طرح جامع مدیریت هوشمند محدودیت‌ها دیروز به‌طور رسمی در 160 شهر دارای وضعیت قرمز و 208 شهر نارنجی و 80 شهر زرد در سراسر کشور کلید خورد. از اولین ساعات شنبه اول آذرماه مقررات جدید مقابله با شیوع کرونا و محدودیت‌های بیشتر در حالی در دستور کار قرارگاه عملیاتی مقابله با کرونا قرار گرفت که همزمان با اجرای این طرح 160 شهر طبق اطلاعیه‌های قرارگاه عملیاتی ستاد ملی مقابله با کرونا تعطیل شدند و 208 شهر دیگر نیز به حالت نیمه‌تعطیل درآمدند. طبق آنچه که رئیس ستاد ملی مقابله با کرونا اعلام کرده، هدف اصلی اجرای این طرح کنترل روند شیوع ویروس و شناسایی افراد مبتلا و درمان آنها و کاهش ترددهاست که البته همه اینها تنها در سایه همکاری همه مردم امکانپذیر است. با وجود این گزارش‌های رسیده از ستاد فرماندهی مقابله با کرونا در پایتخت حکایت از این دارد که همچنان 83 درصد از بیماران از طریق دورهمی‌های خانوادگی به کووید19 مبتلا می‌شوند.» به گفته رئیس ستاد ملی مقابله با کرونا، اگر طرح جامع را دست به دست هم با دقت اجرایی کنیم نیاز به یک ساعت تعطیلی هم وجود نخواهد داشت و بی‌تردید با رعایت دستورالعمل‌ها و الزامات می‌توان هم تعطیلات را کوتاه کرد و هم شیوع بیماری را کاهش داد. به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دولت، حسن روحانی، گفت: مسئولیت‌پذیری آحاد مردم، ضمانت اجرایی مصوبات، همکاری همه دستگاه‌های دولتی و غیردولتی، کمک خیرین، محلات، مساجد، بسیج، سمن‌ها و هلال احمر به افراد قرنطینه، اطلاع‌رسانی بموقع، شفاف و روشن، اقناع‌سازی مردم، تنوع برنامه‌های صداوسیما برای پرکردن اوقات فراغت مردم و همچنین تداوم کلاس‌های مجازی درس دانشگاه‌ها و مدارس و اقدامات حمایتی و جبرانی، از جمله اقدامات ضروری است که می‌تواند این تعطیلات دوهفته‌ای و اعمال محدودیت‌ها را به یک نقطه مطلوب در روند مبارزه با کرونا برساند. رئیس‌جمهوری اظهارداشت: بی‌تردید با اجرای کامل دستورالعمل‌ها و پرهیز از دورهمی‌ها و اجتماعات و کاهش ترددها می‌توانیم در اجرای این طرح موفق باشیم تا فشار اقتصادی در کسب و کارهای مردم هر چه سریع‌تر کم شود.  رئیس‌جمهوری ضمانت اجرایی مصوبات را دومین الزام در این زمینه برشمرد و گفت: همه افرادی که وارد جامعه می‌شوند باید کارت ملی یا کارت شناسایی معتبری که شماره ملی روی آن وجود داشته باشد به همراه داشته باشند تا بتوان از این طریق از ورود افراد مبتلا به جامعه و ارائه خدمات به آنان جلوگیری کرد. رئیس‌جمهوری همکاری و همراهی دستگاه‌های دولتی و غیردولتی را به‌عنوان الزام سوم مورد تأکید قرار داد و گفت: الزام چهارم کمک و همیاری خیرین، بسیج، هلال احمر و حتی سمن‌ها است. همه باید در این زمینه یاری و کمک کنند مخصوصاً به افرادی که در قرنطینه هستند و امروز اعلام شد که روزانه ۱۰۰هزار تست سریع انجام خواهد گرفت و این کار موضوع مهمی است که اگرچه با آن تعداد مبتلایان افزایش می‌یابد ولی از طرف دیگر شمار مرگ و میر و بستری‌ها کاهش پیدا خواهد کرد. رئیس‌جمهوری اطلاع‌رسانی بموقع، شفاف و روشن را الزام بعدی ذکر کرد و درباره اقدامات حمایتی و جبرانی به‌عنوان یکی دیگر از الزامات گفت: از آنجایی که کسب و کارها و فعالیت اقتصادی برای دو هفته تعطیل می‌شود باید در حد امکان مردم را یاری کنیم و در این زمینه مصوبه‌ای داشتیم که برای حدود ۳۰ میلیون نفر ماهانه و تا پایان سال ۱۰۰ هزار تومان بلاعوض پرداخت شود ضمن اینکه برای ۱۰ میلیون خانوار هم وام یک میلیون تومانی با اقساط ۳۰ ماهه پرداخت خواهد شد.
افزایش تست‌های کرونا به ۱۰۰هزار تست روزانه
اعضای ستاد ملی مقابله با کرونا تأکید دارند چنانچه 79 میلیون جمعیت در شهرهای مختلف کشور که در وضعیت هشدارهای 1، 2 و 3 به سر می‌برند مقررات جدید را بخوبی عمل کنند، پس از گذشت چهار تا پنج هفته از محدودیت‌های جدید کرونا شاهد کاهش مرگ و میر ناشی از بیماری کووید19 در کشور خواهیم بود. سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا در ادامه روند نزول بیماری را در ۴۳ شهری که قبلاً در آنها محدودیت ایجاد شده بود از جمله خبرهای خوب خواند.  دکتر علیرضا رییسی اعلام کرد: از روز شنبه تست‌های تولید داخلی آزمایش سریع کرونا (آنتی‌ژن) آغاز می‌شود و ۱۰۰ هزار تست در مراکز بهداشتی رایگان انجام می‌شود.

زهره صفاری/ همزمان با شکسته شدن قفل مذاکرات بین الافغانی در دوحه قطر و چند روز پس‌ از اعلام خروج اغلب نیروهای امریکایی از افغانستان، چندین منطقه پرجمعیت کابل با 23 راکت هدف حمله قرار گرفت که با توجه به ساعت این حملات و آغاز نشدن رفت و آمدهای مردم 8 نفر کشته و 31 نفر مجروح بر جا گذاشت، کشته شدگان و مجروحان همگی غیرنظامی بودند.
به گزارش خبرگزاری «هشت صبح» افغانستان، این راکت‌ها صبح دیروز 6 منطقه کابل را زیر آتش گرفتند که چندین راکت نیز در منطقه دیپلماتیک پایتخت افغانستان و در نزدیکی ساختمان سفارتخانه‌ها فرود آمدند. «طارق آرین»، وزیر کشور افغانستان که در ساعات اولیه این حمله شمار تلفات را 3 نفر اعلام کرده بود، با پیشروی روند تحقیقات و اعلام نقطه‌ای تلفات و مجروحان، کشته شدن دست‌کم 8 غیرنظامی و همچنین مجروح شدن 31 نفر دیگر را تأیید کرد. وی همچنین گفت با توجه به شدت حملات احتمال افزایش شمار قربانیان و مجروحان نیز وجود دارد. وزارت کشور همچنین از انفجار دومین بمب مغناطیسی همزمان با این حملات راکتی خبر داد که در یکی از آنها، یک خودروی پلیس منهدم و یک افسر نیز کشته شده است.
