مرجان اسلامی فر
خبرنگار
چرا رئیس جمهوری اعلام کرد که از روز شنبه همه چیز طبق روال عادی خواهد شد؟ چه اتفاقی افتاده است که مردم می‌توانند بدون دغدغه زندگی عادی خود را داشته باشند؟
بخشی از این ابهام‌ها و پاسخ‌های مردمی به ساختمانی مربوط می‌شود که در خیابان سمیه است. ساختمانی قدیمی که سر در آن تابلوی وزارت صنعت، معدن و تجارت نصب شده است. این وزارتخانه که مسئول تولید و بازار است برای مقابله با کرونا تمهیدات جدیدی را اتخاذ کرده است که با تکیه بر آن می‌توان ویروس کرونا را محدود کرد و تا حد قابل توجهی جلوی اشاعه آن را گرفت، اما سایر وزارتخانه‌ها بخصوص وزارت بهداشت هم سهم قابل توجهی در جلوگیری از شیوع کووید 19 دارد.
حسین مدرس خیابانی، قائم مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت در گفت‌و‌گو با «ایران» از تمهیداتی که وزارت صنعت، معدن و تجارت برای مقابله با ویروس کرونا و همزمانی آن با بازار شب عید، اتخاذ کرده است، گفت. او ابتدا به جلسه صبح روز گذشته که با حضور معاون اول رئیس جمهوری بوده است، اشاره کرد و گفت: آنگونه که با شهردار تهران هماهنگ شده قرار است از روز جمعه و نهایتاً شنبه در میادین میوه و تره بار، برخی از میادین اصلی شهر و ایستگاه‌های مترو، ماشین‌های مخصوص برای عرضه شوینده‌ها با اولویت مایع دستشویی مستقر شود. محمد علم‌بیگی، رئیس انجمن تولیدکنندگان مواد شوینده نیز به خبرگزاری مهر گفته است: هماهنگی‌های لازم جهت توزیع گسترده و بدون واسطه با نرخ مصوب محصولات صورت گرفته و مردم نباید مواد بهداشتی و شوینده‌ها را بالاتر از نرخ مصوب خرید کنند؛ چراکه فراوانی کالا در کشور وجود دارد و جای هیچ‌گونه نگرانی در این رابطه نیست. دومین اتفاقی که وزارت صمت در شرایط حاضر دنبال می‌کند و مدرس خیابانی به آن پرداخت، ممنوعیت صادرات ماسک بود. او گفت: برای آنکه شاهد کمبود ماسک در کشور نباشیم تعرفه واردات ماسک را صفر کردیم تا فعالان اقتصادی نسبت به واردات این کالای مصرفی اقدام کنند.
قائم مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت چهارمین تصمیم‌گیری صورت گرفته که باعث می‌شود نگرانی‌های مردم نسبت به شیوع ویروس کرونا کمتر شود را محدود کردن صادرات مواد اولیه تولید ماسک دانست و گفت: با وزارت بهداشت در حال رایزنی هستیم که بعلاوه عرضه رایگان ماسک در مراکزی که عنوان کردند، در داروخانه‌ها نیز ماسک با قیمت مصوب به فروش برسد تا مردم در تهیه ماسک با مشکل مواجه نشوند.
مدرس خیابانی ششمین تمهید وزارت صمت را افزایش 3 برابری تولید ماسک در کشور دانست و افزود: با مذاکرات صورت گرفته و حمایت تولیدکنندگان قرار شده تولید ماسک، مایع دستشویی و محلول‌های ضدعفونی‌کننده در حجم بالا تولید شود. هفتمین اتفاقی که در این بخش در حال رخ دادن است، سوئیچ کردن، بنگاه‌های تولیدی که است که توانایی تولید ماسک مصرفی مردم و بیمارستان‌ها را دارند. قائم مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: از سال گذشته برای افزایش تولید پودر شوینده برنامه‌ریزی کردیم به‌همین جهت در سال‌جاری با کمبودی مواجه نشدیم و مردم راحت و بدون دغدغه می‌توانند محصولات شوینده را خریداری کنند. هشتمین نکته‌ای که مدرس خیابانی به آن پرداخت سه شیفته شدن کارخانه‌های تولید الکل بود. او اظهارداشت: با افزایش تولید الکل و ژل‌های ضدعفونی‌کننده داخلی می‌توان نیاز مردم را مرتفع کرد.
