رشد ۵ تا ۱۰ درصدی تولید و فروش صنعت و معدن

گروه اقتصادی /  اطلاعات ارائه شده از مراجع آماری نشان می‌دهد که از ابتدای سال‌جاری تا پایان مهرماه، تولید و فروش صنایع کشور رشد قابل توجهی را تجربه کرده‌ است. درعین حال طبق آمار، تورم صنایع نیز به زیر صفر رسیده است. حال با کنارهم گذاشتن این اطلاعات یعنی رشد تولید و فروش و افت شدید تورم می‌توان روزهای روشن‌تری برای بخش تولید درماه‌های پیش‌رو انتظار داشت. در واقع با کاهش نرخ تورم تولید، هزینه تولیدکنندگان کاهش یافته و به‌دلیل رونق گرفتن اقتصاد، تولید و فروش واحدهای تولیدی رشد داشته است.
بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس در مهرماه ۱۴۰۱، شاخص تولید شرکت‌های صنعتی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل با افزایش ۶،۵ درصدی و نسبت به ماه قبل با کاهش ۴،۳ درصدی مواجه شده است، البته طبق این گزارش، اتفاقات یک ماه اخیر عامل مهمی در کاهش شتاب رشد تولید و فروش شرکت‌های بورسی بوده است. مرکز پژوهش‌های مجلس به‌تازگی گزارشی از وضعیت تولید، فروش و قیمت صنایع بورسی منتشر کرده است. در این گزارش از اطلاعات ماهیانه ۳۰۲ شرکت بورسی استفاده می‌شود و علاوه بر اندازه‌گیری تغییرات میزان تولید، فروش و قیمت در بخش صنعت، در محاسبات ملی نیز نقش مهمی ایفا می‌کند و برآوردی از تغییرات ماهیانه ارزش افزوده ایجاد شده را در صنایع مختلف و به‌دنبال آن در کل اقتصاد منعکس می‌کنند. 
بر اساس این گزارش، طی مهرماه ۱۴۰۱، شاخص تولید شرکت‌های صنعتی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل با افزایش ۶،۵ درصدی و نسبت به ماه قبل با کاهش ۴،۳ درصدی مواجه شده است. همچنین رشته فعالیت دارو نیز پس از سه ماه پیاپی که بیشترین رشد قیمت ماهیانه را ناشی از حذف تدریجی ارز ترجیحی دارو ثبت کرده بود، در مهرماه نرخ رشد ماهیانه قیمت منفی ۱۷،۱ درصدی داشته است. در این ماه نسبت به ماه مشابه سال قبل، 12 رشته فعالیت افزایش در شاخص تولید و 3 رشته فعالیت کاهش در شاخص تولید داشته‌اند. رشته فعالیت‌های «خودرو و قطعات»، «سایر کانی غیرفلزی» و «محصولات فلزی بجز ماشین‏‌آلات و تجهیزات» بیشترین سهم را در افزایش شاخص تولید نسبت به ماه مشابه سال قبل و رشته فعالیت‌های «شیمیایی (بجز دارو)»، «غذایی و آشامیدنی بجز قند و شکر» و «لاستیک و پلاستیک» بیشترین سهم را در کاهش شاخص تولید داشته‌اند. همچنین طی مهرماه 1401 نسبت به ماه قبل، از بین 15 رشته فعالیت صنعتی بورسی عمده رشته فعالیت‌ها کاهش در شاخص تولید داشته‌اند، رشته فعالیت‌های «ماشین‌آلات و تجهیزات»، «تجهیزات برقی»، «غذایی و آشامیدنی بجز قند و شکر» و «لاستیک و پلاستیک» بیشترین سهم را در کاهش شاخص تولید داشته‌اند.  
رشد ۵ تا ۱۰ درصدی شاخص تولید و فروش فعالیت‌های صنعتی و معدنی
براساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، طی ۷ماهه امسال شاخص تولید و فروش فعالیت‌های صنعتی و معدنی نسبت به ۷ماهه سال ۱۴۰۰ در بخش صنعت رشد ۵ درصدی و در بخش معدن نیز رشد 3،6 درصدی داشته است. همچنین بالاترین رشد در بین فعالیت‌های صنعتی و معدنی مربوط به تولید منسوجات با ۳۷ درصد، خودرو و قطعه‌سازی با ۳۰ درصد و ماشین‌آلات و تجهیزات با 26،4 درصد بوده است. محصولات فلزی با 18،1 درصد و کاشی و سرامیک با 13،5 درصد در رتبه‌های بعدی قرار دارند. محصولات غذایی با 10،3 درصد، شیمیایی با 6،8 درصد و تجهیزات برقی با کمتر از نیم درصد، سه بخشی هستند که شاخص تولید آنها نسبت به ۷ماهه سال گذشته کاهش داشته است.