«گاردین» هم به‌ نقل از «فردوس فرامرز»، سخنگوی پلیس کابل آمار اعلام شده از سوی وزارت کشور را تأیید کرد و نوشت: «تصاویر ارسال شده در فضای مجازی مؤید شدت حملات است. یکی از این راکت‌ها به دیوار یکی از مراکز درمانی اصابت کرده و خسارت زیادی به بار آورده است.» گزارش‌ها حاکی از آن است که یکی از راکت‌ها نیز به محوطه بیرونی سفارت ایران اصابت کرده است. به گزارش «ایرنا»، در پی این حمله سفارت ایران در پیامی توئیتری از خسارات جزئی به ساختمان و سلامت کامل کارکنان آن خبر داده است. گفته می‌شود یک کامیون سوخته در نزدیکی محل انفجارها کشف شده که گمانه زنی‌ها درباره انتقال مهمات در این کامیون و انفجار آن در محل نیز مطرح است و تحقیقات پلیس برای یافتن چگونگی ورود این خودروی سنگین با محموله خطرناکش به منطقه مسکونی و پرجمعیت کابل آغاز شده است.
گرچه هنوز هیچ گروهی مسئولیت این اقدام جنایتکارانه را نپذیرفته است اما دولت، طالبان یا همپیمانان آنها را مقصر حملات اخیر می‌دانند. اما شبه نظامیان طالبان که پیش‌تر نیز در حمله به دانشگاه کابل، با وجود پذیرش مسئولیت حمله از سوی داعش، هدف اتهام دولت افغانستان بودند، در حالی هرگونه دخالت در این حملات را رد کرده‌اند که در جریان مذاکره با امریکا در برابر خروج نظامیان این کشور از خاک افغانستان متعهد شدند حمله‌ای به مناطق مسکونی نداشته باشند. ساعتی پس از این حملات راکتی نیز «هشت صبح» گزارش داد، افراد ناشناس دست به تیراندازی هایی در ننگرهار زده اند که در جریان آن یک نفر کشته و دو نفر مجروح شدند. به گزارش «نیویورک تایمز»، این حملات در حالی آرامش را از کابل سلب کرده است که تنها چند روز از دستور «ترامپ» برای خروج زودتر از موعد 2000 نظامی از پایگاه‌های امریکایی‌ها در این کشور می‌گذرد.
روزنه امید در مذاکرات بین الافغانی
درست در روزهایی که بن‌بست مذاکرات میان نمایندگان دولت افغانستان و طالبان در دوحه گمانه زنی‌هایی را از شکست این نشست مطرح کرده بود، طرفین با میانجیگری امریکا و قطر در موارد اختلافی به توافق‌های اولیه دست یافته و به نوشته «هشت صبح» قرار است پیش از ورود به مذاکرات بیانیه مشترک صادر کرده و جزئیات را به اطلاع مردم برسانند. در این شرایط «مایک پمپئو» که به احتمال بسیار آخرین تور خاورمیانه خود در دوران دولت فعلی امریکا را پشت سر می‌گذارد قرار است با حضور در قطر با هر یک از طرفین به‌صورت خصوصی دیدار و گفت‌و‌گوهایی داشته باشد.
به گزارش «گاردین»، براساس آمار اعلام شده اخیر وزارت کشور افغانستان، طالبان با‌وجود تعهداتش طی 6 ماه گذشته 53 عملیات انتحاری و 1250 انفجار داشته که در این حملات حدود 1210 غیرنظامی کشته و 2500 نفر نیز مجروح شده‌اند. تنها در حمله ماه گذشته به دانشگاه کابل بیش از 30 نفر از دانشجویان و استادان جان باختند و شمار زیادی مجروح شدند. حمله دیروز به کابل نخستین حادثه راکتی امسال در پایتخت افغانستان نبود. به نوشته «بی‌بی‌سی»، مرداد ماه نیز در جریان مراسم تشریفاتی ارگ ریاست جمهوری، موشک‌هایی بر شهر کابل آوار شد که با اصابت چند راکت به نزدیکی محل مراسم شش تن نیز مجروح شدند.

■100 هزارتومان به صورت ماهانه به 30 میلیون نفر  پرداخت می شود
■وام یک میلیون تومانی به 10 میلیون خانواده با بازپرداخت 30 ماهه پرداخت می شود
■وصول مالیات تا بهمن ماه متوقف می شود
■پرداخت  اقساط واحدهای گردشگری در آذرماه به ماه آینده موکول شد
■پرداخت قبض گاز کسب و کارهای آسیب دیده به ماه‌های آتی موکول شد
■چک برگشتی واحدهای آسیب دیده، در آذرماه اعمال نخواهد شد
■پرداخت عوارض کسب شهرداری‌ها ، مهلت تسلیم اظهارنامه مالیات و ارائه صورت‌های مالی حسابرسی تا بهمن ماه تمدید شد
■مهلت اعتراض به اوراق مالیاتی تا یک ماه و نیم تمدید می‌شود

گروه اقتصادی | صندوق بین‌المللی پول در هفته گذشته گزارشی را منتشر کرد و در آن با توجه به پایان سال میلادی 2020 اظهار داشت، «سالی که مثل هیچ سال دیگری نبوده است.» ارجاع این نهاد بین‌المللی به شیوع کرونا است. الان تقریباً نزدیک به یکسال است که از شیوع کرونا می‌گذرد. در حال حاضر بیش از 58 میلیون نفر در جهان به آن مبتلا و نزدیک به یک میلیون و 380 هزار نفر هم فوت کرده‌اند. در ایران؛ آمار مبتلایان از 800 هزار نفر گذشته و تعداد فوتی‌های آن هم بیش از 43 هزار نفر شده است.
به گفته صندوق بین‌المللی پول، مردم در سال 2020 چیزهایی را به چشم خودشان دیده‌اند که باور کردنش سخت بود: رکود اقتصادی، بیکاری، تغییرات آب و هوایی، اتوماسیون شغل‌ها، ارزهای دیجیتال و افزایش نابرابری و بدهی‌ها. اما همه اینها یک طرف و کرونا یک طرف دیگر.پاندمی که دولت‌های جهان را مجبور کرد نزدیک به 20 هزار میلیارد دلار چه به‌صورت پول و چه به‌صورت کمک‌های مالی خرج مقابله با این بیماری و بسته‌های حمایتی کنند.
واقعیت آن است که کرونا یک آسیب جدی هم به جان مردم زده است و هم نان آنها. در ایران هم دولت روحانی همسو با دیگر کشورها اقدام به یک تعطیلی فراگیر بمدت دو هفته در اکثر شهرهای کشور کرده است. بر اساس این تعطیلی نزدیک به 2 میلیون واحد صنفی تعطیل می‌شوند که بدون شک دغدغه نان و اقتصاد آنها مد نظر خود کارفرمایان و دولت است (مصاحبه گروه اقتصادی را با رئیس اتاق اصناف در صفحه 10 بخوانید.)