نهمین موضوعی که در گفت‌و‌گو با روزنامه ایران به آن اشاره شد، پاسخگویی فروشگاه‌های زنجیره‌ای به نیاز مردم بود. او گفت: وزارت صمت به‌دلیل نزدیک شدن به شب عید، تمهیدات لازم برای توزیع تمام کالاهای مورد نیاز مردم را داشته است، لذا هر چقدر هم مردم خرید کنند، ما کالای ذخیره شده و آماده برای توزیع در بازار داریم. مدرس خیابانی افزود: در تمام فروشگاه‌های زنجیره‌ای و میادین میوه و تره بار، برنج، روغن، شکر، گوشت قرمز و مرغ منجمد با قیمت مصوب عرضه می‌شود و مردم نباید نگرانی از تأمین کالا داشته باشند. ما برای شب عید کالا را فراهم کرده بودیم و اکنون کرونا بهانه‌ای برای خرید‌های گسترده شده است.
دهمین موضوعی که مورد اشاره قائم مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت قرار گرفت این بود که از وزارت جهاد کشاورزی خواسته شده که نسبت به وضعیت دام سبک تمهیدات جدید اتخاذ شود، همچنین خواسته شده که برخی از کشتارگاه‌ها به فروشگاه‌ها و میادین میوه و تره بار وصل شوند. یازدهمین نکته‌ای که در راستای کنترل بازار و خرید‌های هیجانی مردم به خاطر ویروس کرونا اتفاق افتاده است، افزایش سهمیه کالاهای اساسی شهرستان‌ها است. مدرس خیابانی گفت: سهمیه کالاهای اساسی شهرستان ها(برنج، روغن، شکر، گوشت قرمز و مرغ منجمد) 2 برابر سهمیه‌ای شد که برای شب عید، در نظر گرفته بودیم. با توزیع این کالاها در شهرستان‌ها شاهد هیچ التهابی نخواهیم بود.
در کارگروه تنظیم بازار هم تصمیمات جدیدی اتخاذ شده است که در ادامه به نقل از خبرگزاری‌های تسنیم به آن اشاره می‌کنیم.
دوازدهمین اتفاقی که توسط وزارت صمت رقم خورده این است که بر اساس درخواست وزارت بهداشت مبنی بر ضرورت نظارت بر چرخه تولید و توزیع و... محصولات بهداشتی از جمله ماسک، الکل، شوینده‌ها و ضدعفونی‌کننده‌ها، کالاهای مذکور در گروه یک کالاهای اساسی و ضروری قرار گرفته است و مشمول کنترل قیمت، مبارزه با احتکار، گرانفروشی، اختفا، عدم عرضه، کم‌فروشی و... شود. بنابراین همه دستگاه‌های نظارتی مکلف شدند با تخلفات مربوطه از جمله عدم ثبت موجودی کالاها در سامانه جامع انبارها، مانند سایر کالاهای گروه یک مشمول دستورالعمل مبارزه با احتکار، برخورد شود.
سیزدهمین بند حمایتی این است که مقرر شد در صورت هرگونه کاهش عرضه و عدم تولید کافی، برای تأمین بازار اقداماتی چون رفع ممنوعیت واردات و کاهش تعرفه صورت گیرد.

دولت
تأمین کالا و دارو اولویت اصلی دولت

اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهوری در جلسه بررسی وضعیت تأمین کالاهای اساسی، به فضای روانی ایجاد شده در پی شیوع ویروس کرونا و افزایش تقاضا در بازار اشاره کرد و از دست اندرکاران و دستگاه‌های مختلف خواست با عرضه فراوان و سریع کالاهای مورد نیاز مردم در فروشگاه‌ها و مراکز فروش، اطمینان لازم را در خصوص نبود مشکل در تأمین مایحتاج به جامعه بدهند. وی با بیان اینکه تأمین کالاهای اساسی و دارو اولویت اصلی دولت است، تصریح کرد: خوشبختانه ظرفیت‌های فراوانی در بخش‌های مختلف بویژه کارخانه‌های تولیدی مواد شوینده و بهداشتی در کشور وجود دارد که می‌تواند همه نیازهای کشور را برطرف کند.
بازار بدون مشکل باشد
به گزارش ایرنا، معاون اول رئیس جمهوری با اشاره بر ضرورت تأمین کالاهای مورد نیازهای مردم در شب عید و ماه مبارک رمضان و رصد مستمر وضعیت بازار، از همه دستگاه‌ها خواست با برنامه‌ریزی و تلاش گسترده شرایطی فراهم کنند تا در تأمین تقاضا و نیاز بازار مشکلی به وجود نیاید.
کالاهای اساسی با فوریت تأمین شود
جهانگیری با تأکید بر اینکه همه دستگاه‌ها موظفند کالاهای اساسی مورد نیاز مردم را فوری تأمین کنند، گفت: با توجه به ضرورت تنظیم بازار پایان سال همه دستگاه‌ها موظفند با برنامه‌ریزی دقیق کالاهای اساسی مورد نیاز مردم را به فور تأمین کنند.

