وقت پاسخگویی امریکا و اروپا

گروه سیاسی/  دو روز قبل وزیر امور خارجه اعلام کرده بود که تا ساعت 24 دوشنبه 24 مردادماه جمع‌بندی نهایی ایران از مذاکرات به طرف مقابل ارائه خواهد شد. به همین دلیل شب سه‌شنبه مطابق با خبر اعلام شده این اتفاق رخ داد. پس از آن بود که برخی خبرنگاران و رسانه‌ها اعلام کردند که اتحادیه اروپا پاسخ ایران درباره آخرین دور مذاکرات وین را دریافت کرده است. الجزیره به نقل از این منبع ایرانی روز گذشته نوشت، حل و فصل مسائل باقیمانده برای طرف‌های غربی دشوار نیست. وی همچنین به الجزیره گفت: «فاصله زیادی با توافق احتمالی برای بازگشت به توافق هسته‌ای نداریم. نمی‌توانم بگویم که توافقی خواهد بود، ولی ما بیش از قبل به توافق نزدیک هستیم.»
بررسی پاسخ ایران توسط اروپا
خبرگزاری فرانسه نیز روز گذشته گزارش کرد که اتحادیه اروپا در حال بررسی پاسخ ایران به ازسرگیری توافق هسته‌ای است. «نبیلا مسرلی» سخنگوی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز سه‌شنبه به ایرنا،گفت: «ما پاسخ ایران را عصر گذشته دریافت کردیم. در حال مطالعه آن و رایزنی با سایر مشارکت کنندگان برجام و ایالات متحده پیرامون مسیر پیش رو هستیم.» «میخائیل اولیانوف» نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین و مذاکرات رفع تحریم‌ها، پاسخ ایران به اروپایی‌ها درباره پیشنهاد بازگشت به توافق هسته‌ای را سازنده توصیف کرد. به نوشته اسپوتنیک، او گفت که توپ اکنون در زمین دولت امریکاست و ایران پیشنهاد کرده است که در جریان اصلاح پیش‌نویس احیای توافق هسته‌ای، تضمین‌های مربوط به حفظ توافق در آینده تقویت شود. نماینده دولت روسیه در مذاکرات رفع تحریم‌ها در ادامه گفت که دیدار قریب‌الوقوع در سطح وزرای خارجه درخصوص توافق هسته‌ای بعید نیست.
امریکا: نظرات خود را به اروپا اعلام می‌کنیم
همزمان با اقدام تهران، ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه امریکا روز گذشته در کنفرانسی خبری اعلام کرد که ایالات متحده نقطه نظرات خود درخصوص پیش‌نویس نهایی اتحادیه اروپا بر سر احیای برجام را به طور خصوصی و مستقیم به جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا خواهد رساند. پرایس مدعی شد که تنها راه برای بازگشت متقابل به توافق هسته‌ای با ایران این است که تهران مطالبات فرعی خود را کنار بگذارد. سخنگوی وزارت خارجه امریکا در ادامه گفت: برجام تنها درباره برنامه هسته‌ای ایران است و ما آماده‌ایم تا تنها بر سر همین مسأله مذاکره کنیم. وی در ادامه گفت که اگر ایران نتواند بازگشت به برجام را بپذیرد، امریکا آماده اعمال تحریم خواهد بود. این مقام امریکایی در حالی مطالبات ایران را فرعی معرفی می‌کند که عدم تحقق مطالبات قانونی منافع ایران از توافق را تحت تأثیر قرار می‌دهد. همچنین اعضای دیگر حاضر در توافق برجام نیز با رویه ایالات متحده در مقابل ایران همراهی نکرده و بارها حمایت خود از خواسته‌های مشروع و نگرانی‌های تهران را مشروع معرفی کرده‌اند. 