اما در این میان دولت چه اقدامی کرده است یا خواهد کرد؟ این سؤال را محمد نهاوندیان، معاون اقتصادی رئیس‌جمهوری پاسخ داده است. به اعتقاد نهاوندیان دولت ۱۴ تصمیم ستاد ملی مبارزه با کرونا برای خانوارهای بدون درآمد ثابت و کسب‌وکارها که با محدودیت‌های اخیر، درآمدشان تحت تأثیر قرار خواهد گرفت، گرفته است.
محمد نهاوندیان در حاشیه جلسه ستاد اقتصادی دولت افزود: دو مورد از این ۱۴ تصمیم ناظر به خانواده‌هایی است که درآمدشان تحت تأثیر قرار خواهد گرفت، همچنین ۹ مورد برای عموم کسب‌و کارها و سه مورد برای کسب‌و کارهایی است که به‌طور شدید آسیب می‌بینند.
به گفته وی، خانواده‌هایی که بر اساس منطق این تصمیم با تعطیلی در شهرهای با وضعیت قرمز برای گروه‌های دو، سه و چهار و در شهرهای نارنجی برای کسب‌وکارهای گروه سه و چهار روبه‌رو می‌شوند، خانوارهایی محسوب می‌شوند که درآمد ثابت ندارند و بیشتر صدمه می‌بینند.
نهاوندیان توضیح‌داد: این خانوارها شناسایی شده‌اند که جمعیت ۳۰ میلیون نفر از مجموع جامعه را شامل می‌شوند.
به گفته این مقام مسئول، دو اقدامی که برای این خانواده‌ها پیش‌بینی شده یکی، پرداخت یک میلیون تومان تسهیلات به جامعه ۳۰ میلیونی یاد شده است که کارمزد آن را دولت تقبل خواهد کرد و اقساط آن، بدون نیاز به پرداخت از سوی خانوارها از محل حساب یارانه و یارانه معیشتی افراد برداشت خواهد شد.
وی اضافه‌کرد: اقدام دوم، از آذرماه تا پایان امسال ماهانه به هر یک از اعضای خانوارها معادل ۱۰۰ هزار تومان به سرپرست خانوارها پرداخت می‌شود تا جبران بخشی از کاهش درآمدهایشان باشد.
معاون اقتصادی رئیس‌جمهوری در ارتباط با کسب‌و کارها نیز افزود: برای همه کسب‌و کارها مقرر شد عملیات اجرایی وصول مالیات مستقیم تا بهمن‌ماه متوقف شود و برای صدور یا تجدید پروانه‌های کسب‌و کار واحدهای اقتصادی اشخاص حقیقی، نیازی به اخذ گواهی پرداخت مالیاتی نخواهند داشت.
وی گفت: اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده که هر سه ماه یک بار باید تسلیم شود، مقرر شد بمدت یک ماه برای سه ماهه سوم و چهارم امسال تمدید شود.
نهاوندیان افزود: درخصوص جرایم پرداخت نشده بدهی مالیاتی و عوارض که مهلتی برای آن در نظر گرفته شده بود، مقرر شد بخشودگی آن به شرط پرداخت همه آن تداوم یابد.
وی بیان‌داشت: مهلت قانونی برای اعتراض به مالیات‌های ابلاغی نیز بمدت یک‌ماه و نیم تمدید خواهد شد.
معاون اقتصادی رئیس‌جمهوری اظهار داشت: درخصوص مهلت تسلیم اظهارنامه مالیات عملکرد اشخاص حقوقی، اگر این مهلت برای آذر و دی‌ماه باشد، تا پایان بهمن‌ماه تمدید می‌شود، همچنین صورت‌های مالی حسابرسی شده‌شان تا پایان بهمن‌ماه تمدید می‌شود.
وی گفت: همه مجوزهایی که لازم بوده دستگاه‌ها صادر کنند، اگر مهلت این مجوزها تا اول بهمن‌ماه به پایان می‌رسد، اتوماتیک‌وار تا پایان بهمن تمدید می‌شود. پرداخت عوارض کسب و پیشه شهرداری‌ها نیز تا ابتدای بهمن‌ماه تمدید می‌شود.
وی همچنین درخصوص سه موردی که برای کسب‌و کارهای بشدت آسیب دیده طراحی شده، گفت: در این راستا ۱۴ رسته شغلی شناسایی شده‌اند.
این مقام مسئول ادامه‌داد: برای این دسته از واحدها، از آنجایی که ممکن است مشکلاتی در اقساط وام‌هایشان به وجود آید، اقساط تسهیلات با موعد آذرماه یک ماه تنفس خواهد داشت، همچنین قسط آذرماه به پایان دوره منتقل شده و مشمول جریمه تأخیر نخواهد شد.
وی اظهار داشت: چنانچه در فاصله آذرماه و تعطیلی کسب‌و کارها، مشکلات مالی به نحوی شد که فرد یا افرادی با چک برگشتی روبه‌رو شدند و نتوانستند بموقع پرداختی داشته باشند، با مراجعه به بانک می‌توانند آثار مترتب بر چک برگشتی و تبعات آن را پاک کنند.
نهاوندیان خاطرنشان‌کرد: در این واحدها، قبوض گاز که پرداخت گاز آنها از ابتدای آذرماه تا پایان دی‌ماه است بمدت دو ماه تمدید می‌شود./ایرنا

14 سیاست کمک کننده

ابراهیم بهادرانی
مشاور عالی اتاق بازرگانی تهران
روز گذشته از 14 تصمیم اقتصادی دولت برای خانواده‌های بدون درآمد ثابت و کسب و کارهایی که با شیوع ویروس کرونا آسیب دیدند، رونمایی شد. در بسته حمایتی جدید مواردی مدنظر قرار گرفته که می‌تواند به کسب و کارها و فعالیت‌های اقتصادی که این روزها مجبور به تعطیلی هستند، کمک کند.
درست است که بسته حمایتی دولت جنبه مسکن دارد اما به صورت موقت می‌تواند به فعالان اقتصادی کمک کند اما از آنجا که دولت از نظر منابع مالی با چالش های متعددی روبه‌رو است نمی‌تواند نسبت به تزریق نقدینگی اقدام کند بدین جهت کمک‌ها در قالب بخشودگی قبوض، مالیات و از این قبیل حمایت‌ها می‌تواند از چالش‌های موجود بکاهد. از آنجا که کشور در شرایط خاص است نباید از آن توقع داشت که در موقعیت پیش آمده نسبت به تزریق پول اقدام کند چرا که شدنی نیست.  راه و روشی که سیاستگذاران در حال حاضر طی می‌کنند، کاری است که تقریباً در تمام کشورها در حمایت از اصناف و کسبه صورت می‌گیرد، این گروه به شدت از شیوع ویروس کرونا آسیب دیدند و از آنجا که دولت نمی‌تواند تزریق مالی به این گروه داشته باشد بهترین اتفاق این است که سایر حمایت‌ها را انجام دهد. البته این را هم باید مد نظر قرار داد که با انواع بخشودگی‌ها بار مالی بر بودجه دولت تحمیل می‌شود. از آنجا که چاره‌ای برای برون‌رفت از شرایط موجود وجود ندارد تنها راهکار این است که دولت به شکل و شمایلی که تصویب کرده حمایت‌های خود را ادامه دهد و شرایطی را فراهم کند که از فشار اقتصادی بر کسبه و فعالان بازار کاسته شود. دولت با سطح‌بندی کسبه آسیب‌پذیر می‌تواند حمایت و پشتیبانی خود را هدفمند کند. کسبه‌ای که مجبور به تعطیلی هستند و یا ویروس کرونا باعث شده درآمد آنها به شدت افت پیدا کند باید مشمول بسته‌های حمایتی دولت قرار گیرند، از طرفی معتقدم که شرکت‌های کوچک و متوسط هم باید در زمره مجموعه‌هایی قرار گیرند که دولت برای آنها بسته های حمایتی کرونا در نظر بگیرد.