تصمیم‌گیری
13 اقدام فوری

1    قرار است مایع دستشویی در میادین اصلی شهر، میادین میوه و تره بار و ایستگاه‌های مترو با قیمت مصوب عرضه شود
2   صادرات ماسک ممنوع شد
3   تعرفه واردات ماسک صفر شد
4   صادرات مواد اولیه تولید ماسک محدود شد
5   عرضه ماسک در داروخانه با قیمت مصوب صورت می‌گیرد
6    افزایش 3 برابری تولید ماسک و حل مشکلات تولیدکنندگان این بخش دنبال می‌شود
7    سه شیفته شدن تولیدکنندگان محلول‌های ضدعفونی کننده در دستور کار قرار گرفت
8   بنگاه‌های تولیدی جدید برای تولید ماسک فعال می‌شوند
9   عرضه به وفور کالاهای اساسی در فروشگاه‌های زنجیره‌ای صورت می‌گیرد
10   کشتارگاه‌ها به فروشگاه‌ها و میادین میوه و تره بار وصل می‌شوند
11   سهمیه کالاهای اساسی استان‌ها 2 برابر می‌شود
12   ماسک، الکل، شوینده‌ها و ضدعفونی‌کننده‌ها در زمره کالاهای اساسی قرار گرفت
13   در صورت هر گونه کاهش عرضه و عدم تولید کالاهای اساسی واردات صورت می‌گیرد

عطیه لباف
خبرنگار
تازه‌ترین آمارها از بارندگی روزهای اخیر کشور خبرهای خوشی در دل خود دارد. بارش‌ها اگرچه در برخی از مناطق سیلابی بود اما خسارت قابل توجهی به جا نگذاشت و در عوض حجم قابل توجهی آب را برای کشور آورد. به‌طوری که معاون وزیر نیرو و مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب کشور می‌گوید: «آورد بارش‌های اخیر برابر با حدود 15 درصد از مصارف سالانه کشور از مخازن سدها و آب‌های سطحی است.»
محمد حاج رسولی‌ها، در گفت‌و‌گو با خبرنگار ما توضیح می‌دهد: «برآورد می‌شود که بارش چند روز اخیر حدود 3 تا 4 میلیارد متر مکعب در بازه زمانی 3 روزه و 5 تا 6 میلیارد متر مکعب در بازه زمانی 10 روزه به حجم ذخایر سدهای کشور بیفزاید. این بارندگی در حال تبدیل به روان آب و افزایش حجم ورودی سدهای کشور است که اصطلاحاً به آن «آورد بارندگی و سیلاب» گفته می‌شود.»
به‌گفته معاون وزیر نیرو، حجم کنونی مخازن سدهای کشور حدود 28 میلیارد متر مکعب است.
مصرف سالانه 40 میلیارد متر مکعب آب سطحی
آن‌طور که حاج رسولی‌ها توضیح می‌دهد «سالانه 40 میلیارد متر مکعب آب مصرفی کشور از مخازن سدها و آب‌های سطحی تأمین می‌شود.» بر این اساس است که او می‌گوید «آورد بارش‌های 3 روز اخیر حدود 15 درصد از مصرف سالانه آب‌های سطحی کشور است.»
موجودی سدها 11 درصد کمتر شد
با وجود اینکه بارش‌های اخیر اتفاق مثبتی در وضعیت ذخایر سدها رقم زده اما هنوز وضع آب موجود در سدها به سطح سال گذشته نرسیده است و حاج رسولی‌ها در این خصوص بیان می‌کند: «ذخایر سدهای کشور 11 درصد کمتر از ذخایر مدت مشابه سال گذشته است. هرچند پیک ورودی آب به سدها اواخر اسفندماه و در فروردین و اردیبهشت شروع می‌شود؛ اما تاکنون شرایط سال آبی گذشته بهتر از سال آبی جاری بوده است.» سال آبی جاری از مهرماه آغاز شده و تا پایان شهریور سال 1399 ادامه دارد.
52 درصد از حجم مخازن آب دارند
معاون وزیر نیرو با بیان اینکه امیدواریم به حد نرمال پرشدگی سدها در ماه‌های آتی دست یابیم، می‌گوید: «اکنون 52 درصد از حجم مخازن سدها پر است، امیداوریم با ادامه بارش‌ها و نزولات جوی این رقم به وضعیت قابل قبول پرشدگی یعنی 70 تا 75 درصد از حجم مخازن برسد، تا تابستان دغدغه‌ای از بابت تأمین آب نداشته باشیم.»
تخلیه سدها برای کشت پاییز
حاج رسولی‌ها در پاسخ به این سؤال که حجم کم پرشدگی سدها چه رابطه‌ای با تخلیه آنها در ماه‌های اخیر دارد، توضیح می‌دهد: «درصد کمی از وضعیت کنونی سدها بابت تخلیه رقم خورده است و عمده این کاهش به‌خاطر تأمین مناسب کشت پاییزی انجام شده است که با وجود این میزان خروجی آب سدها امسال تغییر چندانی نداشته است.»
