نگاه کلی، محصول ناخالص داخلی به قیمت ثابت سال ١٣٩٠ در شش ماهه نخست سال ١٣٩٩ به رقم ٣٤٤٣ هزار میلیارد ریال با نفت و ٣٠٠٠ هزار میلیارد ریال بدون احتساب نفت رسیده است، در حالی که رقم مذکور در مدت مشابه سال قبل با نفت ٣٥١٠ هزار میلیارد ریال و بدون نفت ٣٠٣٩ هزار میلیارد ریال بوده که نشان از رشد ١,٩- درصدی محصول ناخالص داخلی با نفت و ١.٣- درصدی محصول ناخالص داخلی بدون نفت در شش ماهه نخست سال ١٣٩٩ دارد.
نتایج 6 ماهه نخست سال حاکی از آن است که در شش ماهه نخست سال ١٣٩٩ تأثیر تحریم بر رشد اقتصادی کمتر شده و مؤلفه تأثیرگذارتری یعنی کاهش فعالیت بخش‌هایی از اقتصاد به سبب شیوع کووید-19 روی رشد اقتصادی اثر داشته که تنها مختص ایران نیست و اقتصاد تمام جهان را در بر می‌گیرد.
با این حال آن‌طور که محمدعلی دهقان دهنوی، معاون اقتصادی وزارت امور اقتصادی و دارایی می‌گوید «اگر تحریم‌ها لغو یا کاهش یابد، شاهد یک رشد اقتصادی انفجاری خواهیم بود. همان شرایطی که در سال ۱۳۹۵ رخ داد و بنابراین یک رشد دو رقمی انتظار می‌رود.»
نهادهای بین‌المللی نیز از آغاز یک روند مثبت در نرخ رشد اقتصادی ایران و پایان رکود خبر می‌دهند. تاکنون صندوق بین‌المللی پول با پیش‌بینی رشد سه درصدی اقتصادی ایران در سال بعد اعلام کرده است که رکود اقتصادی ایران تمام می‌شود. بانک تسویه بین‌المللی هم با پیش‌بینی رشد بیش از چهار درصدی اقتصاد ایران در سال میلادی بعدی نوشته است که رشد اقتصادی ایران پس از سه سال مثبت می‌شود. بانک جهانی نیز پیش‌بینی کرده که اقتصاد ایران به مدار صعودی بازمی‌گردد و رشد اقتصادی ایران به مثبت دو درصد می‌رسد. اکونومیست هم برآورد داشته که رشد اقتصادی ایران از منفی
۱۲ درصد به مثبت دو درصد می‌رسد.

میترا جلیلی
خبرنگار
 با نزدیک شدن به سال نو میلادی، بازار خرید هم در امریکا داغ می‌شود و خریداران هرسال منتظر روزهای ویژه‌ای همچون روز شکرگزاری و جمعه سیاه (آخرین جمعه ماه نوامبر) هستند تا خریدهایشان را با بیشترین تخفیف ممکن انجام دهند. اما امسال در سایه سنگین کرونا، رفتار خرید مردم نیز تغییر کرد و به‌دلیل لزوم رعایت پروتکل‌ها و فاصله اجتماعی، بخش عمده این خرید به‌صورت آنلاین انجام شد. بازار خرید تعطیلات امسال رکوردی تازه برجای گذاشت و باوجود بحران اقتصادی ناشی از شیوع کووید۱۹، ثروت برخی کمپانی‌های بزرگ امریکا ازجمله آمازون افزایش یافت.

۲۰۲۰؛ نقطه عطف تجارت الکترونیک
جمعه سیاه روز بعد از جشن شکرگزاری در امریکا یکی از روزهای خاص برای خریداران و فروشندگان به‌شمار می‌رود. این روز حالا دیگر در بیشتر نقاط جهان به‌عنوان بزرگ‌ترین روز خرید و فروش شناخته شده است و عملاً در این روز، خرید برای کریسمس و سال نو میلادی آغاز می‌شود. هرچند در سال‌های گذشته گاه برخی خریداران از شب قبل جلو فروشگاه‌ها حتی چادر می‌زدند ولی امسال کرونا شرایط را به‌کلی تغییر داده و بیشتر مغازه‌ها تعطیل اند و با توجه به‌ فضای کم فروشگاه‌هایی که باز هستند، بیشتر خریداران در خانه ماندند و خرید آنلاین انجام دادند. در امریکا که تعداد کشته‌های ناشی از کووید۱۹ تا اواسط نوامبر بیش از ۲۵۰هزار نفر بود تعطیلی موقت کسب و کارهای غیرضروری سبب شد تا خریداران چاره دیگری جز خرید آنلاین نداشته باشند و بیشتر فروشگاه‌ها هم اجناس و کالاهای خود را در فضای مجازی ارائه دهند.
Adobe Analytics یکی از مؤسسات پژوهشی امریکا که ۸۰درصد تراکنش‌های آنلاین ۱۰۰ فروشنده برتر امریکا را رصد می‌کند در تازه‌ترین گزارش آماری خود آورده است: در جشنواره فروش امسال و به‌دنبال شیوع کرونا شاهد کاهش ۵۲درصدی فروش حضوری در امریکا بودیم که بالطبع این خلأ با استقبال مردم از خرید آنلاین، پر شد. مؤسسه پژوهشی Adobe در گزارش خود، سال ۲۰۲۰ را یک نقطه عطف برای تجارت الکترونیک عنوان کرده و یادآور شده است در طول سال‌جاری میلادی به‌دلیل شیوع کووید۱۹، تجارت الکترونیک خرید آنلاین در جهان و امریکا رونق گرفت و در ماه نوامبر و در روزهای شکرگزاری و جمعه سیاه این محبوبیت پررنگ‌تر شد. مردم بیشتر ترجیح دادند در خانه بمانند و خرید کنند و درنهایت در روز شکرگزاری امسال یک رکورد جدید برای فروش دیجیتال را به ثبت برسانند. امسال مردم امریکا در روز شکرگزاری حدود ۵.۱میلیارد دلار خرید انجام دادند که رقم قابل توجهی است و نشان از رشد سالانه ۲۱.۵درصدی دارد، چراکه این رقم در سال ۲۰۱۹ حدود ۴.۲میلیارد دلار بوده است. در این گزارش همچنین آمده است: مصرف کنندگان در روز جمعه سیاه ۱۱۶.۶میلیون ساعت خرید انجام دادند و تخمین زده شده است که خریداران امریکایی در طول جشن شکرگزاری و جمعه سیاه در هر دقیقه ۶.۳میلیون دلار برای خرید آنلاین هزینه کرده‌اند.
همچنین طبق گزارش این مؤسسه تحقیقی، در جمعه سیاه امسال امریکا شاهد فروش ۱۰میلیارد دلاری بوده است که این رقم نسبت به روز جمعه سیاه سال ۲۰۱۹ افزایشی ۳۹درصد ی نشان می‌دهد و ازسوی دیگر محاسبات می‌گویند که در روز جمعه سیاه امسال تقریباً به ازای هر فرد ساکن در امریکا، خریدی ۲۷.۵۰دلاری انجام شده است. این رقم نشان می‌دهد که میزان فروش جمعه سیاه در امریکا نسبت به سال ۲۰۱۹ رشد حدود ۲۲درصدی داشته است، چرا که در سال گذشته این رقم، ۷.۴میلیارد دلار بوده است. طبق این گزارش، جمعه سیاه امسال تاکنون دومین روز پرفروش آنلاین در تاریخ امریکا پس از Cyber Monday (نخستین دوشنبه بعد از روز شکرگزاری) سال ۲۰۱۹بوده است. هرچند انتظار می رفت روز Cyber Mondayامسال در امریکا شاهد فروش بین 11.2تا 13میلیارد دلاری و رشد 35درصدی نسبت به این روز در سال 2019 باشیم اما این پیش بینی ها محقق نشد و مردم 10.8میلیارد دلار خرید کردند که این رقم نشان از رشد 15.1درصدی نسبت به سال قبل دارد.