موضوعاتی که سیاستگذاران در بسته‌های حمایتی دنبال می‌کنند خوب و قابل قبول است چرا که دولت توان مالی بیشتر از این ندارد. اما با وجود تمام بخشودگی‌هایی که برای فعالان صنفی و پرداخت 100 هزار تومان به ازای هر نفر از افراد خانوار (پرداخت به سرپرست خانوارها تا بخشی از کاهش درآمدها جبران شود) در نظر گرفته شده است بهترین راهکار و توصیه این است که دولت به سمت بهبود فضای کسب و کار حرکت کند.
درست است که مسکن‌ها برای شرایط فعلی ضروری و حیاتی است اما اگر فضای کسب و کار در کشور مناسب باشد خیلی از مشکلات فعلی بروز و ظهور نخواهد کرد و در پی آن هزینه‌های تحمیلی به دولت کاهش پیدا می‌کند. اقتصاد ایران در بین اقتصاد دنیا در رتبه 21 قرار دارد اما با وجود چنین جایگاهی رتبه ایران در فضای کسب و کار 127 است و این به منزله آن است که اقتصاد کشور رو به تنزل است. وقتی چنین تفاوتی در رتبه اقتصاد و فضای کسب و کار وجود دارد باید نحوه مدیریت را تغییر داد. برخی از قوانین خوب هستند اما اجرا نمی‌شوند، برخی از قوانین در تضاد با قوانین مناسب هستند که باید حذف شوند و برخی دیگر از قوانین بازدارنده تولید هستند که باید با فوریت کنار گذاشته شوند. در این صورت می‌توان به بهبود فضای کسب و کار در آینده خوش‌بین بود. دولت باید بداند زمانی که فضای کسب و کار در کشور در مسیر افت قرار می‌گیرد در حقیقت درآمد خودش هم نزولی می‌شود. وقتی کسب و کارها رونق داشته باشد میزان پرداخت مالیات بیشتر خواهد شد و دولت می‌تواند به درآمد بیشتری هم دست پیدا کند. امیدوارم در فضای موجود که تحریم فشار مضاعفی را بر اقتصاد کشور وارد کرده است سیاستگذاران بیش از گذشته برای حل بنیادی مشکلات اقدام کنند. فعالان اقتصادی تنها به دنبال اجرای خوب و مناسب قوانینی هستند که با رشد تولید و توسعه صنعتی در تضاد نیست. به‌طور قطع مشکلاتی که در فضای اقتصادی به‌وجود آمده است را می توان با عزم ملی و نگاه دلسوزانه حل کرد.
در حال حاضر 25 درصد از سود خالص یک فعالیت به عنوان مالیات دراختیار دولت قرار می‌گیرد و همچنین 9 درصد مالیات به عنوان ارزش افزوده به دولت داده می‌شود بدین جهت برای اینکه مشکلات اقتصادی دولت کمتر شود و همواره پرداخت این پول‌ها ادامه داشته باشد، باید به فکر بهبود فضای کسب و کار بود و البته این امر جدا از مسکنی است که دولت این روزها برای برخی از رسته‌های شغلی در نظر گرفته است.

حمیده امینی فرد
خبرنگار
دیروزدرنخستین روز از اجرای طرح محدودیت‌های شدید کرونایی در 160 شهر بزرگ کشور، تصویر پایتخت یک تصویر متفاوت با روزهای دیگر بود. بارندگی شدید اولین روز آذرماه، اگرچه چهره پاییزی تهران را بیش از پیش عیان کرد، اما محدودیت‌های سختگیرانه موجب شد تا برخی شهروندان از پشت پنجره، زیبایی‌های پاییز امسال را تماشا کنند. برخلاف آنها، اما برخی دیگربدون هیچ تلاشی یک روزعادی همیشگی را برای تهران رقم زدند.
اینجا ایستگاه متروی فلکه صادقیه است. ساعت 7:30 صبح روز شنبه! وضعیت مترو شبیه روزهای عادی است. جمعیت پشت سرهم ایستاده و واگن‌ها بدون صندلی خالی و با حداکثر مسافر در حرکتند. خانم روح‌نواز، کارمند اداری یکی از پاساژهای بزرگ غرب تهران است. می‌گوید با اینکه در بخش خصوصی کار می‌کند، اما حتی برای یک روز هم تعطیل نشده‌اند و به اجبار باید هر روز این وضعیت را تحمل کند. او با اتوبوس‌های ونک به این ایستگاه آمده و از شلوغی اتوبوس کلافه شده است. تاکسی بدون دربست پیدا نکرده و تاکسی‌های اینترنتی هم ظاهراً سهمیه خودشان را برای ساعت 9 شب به بعد کنار گذاشته‌اند. البته که هیچ مسافری بدون ماسک اجازه وارد شدن نداشته، اما بارندگی و سرمای هوا باعث شده همه پنجره‌های اتوبوس بسته باشد که همین ترس ازابتلا را بالا برده است!: «من هیچ تفاوتی با روزهای عادی ندیدم، همه پیمانکاران و کارگران اینجا مشغول کارند. فقط باران باعث شده بود تا دربعضی خیابان‌ها ترافیک شدید باشد.» درهای حدود 70 درصد مغازه‌های سمت غرب و شمال غربی به جز سوپر مارکت‌ها و داروخانه‌ها در ساعت 11 صبح همچنان بسته است و جالب اینکه برخی مغازه‌ها شماره تلفن خود را برای کار ضروری  روی کرکره نصب کرده‌اند. درجنوب تهران هم بازار بزرگ، هم طلافروشان همه تعطیل هستند. در این دو هفته، مراکز شماره‌گذاری و تعویض پلاک هم تعطیل است.