با این حال او بیان می‌کند: «ظرفیت خالی سدها به مهار سیلاب‌های احتمالی در ماه جاری و فروردین سال آتی کمک شایانی می‌کند. همانطور که در روز‌های اخیر این موضوع به مهار سیلاب‌ها کمک کرد.»
مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران تصریح می‌کند: «اکنون سدهای خوزستان ظرفیت مهار بخش زیادی از سیلاب‌های احتمالی را دارند. به‌طوری که 49 درصد از مخزن سد دز، 37 درصد از مخزن سدهای کارون، 40 درصد از مخزن سد کرخه و 60 درصد سد مارون خالی است. ضمن اینکه کشت پاییزه مناسبی در پایین دست این سدها انجام شده است.»
افزایش 7 میلیمتری سطح تجمعی بارندگی ها
طی روز‌های اخیر، در برخی از استان‌ها رکورد بارش مداوم برف و باران شکست. برای مثال تهران با بیش از 55 میلیمتر بارش مداوم در دو روز رکورد زد.
حاج رسولی‌ها می‌گوید که بارش‌ها در استان‌های دیگر نیز وضعیت خوبی داشت. مثلاً کرمانشاه با 50 میلیمتر، کردستان با 45 میلیمتر، لرستان با 80 میلیمتر و بسیاری از استان‌های دیگر نیز شاهد بارش این نعمت الهی بودند. اما به طور میانگین بارندگی اخیر 7 میلیمتر به سطح تجمعی بارندگی‌های کشور اضافه کرده است. به طوری که سطح تجمعی بارش‌های کشور از 165 میلیمتر به بیش از 172 میلیمتر رسیده است.
سیلزده می‌شدیم، اگر...
بارش‌های 3 روز گذشته اگرچه در برخی از مناطق کشور بویژه لرستان سیلاب‌هایی به راه انداخت اما حاج رسولی‌ها می‌گوید بواسطه اقداماتی که در چند ماه اخیر انجام شد و هماهنگی‌هایی که میان دستگاه‌های کشور بعد از چندین سال رقم خورد، بسیاری از سیلاب‌های مخرب در این چند روز مدیریت شد.
معاون وزیر نیرو توضیح می‌دهد: «مثلاً در محدوده شهر پلدختر استان لرستان با همکاری و اقدامات تمام دستگاه‌ها دبی بالایی از آب را رد کردیم. این دبی نسبت به سنوات گذشته بالا بود و در 20 سال گذشته اگر چنین شرایطی رخ می‌داد، خسارات زیادی رقم می‌خورد. اما توانستیم با اقداماتی در ماه‌های اخیر و افزایش هوشیاری و همکاری مسئولان این بارش‌ها را پشت سر بگذاریم.»
او علاوه بر مورد پلدختر به وضعیت شهرهای دورود و خرم آباد نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: «اگر دستگاه‌ها با هم هماهنگی و همکاری نداشتند، در بسیاری از مناطق شاهد وقوع سیل، چه بسا سیلاب‌های مصنوعی بودیم. اما بعد از سال‌ها با هماهنگی حداکثری دستگاه‌ها و مسئولان و افزایش هوشیاری مردم و تابعیت بیشتر آنها از قوانین، تجربه بهتری را در بارش‌های اخیر داشتیم.»
ترسالی است؟
اینکه در ماه‌های آتی شاهد سیلاب هستیم یا خیر؟ موضوعی است غیر قابل پیش‌بینی. اما حاج رسولی‌ها می‌گوید:«آمادگی برای مواجهه با سیلاب‌های احتمالی را داریم و در حال تقویت آن هستیم.» اما سؤال اینجاست که آیا سیل سیستان و بلوچستان و وقوع بارش شدید در چند استان نشان دهنده ورود ایران به دوره ترسالی است؟
معاون وزیر نیرو پاسخ می‌دهد: «علی‌رغم این بارندگی‌ها ما در زمستان شرایط نرمالی را پشت سر گذاشته‌ایم و تاکنون وضعیت نرمال بوده است. اما بر اساس پیش‌بینی‌های 3 ماهه سازمان هواشناسی احتمالاً بهار 1399 نیز شرایط تقریباً مطلوب خواهد بود و شاید 10 تا 20 درصد وضعیت بهتر از نرمال را شاهد باشیم. نمی‌توانیم بگوییم که ترسالی است اما شرایط نرمال به‌نظر می‌رسد. امیدواریم با ذخیره‌سازی قابل قبول آب در سدهای کشور بتوانیم تابستان آسانی را از نظر تأمین منابع آبی پشت سر بگذاریم.»