بازار داغ گوشی‌های هوشمند
هرچند مردم امریکا برای خرید آنلاین اقلام مورد نیاز خود در روز شکرگزاری و جمعه سیاه از کامپیوترهای شخصی(PC)، تبلت، لپ تاپ و... استفاده کردند اما در این میان تلفن‌های هوشمند نقشی اساسی و حیاتی ایفا کردند. طبق آمار Adobe، درماه نوامبر میزان خرید آنلاین و تجارت الکترونیک انجام شده در امریکا آن هم از طریق تلفن هوشمند افزایشی چشمگیر داشته است. طبق آمار این مؤسسه پژوهشی، بیش از ۲۵.۵میلیارد دلار خرید آنلاین از طریق تلفن‌های هوشمند انجام شده است که این رقم نسبت به مدت مشابه سال ۲۰۱۹ افزایشی ۴۸درصدی را نشان می‌دهد. در روزهای تعطیل روز شکرگزاری و جمعه سیاه نیز یک بار دیگر گوشی‌های هوشمند نقشی اساسی در خرید آنلاین ایفا کردند و طبق آمار این مؤسسه تحقیقی، ۴۶.۵درصد از کل فروش مربوط به روز شکرگزاری و ۴۰درصد از فروش مربوط به روز جمعه سیاه از طریق گوشی‌های هوشمند انجام شده است. همچنین این آمار نشان می‌دهد کل مبلغ خرید آنلاین که توسط گوشی هوشمند در روز جمعه سیاه انجام شده نسبت به سال ۲۰۱۹ افزایش و رشدی ۲۵.۳درصدی داشته است. این آمار همچنین نشان می‌دهد بیش از نیمی از خرید کاربران آنلاین در روز شکرگزاری نیز از طریق گوشی‌های هوشمند انجام شده و البته بیشتر آن به اسباب بازی، گیم، محصولات مراقبتی پوست و گجت‌های فناورانه مربوط است. گفتنی است حالا دیگر روز جمعه سیاه در سایر کشورهای جهان نیز برپا می‌شود و به‌عنوان مثال در بریتانیا امسال مردم ۲میلیارد پوند بیش از جمعه سیاه سال قبل هزینه کردند. در کشور ما نیز چندسالی است که روزجمعه سیاه برپا می‌شود اما هنوز آمار دقیقی از میزان خرید مردم در دست نیست.

برندگان جمعه سیاه
با وجود مشکلات اقتصادی که در سال ۲۰۲۰ برای مردم به‌دنبال شیوع کووید ۱۹ ایجاد شد میزان فروش روزهای شکرگزاری و جمعه سیاه قابل توجه است و کسب و کارها موفق شدند حداقل بخشی از زیان خود را جبران کنند. قرنطینه و حضور اجباری مردم در خانه به موفقیت بیشتر تجارت الکترونیک دامن زده است و در روزهای شکرگزاری و جمعه سیاه امسال حدود ۹درصد از خریداران امریکایی برای نخستین بار تجربه خرید آنلاین را داشتند. بازار داغ خرید آنلاین امریکا برندگانی هم داشت که یکی از آنها آمازون است. این روزهای خاص خرید سال باعث افزایش قدرت امپراتوری آمازون شد و ثروت «جف بزوس» مدیرعامل آمازون نیز افزایشی چشمگیر یافت. از دیگر برندگان حراج‌های آنلاین امسال می‌توان به والمارت، Target و Costco اشاره کرد اما هیچکدام به اندازه آمازون موفق نبودند.

حمله منتقدان به آمازون
 آمازون امروزه بیش از یک سوم فروش آنلاین امریکا را در اختیار دارد و این کمپانی چندی پیش اعلام کرد که صدهزار کارگر انبار فصلی در ایالات متحده و کانادا را برای رسیدگی به سفارشات بیشتر استخدام خواهد کرد. این تصمیم سبب شد تا تعداد کارگران این کمپانی در امریکا به‌عنوان دومین کارفرمای بزرگ این کشور به ۷۰۰هزار نفر برسد. آمازون به استثنای کارمندان فصلی موقت در حال حاضر حدود یک میلیون کارمند در سراسر جهان دارد و در شرایط پاندمی کرونا و افزایش استقبال مردم از خرید از این کمپانی، میزان تقاضا برای انبارهای بزرگ در حال افزایش است. جمعه سیاه امسال فرصتی استثنایی در اختیار جف بزوس قرار داد تا در دوران پاندمی کرونا سود افسانه‌ای به دست بیاورد. گفته می‌شود از زمان شیوع کرونا تاکنون ثروت «جف بزوس» بیش از 70 میلیارد دلار (52 میلیارد پوند) افزایش یافته است اما این همه ماجرا نیست و آمازون به‌دلیل فشار کاری بالایی که به کارگران خود وارد آورده هدف انتقاداتی گسترده قرار گرفته است.
کارگران انبارهای این کمپانی، فعالان محیط‌ زیست و طرفداران عدالت نژادی، مالیاتی و داده‌ای در سراسر جهان در قالب یک ائتلاف بین‌المللی، هشتگ #MakeAmazonPay (آمازون را مجبور به پرداخت کنید) راه انداخته‌اند. حاضران در این ائتلاف معتقدند با اینکه ثروت شخصی«جف بزوس» از ۲۰۰میلیارد دلار نیز گذشته اما سلامت کارگران آمازون در ازای دریافت حقوق ناچیز به خطر افتاده است و کارگران در صورت تقاضای حقوق بیشتر یا اندکی کم کاری، اخراج می‌شوند. این درحالی است که تعداد زیادی از این کارگران به کووید۱۹ آلوده شده‌اند و ازآنها حمایت چندانی نمی‌شود. اعضای این ائتلاف می‌گویند در شرایط سخت امروز، «جف بزوس» می‌تواند با توجه به ثروتی که در طول کرونا به دست آورده، به هر یک از کارمندان خود پاداش ۱۰۵هزار دلاری پرداخت کند درعین حال همچنان ثروتمند باقی بماند اما اهمیتی به آنها نمی‌دهد. فعالان محیط زیست هم معتقدند با اینکه «جف بزوس» برای کاهش گازهای گلخانه‌ای متعهد شده بود اما در فاصله سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۱۹ میزان انتشار گاز گلخانه‌ای این کمپانی افزایشی ۱۵درصدی داشته است و امروزه میزان انتشار کربن آمازون بیشتر از میزان انتشار دوسوم کشورهای جهان است پس آمازون هیچ یک از تعهدات خود را در این زمینه انجام نداده و باید به نوعی این کمپانی را مجبور کرد تا به تعهداتش پایبند باقی بماند.