کاهش محسوسی نداشتیم
محمود ترفع، مدیرعامل اتوبوسرانی تهران به «ایران» می‌گوید: «دیروزهیچ کاهش محسوسی در تعداد مسافران نداشتیم و دقیقاً مثل روزهای عادی بود که شاید به‌خاطر تأثیر بارندگی باشد، به هرحال در روز اول اجرای محدودیت‌ها، فعلاً هیچ تأثیرخاصی درترددها ومیزان استفاده مسافران ندیده‌ایم. البته که دردوره کرونا میزان مسافران از یک میلیون و 800هزار نفر قبل به حدوداً 500 هزار نفر رسید، امیدواریم از این هفته اتوبوس‌های کمکی سازمان‌ها وارد خطوط شوند، چون بخش خصوصی به علت کاهش مسافر از همه ظرفیت استفاده نمی‌کند.» فرنوش نوبخت، مدیرعامل متروی تهران البته برخلاف مسافرانی که دیروز نسبت به ازدحام متروی تهران گلایه داشتند، به «ایران» می‌گوید: «ازصبح دیروز وضعیت مترو را مانیتور می‌کردیم و با شلوغی غیرعادی مواجه نشدیم، حتی ایستگاه‌های تقاطعی ما مثل دروازه دولت و چهارراه ولیعصر که جزو شلوغ‌ترین‌ها هستند، دیروز نسبتاً خلوت بود. تنها ایستگاه فلکه صادقیه به علت اینکه خط 5 متروی تهران از کرج می‌آید و حدود هزار و 500 نفر ظرفیت دارد و مردم سعی می‌کنند از قطار اکسپرس استفاده کنند، شلوغ بود که عادی است، چون حدوداً 800- 700 نفر در یک فاصله به این ایستگاه می‌رسند.

متأسفانه رسانه‌ها از همین یک ایستگاه عکس می‌گیرند و منتشر می‌کنند، درحالیکه وضعیت همه ایستگاه‌ها این‌طور نیست. ما به هیچ وجه سرفاصله حرکت قطارها را کم نکرده‌ایم. هم اکنون خط دو، سه دقیقه، خط یک و چهار 3 و نیم دقیقه و خط سه، 6 دقیقه است.» به گفته او، احتمالاً تعداد مسافران مترو روند کاهشی داشته باشد، اما تا آن زمان ظرفیت، تعداد حرکت و سرفاصله قطارها حفظ خواهد شد. پیک سفر در قطارهای تهران از حدود6و نیم تا 8 صبح و 5 و نیم تا 20 شب است.
تاکسی‌ها خالی، اتوبوس و مترو شلوغ
مبرهن، یک راننده تاکسی خطی امابرخلاف دیگران معتقد است که روز بسیار خلوتی را پشت سرگذاشته و ازاین نظرازاجرای طرح رضایت کامل دارد: «من امروز از 6 و نیم صبح مسافرداشتم و برایم جالب بود که باوجود بارندگی شدید و تاحدودی آبگرفتگی اما خیابان‌ها بشدت خلوت بود، به‌طوری‌که من درمسیرخیابان نصرت و جمالزاده به خیابان جلفا در سیدخندان، مسیری که در روزهای آفتابی بیش از یک‌ساعت در ترافیک بودم، دیروز حدوداً 20 دقیقه بیشتر زمان نبرد.»
آقای صلواتی، ساکن غرب تهران که برای خرید از میدان تره باراولین روز هفته را انتخاب کرده می‌گوید: «خوشبختانه نسبت به روزهای عادی خلوت‌تر بود و مردم هم بیشتر رعایت می‌کردند. انتظار داشتم که به خاطر دو هفته تعطیلی مردم هجوم بیاورند، اما این‌طور نبود و جنس هم فراوان بود. قرار است دخترم برای دو هفته خانه ما باشد. اما جای دیگری میهمانی نمی‌رویم.»
آقای بهزادیان، یک مسافربرشخصی است: «مسافر ازصبح کم شده، مردم جانشان را کف دستشان می‌گذارند، با مترو و اتوبوس می‌روند، اما حاضر نیستند، دربست بگیرند. وقتی 9 شب به بعد مسافرکشی تعطیل می‌شود، نباید فکر خرج زندگی‌ام باشم؟این قانون به نفع تاکسی‌های اینترنتی شده، مردم به اجبار باید تاکسی بگیرند.»
ابوالحسنی، شهروند دیگری می‌گوید: «اسمش را گذاشته‌اند تعطیلی اما کو گوش شنوا، همین امروز دخترم براحتی به آرایشگاه رفت. من کاسب فقط تعطیل کرده‌ام.»
ضرورت ارتباط سازمانی نهادهای مسئول با مردم
محمد زینالی اناری، عضو انجمن جامعه شناسی ایران درباره لزوم رعایت پروتکل‌ها به «ایران» می‌گوید: «درجامعه ایرانی یک مشکل اساسی وجود داشته که در دوران بحران خیلی پررنگ‌تر شده و آن ارتباط سازمانی نهادهای مسئول با مردم است. بسیاری از سازمان‌ها به‌صورت تقلیل گرایانه‌ای از نیروی انسانی فنی خود برای ارتباط با مردم استفاده می‌کنند، درحالی که ارتباطات خود دانشی پیچیده و مستقل است. علاوه بر این، در دوران بحرانی جامعه ما نیاز به آوردن یک‌سری متخصص ارتباطات اجتماعی دردل ساماندهی بحران داشت که از قضا تخصص ارتباطات سلامت هم در نهاد بهداشتی ما وجود داشته ولی نادیده مانده است. قطعاً اگر با پروتکل ومهارت‌های دقیق گفت‌و‌گومحور با مردم صحبت شود، بیشترو بهتر برای همکاری وهمدلی بسیج می‌شوند. اما وقتی به یکسری دستورالعمل انتزاعی قناعت می‌شود، طبیعی است که گروه‌های مختلف آن انگیزش لازم برای همراهی با این قواعد را پیدا نخواهند کرد.»
پذیرفتن خطر بالا رفتن آمار مرگ
حسین میرزایی مردم‌شناس، عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی در این باره می‌گوید بعد از گذشت بیش از هشت ماه از آغاز همه‌گیری ویروس کرونا در ایران، نرخ ابتلا و مرگ و میر آن روند صعودی به خود گرفته است و ما هر روز بیش از روز گذشته به شنیدن ارقام چهارصد و اندی متوفی کرونازده عادت می‌کنیم. تعداد میانگین روزانه کشته‌های کرونا از تعداد شهدای روزانه ما در جنگ تحمیلی بیشتر شده است و این یعنی هشدار جدی!
وی می‌افزاید در بدو امر، یعنی در همان اسفندماه، مردم و دولت همسو با یکدیگر قرنطینه عمومی را پذیرفته و تا جای ممکن ارتباطات را کم کرده و به نکات بهداشتی اهتمام ورزیده شد. به‌همین دلیل تعداد مرگ‌های ناشی از کرونا زیر 50 نفر بود. امید می‌رفت که با کنترل وضعیت، این عدد به سمت صفر میل کند و آرام آرام بر این بیماری غلبه کنیم. اما شاید تعطیلات نوروز اولین زنگ خطر برای مدیریت عمومی جامعه بود که دیگر با خواهش و تمنا نمی‌توان مردم را به مراعات کاهش رفت‌وآمد دعوت کرد. به نظر می‌رسید بعد از این ایام قواعد سختگیرانه‌تری برای سلامت عمومی جامعه اتخاذ شود که عملاً چنین نشد و در نتیجه آمار ابتلا و مرگ بالا رفت. اکنون بیشتر خانواده‌های ایرانی به نحوی با این بیماری درگیر شده‌اند و شاید بزودی هر خانواده دست‌کم یک مرگ را در بین نزدیکان خود تجربه کند.

