جعبه سیاه هواپیمای یاسوج در مجلس باز شد
بعد از 820 روز...
مجلس، شرکت هواپیمایی آسمان و سازمان هواپیمایی کشوری را بهعنوان مقصر شناخت
کمیسیون اصل نود مجلس شورای اسلامی، دلیل اصلی سقوط هواپیمای ای. تی. آر شرکت هواپیمایی آسمان در اطراف یاسوج را پدیده «یخ زدگی هواپیما» به علت صدور گواهینامه صلاحیت پروازی توسط سازمان هواپیمایی بدون بررسی کارشناسی اعلام کرد. هواپیمای ایتیآر (ATR) شرکت آسمان ۲۹ بهمن ۱۳۹۶، با ۶۶ سرنشین، بعد از اصابت با کوه دنا در ۲۲ کیلومتری شمال فرودگاه یاسوج سقوط کرد و همه سرنشینان آن کشته شدند وعملیات جستوجو و انتقال پیکر 66 جانباخته این سانحه ۱۲۷ روز ادامه داشت. «بهرام پارسایی» سخنگوی کمیسیون اصل ۹۰ مجلس ظهر امروز در جلسه علنی مجلس، گزارش کمیسیون متبوعش درباره علت سانحه سقوط هواپیمایی ای. تی. آر شرکت هواپیمایی آسمان را قرائت کرد. وی بر اساس نتیجهگیری مجلس شورای اسلامی از دلیل این حادثه، گفت: با توجه به بررسیهای این کمیسیون علت اصلی سقوط ای. تی. آر شرکت هواپیمایی آسمان در اطراف یاسوج، پدیده «یخ زدگی هواپیما» بوده است که بهدلیل عدم انجام امریه صلاحیت پروازی و عدم تجهیز هواپیما به سامانه تشخیص یخ زدگی است، بههمین دلیل کرو پروازی بموقع از پدیده یخ زدگی هواپیما مطلع نشدهاند.
سخنگوی کمیسیون اصل ۹۰ مجلس گفت: عوامل کمکی در بروز حادثه نیز نخست ضعف نظارت سازمان هواپیمایی کشور و صدور گواهینامههای مربوطه بدون بررسی کارشناسی، عملکرد ناصحیح تیم مراقبت پرواز و شرکت فرودگاهها و ناوبری هوایی ایران شامل مکالمات غیراستاندارد، غیر ضروری و ارائه اطلاعات غیرعلمی و ناصحیح به خلبان است. همچنین صدور گواهینامه عملیاتی برای شرکت هواپیمایی آسمان توسط سازمان هواپیمایی کشوری علیرغم استاندارد کافی، ضعف آموزش کرو پروازی محرز است.
پارسایی ادامه داد: کارخانه ای.تی.آر برخلاف تعهدات بینالمللی مندرج در پیمان شیکاگو به بهانه تحریم، تجهیزات را در اختیار شرکت آسمان قرار نداده است و شرکت هواپیمایی کشوری و شرکت آسمان نیز از فرصت برجام برای تهیه این تجهیزات استفاده نکردهاند.
وی گفت: ضعف نظارتی سازمان هواپیمایی بر عملکرد شرکتهای هواپیمایی بخصوص شرکت هواپیمایی آسمان مشهود است و گزارشهای دفتر بررسی سوانح هواپیمایی سازمان هواپیمایی در خصوص حادثه یاسوج توسط افراد و گروههای یازده گانه مورد تأیید قرار نگرفته است. در بخشی از این گزارش آمده است: شرکت ای.تی.آر حتی در زمان برجام که شرکت هواپیمایی ایران ایر بیش از ۱۰ فروند ای.تی.آر نو خریداری کرد به هواپیمایی شرکت آسمان که صاحب مدلهای قدیمیتر این هواپیما است تجهیزات لازم را دراختیار قرار نداد و برخلاف تعهدات بینالمللی صورت گرفته رفتار کرد. در این ارتباط البته سوء مدیریت سازمان هواپیمایی کشوری در خصوص رفع مشکلات هواپیماهای ای.تی.آر قدیمی دیده میشود. این سازمان هیچ نوع مکاتبهای با فرانسه انجام نداده است و نتوانسته با همکاری وزارت امور خارجه از فرصت برجام برای ایمنی هواپیماها استفاده کند.
وی گفت: هواپیمای سقوط کرده از سال ۲۰۱۱ تا سال ۲۰۱۷ میلادی زمینگیر بوده است و بهعنوان انبار قطعات برای سایر هواپیماها استفاده میشده است و شرکت آسمان با ارائه گزارشهای غیر واقعی تلاش کرده است تا عدم تجهیز هواپیما به سامانه هشدار یخ زدگی را کتمان کند. نکته قابل تأمل اینکه گواهینامه قابلیت پرواز و گواهینامه تداوم صلاحیت پروازی بدون بررسیهای کافی در این شرایط توسط سازمان هواپیمایی کشوری و شرکت آسمان صادر شده است. پارسایی اضافه کرد: بررسیها نشان میدهد بهدلیل سهلانگاری و ضعف و عدم انجام وظایف قانونی توسط سازمان هواپیمایی کشوری استانداردهای ایمنی در شرکتهای هواپیمایی بدرستی رعایت نمیشود و نرخ بالای سوانح هوایی در کشور نسبت به میانگین جهانی عمدتاً بهدلیل همین ضعفها است.
