صاحب خانه شدن 70 درصد خانوارهای شهری با طرح مسکن ملی

گروه اقتصادی / تعداد 4.6میلیون خانوار شهری در کشور اجاره نشین هستند که با ساخت 3میلیون و 200هزار مسکن نهضت ملی در شهرها، حدود 70درصد اجاره‌نشین‌ها صاحب خانه می‌شوند. نهضت ملی مسکن به عنوان اصلی‌ترین برنامه تولید مسکن در کشور در حال اجراست. براساس این برنامه از مجموع 4میلیون مسکن، 3میلیون و 200هزار واحد آن در شهرها ساخته می‌شود. براساس آخرین آمار سرشماری نفوس و مسکن(سال 1395) متوسط تعداد افراد در خانوار کشور، 3.3نفر است. به این ترتیب با ساخت 3میلیون و 200 هزار مسکن، 10.5میلیون نفر از جمعیت ساکن در شهرهای کشور صاحب خانه می‌شوند. آخرین آمار مربوط به شاخص‌های مربوط به خانوار کشور (سال1400) نشان می‌دهد در کشور 68.34درصد خانوار (شهری) مالک و 23.16 درصد اجاره نشین هستند. از مجموع 26میلیون خانوار در کشور 20میلیون خانوار شهری هستند. با توجه به جمعیت 3.3نفری هر خانوار، بیش از 66میلیون نفر در حال حاضر جمعیت شهری کشور است. بررسی آمار نشان می‌دهد 13.6میلیون خانوار با 45 میلیون جمعیت مالک و 4.6میلیون خانوار با جمعیت 15.2 میلیون نفر مستأجر هستند و حدود 1.7میلیون نفر از جمعیت کشور (8.50درصد) خانوار در خانه‌های سازمانی و... ساکن هستند. این آمار به‌خوبی نشان می‌دهد اگر نهضت ملی مسکن براساس برنامه پیش برود و 3میلیون و200هزار واحد مسکونی شهری در 4سال ساخته شود حدود 70درصد خانوار اجاره نشین می‌توانند خانه‌دار شوند که جمعیت این خانوار 10.5میلیون نفر است. بنابراین با ساخت واحدهای مسکن نهضت ملی از مجموع 15.2میلیون نفر ساکنان اجاره‌نشین مناطق شهری، 10.5میلیون نفر خانه‌دار می‌شوند. به این ترتیب دوسوم اجاره‌نشینان فعلی، بعد از اجرای کامل نهضت ملی مسکن دیگر اجاره نشین نخواهند بود. در سال 95، 25درصد خانوار شهری اجاره نشین بودند اما در سال 1400، از تعداد خانوار مستأجر کاسته شده و به 23درصد رسیده است. خانوار مالک نیز در سال گذشته نسبت به سال 95 افزایش یافته است. در سال 95، 65.82درصد خانوار شهری مالک بودند که در سال گذشته به 68.34درصد افزایش یافته است.
مسکن روستایی
در نهضت ملی مسکن، 800هزار واحد مسکن روستایی ساخته خواهد شد. تعداد خانوار روستایی در حال حاضر 6میلیون خانوار است و متوسط تعداد افراد یک خانوار روستایی 3.4نفر است. از مجموع 6میلیون خانوار روستایی 4.94درصد اجاره نشین هستند که شامل 296هزار خانوار می‌شود. بر طبق این آمار بیش از یک میلیون نفر از جمعیت روستایی اجاره نشین هستند. به این ترتیب با ساخت 800 هزار مسکن روستایی کل خانوار اجاره‌نشین خانه‌دار خواهند شد. البته بخشی از این 800 هزار واحد، شامل نوسازی خانه‌های روستایی موجود می‌شود. به این ترتیب با اجرای نهضت ملی مسکن هم واحد روستایی جدید تولید می‌شود و هم امکان نوسازی و بهسازی خانه‌های روستایی فراهم می‌شود. برای ساخت و نوسازی خانه‌های روستایی 200میلیون تومان تسهیلات به نرخ سود 5درصد پرداخت می‌شود این در حالی است که نرخ سود تسهیلات پرداختی نهضت ملی مسکن در مناطق شهری 13درصد خواهد بود. مابه‌‌التفاوت نرخ سود (18درصد بانکی) به‌صورت یارانه ازسوی دولت پرداخت خواهد شد تا هزینه و قیمت نهایی مسکن‌های نهضت ملی با قیمت تمام شده کمتری به متقاضیان واگذار شود. در روستاها درصد بیشتری از خانوار مالک هستند. بر اساس آمار در سال 1400، 87درصد خانوار روستایی مالک بودند. این آمار برابر آمار سال 95 است. از سال 95 تا 99 تعداد خانوار مالک در روستاها کاهش یافته بود اما در سال گذشته تعداد خانوار مالک روستایی از 86درصد سال 99 به 87درصد افزایش یافته است. تعداد خانوار روستایی اجاره‌نشین در سال‌های اخیر تغییر نداشته و تقریباً هر سال 4درصد این خانوار مستأجر بوده‌اند.
اهمیت طرح‌های انبوه‌سازی مسکن این است که اگر این طرح‌ها اجرای موفقی داشته باشد در زمان کمی تعداد زیادی از خانوار را صاحب مسکن می‌کند و به این ترتیب زمان دسترسی به مسکن برای این خانوار که غالباً از اقشار ضعیف و متوسط جامعه هستند، کاهش می‌یابد. بیشترین زمان دسترسی به مسکن مربوط به همین اقشار است. نهضت ملی مسکن، ساخت واحدهای مسکونی در هزارو 312 شهر کشور را در بر می‌گیرد. قرارداد‌های این پروژه‌ها در استان‌ها دوساله است و پس از گذشت دوسال از آغاز عملیات اجرایی واحد‌ها به متقاضیان تحویل داده خواهد شد. در نهضت ملی مسکن تلاش دولت این است که مشکلاتی که در ساخت و سازهای انبوه وجود داشت کاهش یابد و تعداد بیشتری از افراد شرایط خانه دار شدن را در این طرح کسب کنند. یکی از اقداماتی که دولت سیزدهم انجام داد تسهیل شرایط برای ثبت نام متقاضیان است. در این طرح شرایط مشمولان دریافت مسکن حمایتی تسهیل شده است امکان ثبت نام مردان مجرد بالای ۲۳ سال به شرط تأهل در زمان تحویل واحد، کاهش زمان سکونت در شهر مورد تقاضا از ۵ به ۳ سال، افزایش سقف تسهیلات بانکی به ۴۵۰ میلیون تومان برای تهران، ۴۰۰ میلیون تومان برای کلانشهرها، ۳۵۰ میلیون تومان برای شهرهای بالای ۲۰۰ هزار نفر و ۳۰۰ میلیون تومان برای سایر شهرها در شورای پول و اعتبار و… از جمله این اقدامات است. افزایش نرخ اجاره و سهم بالای هزینه مسکن در سبد هزینه‌ای خانوار، نشان می‌دهد افزایش رفاه خانواده‌ها با تأمین مسکن آنها به نسبت بالایی افزایش می‌یابد. با توجه به آمار، ساخت واحدهای نهضت ملی مسکن، بخش زیادی از کمبود مسکن در کشور را جبران می‌کند و از تعداد خانوار اجاره نشین می‌کاهد.