سپیده پیری
خبرنگار
از زمان شیوع کرونا در جهان، دولت‌ها با دوگانه جان و نان مواجه بودند و در برهه‌های زمانی و با توجه به میزان شیوع ویروس یکی را بر دیگری اولویت بخشیدند.حالا با موج دوباره کووید 19 در جهان و افزایش تعداد فوت شدگان مبتلا به این بیماری، سیاست دولت‌ها نه بر قرنطینه کامل بلکه بر تعطیلی فراگیر یا همان لاک داون است تا خسارت‌های جانی ناشی از این بیماری که کم هم نبوده را به حداقل برسانند. در ایران هم از دیروز اول آذر ماه محدودیت فعالیت برخی مشاغل و منع تردد در ساعاتی از شبانه روز سیاستی بود که اعمال شد تا به تعبیر کادر درمان دو هفته حیاتی برای مهار کرونا را از کف ندهیم. در این میان بسیاری از حرف و مشاغل که از ابتدای سال تا کنون هم با شرایط نامساعدی مواجه بودند مشمول طرح محدودیت فراگیر شدند. رئیس اتاق اصناف همکاری با ستاد مبارزه با کرونا و همراهی برای مدیریت بیماری را بر فعالیت اقتصادی ارجح می‌داند اما مطالبات و خواسته‌هایی هم دارد که انتظار می‌رود پس از رفع محدودیت‌ها محقق شود. از برخی معافیت‌ها گرفته تا تعویق وصول چک‌های صادر شده دغدغه این روزهای گروهی است که کرکره‌ها را پایین کشیده‌اند تا سلامت جان دوباره‌ای بگیرد. البته در این میان معاون اقتصادی رئیس جمهوری هم توضیحاتی در مورد تسهیلات در نظر گرفته شده برای این مشاغل داده که در صفحه 7 می‌توانید بخوانید.مشروح گفت‌و‌گوی «ایران» با سعید ممبینی رئیس اتاق اصناف ایران را در ادامه می‌خوانید.
 تدابیر اتخاذ شده برای جلوگیری از شیوع گسترده ویروس کرونا را چقدر مؤثر می‌دانید؟
با توجه به شیوع گسترده ویروس کرونا در تمامی کشورهای جهان و ابعاد وسیع تأثیر این بیماری بر دنیا و همچنین ایران موجب شد تا دستگاه‌های اجرایی در جهان تدابیر جدیدی را برای مدیریت این بیماری درنظر بگیرند که کشور ما ایران هم از آن مستثنی نیست. در حقیقت با توجه به اینکه اصناف کشور مسئولیت اجتماعی خطیری دارند در ماه‌های گذشته برای کنترل و کاهش شیوع کرونا همکاری‌های گسترده‌ای را به عمل آورده‌اند که جای بسی تشکر دارد.
با آغاز محدودیت‌های فراگیر از ابتدای آذرماه کسب و کار و فعالیت اصناف دچار چه تغییراتی می‌شود؟
با آغاز آذرماه تدابیر و اقدامات جدیدی در دستور کار قرار دارد که می‌تواند به کاهش شیوع ویروس کرونا کمک کند.اصنافی که نیازهای روزمره شهروندان را تأمین می‌کنند در گروه نخست جای گرفته‌اند که اجازه فعالیت در مناطق قرمز را خواهند داشت.تعداد مشاغل گروه اول افزایش پیدا کرده است که بر اساس آن، تعمیرات لوازم خانگی، یدکی و واحدهای خدماتی اجازه فعالیت در روزهای اعمال محدودیت دارند، البته در روزهای آینده تا زمان اجرای طرح احتمال بازنگری و تغییرات مجدد نیز وجود دارد.
مشاغل گروه‌های ۲، ۳ و ۴ مجوز فعالیت در مناطق قرمز را نخواهند داشت، بیش از ۲ میلیون واحد صنفی مشمول این تعطیلی هستند که این موضوع به آنها ابلاغ شده و مکلف به اجرا هستند.
در رابطه با رستوران‌ها و اغذیه‌فروشان هم باید اضافه کنم که در صورت نصب اطلاعیه مبنی بر سرو غذای بیرون بر و عدم استفاده از محیط سالن غذاخوری امکان فعالیت خواهند داشت.
 اتاق اصناف برای جبران زیان اقتصادی ناشی از تعطیلات چه راهکارها و پیشنهادهایی ارائه کرده است؟
در حال حاضر بیش از 2 میلیون واحد صنفی داریم که با اجرای محدودیت‌های کرونایی مشمول تعطیلات خواهند شد. در راستای جبران خسارت ناشی از این اتفاق پیشنهادهایی ارائه کرده‌ایم تا اصناف با خسارت کمتری این تعطیلی را پشت سر بگذارند؛ به طور مثال واحدهای صنفی به‌دلیل اینکه از تعطیلی مراکز خود در هفته‌های پیش رو مطلع نبودند و کالاهای مورد نیاز خود را با چک خریداری کرده‌اند، با توجه به فعالیت بانک‌ها صاحبان چک می‌توانند نسبت به وصول آن اقدام کنند. بسیاری از واحدهای صنفی با درآمد روزانه، هزینه‌های خود را تأمین می‌کنند که با توجه به تعطیلی دوهفته‌ای مناطق قرمز و احتمال ادامه آن، توان پرداخت تعهدات مالی خود را نخواهند داشت که انتظار می‌رود دولت در این زمینه حمایت‌هایی از جمله تعویق وصول تعهدات مالی را در دستور کار قرار دهد.
انتظار اصناف از مسئولان در زمان تعطیلات کرونایی و پس از آن چیست؟
پرداخت بیمه، مالیات و عوارض شهرداری یکی از مهم‌ترین مشکلات اصناف تعطیل شده است، برخی از مشاغل مانند تالارهای پذیرایی در ماه‌های گذشته به طور کامل تعطیل بوده‌اند و برخی دیگر نیز از جمله آرایشگاه‌ها با محدودیت‌هایی به فعالیت خود ادامه داده‌اند که پیشنهاد کردیم برای این گروه از مشاغل معافیت مالیاتی در نظر گرفته شود. همچنین هزینه‌های ناشی از بیمه و عوارض شهرداری از اصناف مناطق قرمز مطالبه نشود.مجلس یازدهم نیز حمایت از اصناف را در دستور کار خود قرار داده است. با این توضیح که حمایت از واحدهای صنفی، حمایت از حفظ اشتغال است زیرا در صورت تداوم تعطیلی کارکنان در بخش‌های مختلف تعدیل و بیکار می‌شوند و دولت مجبور به پرداخت بیمه بیکاری خواهد شد در حالی که می‌تواند همین هزینه را برای اشتغال این افراد صرف کند. با وجود تمام شرایطی که تعطیلی‌ها در پی خواهد داشت اصناف با شبکه درمان کشور برای کنترل شیوع کرونا همکاری لازم را خواهند داشت تا با کاهش تردد، زنجیره انتقال و مرگ ناشی از آن قطع شود.