محمد معصومیان
گزارش نویس
«من که آسیب نخاعی دیده‌ام و دوستانم که مشکلات من را دارند، توی مخارج زندگی مانده‌ایم و صدای ماهم به‌جایی نمی‌رسد. هرسال 13 آذر که روز جهانی معلولان است مسئولان وعده می‌دهند ولی فراموش می شود تا سال بعد که دوباره تکرار می‌شود.» این حرف‌های امین معینی است که سال 92 طی حادثه‌ای آسیب نخاعی دید و از آن به‌بعد روی ویلچر نشست. او مانند بسیاری از معلولان، کسب‌وکار کوچکی داشته که وابسته به حضور مردم برای خرید کارهایش بوده یا در نمایشگاه‌های مختلف آنها را برای فروش می‌گذاشته  و حالا در وضعیت قرنطینه و محدودیت‌های رفت‌وآمد شرایط اقتصادی سختی را تجربه می‌کند.
همه‌گیری کووید19 و در پی آن محدودیت‌های رفت‌وآمد و قرنطینه برای همه اقشار جامعه روزهای سخت و پرچالشی را ایجاد کرده است اما برای اقشار آسیب‌پذیر مانند افراد دارای معلولیت این سختی‌ها دو چندان است. مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی طی گزارشی اعلام کرده است برحسب داده‌های نظرسنجی صورت گرفته از جامعه معلولان کشور حدود 80درصد از پاسخ دهنده‌ها خود را نیازمند کمک فوری اقتصادی توصیف کرده‌اند.
امین معینی یکی از مهم‌ترین مشکلات را کمبود کمک‌هایی می‌داند که با شروع همه‌گیری و افزایش هر روزه قیمت‌ها، ناچیزتر از همیشه شده است: «از ابتدای سال که وارد دوره کرونا شدیم مبلغ ۲۵۰ هزار تومان برای تهیه اقلام بهداشتی به ما دادند بعد‌از آن خود شهرداری و بنیاد مستضعفان یک سبد معیشتی محدودی را پخش کردند که از طرف شهرداری به انجمن‌ها سپرده شد و به‌خاطر هماهنگ نبودن انجمن‌هایی که در این زمینه کار می‌کنند خیلی ناعادلانه توزیع شد مثلاً یک نفر که چند جا عضو بود توانست چندتا از این سبدها را بگیرد ولی یکسری افراد اصلاً به دستشان نرسید. ماه رمضان هم نتوانستند به‌صورت جامع پخش کنند.» او از دوستانی می‌گوید که منبع درآمدی ندارند و از طریق کسب و کارهای کوچک زندگی می‌کنند اما در این شرایط اقتصادی دیگر مردم میلی به خرید محصولات صنایع دستی ندارند و اصلاً جایی هم برای عرضه وجود ندارد: «من شیلد محافظ صورت تولید می‌کردم که الان بازاری ندارد و جاهای محدودی برای فروش داریم. در طرح‌هایی که برای حمایت از دستفروشان بود هم معلولان فراموش شده‌اند.» او همچنین از ماهی 123 هزار تومان مابه التفاوت یارانه و 60 هزار تومان مبلغ مستمری گله دارد.
یکی از هزینه‌هایی که برای افراد آسیب نخاعی هر ماه واریز می‌شود مبلغ 70هزار تومان برای خرید لوازم بهداشتی مانند پوشک و سوند است؛ 70 هزار تومانی که حتی هزینه یک روز نفس کشیدن در تهران هم نمی‌شود: «الان ما یک بسته پوشک 14 عددی را که برای 7 روز استفاده می‌شود بالای 100 هزار تومان می‌خریم، حالا سوند و زیرانداز و دارو به کنار. این هزینه‌ها براحتی ماهی 700 هزار تومان تا یک میلیون و پانصد هزارتومان می‌شود. به‌نظر شما با 70هزار تومان چه کار می‌شود کرد؟»
ناصر سرگران فعال حقوق معلولان است و نابینا، او از حمایت‌های بهزیستی و سبد کالا برای اقشار آسیب‌پذیری می‌گوید که در چند نوبت به‌دست افراد رسیده است: «واقعیت این است که این حمایت‌ها کافی نیستند یعنی این میزان حمایت، متناسب با نیازمندی‌های یک فرد دارای معلولیت نیست. تورمی که در ماه‌های اخیر بر فضای اقتصادی کشور حاکم بود همه را تحت تأثیر قرار داده؛ یعنی اگر تا پیش از این نهادهای غیردولتی هم وارد می‌شدند و به این افرد کمک می‌کردند، درحال حاضر آن حمایت‌ها قطع شده و این باعث فشار مضاعفی بر معلولان شده است.»
سرگران معتقد است کرونا به‌خودی خود مشکل ساز نبوده بلکه تصمیم‌گیری‌ها و اقدامات غیرکارشناسی، دست‌به‌دست هم داده که کرونا به تهدید جدی‌‌تری برای افراد دارای معلولیت تبدیل شود. او اولین تأثیر این مشکلات اقتصادی را روی زندگی و روان افراد دارای معلولیت می‌بیند که باعث منزوی شدن آنها شده است: «اولین اثر این وضعیت، انزوای معلولان است. وقتی یک فرد دارای معلولیت نمی‌تواند هزینه یک عصا یا ویلچر با کیفیت را بپردازد، طبعاً نمی‌تواند راحت، آزاد و مستقلانه تردد کند. مشکل دیگر این است که خانواده‌ فرد دارای معلولیت در این وضعیت اقتصادی بتدریج به مشکل برمی‌خورند و همین گاهی باعث از هم گسستن خانواده می‌شود.»
افراد دارای معلولیت بیشتر در معرض خطرات ناشی از ویروس کرونا هستند. آن‌طور که امین معینی در حرف‌هایش به برخورد دست با چرخ ویلچر می‌گوید و ناصر سرگران از مناسب نبودن بیمارستان‌ها برای پذیرش افراد دارای معلولیت مبتلا به کرونا، نشان می‌دهد موقعیت این قشر تا چه اندازه از نظر سلامتی شکننده است.
 الهام یوسفیان فعال حوزه معلولیت است و نابینا، او با اشاره به آسیب‌های مالی جدی افراد دارای معلولیت از کسانی می‌گوید که یا از ابتدا شغلی نداشته‌اند و از طرف خانواده حمایت می‌شده‌اند یا کسب و کار کوچک خود را به‌خاطر محدودیت‌ها از دست داده‌اند. او با این مقدمه از نقش دولت‌ها برای حمایت می‌گوید: «با توجه به شرایط ویژه‌ای که در آن قرار داریم، دبیر کل سازمان ملل در یک مجموعه توصیه‌هایی که به دولت‌ها ارائه کرد و بسیاری از دولت‌ها نیز کمک‌های ویژه‌ای برای افراد دارای معلولیت در نظر گرفتند؛ مانند کمک هزینه‌های اضافی علاوه بر آن مبلغ ماهانه‌ای که دریافت می‌کردند. در بعضی موارد بسته‌های بهداشتی به آنها داده می‌شود و همین‌طور با آنها تماس گرفته می‌شود که وضعیت‌شان مدام چک شود و اگر کمکی لازم دارند رسیدگی کنند.»
او به‌عنوان مثال از فرد دارای معلولیتی حرف می‌زند که از طرف مادر خود کمک دریافت می‌کند؛ مادری که ممکن است خود به کرونا ‌مبتلا شود یا اصلاً فوت کند یا برای رعایت قرنطینه، دسترسی به فرزند خود را از دست دهد. آن وقت فرد دارای معلولیت نمی‌تواند کارهای روزانه خود را انجام دهد: «به‌همین دلایل خیلی از دولت‌ها در سیاستگذاری‌ها به شهروندان آسیب پذیرتر کمک می‌کنند. متأسفانه در ایران شرایط از قبل هم بد بود و کمک هزینه معلولیت بسیار مبلغ ناچیزی بود که معنایی نداشت. بعضی از دوستان می‌گویند وقتی برای گرفتن کمک به بهزیستی می‌روند ، متولیان به آنها می‌گویند ظرفیت تکمیل است تا زمانی که یکی از تحت پوشش  این سازمان خارج شود تا بتوانیم شما را جایگزین کنیم. وقتی دولتی با مشکلات اقتصادی و بحران روبه‌رو می‌شود باید حداکثر تلاش خود را بکند که به اقشار آسیب‌پذیر کمک بیشتری شود ولی در کشور ما کاملاً برعکس است، یعنی اولین گروهی که حذف می‌شود افراد آسیب پذیر هستند.»
یوسفیان به نمونه‌هایی از کمک‌ دولت‌‌ها به افراد دارای معلولیت اشاره می‌کند و می‌گوید: «برخی دولت‌ها مبلغ کمک هزینه معلولیت را افزایش دادند و برخی هم کمک هزینه‌های ویژه واریز کردند، همین طور برای افراد جدیدی کمک قائل شدند که پیش‌از این به کمک احتیاج نداشتند، اما با توجه به وضعیت به‌وجود آمده شرایط اقتصادی آنها هم تغییر کرده و نیاز به کمک داشتند. بعضی از افراد دارای معلولیت چون نمی‌توانند لوازم بهداشتی تهیه کنند از دولت‌های خود خواسته‌اند برای آنها ماسک و وسایل ضدعفونی بفرستند.»
از جمله کمک‌های دیگر می‌توان به در نظر گرفتن زمان خاص و خلوت مخصوص سالمندان و افراد دارای معلولیت برای خرید از فروشگاه‌ها یا اولویت در خرید آنلاین برای آنها اشاره کرد که در برخی کشورها برای کمک و حمایت بیشتر از افراد دارای معلولیت اتخاذ شده است.
آسیب‌هایی که کرونا و محدودیت‌های ناشی از آن به افراد دارای معلولیت زده، بسیار است که یکی از آنها سخت شدن دسترسی افراد به خدمات توانبخشی است. ناصر سرگران با اشاره به این مشکل می‌گوید: «وقتی این افراد بموقع به خدمات توانبخشی دسترسی پیدا نکنند ممکن است معلولیت‌شان تشدید شود.» وقتی این تشدید معلولیت را  کنار فوریت کمک‌های اقتصادی می‌گذاریم بیشتر از همیشه به نیاز افراد دارای معلولیت به کمک در شرایط سخت کرونایی پی می‌بریم.