همچنین بررسی شاخص فروش فعالیت‌های صنعتی و معدنی نشان می‌دهد میانگین رشد شاخص صنعتی در ۷ماهه امسال 9،9 درصد و برای بخش معدن 9،3 درصد بوده است. در بخش فروش، شاخص فروش فعالیت‌های خودرو و قطعات با رشد 49،5 درصدی در رتبه اول قرار دارد. منسوجات با نزدیک به ۴۸ درصد دوم و تجهیزات برق با ۴۴ درصد سوم است. ماشین‌آلات و تجهیزات با 31،6 درصد و کاشی و سرامیک با ۲۸ درصد در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
اما شاخص فروش در سه بخش دارو با ۷ درصد، مواد غذایی و آشامیدنی با 6،3 و شیمیایی با کمتر از نیم درصد، با کاهش روبه‌رو شده است. به نظر می‌رسد عمده کاهش فروش در بخش دارو و غذا به‌دلیل حذف رانت ارز ترجیحی و افزایش قیمت‌ها بوده است.
کاهش تورم صنایع به زیر صفر
در مهرماه ۱۴۰۱ نرخ رشد ماهیانه قیمت فعالیت‌های صنعتی بورسی پس از رشد منفی در ۲ ماه اخیر، رشد مثبت ۰،۲ درصدی را ثبت کرده بدین‌ترتیب روند نزولی رشد نقطه به نقطه تداوم یافته و با ۴،۶ درصد کاهش نسبت به ماه قبل، به ۳۵،۶ درصد رسیده است. علاوه براین، میانگین سالانه شاخص قیمت هم در مهرماه ۱۴۰۱ روند نزولی یک سال اخیر خود را ادامه داد و با ۳،۲ واحد درصد کاهش نسبت به ماه قبل، معادل ۵۰،۹ درصد بوده است. یکی از رشته فعالیت‌های دیگری که در ماه‌های ابتدایی سال مشمول حذف ارز ترجیحی شد، رشته فعالیت غذایی و آشامیدنی بجز قند و شکر بود. بررسی روند قیمت‌ها در این رشته فعالیت هم بعد از گذشت چند ماه از اعمال این سیاست جالب توجه است. طبق اطلاعات موجود، با حذف ارز ترجیحی مواد اولیه رشته فعالیت غذایی و آشامیدنی بجز قند و شکر، رشد ماهیانه شاخص قیمت این رشته فعالیت در اردیبهشت ماه و خردادماه به حدود ۴۵ و ۵۰ درصد رسید، بنابراین در ماه‌های بعد و پس از تخلیه اثر این شوک به شدت کاهش یافت و در مرداد، شهریور و مهرماه رشد ماهیانه این رشته فعالیت منفی (در مهرماه منفی ۰،۹ درصد) بوده است. به طور مشابه رشد نقطه به نقطه قیمت در این رشته فعالیت هم از تیرماه مسیر نزولی را طی کرده و در مهرماه به ۱۳۳ درصد رسیده است.
 ناآرامی‌های اخیر، رشد صنایع بورسی را کند کرد
بر اساس داده‌های به دست آمده از بنگاه‌های بخش صنعت، شاخص مدیران خرید صنعت (تعدیل فصلی نشده) در مهرماه عدد ۵۱،۶۶ به دست آمده که نشان می‌دهد فعالیت‌های بخش صنعت با رشد اندکی روبه‌رو بودند که شیب آن نسبت به شهریورماه کاهش داشته است. در مهرماه همه مؤلفه‌های اصلی شاخص مدیران خرید (شامخ) بخش صنعت به غیر از میزان سفارش‌های جدید مشتریان و موجودی مواد اولیه افزایش داشته‌اند و عدد بیشتر از ۵۰ را ثبت کرده‌اند.
لازم به ذکر است در صورتی که عدد شامخ بیشتر از ۵۰ باشد، نشان‌دهنده وضعیت رو به بهبود صنایع بوده و عدد کمتر از ۵۰ نشان‌دهنده وضعیت رکودی صنایع است. شاخص میزان فروش محصولات در مهرماه ۴۳،۹۳ در مقایسه با شهریور ماه با شدت بیشتری همچنان کاهشی است. کاهش شدید قدرت خرید و اتفاقات اخیر کشور باعث کاهش شدید تقاضا و در نتیجه کاهش میزان فروش شرکت‌ها شده است.
نتایج طرح شامخ اتاق بازرگانی همچنین نشان می‌دهد انتظارات تولید برای ماه آبان کاهشی خواهد بود. بخش صنعت در مهر ماه به‌دلیل تقاضای پایین مشتریان که ناشی از کاهش قدرت خرید و اتفاقات اخیر کشور است، میزان فروش شرکت‌ها با کاهش شدیدی روبه‌رو شده که منجر به افزایش موجودی انبارها شده است.