اعتقاد ایران، روابط گسترده با ملت افغانستان است

سیدرضا صدرالحسینی
کارشناس مسائل منطقه

یک سال از فرار نظامیان امریکایی از افغانستان و حکمرانی طالبان می‌‌گذرد.  با نگاهی به روندهای موجود در افغانستان و با عنایت به شرایط ویژه‌ای که در طول یک سال گذشته در این کشور حاکم شد، چند نکته اساسی باید مورد توجه قرار بگیرد؛ مهم‌ترین موضوع قابل توجه در مورد مسائل افغانستان، حضور 20 ساله امریکایی‌ها در این کشور است. در طول 20 سال گذشته هر اتفاقی که در حوزه‌های امنیتی، اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی در داخل مرزهای افغانستان رخ داده، تحت مدیریت و سیطره امریکایی‌ها بوده است. اتفاقاتی که در طول آن سال‌ها در افغانستان و در حوزه کشت مواد مخدر روی داد، تأسف‌بار است. آمار و ارقام رسمی نهادهای مسئول در سازمان ملل حکایت از این دارد که کشت مواد مخدر، 15 و در بعضی از سال‌ها بیش از 20 برابر نسبت به قبل از حضور امریکا افزایش پیدا کرده است. ضمن اینکه در این ایام، تولید مواد مخدر صنعتی که از خطرناک‌ترین نوع مواد هستند و پیش از این سابقه‌ای از تولید آن در افغانستان وجود نداشت، به لطف حضور امریکایی‌ها آغاز شد و لابراتوارهای متعددی برای تولید مواد مخدر مصنوعی در این کشور برپا شدند. بررسی وضعیت اقتصادی افغانستان هم در این ایام نشان می‌‌دهد که هیچ شاخصه‌ای در طول 20 سال گذشته در این کشور به وجود نیامده است. در حوزه علمی و فناوری و همچنین درمانی هم در این کشور هیچ پیشرفتی به وجود نیامده تا امروز پس از فرار امریکایی‌ها در افغانستان، ملت بتوانند از آن استفاده کنند.
در حال حاضر به رغم حضور رسمی و علنی امریکایی‌ها در افغانستان مشاهده می‌‌کنیم که این کشور اموال ملت افغانستان را در بانک‌های امریکایی و اروپایی بلوکه کرده و آنها را به طور رسمی دزدیده است. مردم افغانستان که تلاش زیادی برای استقلال خود از سال‌های بسیار دور تاکنون داشته‌اند، حالا پس از یک سال نمی‌توانند پیشرفت‌های زیادی در حوزه‌های مختلف بدست بیاورند. حداقل 50 سال طول می‌‌کشد تا ملت افغانستان بتوانند خیانت‌ها و سیه‌روزی‌هایی را که امریکایی‌ها در این کشور به وجود آورده‌اند زدوده و پیشرفت و توسعه خود را براساس الگوهای مورد نظرشان انجام دهند.
در چنین شرایطی، جمهوری اسلامی با توجه به حدود 950 کیلومتر مرز مشترک با افغانستان به عنوان کشوری که در طول سالیانی دراز میزبان تعداد قابل توجهی از مهاجرین این کشور هم بوده، محق‌ترین نظامی است که بتواند برای آینده افغانستان مشورت‌های دلسوزانه ارائه دهد. مشورت‌هایی که شاید سبب آن شود که هم ملت افغانستان از شرایط کنونی خارج شود و هم بتواند در طول مرز گسترده شرق کشور ایران شرایطی پدید آورد که دیگر شاهد معضلات و فراگیر شدن ورود مهاجران به کشور خود نباشیم. در یک سال پس از فرار نظامیان امریکا و روی کار آمدن طالبان، جمهوری اسلامی ایران براساس تقویت روابط با دولت کنونی افغانستان در حال مذاکره بوده و اقداماتی را در حوزه‌های مختلف به ثمر رسانده است.
از همین رو باید گفت که چشم‌انداز روابط ایران با «مردم» افغانستان که برای جمهوری اسلامی اصل محسوب می‌‌شوند، چشم‌انداز بسیار روشنی خواهد بود. با توجه به اعتقاد مسئولان کشورمان به روابط گسترده با ملت افغانستان و توجه به سرنوشت مردم این کشور، قطعاً جمهوری اسلامی نسبت به تحولات داخلی افغانستان حساس خواهد بود.
این نکته را نیز باید تصریح کرد که ملت افغانستان برای جمهوری اسلامی از اهمیت بسزایی برخوردارند و انتخاب ملت افغانستان هم برای ما قابل احترام خواهد بود. اما گاهاً اتفاقاتی رخ می‌‌دهد که روابط دو کشور را به گونه دیگری به نمایش می‌‌گذارد.
عدم آموزش‌های لازم مرزی و ناآشنایی مرزداران طالبان به ظرایف مرزداری، در طول یک سال گذشته چند مورد درگیری‌های کوتاه مرزی بین مرزداران دو کشور را به وجود آورده است. این اتفاق در همه مرزها و در همه نقاط دنیا هم امکان بروز و ظهور دارد. مقامات عالی طالبان پس از این اتفاقات نشان دادند که علاقه‌مند به درگیری با جمهوری اسلامی در هیچ حوزه‌ای نیستند. این موضوع در سطح بالاتر بین مسئولان دو کشور مورد گفت‌وگو قرار گرفته و قرار است که آموزش‌های مربوط به مرزداری هم انجام شود کمااینکه در برخی از مناطق هم این اتفاق رخ داده است.