زهرا کشوری
خبرنگار
آژانس‌های مسافرتی و دفاتر خدماتی به سامانه الکترونیکی وزارت بهداشت برای شناسایی مسافران مبتلا به ویروس کرونا دسترسی ندارند. سرور فروش و رزرو بلیت ایرلاین‌های ایران‌ایر و ماهان نیز در ایران وجود ندارد و نمی‌تواند به این سیستم وصل شود. در نتیجه، امکان استعلام مسافران این دو ایرلاین مادر نیز اصلاً امکان پذیر نیست. بنابراین بر خلاف ممنوعیت ورود مسافران مبتلا به کرونا به هواپیماها از سوی وزارت بهداشت، بلیت سفرهای هوایی بدون هیچ ممانعتی برای مسافران مبتلا به کرونا از سوی آژانس‌های مسافرتی و دفاتر خدماتی صادر می‌شود. پیش از این «بهنام ولی‌زاده»، سرپرست معاونت دولت الکترونیک استعلام الکترونیکی وضعیت مبتلایان به کرونا برای مسافران هوایی، ریلی و زمینی داخل کشور و رانندگان تاکسی‌های اینترنتی را اجباری اعلام کرده بود. او گفته بود: «از این پس کلیه شرکت‌های هواپیمایی و نیز «ارائه‌دهنده سامانه‌های فروش بلیت مسافری به‌صورت انفرادی و چارتری» که در حال حاضر سامانه‌های آنها در دفاتر خدمات مسافربری و گردشگری کشور در حال استفاده است، ملزم هستند ضمن انجام تنظیمات فنی لازم از طریق گذرگاه خدمات الکترونیکی سروا (PGSB) که در سازمان فناوری اطلاعات ایران ایجاد و راه‌اندازی شده است، از امکان «استعلام الکترونیکی و ممانعت فروش بلیت» استفاده کنند.»
سرپرست معاونت دولت الکترونیک سازمان فناوری اطلاعات ایران، علت ایجاد این قابلیت را استعلام از افرادی دانسته است که با‌وجود آگاهی از بیماری اقدام به مسافرت با استفاده از وسایل حمل‌ونقل مسافربری می‌کنند. به‌گفته او، در این شیوه استعلام بر اساس پارامترهای ورودی از جمله کدملی و تاریخ سفر، نتیجه وضعیت ابتلای فرد به کرونا در تاریخ ارسال شده، مشخص می‌شود. چنانچه نتیجه استعلام الکترونیکی براساس تاریخ سفر او ممنوع باشد از فروش بلیت تا زمانی که وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مجوز دهد، ممانعت خواهد شد.
حرمت‌الله رفیعی، رئیس هیأت مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران به «ایران» می‌گوید: «هیچکدام از آژانس‌ها و دفاتر خدماتی به سرویس برخط استعلام الکترونیکی وضعیت ابتلا به کووید۱۹ وصل نیست. چنین موضوعی هم به انجمن صنفی ابلاغ نشده است.»
طبق اعلام وزارت بهداشت افراد مبتلا به کرونا تا ۱۴ روز اجازه سفر ندارند. معاون این وزارتخانه ۲۶ آبان‌ماه در دستورالعملی که با موضوع «اجتناب از جابه‌جایی مسافران به‌صورت هوایی، دریایی، ریلی و جاده‌ای بدون دریافت نتیجه تست منفی کرونا» به معاون حمل‌ونقل وزارت راه و شهرسازی، رئیس سازمان هواپیمایی کشوری، رئیس سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای، مدیرعامل شرکت راه‌آهن، معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و معاون عمران و توسعه امور شهری و روستایی وزارت کشور ابلاغ شد، یادآوری کرده است: «بررسی‌های به‌عمل‌آمده در کشور نشان می‌دهد بسیاری از مبتلایان به کووید۱۹ با وجود دریافت جواب آزمایش مثبت PCR و آگاهی از ابتلا به بیماری، شرایط قرنطینه را رعایت نکرده و اقدام به مسافرت با استفاده از وسایل حمل‌ونقل مسافربری می‌کنند؛ لذا به‌منظور قطع زنجیره انتقال این بیماری، زیرساخت فنی مربوطه برای استعلام الکترونیکی وضعیت ابتلای افراد به بیماری کووید۱۹ آماده‌سازی شده است.
وزارت بهداشت همچنین یادآور شده است که فرآیند الکترونیکی در لحظه سفر و قبل از سوار شدن مسافر و ورودش به داخل وسیله نقلیه دوباره به‌صورت الکترونیکی انجام و در صورت مثبت بودن پاسخ از سوار شدن فرد به وسیله نقلیه جلوگیری شود. رفیعی می‌گوید: «این تمهیدات باید قبل از صدور بلیت انجام شود نه زمانی که مسافر به فرودگاه می‌رود و پای گیت پرواز برگردانده می‌شود. مسافر قبول نمی‌کند هزینه‌ای ۶۰۰-۷۰۰ هزارتومانی را پرداخت کند و دم پرواز از سفر او ممانعت شود.» به اعتقاد رفیعی در بخشنامه و ابلاغیه وزارت بهداشت ناپختگی و عدم کارشناسی موج می‌زند.
او پیش‌بینی می‌کند که راهکار وزارت بهداشت برای جلوگیری از ورود مسافران مبتلا به کرونا به اتفاق خاص و مثبتی منجر نشود. او عدم صدور بلیت برای مسافران مبتلا به کرونا در ایرلاین ایران ایر و ماهان را غیرممکن می‌داند و می‌گوید: «سرور صدور بلیت این دو ایرلاین خارج از ایران است. بنابراین امکان وصل سرویس برخط استعلام الکترونیکی وضعیت ابتلا به کووید۱۹ وزارت بهداشت به آن در حال حاضر وجود ندارد.» سیستم فروش بلیت این دو ایرلاین، سیستم رزرو بین‌المللی آمادئوس است. آمادئوس یک سیستم توزیع جهانی یا به اختصار GDS در حوزه مسافرت و توریسم در جهان است و در اروپا قرار دارد. او اعتقاد دارد در روش انتخابی وزارت بهداشت حقوق مسافر رعایت نمی‌شود. رفیعی معتقد است باید سیستمی در اختیار دفاتر قرار بگیرد که قبل از صدور بلیت از وجود بیماری کرونا در مسافر مطلع شوند، رفیعی البته به ایراد دیگری نیز اشاره می کند. او می‌گوید: «با توجه به گرانی قیمت تست کرونا بسیاری از بیماران مبتلا به کرونا تست نمی‌دهند. بنابراین حتی اگر سیستم وزارت بهداشت بدون نقص بود، باز هم بسیاری از بیماران خاموش از گیت‌ها رد می‌شدند.» هتلداران نیز بخشی از صنعت گردشگری هستند که بر خط استعلام الکترونیکی وضعیت ابتلا به کووید۱۹ وزارت بهداشت وصل نیستند.
ولی‌الله تیموری، معاون گردشگری کشور در نامه‌ای به این وزارتخانه خواستار وصل جامعه هتلداران به این سیستم شده است. او می‌نویسد: «در خصوص دستورالعمل ممنوعیت جابه‌جایی مسافران مبتلا به کروناویروس بدون اخذ تست کووید۱۹، با توجه به اینکه درحال حاضر تمام تأسیسات گردشگری اقامتی و پذیرایی در بستر سامانه جامع نظارت و اطلاعات این وزارتخانه موسوم به «سامانه جانا» فعالیت می‌کنند در چارچوب بند ۱ و سایر مفاد دستورالعمل فوق‌الذکر با عنایت به اینکه سرویس برخط استعلام الکترونیکی وضعیت ابتلا به کووید۱۹ از سوی آن وزارتخانه با استفاده از رابط نرم‌افزاری (وب سرویس) و براساس پارامتر (کد ملی و تاریخ سفر) نتیجه وضعیت ابتلای افراد را مشخص می‌کند، پیشنهاد می‌شود دسترسی لازم به این وزارتخانه اعطا شود تا تأسیسات گردشگری اعم از هتل، متل، میهمانپذیر، واحدهای پذیرایی و... از وضعیت مسافران مبتلا به کرونا اطلاع پیدا کرده و ضمن رعایت دقیق پروتکل‌های بهداشتی، تمهیدات لازم را در این خصوص به عمل آورند و با قطع زنجیره از گسترش و شیوع بیشتر بیماری جلوگیری به‌عمل آید.»