پارسایی گفت: دو ماه قبل از سقوط هواپیمای یاسوج دادسرای جنایی ناحیه ۲۷ تهران بهدنبال رسیدگی به پرونده سوانح مختلف، به ریاست سازمان هواپیمایی هشدار میدهد اما سازمان اقدامی در جهت اصلاح این روند ناصحیح انجام نداده است. وی همچنین درباره تخلفات قبل از پرواز شامل شرکت هواپیمایی آسمان گفت: معاونت تعمیر و نگهداری شرکت هواپیمایی آسمان با توجه بهعدم داشتن امریه حق ترخیص این هواپیما برای پرواز را نداشته و با توجه به آگاهی مدیر ایمنی شرکت آسمان و عدم انجام امریه باید از پرواز ممانعت به عمل میآمد. سخنگوی کمیسیون اصل نود قانون اساسی اضافه کرد: شب قبل از حادثه یکی از شیشهها کابین خلبان تعمیر شده است و نباید این هواپیما تا بعدظهر روز سانحه برای پرواز ترخیص میشد. خلبان این پرواز بهدلیل سن بالای 60 سال باید با خلبان دیگری بدون محدودیت پرواز میکرده نه با یک کمک خلبان.
در4 دقیقه جهنمی چه گذشت؟
پرواز شماره ۳۷۰۴ شرکت هواپیمایی آسمان از تهران به مقصد یاسوج که با هواپیمای ATR ۷۲ به علامت ثبت EP-ATS برنامهریزی شده بود در ساعت ۸:۰۵ صبح یکشنبه ۲۹ /۱۱/ ۱۳۹۶ از فرودگاه مهرآباد پرواز کرد. این هواپیما پس از اوج گیری، برابر هماهنگیهای انجام شده با مراقبت پرواز (مرکز کنترل فضای کشور) در مسیر هوایی W۱۴۴ در ارتفاع ۲۱۰۰۰ پایی به سمت یاسوج ادامه مسیر میدهد.
با نزدیک شدن به یاسوج در ساعت ۰۹:۲۲:۲۳ خلبان از برج مراقبت پرواز درخواست کاهش ارتفاع به ۱۷۰۰۰ پایی میکند و متعاقب آن هواپیما از ارتفاع ۲۱۰۰۰ پا ابتدا به ارتفاع ۱۷۰۰۰ پا و سپس به ارتفاع ۱۵۰۰۰ پا کاهش ارتفاع میدهد. هنگام کاهش ارتفاع در ساعت ۰۹:۲۷:۱۴ زمانی که ارتفاع هواپیما برابر ۱۵۶۹۲ پا بوده، هشدار یخ زدگی در کابین خلبان به صدا درآمده و چراغ مربوطه روشن میشود، در نتیجه سامانه یخ زدایی (De-Icing) هواپیما را روشن میکند. در ساعت ۰۹:۲۹:۴۸ با افزایش دما و برطرف شدن علائم یخ زدگی، سامانه یخزدایی (De-Icing) خاموش میشود.
از ساعت ۰۹:۲۹:۲۹ (یعنی ۱۸ ثانیه قبل از خاموش کردن سامانه یخ زدایی) سرعت هواپیما شروع بهکاهش کرده و همزمان با آن، زاویه حمله (Pitch) هواپیما نیز شروع به افزایش میکند. تلاش کرو پروازی برای افزایش سرعت هواپیما با افزایش قدرت موتور حتی به بیش از حداکثر مقدار لازم برای آن شرایط پرواز و استفاده از قدرت اضطراری حداکثر (MCT)، مشکل را برطرف نمیکند و زاویه Pitch هواپیما مستمراً افزایش و کاهش سرعت ادامه مییابد. همزمان با کاهش سرعت، ارتفاع هواپیما نیز بهصورت ناخواسته کاهش مییابد و نهایتاً در ساعت ۹:۳۱:۱۵ هواپیما وارد یک گردش ناخواسته (un-commanded roll) بهسمت راست به مقدار ۶ درجه شده و یک ثانیه بعد سیستم خلبان خودکار (Autopilot) هواپیما غیرفعال و هواپیما با گردشهای متوالی به سمت چپ و راست همزمان با کاهش شدید ارتفاع نهایتاً به کوه برخورد میکند. در این سانحه همه سرنشینان شامل۶۰ نفر مسافر و ۶ نفر کرو پرواز جان باختند. عدم عملکرد مشخصکننده اضطراری موقعیت هواپیما (ELT)، شناسایی بموقع محل سانحه و انتقال قربانیان را غیرممکن کرده و لذا این کار با وقفه چند روزه صورت میگیرد.