پیشنهاد شما برای آسیب‌پذیری کمتر اصناف در این دوران چیست؟
با وجود این که برخی مشاغل پرخطر از ۸‌ماه پیش تاکنون همچنان تعطیل بودند در چند روز گذشته درخواست بازگشایی این مشاغل را با رعایت پروتکل‌های بهداشتی به ستاد ملی مقابله با کرونا ارائه کردیم اما موج تازه شیوع کرونا موجب شد این ستاد اعلام کند که نه‌تنها مجوز فعالیت واحدهای صنفی پرخطر در ستاد مذکور صادر نخواهد شد بلکه احتمال تعطیلی برخی دیگر از صنوف با ریسک کم و متوسط نیز با تصمیم ستاد کشوری مقابله با کرونا انجام می‌شود.
متأسفانه با وجود درخواست‌های مکرر این واحدهای صنفی برای بازگشایی به‌دلیل تداوم زیاندهی و احتمال نابودی کسب و کارشان، نتوانستیم کاری برای اینگونه رسته‌های شغلی انجام دهیم. علاوه بر اینها ستاد کشوری مقابله با کرونا دستورالعمل‌های جدیدی را برای رعایت پروتکل‌های بهداشتی و تعطیلی برخی اصناف صادر می‌کند. این شرایط ستاد ملی کرونا را ناگزیر به اتخاذ تصمیمات تازه‌ای برای رعایت پروتکل‌ها و تعطیلی مشاغل کرده است.
بازرسان اتاق اصناف نیز بر رعایت پروتکل‌های بهداشتی در واحدهای صنفی نظارت داشته و درصورتی که این واحدها دستورات ابلاغی ستاد را اجرا نکنند با آنها برخورد و واحد صنفی متخلف را تعطیل می‌کنند. اکثر واحدهای صنفی با زدن ماسک، رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی و کشیدن دیوارهای نایلونی و استفاده از دستکش این پروتکل‌ها را رعایت کردند اما باید از مردم بخواهیم تا شیوه نامه‌ها را تمام و کمال رعایت کنند با این امید که هر روز شاهد مرگ یکدیگر نباشیم.
از ابتدا نیز دلیل بازگشایی مشاغل بهبود وضعیت ناشی از کاهش همه‌گیری کرونا بوده است اما اکنون به‌دلیل شیوع و همه‌گیری این بیماری، ستاد ملی مقابله با کرونا ناگزیر به تداوم تعطیلی برخی مشاغل پرخطر و تعطیلی تدریجی سایر صنوف با ریسک متوسط و حتی کم شده است.
روند تعطیلی مشاغل نیز همانند دوران بازگشایی کسب و کارها خواهد بود. ابتدا مشاغل با ریسک متوسط و درصورت تداوم شیوع بیماری، مشاغل کم‌خطر نیز تعطیل شده و همانند سال گذشته فعالیت واحدهای صنفی به کسب و کارهای کم خطری مانند خواربارفروشان، سوپرمارکت‌ها و... محدود خواهد شد که مایحتاج ضروری مردم را با رعایت همه پروتکل‌های بهداشتی عرضه می‌کنند.

هادی خانیکی
استاد ارتباطات
ســــرانجام دغــدغه «جان» در تند شدن خیز سوم کرونا در ایران بر نگرانی از «نان» پیشی گرفت و«طــــــرح جامـــــــع مدیریت هوشمند محـــــدودیـــت‌ها» از اول آذرماه اجرایی شد. روشن است که هیچ نهاد حاکمیتی، هیچ نهاد مدنی و هیچ یک از شهروندان نمی‌توانند در اوج‌گیری ابتلا و مرگ انسان‌هایی که تمامی جامعه را  در هراس و سوگ فرو‌می‌برد بی تفاوت باشند و به  بالا رفتن اعداد و ارقام عادت کنند. نه می‌توان سویه عادی‌سازی را در مقابله با این بحران پیش گرفت و نه می‌توان با هراس‌افکنی چرخه اپیدمی را متوقف کرد. باید گامی عملی در مدیریت بحران  و کاستن از زنجیره ابتلا به ویروس برداشت و نزدیک شدن به طرحی جامع و ملی را به فال نیک گرفت. البته شرط لازم برای موفقیت این طرح و هر طرح جامع و همه‌جانبه دیگر، ادراک مشترک از خطر و مشارکت و اشتراک مساعی همه دست‌اندرکاران اجرایی، نخبگان، نهادهای مدنی  و عموم شهروندان است. جامعه اکنون با یک خطر ترکیبی مواجه است. خطر برآمده از ویروس «کووید 19» و خطرهای ناشی از زمینه‌ها و پیامدهای اجتماعی،  فرهنگی، اقتصادی و حتی سیاسی آن. برای متوقف کردن خطری که در کمین سلامت جان انسان‌هاست باید به دور کردن همه آن مخاطرات دیگر همت گماشت. «مدیریت بحران» به «ارتباطات بحران» و اعتبار دادن و اعتبار یافتن «مرجعیت‌های سیاسی و رسانه‌ای»، «مشارکت مؤثر نهادهای مدنی» و «مداخله همدلانه شهروندان» نیاز دارد.
به این اعتبار، مهم‌ترین عامل توفیق «طرح جامع مدیریت هوشمند محدودیت‌ها» توجه به ضرورت پذیرش تام و تمام شهروندان و مشارکت همگانی است. از اینجا به  بعد است که نقش ارتباطات بحران برجسته‌تر می‌شود و مسئولیت نهادهای رسمی، نهادهای مدنی  و رسانه‌ها برای کمک به درک مشترک از خطر مشترک و اقدام مشترک اولویت می‌یابد. مهم‌ترین نیاز در این ایام پیش رو فراهم آوردن زمینه‌هایی برای افزایش توانمندی در گفتن، شنیدن و به کار بستن در دو سوی نظام سیاسی و جامعه است. الزامات «حکمروایی خوب» و «سرمایه اجتماعی» در چنین شرایط دشواری بیش از همیشه به چشم می‌خورد. بنابراین باید به سه ضرورت مهم هم در مدیریت بحران و هم در ارتباطات بحران اهتمام ورزید. تقویت داوری قابل اعتماد برای ارزیابی سیاست‌ها و برنامه‌هایی که در پیش گرفته می‌شود، اکنون خلأ مرجعیت‌های سیاسی و رسانه‌ای موانعی چشمگیر در این راهند. عرضه بسته‌های جامع سیاستی که در برگیرنده همه نیازها و نگرانی‌های مردم بخصوص گروه‌ها و طبقات آسیب‌پذیر جامعه باشد. مسأله‌ای که با غلبه غم «نان» و غصه معیشت حتی خطر ابتلا به کرونا هم برای بخش‌های بزرگی از جامعه را پذیرفتنی می‌کند. آموزش، توزیع دانش و مهارت‌افزایی: در وضعیت خطیر کنونی، جامعه از سوی منابع پر شمار با داده‌ها، توصیه‌ها و هشدارهای  متعارض و نادرست بمباران اطلاعاتی می‌شود. بیش و پیش از هر چیز باید نظام  ارتباطی  و اطلاع‌رسانی بحران اصلاح و تجدید سازمان شود. ضرورت‌هایی از این دست و هر الزامی دیگر نیاز به  روی آوردن دولت به سوی نهادهای تخصصی، حرفه‌ای و مدنی جامعه‌محور است.