نیم نگاه

رییس هیات مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران: سرور صدور بلیت دو ایرلاین بزرگ ایران خارج از ایران است. بنابراین امکان وصل سرویس برخط استعلام الکترونیکی وضعیت ابتلا به کووید-۱۹ وزارت بهداشت به آن در حال حاضر وجود ندارد، با توجه به گرانی قیمت تست کرونا بسیاری از بیماران مبتلا به کرونا تست نمی‌دهند. بنابراین حتی اگر سیستم وزارت بهداشت بدون نقص بود، باز  هم بسیاری از بیماران خاموش از گیت‌ها رد می‌شدند

گروه حوادث/ وکیل دادگستری که به‌دنبال سوء ظن به شوهر خواهرش وی را به قتل رسانده و به قصاص محکوم شده بود با رضایت اولیای دم از یک قدمی چوبه دار به زندگی برگشت. به گزارش خبرنگار حوادث«ایران»، رسیدگی به این پرونده از سال 95 به‌دنبال ناپدید شدن مرموز مرد جوانی شروع شد که از لرستان به خانه برادرش به کرج آمده بود.

در حالی که تحقیقات برای یافتن مرد جوان ادامه داشت، کارآگاهان جنایی جسد این مرد جوان را در حالی که با شلیک چند گلوله به قتل رسیده بود در خودرویی حوالی جاده چالوس پیدا کردند.
خیلی زود با تشکیل تیم ویژه‌ای تحقیقات پلیسی برای کشف این جنایت مرموز در دستور کار کارآگاهان جنایی استان البرز قرار گرفت.
با کنترل آخرین تماس‌های مقتول مشخص شد وی با برادرزنش در تماس بوده است. بدین ترتیب این مرد که وکیل دادگستری بود تحت بازجویی قرار گرفت و بعد از مدتی به قتل شوهر خواهرش اعتراف کرد.
وی درباره انگیزه خود از این جنایت گفت: مدتی قبل به رفتار وی سوء ظن پیدا کرده و فکر می‌کردم او برای همسرم مزاحمت ایجاد کرده است به همین خاطر وی را از محل زندگی‌اش به کرج کشاندم و بعد در خانه او را با خوراندن غذای مسموم بیهوش کردم. سپس او را با خودرو به حوالی جاده چالوس بردم و با اسلحه‌ای که از قبل تهیه کرده بودم چند گلوله به او شلیک کردم. اسلحه را به داخل رودخانه انداختم و جسد را همانجا رها کردم.
به‌دنبال اعتراف این متهم، او به جرم قتل عمد بازداشت و پس‌ از محاکمه در دادگاه کیفری استان البرز با توجه به تقاضای اولیای دم وی به قصاص نفس محکوم شد.
با تأیید این حکم در دیوان عالی کشور و درحالی که خانواده مقتول بر اجرای حکم اصرار داشتند سرانجام پس از 4 سال متهم توانست با جلب رضایت اولیای دم و پرداخت دیه درخواستی خانواده مقتول رضایت آنها را جلب و از مجازات مرگ رهایی یابد.
 قاضی نریمانی رئیس شعبه ششم اجرای احکام دادگستری کرج درباره این پرونده گفت: یکی از مهم‌ترین دلایل وقوع قتل‌ها تصمیمات عجولانه و ناتوانی در کنترل خشم است. در این پرونده با اینکه متهم خودش از افراد تحصیلکرده و حقوقدان است و به نتیجه کار و مجازاتی که در انتظارش است به خوبی آگاه است اما باز هم دست به چنین کاری می‌زند.
در حالی که می‌توانست از طریق قانونی موضوع را پیگیری کند و به چنین سرنوشتی دچار نشود. مهارت کنترل خشم بسیار اهمیت دارد همچنین باید در روابط کاری و خانوادگی سعی شود برخی خط قرمزها رعایت شود چراکه رعایت برخی اصول اخلاقی و رفتاری از وقوع بسیاری از جرایم پیشگیری می‌کند.

هر روز با شما در اینجا خواهیم بود، صدای شما، حرف شما و پیشنهاد شما را می شنویم
و می خوانیم و بازگو می کنیم. با ما همراه باشید، بگویید و بنویسید

تلفن: 88769075 - 021  پیامک: 3000451213

نظــــــر مـــردم

توصیه بهداشتی برای مبارزه با کرونا/ منصور ولی از بندر ترکمن: اگر شست‌و‌شوی مرتب داخل بینی با آب نمک در سطح کشور انجام شود، در عدم ابتلا به بیماری سرماخوردگی و کرونا بسیار مؤثر خواهد بود.
مبلغ دریافتی بازنشستگی از دوران شاغل بودن خیلی کمتر است/ حسین ارم از بابل: در تاریخ 5/7/99 بازنشسته شده‌ام و دریافتی بنده از زمانی که شاغل بوده‌ام خیلی کمتر شده است. متأسفانه همسان‌سازی را برای ما انجام نداده‌اند. وقتی هم با مسئولان تماس می گیریم یا جواب نمی‌دهند یا دوپهلو جواب ما را می‌دهند. 30 سال خدمت کرده‌ایم و این حقمان نیست.
انسولین پیدا نمی‌شود/ آقای سعیدی‌پور از شاهین شهر اصفهان: همسرم دیابت دارد و دکتر برایش انسولین نوشته است، اما در هیچ کدام از داروخانه‌های استان اصفهان انسولین پیدا نمی‌شود.
بیمه سلامت/ منصور خامسی: برخی از داروخانه‌ها اعلام می‌کنند که ما با بیمه سلامت قرارداد نداریم و داروها را به‌ صورت آزاد حساب می‌کنند؛ از مسئولان درخواست رسیدگی داریم.
تأخیر در ترخیص کالا در گمرک/ آقای کاسب: چرا گمرک در ترخیص  کالاها با تأخیر اقدام می‌کند؟ این تأخیرها خود باعث گرانی کالا و همچنین نایاب شدن آنها می‌شود جا دارد مسئولان پیگیر این موضوع باشند.

