پشت استعدادها بایستیم

اکرم رضایی ثانی/  یکی از ابعاد مهم در باشگاه 
دانش پژوهان جوان که می‌تواند در ورود دانش‌آموزان به دانشگاه‌ها کمک کند بهره بردن از امتیاز دانش‌آموزان در المپیادهای متعددی است که از سوی این باشگاه و همچنین سازمان سمپاد برگزار می‌شود. این بعد می‌تواند در رویه برگزاری کنکور و غربال دانش‌آموزان مستعد برای ورود به دانشگاه‌های برتر کمک کند. آزمون‌های سالانه‌ای از سوی این باشگاه برگزار می‌شود که می‌تواند مسیر سازمان سنجش برای سنجش کردن دانش‌آموزان مستعد را تسهیل بخشد. از طرف دیگر تأثیر قطعی معدل به میزان 40 درصد در کنکور مطابق مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، می‌تواند برخی از دانش‌آموزان را به سمت مدارس سمپاد سوق دهد، در واقع تلاش آنها برای ورود به مدارس سمپاد افزوده خواهد شد تا ورود به دانشگاه برای آنها آسان‌تر شود. از سوی دیگر یکی از جلوه‌های بروز این استعداد درخشش دانش‌آموزان ایرانی در المپیادهای جهانی است. پیش از این رئیس جمهور در دیدار مدال آوران المپیادهای جهانی با ایشان، گفته بود نیروی انسانی نخبه مهم‌ترین سرمایه کشور در مسیر توسعه پایدار است و شما مدال آوران عرصه‌های کشوری و جهانی نباید با ناملایمت‌ها صحنه را خالی کنید، قرار است به دست فرهیختگان و نخبگان از مشکلات و مسائل جامعه گره‌گشایی شود. در همین چند ماه گذشته این افتخارآفرینی بارها مورد تبریک و تشویق رئیس جمهور قرار گرفت. درخشش قهرمانان ایرانی در پانزدهمین المپیاد جهانی نجوم و اخترفیزیک که با کسب 9 مدال طلا و یک مدال نقره برای دومین بار مقام اول مسابقات را کسب کردند، کسب رتبه اول جهان توسط تیم ملی المپیاد زیست‌شناسی ایران با کسب چهار مدال طلا در سی و سومین المپیاد بین‌المللی زیست‌شناسی، درخشش ملی فیزیک ایران با کسب ۲ مدال نقره و ۳ برنز در مسابقات جهانی، درخشش تیم ملی المپیاد ریاضی جمهوری اسلامی ایران در شصت و سومین المپیاد جهانی که با کسب سه مدال طلا و سه مدال نقره توانست جزو ۸ کشور برتر این دوره از رقابت‌های جهانی قرار گیرد، همچنین افتخار‌آفرینی تیم ملی دانش‌آموزی کشورمان در پنجاه و چهارمین دوره المپیاد جهانی شیمی با دو مدال طلا و دو مدال نقره همراه بود و کسب دو مدال طلا و یک نقره توسط تیم ملی المپیاد کامپیوتر جمهوری اسلامی ایران در 
سی و چهارمین المپیاد بین‌المللی کامپیوتر تنها گوشه‌ای از این افتخار‌آفرینی‌ها بود. هرچند دولت سیزدهم در نظر دارد تا گستره شناسایی استعدادها در حوزه المپیادهای علمی را گسترش دهد تا سهم بیشتر المپیادی‌ها از پایتخت نباشد، اما لزوم توجه به این استعدادها بیش از گذشته محسوس است. امید نقشینه رئیس باشگاه دانش‌پژوهان جوان در این‌باره به «ایران» می‌گوید: در این دو سال با مسأله اثر امتیازات المپیاد در ورود به دانشگاه بشدت مواجه بوده‌ایم، در این مدت وزارت علوم و وزارت بهداشت که مصوباتی برای تسهیل ورود به دانشگاه برای مدال‌آوران المپیادهای علمی داشتند که برخی مسئولان با تحلیل‌های ناقص یا نادرست به آن هجمه می‌کردند و این خود موجب کاهش اطمینان و استقبال دانش‌آموزان از المپیادهای علمی می‌شد.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: طبق مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، معافیت از کنکور برای دارندگان مدال طلا در رشته‌هایی مانند ریاضیات، فیزیک و... است و دارندگان مدال‌های نقره و برنز، بعد از شرکت در کنکور، طبق مصوبات وزارتخانه امتیازهایی برای ورود می‌گیرند. در سال‌های اخیر، این امتیاز علمی در کنار برخی سهمیه‌های تبعیض‌آمیز، به‌ ناحق مورد هجمه و حمله قرار گرفت که ناعادلانه و تبعیض‌آمیز است! چرا برخی می‌گویند لحاظ کردن موفقیت دانش‌آموز در یک رقابت ملی علمی تبعیض‌آمیز است؟ امتیاز دادن به المپیادهای علمی برای نظام آموزش و پرورش بسیار مفید است؛ دانش‌آموزی که برای موفقیت در المپیاد کار می‌کند، مطالب علمی را تحلیلی، استدلالی و عمیق یاد می‌گیرد. وی گفت: در این سال‌ها تلاش کردیم مسئولان مربوطه را توجیه کنیم و به نظرم تا حدی موفق شدیم که بگوییم دانش‌آموزی که مثلاً در دو یا سه مرحله آزمون المپیاد ریاضی، امتحاناتی دشوار و پیچیده را با موفقیت پشت سر گذاشته و توانسته سؤالات عمیقی را حل کند شایسته است این موفقیت برای ورود به دانشگاه در نظر گرفته شود. 