حسن بهشتی‌پور
کارشناس مسائل بین الملل
این روزها و با مشخص شـــــدن تقــــــــریبی وضعیت آتی حاکم بر کاخ سفید در امریکا دو دیدگاه در محافل سیاسی داخلی رایج اســــــت. نخســــتین دیدگاه متعلق به کســـــانــــی اســـــــت که معتقدند باید از فرصت تغییر در سیاست خارجی امریکا با روی کار آمدن آقای جو بایدن استفاده کرد و سمت مقابلی که به هر دلیل بر این عقیده پافشاری می‌کنند که فرقی میان بایدن و ترامپ وجود ندارد و در نتیجه عاملیت و تأثیری برای آن در حل مسائل کشور قائل نیستند. اما آنچه در واقعیت پیش روی ایران قرار دارد نامشخص بودن پاسخ دو پرسش اساسی است که برای پاسخ گرفتن شان باید دست‌کم تا بهمن ماه و موعد تحویل دولت ایالات متحده به آقای بایدن منتظر بود؛ مشروط به آنکه این روند تغییر و تحول دستخوش حوادث غیرقابل پیش‌بینی نشود؛از آنجا که ممکن است موضع عملی آقای بایدن با مواضع انتخاباتی اش کاملاً یکسان نباشد باید مشخص شود که آیا او سیاست فشار حداکثری علیه ایران را کنار می گذارد یا نه و آیا امریکا رسماً اعلام خواهد کرد که به برجام برمی گردد یا خیر؟ طبیعتاً بازگشت امریکا به برجام بار حقوقی دارد و مراحلی پیش روی آن خواهد بود.  تنها پس از مشخص شدن پاسخ این سؤالات است که بحث بر سر موضوعاتی مانند مذاکره کردن به هر ترتیب با امریکا مشخص خواهد شد. واضح است که اگر این سؤالات پاسخ منفی داشته باشند و دولت آتی امریکا هم بخواهد بر بهانه‌های واهی مسائل هسته‌ای، حقوق بشر و حمایت از تروریسم پافشاری کند مسأله صورت دیگری به خود می‌گیرد.
بنابراین به باور من تا مشخص شدن این سوالات باید فضاسازی های جهت دار رسانه ای را کنار گذاشت، اگر چه این، نافیِ  داشتن برنامه مشخص برای هر یک از سناریوهای احتمالی نیست؛ برنامه ریزی که قاعدتاً باید در نهادهای تصمیم گیرنده از حدود یک سال پیش و با معلوم شدن دو رقیب اصلی انتخابات امریکا آغاز تا مشخص می شد در صورت پیروزی هر کدام باید چه اقداماتی را انجام بدهیم و چه  نکنیم.
جز این، در پاسخ به کسانی که می گویند میان رئیس جمهور مستقر و منتخب امریکا نباید فرقی قائل بود نخست باید گفت که در درجه اول شکست انتخاباتی رئیس جمهوری که  بدترین و گسترده ترین تحریم‌های طول تاریخ را از اردیبهشت 97 علیه ملت ایران اعمال کرده و در سبعانه ترین اقدام دستور ترور سردار شهید قاسم سلیمانی را صادر کرده اتفاق مثبتی است که نباید نادیده گرفت. دیگر اینکه اگر چه کسانی که قائل به تفاوت ترامپ و بایدن نیستند متکی به این استدلال درست اند که از نظر اهداف کلی همه رؤسای جمهور امریکا منافع ملی این کشور را دنبال می کنند؛ اما به این نکته توجه ندارند که سیاست خارجی امریکا در دوران ریاست جمهوری 46 نفری که تا کنون در این سمت قرار گرفته اند یکسان نبوده است. تفاوت آنها از نظر روش ها و منش ها و سیاست هایی که اتخاذ می کنند در سیاست خارجی امریکا هم تفاوت ایجاد کرده است. چنانکه نمی توان روش و نتیجه عملکرد بیل کلینتون  و بارک اوباما رؤسای جمهور دموکرات یا جرج دبلیو بوش و دونالد ترامپ جمهوریخواه را با هم یکسان دانست؛ بله آنها در موضوع تأمین منافع امریکا با یکدیگر اختلافی نداشته اند اما درباره اینکه در مورد ایران یا کشورهای دیگر چه سیاستی اتخاذ کنند و چگونه رفتار کنند، متفاوت بوده اند و ما به عنوان کشوری که خواه ناخواه از این تغییرات منتفع یا متضرر می‌شویم باید  این اختلاف‌ها را خیلی خوب بشناسیم و متناسب با آن برنامه ریزی کنیم، البته همانطور که نباید دو رئیس جمهور را یکسان بدانیم باید از تبلیغ تحلیل هایی که افق کاذب بهبود همه مسائل را ارائه می‌کند هم اجتناب کنیم، زیرا به باور من توقع تغییرات خیلی مثبت با آمدن بایدن همانقدر غیرواقع بینانه است که تبلیغات کسانی که می گویند اگر در خرداد 1400 مثلا یک رئیس جمهور انقلابی دو آتشه بر سر کار بیاید همه چیز درست خواهد شد.
واقعیت این است که مسأله ایران و امریکا دو سو دارد؛یک سو اینکه رئیس جمهور امریکا چه اقداماتی انجام می‌دهد و  سوی دیگر اینکه مسئولان ایران بر اساس منافع ملی و سیاست مستقل جمهوری اسلامی چه سیاستی را دنبال می‌کنند، چه تصمیماتی می‌گیرند و چه رفتاری بروز می‌دهند؛ از این حیث تجربه برجام به عنوان نتیجه روندی که توانست دو طرف را حداقل بر سریک موضوع به تفاهم برساند تجربه مهمی بود و نشان داد اگر قرار باشد مسأله ای حل شود باید هر دو طرف اراده اش را داشته باشند و با اراده  یک طرف
نمی شود کاری را پیش برد.
از این حیث اجماع داخلی نه فقط راجع به موضوع امریکا بلکه در مورد مجموعه سیاست خارجی جمهوری اسلامی امر مهمی است که باید عینیت پیدا کند؛ زیرا یکی از معضلات در سیاست خارجی ما این است که همه درباره آن کارشناس اند و اظهار نظر می‌کنند؛  اینکه هر روز دستگاه سیاست خارجی با اتهام  هایی مواجه می شود و شایعات کذبی شکل می گیرد که مثلا چه نشسته اید که در جنگ قره باغ مرز ایران با ارمنستان از بین رفت یا  خزر را دادند رفت یا فلان جا سازش کاری  شد بویژه وقتی نه فقط در رسانه ها و فضای مجازی بلکه در نهادهای حاکمیتی مطرح می شود جلوه همین وجود نداشتن اجماع در سیاست خارجی است؛ در عوض نقدهای جناحی مطرح می شود که دلسوزانه نیست و کمکی هم به حل مسأله نمی کند.