حسین مرعشی
سخنگوی حزب کارگزاران سازندگی
جای تأسف بسیار دارد که قواعد سیاست‌ورزی حرفه‌ای در ایران، فارغ از تفاوت‌هایی که بین نگاه‌ها و گرایش‌های مختلف وجود دارد در موارد بسیاری درگیر مسائل شعاری و غلبه احساسات بر عقل و منطق شده است. گو اینکه سیاست‌‌ورزی و بالاتر از آن، کشور‌داری مترادف و همسنگ طرح شعار است. این وضعیت را می‌توان به روشنی در ماجرای بخشی از واکنش‌های اخیر به ترور شهید محسن فخری‌زاده و خصوصاً طرح مصوب مجلسی‌ها مشاهده کرد؛ طرحی که در عنوان آن بحث کاهش تحریم‌ها مطرح شده اما با ابتدایی‌ترین محاسبات می‌توان ثابت کرد که نتیجه آن کاملاً عکس این خواهد بود. ماجرا بسیار ساده است؛ امروز در منطقه خاورمیانه می‌توان گفت که بالانس قدرت اصلی در دوگانه ایران-اسرائیل تبلور پیدا می‌کند. حتی ایفای نقش قدرت‌های دیگری چون عربستان یا بازیگرانی مانند امارات متحده عربی نیز تا حد زیادی متأثر از این دوگانه است.
تقابل جمهوری اسلامی ایران و رژیم صهیونیستی تقابلی با ریشه‌های عمیق استراتژیک، عقیدتی و تاریخی است. در این دوگانه ما دارای بازاری بسیار بزرگ و اقتصادی متوسط هستیم و رژیم صهیونیستی بازاری بسیار کوچک اما اقتصادی پیش رو دارد. در صحنه بین‌الملل هم هر کدام از طرفین به یارگیری‌های خاص خود و ایجاد نقاط نفوذ و تأثیر مختص به خود مشغول هستند. یارگیری رژیم صهیونیستی در میان کشورهای عرب در سال‌های اخیر و ورود به فاز جدید آن در ماه‌های گذشته تا حد زیادی ذیل همین دوگانه و در تلاش برای پیشی گرفتن در حوزه نفوذ نسبت به جمهوری اسلامی ایران قابل تفسیر است، آن هم در شرایطی که ما دچار وضعیت اقتصادی ناپایداری شده‌ایم که این وضعیت بر معادلات تقابل یاد شده تأثیر مستقیم خواهد داشت. با این توصیف بسیار بدیهی است که ایران در کنار حفظ حمایت و نفوذ خود در محور مقاومت منطقه باید به فکر نفوذ و مقبولیت دیپلماتیک اش در ابعاد دیگر هم باشد تا بتواند به شکل مؤثرتری با رقیب و دشمن اصلی خود یعنی اسرائیل تقابل نرم داشته باشد. از این منظر هر گونه انزوا و تحدید روابطی برای ایران به مثابه یک امتیاز حیاتی برای رژیم صهیونیستی خواهد بود.
در ابعاد جهانی هم اوضاع ما قبل و بعد از برجام کاملاً روشن است. ما از فضایی که دارای کمترین متحد بین‌المللی بودیم و ذیل شدیدترین تحریم‌های اجماعی شورای امنیت قرار داشتیم به فضایی رسیدیم که اروپا به‌عنوان مهم‌ترین همپیمان امریکا در چند مرحله پشت سر هم، در تقابل میان ایران و امریکا طرف ما را گرفت. در این صحنه جدید امریکا یک انزوای تاریخی و بی‌نظیر را در شورای امنیت، آن هم در مقابل ایران تجربه کرد. در صحنه بین‌المللی هم کاملاً روشن بود که مخالفان برجام رهبران کدام کشورها بودند و چه قصد و منظوری از مخالفت خود داشتند.
شاید گفته شود موقعیت شکل گرفته برای ایران در مقابل امریکا در ماه‌های گذشته هیچ ما به ازای اقتصادی برای جامعه نداشته. حتی اگر قصد را بر صحت این ادعا نیز بگذاریم منطق به ما می‌گوید تا اینجای کار تمام هزینه‌های رسیدن به این مرحله و به دست آوردن این سطح از مقبولیت و وجاهت بین‌المللی را پرداخت کرده‌ایم. در شرایطی که می‌توانیم به آورده‌های اقتصادی این موقعیت در ماه‌های پیش رو خوشبین باشیم، از دست دادن تنها برگ برنده‌ای که این موقعیت را برای ما ایجاد کرده یعنی برجام، چه منطقی خواهد داشت؟
برای تصمیمی که در مجلس گرفته شده می‌توان سه فرض در نظر گرفت. فرض خوشبینانه این است که نمایندگان برای مواجهه با خواسته‌های احتمالی دولت بعدی امریکا برای بازگشت به برجام، در حال تدارک تدبیری هستند تا دست ایران هم برای شرط ‌گذاری متقابل خالی نباشد. اما مهلت‌های زمانی تصویب شده در این طرح چنین احتمالی را رد می‌کند چرا که همه این بازه‌های زمانی ناظر به تاریخ‌های قبل از آغاز به کار دولت بایدن هستند. فرض دوم می‌تواند این باشد که عزیزان نماینده اساساً متوجه حساسیت‌های زمان و مکان و تأثیرات چنین اقداماتی روی منافع ایران نیستند و با محاسبه غلط نتایج و ثمرات این طرح، اقدام به تصویب آن کرده‌اند. در نهایت فرض سوم و بدبینانه نیز می‌تواند این باشد که نمایندگان محترم و رقبای عزیز دولت فعلی علاقه دارند تا پیامی از ایران به خارج برسد که قبل از استقرار دولت بعدی، امکانی برای پیشرفت در مذاکره و گفت‌و‌گوهای برجامی وجود ندارد و قدرت تصمیم‌گیری در این خصوص در اختیار دولت فعلی نیست. البته هر انسان وطن‌دوست و عاقلی تمایل ندارد که صحت این مورد بیش از یک فرضیه احتمالی باشد چرا که معنای آن معطل کردن زندگی 80 میلیون نفر و استمرار فشار اقتصادی بر آنها به مدت حداقل 10 ماه دیگر خواهد بود.
اما با هر فرضی تاریخ سال‌های اخیر نشان داده که معنای به هم زدن برجام در صحنه‌آرایی بین‌المللی برای ایران تنها انزوای خودخواسته و بیشتر خواهد بود؛ انزوایی که بهترین هدیه به سران رژیم صهیونیستی است تا پیشروی اقتصادی و سیاسی خود در منطقه ما را تشدید کنند و برای تخطئه سیاست‌های جمهوری اسلامی بهانه کافی را داشته باشند. از یاد نبریم که حتی دوستان نزدیک ما مانند چین و روسیه در سال‌های 84 تا 92 چطور با تصویب 6 قطعنامه بسیار سنگین و تهدیدکننده علیه کشورمان با اروپا و امریکا همراهی کردند. از عزیزان مجلس باید پرسید امروز چه تضمین تازه‌ای کشف کرده‌اند که بر اساس آن فکر می‌کنند با بر هم زدن برجام، یک بار دیگر به آن فضا
بر نخواهیم گشت؟ ما امروز به جز قدرت‌های شرقی، اروپا را هم در تقابل سیاسی با امریکا در موافقت با خود می‌بینیم و علاوه بر این بخش مهمی از هیأت حاکمه امریکا هم معترف به اشتباه ترامپ در رفتار با ایران هستند. چیزی که منابع جامعه ما را تأمین خواهد کرد، تبدیل کردن این موقعیت سیاسی به یک موقعیت اقتصادی در چارچوب همکاری‌ها و مراودات تازه است. ما تا اینجا هزینه نزدیک کردن قدرت‌های جهان و خصوصاً اروپا را به خود داده‌ایم و حالا که می‌توانیم با درایت و عقلانیت وارد مرحله سوددهی آن برای کشور شویم، چرا باید مسیر را تغییر دهیم؟
به عبارت دقیق‌تر مجلس دو فرض کاملاً غلط را در اینجا در نظر گرفته؛ اول اینکه خروج از برجام باعث کاهش تحریم‌ها خواهد شد و دوم اینکه در فضای پس از فروپاشی برجام امکان بهبود اوضاع اقتصادی فراهم می‌شود. باید گفت هر چقدر نه کل دنیا، بلکه همان دوستان ما در دولت قبل در مقابل فشارهای بین‌المللی و سیل قطعنامه‌های سازمان ملل با ایران همکاری کردند، فردای به هم خوردن برجام هم خواهند کرد و هر چقدر اقتصاد ما ذیل آن تحریم‌ها رشد کرد، پس از این هم ذیل تحریم رشد خواهد کرد. و در نهایت در این بازی و چنین صحنه‌آرایی بدون شک خوشحال‌ترین افراد مقامات اسرائیلی هستند که در خلأ حضور جدی ایران در عرصه‌های سیاسی و اقتصادی می‌توانند به یارگیری خود سرعت ببخشند.