وی اضافه کرد: کنکور با شکل و شمایلی که دارد، به عنوان یک آزمون سرعتی تست زنی صدمات بسیار زیادی به نظام آموزشی ما می‌زند؛ یعنی بخش‌هایی که به استدلال و فهم برمی‌گردد در نظام کنکوری نه تنها تقویت نمی‌شود، بلکه تخریب هم می‌شود. برای موفقیت در کنکور توصیه می‌شود که در مطالب عمیق نشوید، نیاز نیست مفاهیم را یاد بگیرید، بلکه فقط باید  یاد بگیرید که چگونه در ۳۰ ثانیه به هر تست پاسخ بدهید. اینها هیچ ارزش علمی ندارد و ذهن و فکر دانش‌آموزان را تخریب می‌کند و معلمان برجسته و قوی از لحاظ علمی را به حاشیه می‌کشاند یا اینکه آنها مجبور می‌شوند خود را با چنین ساختار کنکوری تطبیق دهند که این هم لطمه بزرگی است و هر معلمی که بخواهد در متوسطه دوم با دانش‌آموزان به طور عمیق کار کند احتمالاً با مخالفت بسیاری از دانش‌آموزان، اولیا و مسئولان مدرسه روبه‌رو می‌شود.نقشینه با اشاره به نقش المپیادهای علمی در دوره تحصیل دانشگاهی بیان کرد: طبق مطالعات انجام‌ شده دانشجویانی که از مسیر المپیاد وارد دانشگاه شدند به لحاظ معدل درسی، یک یا نیم نمره از متوسط معدل در همان رشته دانشگاه بالاتر هستند. ما با شورای عالی انقلاب فرهنگی هم جلساتی داریم و تأکید کرده‌ایم به المپیادهای علمی به طور جدی برای معرفی استعدادهای کشور به منظور ورود به دانشگاه توجه شود.وی در پاسخ به این سؤال که سال گذشته اعتراضاتی مطرح بوده مبنی بر اینکه سؤالات تکراری بوده یا از منبع خاصی استفاده کردند، آیا امسال هم این مشکلات وجود داشته است، توضیح داد: هر کدام از آزمون‌ها را برگزار می‌کنیم چه مرحله یک و چه مرحله دو که به‌طور گسترده در کشور برگزار می‌شود سیستم دریافت اعتراض‌مان خیلی نظام مند است و منتظر نمی‌مانیم کسی که معترض است بگردد و آدرس را پیدا و مکاتبه کند و بگوید به فلان سؤال اعتراض دارد، در همان جایی که اطلاعیه‌های رسمی را می‌گذاریم، فرم اینترنتی را نیز می‌گذاریم تا هر دانش‌آموز، معلم، علاقه‌مند، دغدغه‌مند، استاد دانشگاه  یا هر کسی که اصلاً او را نمی‌شناسیم اگر ادعا می‌کند سؤالاتمان از جهاتی ایراد دارد وقتی کلید اولیه را اعلام کردیم ایرادات را همراه با دلایل به ما بگوید. این سیستم خیلی ساده است و فرد می‌تواند پنج دقیقه وقت بگذارد و هر چیزی را که به نظرش ایراد دارد، بیان کند. پاسخ پرسش شما مثبت است و هر ساله وقتی امتحانی برگزار می‌شود و عده‌ای قبول می‌شوند و برخی از اکثریتی که قبول نمی‌شوند به سؤال‌ها انتقاد می‌کنند که بسیاری از این انتقادات نادرست است.
رئیس باشگاه دانش‌پژوهان جوان در پایان تأکید کرد: نمی‌شود کتمان کرد در چنین آزمون‌هایی که در این سطح برگزار می‌شود کم و بیش اجتناب‌ناپذیر است که سؤالاتش مورد اشکال واقع شود. در المپیادهای علمی بویژه در مرحله دو به بعد کمیته‌های علمی باید تلاش کنند که در طراحی پرسش‌ها کارهای نو انجام دهند. ممکن است ایده برخی از سؤال‌های مرحله یک تکراری باشد ولی برای مرحله دوم لازم است سؤال‌ها نوآورانه باشد و این کار بسیار سخت است. با وجود این کیفیت سؤال‌های مرحله دوم امسال قابل قبول بوده است.