بهمن آرمان
کارشناس مسائل اقتصادی
دولت در لایحه بودجه ۱۴۰۰ علاوه بر درآمدهای نفتی، درآمد حاصل از پیش‌فروش نفت را نیز لحاظ کرده است که باید با دقت بیشتر به این منبع جدید درآمدی نگریست. کارشناسان اقتصادی کشور که با محافل بین‌المللی در ارتباط هستند، همگی پیش‌فروش نفت را با توجه به تحریم‌ها به عنوان یکی از منابع درآمدی دولت در شرایط کنونی منطقی نمی‌دانند و معتقدند که احتمال موفقیت‌آمیز بودن انتشار این اوراق بسیار کم است و گنجاندن آن در بودجه ممکن است به کسری بودجه در سال 1400 بینجامد و این کسری بودجه بر ارزش پول ملی و شاخص‌های دیگر اقتصاد مانند نرخ تورم نیز اثر بگذارد. دولت بارها اعلام کرده که این منبع جدید درآمدی برای تأمین زیرساخت‌های کشور درنظر گرفته و منابع حاصل از آن صرف بودجه عمرانی خواهد شد؛ اما نخست آنکه با گنجاندن آن در لایحه بودجه، منبع درآمدی جدید را برای خود پیش‌بینی کند که امکان تحقق آن بسیار اندک است. ضعف در بررسی این مسأله که آیا مردم حاضرند اوراق پیش‌فروش نفتی را از دولت خریداری کنند، می‌تواند عواقب ناگواری برای اقتصاد کشور به همراه داشته باشد و نباید به این مسأله نگاهی خوشبینانه داشت. دوم آنکه؛ حتی اگر تحریم‌ها لغو شود و امکان فروش این اوراق فراهم شود و خریدار نیز داشته باشد، این ریسک بزرگ وجود دارد که منابع مالی ناشی از پیش فروش نفت نه در راستای بودجه عمرانی، بلکه در محل هزینه‌های جاری به کار گرفته شود و از این طریق به محل پیش‌بینی شده در بودجه نرسد.
اما به موازات بررسی این طرح در ماه‌های اخیر، شورای عالی بورس مصوبه‌ای داشته است که بر اساس آن تأسیس شرکت‌های سهامی عام پروژه محور برای تأمین منابع مالی طرح‌ها از کانال بازار سرمایه امکان‌پذیر است. به‌طور نمونه تعدادی از نهاد‌های اجرایی از جمله استانداری خوزستان از سازمان برنامه درخواست کرده است که در لایحه بودجه طرح‌های توسعه‌ای مانند ساخت آزادراه، دو نیروگاه برق و تکمیل سد بختیاری برای پرهیز از سیل‌ها از مکانیزم شرکت‌های سهامی عام از طریق بورس تأمین مالی شوند. به عبارتی، اکثر پروژه‌های عمرانی کشور مثل تکمیل سدهای مخزنی، ساخت آزادراه‌ها و تکمیل طرح‌های نیمه‌تمامی که به این منظور تجهیزات و ماشین‌آلات وارد شده است و ساخت مسکن برای کم برخوردارها، قابلیت اجرایی دارد و به نظر می‌رسد که بهتر است دولت این مسیر تأمین مالی را برای پروژه‌هایی که می‌خواهد از طریق پیش فروش نفت جلو ببرد، جایگزین کند. در این راستا بانک مرکزی و سازمان برنامه و بودجه کشور نیز نیاز است بدنه کارشناسی خود را قوی‌تر کنند و با همکاری سازمان بورس بررسی کنند که آیا اصلاً امکان پیش فروش نفت در تحریم وجود دارد یا خیر؟
دولت سه منبع درآمدی در بودجه دارد و آن سه نفت، مالیات و سایر درآمدها هستند. برای سال 1400 تحقق هر سه منبع درآمدی با دشواری‌های بسیاری همراه است. به خاطر تحریم‌ها ممکن است درآمدهای نفتی محقق نشود و از آنجایی که بخش بزرگی از مالیات‌های دریافتی دولت متأثر از درآمدهای نفتی هستند - مثل حقوق گمرکی و سود بازرگانی - این دو بخش از تأمین منابع با موانعی مواجه‌اند که قابل چشم‌پوشی نیست. در بخش سایر درآمدها که فروش دارایی‌های متعلق به دولت می‌تواند باشد نیز از سوی مقام معظم رهبری روی آن تأکید شده است؛ در سال‌های اخیر دیده‌ایم که دولت نتوانسته بدنه خود را راضی به این واگذاری‌ها کند و به این ترتیب هر سه بخش با مسأله فشار تورمی اقتصاد ایران را تهدید می‌کنند. در چنین شرایطی طرح پیش فروش نفت ممکن است مشکل را نیز بیشتر  بکند. لذا باید با دقت نظر بیشتری به طرح پیش‌فروش نفت پرداخت و بازنگری‌هایی در مورد زمان اجرای آن انجام داد.

امیر ناظمی
رئیس سازمان فناوری اطلاعات
حتی مطالبه‌گــری هم می‌تواند تبدیـــل به ابزار پوپولیسم شود  و مثل سایر واژه‌های شریف، مثل عدالت یا مثل استقلال توسط پوپولیست‌ها مصادره شود؛ پوپولیسمی که در آن فرد مطالبه‌گر با تولید محتوایی در فضای مجازی، مطالبه را تبدیل به ابزار بی‌نظیری برای جذب سایرین و ساختن یک لشکر از مطالبه‌گران می‌کند؛ در حقیقت فردی که در حال یک پرسش مطالبه‌گرانه از کسی است که مسئولیتی در قبال آن پرسش ندارد در زمین بازی پوپولیسم مشغول بازی است. در حقیقت مفهوم «پوپولیسم مطالبه‌گری» یعنی استفاده ابزاری برای ایجاد «یک مطالبه درست؛ اما از فردی نادرست». برای مثال فرض کنید قیمت لپ‌تاپ و تبلت افزایش می‌یابد. بدیهی است که لپ‌تاپ تابع قیمت دلار است. همین اتفاق ساده می‌تواند تبدیل به ابزار خوبی برای طرح یک مطالبه‌گری پوپولیستی باشد...
مثلاً مطالبه‌ای از وزیر ارتباطات (به استناد آن‌که این ابزارها در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات است) برای آن‌که چرا قیمت لپ‌تاپ افزایش یافته است! اینکه چرا تورم وجود دارد حرف درستی است؛ اما این‌که از وزیر ارتباطات پرسیده شود  مصداق مطالبه‌گری از فرد نادرست است؛ او نه مسئولیت تعیین تعرفه‌های گمرکی و تخصیص ارز را دارد و نه مسئولیت تعیین قیمت دلار را یا ارتباط بین‌المللی را!در پوپولیسم مطالبه‌گری، مطالبه‌گر از نزدیکی یک مفهوم (مثلا نزدیکی لپ‌تاپ و تبلت به وزارت ارتباطات) بهره می‌برد تا موضوع را تبدیل به یک مطالبه از فرد غیرمرتبط کند؛ نمونه‌های بسیاری از این نوع مطالبات بواسطه رشد شبکه‌های اجتماعی و دانش اداری پایین در جامعه به وفور مشاهده می‌شود؛ در حقیقت شهروندان الزاماً به پیچیدگی ساختارهای اداری و تفکیک مسئولیت‌ها آشنا نیستند و حتی شاید لازم هم نیست آشنا باشند، اما همین ناآشنایی می‌شود پشتیبانی از پوپولیسم مطالبه‌گری.مطالبه‌گر پوپولیست به اتکای پرسش درستی که مطرح می‌کند تلاش دارد تا از طریق راه‌اندازی یک مطالبه عمومی، دادگاهی غیرمستقیم تشکیل دهد و مقصران را معرفی کند. به این ترتیب در این روایتی که مطالبه‌گر ارائه می‌دهد، فرد پاسخ‌گوی اصلی مخفی می‌شود یا فرآیند اصلاحی فراموش می‌شود و فرد دیگری برای پاسخ‌گویی معرفی می‌شود.در «پوپولیسم مطالبه‌گری» است که هر موضوع می‌تواند تبدیل به ابزاری شود برای محکومیت کسی که پوپولیست نظر دارد؛ از گرانی گرفته تا تروری وحشیانه، همه ابزارهایی برای ساخت «مطالبات پوپولیستی» است.مطالبه‌گر پوپولیست اما نگاهش اغلب به مسئول دردسترس است و نه مسئولی که ذاتاً باید پاسخ‌گو باشد. به این ترتیب دومین عاملی که به کمک پوپولیست می‌آید دردسترس بودن فرد غیرمسئول و ناشناس ماندن (یا خارج از دسترس بودن) پاسخ‌گوی اصلی است؛ در این وضعیت فشار یک رویداد (صرف نظر از درستی یا نادرستی آن) به فرد دردسترس (معرفی‌شده توسط مطالبه‌گر) سرریز می‌شود. دردسترس بودن البته تنها به معنای حضور در فضای مجازی نیست؛ بلکه به معنای آن است که مطالبه‌گر پوپولیست می‌تواند و اجازه دارد از او مطالبه کند؛ ولی در خصوص دیگران شاید چنین آزادی عملی نداشته باشد.در پوپولیسم مطالبه‌گری تنها چیزی که اهمیتی ندارد، درک حقیقت و اصلاح فرآیندها است! در حقیقت پوپولیست به افراد مشغول است و نه بهبود نظام اداری یا حتی تصمیم‌گیری بهتر.
 چرا مطالبه‌گری‌های پوپولیستی در ایران بیشتر است؟
برای مطالبه‌گری در کشورهای توسعه‌یافته دو ابزار مهم دیگر وجود دارد:
سازوکار مطالبه عمومی (Petition) مهم‌ترین ابزاری است که مطالبه را از یک ابزار پوپولیستی به یک ابزار توسعه تبدیل می‌کند. بر اساس این سازوکار شهروندان می‌توانند یک مطالبه را به‌صورت قانونی و با جمع‌آوری امضا انجام دهند، مثلاً در کشوری مانند انگلستان با جمع‌آوری ۱۰۰ هزار امضا، هر شهروندی می‌تواند هر فرد یا سازمان مسئولی را به پاسخ‌گویی وادار کند؛ هر چند در ابتدا باید مشخص کند که فرد تعیین‌شده برای مطالبه، واقعاً مسئول پاسخ‌گوی مدنظر هست یا نه. به این ترتیب جامعه می‌داند اگر مطالبه‌ای بدون ثبت در سایت مطالبات عمومی و تأیید مسئولیت مد نظر باشد یک عوامفریبی است. به این ترتیب شهروندان به کمک این نهاد می‌توانند مطالبه درست را از مطالبه پوپولیستی تفکیک کند.رسانه‌ها نیز ابزار دیگری هستند؛ در حقیقت شاید مسأله‌ای در شبکه‌های اجتماعی آغاز شود؛ اما قضاوت یا نتیجه‌گیری در رسانه‌ها و با حضور متخصصان آن موضوع تمام می‌شود. به این ترتیب است که رسانه‌های شناخته‌شده و مورد اعتماد عمومی می‌توانند زمین بازی برای طرح نظرات مختلف باشند.
 پیامدهای پوپولیسم مطالبه‌گری
نخستین پیامد این مسأله پنهان شدن پاسخ‌گوی اصلی یا چالش سازنده آن مطالبه است. این امر فرصت اصلاح یا بازخواست از مسئول واقعی را می‌رباید.
دومین پیامد تشویق به خروج از شبکه‌های مجازی و پاسخ‌گویی به شهروندان است. به ندرت مدیران دولتی ایران در شبکه‌های اجتماعی حضوری همراه با پاسخ‌گویی دارند؛ یکی از مهم‌ترین دلایل این امر خطرناک بودن دردسترس بودن است. مدیر دردسترس یعنی در تیررس مطالبه‌گری پوپولیستی قرار گرفتن. حضور مدیران در شبکه‌های اجتماعی تنها بازتولید همان تریبون یک‌طرفه است. هر نوع پاسخ‌گویی یعنی تشویق تمام پوپولیست‌های مشتاق دیده‌شدن برای «پوپولیسم مطالبه‌گری».سومین پیامد «پوپولیسم مطالبه‌گری» از بین رفتن سرمایه اجتماعی است. شهروند خسته پرسشی را می‌شنود که برایش مهم است و واقعاً به‌دنبال پاسخ است؛ اما آدرس‌دهی غلط منجر به کسی که مسئول نیست، همزمان که فردی غیرمسئول را محکوم می‌کند و در چشم شهروندان مدیری ناتوان جلوه می‌دهد  پرسشی درست را هم بی‌پاسخ گذاشته است. به این ترتیب شهروند همزمان به افزایش بی‌اعتمادی‌اش به مدیر، حل نشدن مشکلاتش را هم دائمی می‌بیند.مطالبه‌گر پوپولیست ریشه‌های اجتماعی را نشانه گرفته است؛ چیزی فراتر از یک نظام حکمرانی؛ چیزی بلندمدت‌تر از آن و چیزی غیرقابل جبران‌تر.