بازار داغ گمانه‌زنی‌ها در غرب
با این حال خبر ارائه نقطه نظرات ایران به هماهنگ کننده اروپا منجر به گمانه‌زنی‌های مختلف شد. روزنامه ایندیپندنت با نقل قول از یک مقام غربی مدعی شد که ایران پیشنهاد اتحادیه اروپا برای احیای توافق هسته‌ای را به صورت مشروط پذیرفته است. کانال تلگرام بخش فارسی روزنامه ایندیپندنت مدعی شد: یک دیپلمات غربی به نقل از هیأت مذاکره‌کننده فرانسوی به ایندیپندنت فارسی گفته است، ایران متن پیشنهادی اتحادیه اروپا در مورد احیای توافق هسته‌ای را به صورت مشروط می‌پذیرد. به این معنی که سیاست گام به گام لغو تحریم‌ها را در قبال بازگشت به تعهدات برجامی پیش خواهد گرفت. نشریه پولیتیکو هم با استناد به اظهارات یک مقام غربی، ادعاهایی را درباره پاسخ ایران نسبت به پیشنهادهای اتحادیه اروپا برای احیای توافق هسته‌ای مطرح کرد و در گزارشی نوشت: طبق گفته یک مقام ارشد غربی، پاسخ ایران، شامگاه دوشنبه به وقت ایران توسط اتحادیه اروپا دریافت شده است و بیشتر روی مسائل باقی‌مانده مرتبط با تحریم‌ها و تضمین‌ها بر سر تعاملات اقتصادی متمرکز است.در ادامه این گزارش ادعا شده است که تهران با پرونده‌های ادعایی آژانس مخالفت کرده و اصرار دارد توافق هسته‌ای تنها در صورتی می‌تواند احیا شود که این تحقیق توسط آژانس، برای همیشه مختومه اعلام شود. همچنین طبق گفته این مقام ادعا شده است: پاسخ ارائه شده نشان می‌دهد که ایران می‌خواهد به مذاکره درباره برخی جنبه‌های متن پیش‌نویس موجود از توافق ادامه دهد و پاسخی نهایی به اینکه آیا توافق روی میز را می‌پذیرد یا نه، نداده است. با این وجود، به گفته این مقام غربی، پاسخ ایران «بیش از حد مجادله‌آمیز و تند» نبوده است. 
چهارشنبه؛ زمان پاسخ به نکات ایران
شبکه قطری الجزیره به نقل از «یک مسئول ایرانی» با اشاره به اینکه پاسخ ایران به پیشنهاد اتحادیه اروپا واقع‌بینانه و حرفه‌ای بوده، تأکید کرد که نشانه‌های رسیدن به توافق نسبتاً افزایش یافته  و این امری مثبت است.
به گزارش ایسنا، وی گفت: پاسخ ما نکات مهمی را شامل می‌‌شود که منافع ملی ما را تأمین می‌‌کند. این مسئول ایرانی که نامی از او برده نشده، تأکید کرد: ما تا پایان روز چهارشنبه منتظر پاسخ به نکاتی که مطرح کردیم هستیم. وی گفت: اکنون امریکا باید در تعامل با پاسخ‌های ما به پیشنهاد اتحادیه اروپا، از خود نرمش لازم را نشان دهد. می‌توان گفت که نشانه‌های رسیدن به توافق نسبتاً افزایش یافته است و این یک امر مثبت است. این مسئول همچنین تأکید کرد: در دور اخیر مذاکرات وین تغییر موضع امریکا را مشاهده کردیم و این تغییرات باید با عمل محکم‌تر شوند.
تلاش مخالفان دولت برای تحمیل عقب‌نشینی
آخرین جمع‌بندی کشورمان راجع به مسائل باقیمانده درحالی به صورت مکتوب به هماهنگ کننده اتحادیه اروپا ارائه شده که از پیش مشخص است اگر واکنش امریکا با واقع‌بینی و انعطاف همراه باشد طرف‌ها در نقطه توافق قرار می‌گیرند و اگر امریکا به تکرار مصیبت‌های داخلی خود بپردازد و بخواهد امتیاز بگیرد و انعطاف از خود نشان ندهد باید گفت‌وگوهای بیشتری اتفاق بیفتد. در چنین شرایطی طرف‌های دیگر برجام تلاش می‌کنند که دیدگاه‌ها را به هم نزدیک کنند. پس از آخرین پیش‌نویس رد و بدل شده بین طرفین مذاکرات، تیم مذاکره کننده کشورمان نسبت به اعلام نظر درخصوص برخی از خواسته‌های خود که باید برای حصول توافق و تأمین منافع مردم کشورمان تأمین شود اعلام موضع کرده بود. با این حال امریکایی‌ها مدعی شده بودند این همه چیزی است که دولت این کشور می‌تواند بدهد. همچنین برخی رسانه‌های غربی تلاش می‌کردند تا ایران را بر سر دو راهی اعلام شکست یا موافقت با پیش‌نویس موجود معرفی  و مباحثی مانند ضرب‌الاجل 72 ساعته را مطرح کنند. گذشت زمان و ایستادگی تیم ایرانی و رد هرگونه توافق با اهرم تهدید و فشار و بدون توجه به نگرانی‌های باقی مانده کشورمان باعث شد این فضاسازی جای خود را به  تعامل و استمرار اقدامات دیپلماتیک بدهد. در حالی که منتقدان دولت تلاش می‌کردند تیم مذاکره کننده را به عقب‌نشینی از خطوط قرمز و منافع ملی متهم کنند، کشورهای غربی برای توافق بر اساس پیش‌نویس موجود اصرار داشتند. در چنین شرایطی دولت سیزدهم بدون توجه به حاشیه‌ها و فشارها با ابتکار عمل خود نکات باقی مانده و بااهمیتی را که نیاز به مکتوب شدن و اضافه شدن به پیش‌نویس کنونی بود به هماهنگ کننده اروپا اعلام کرد.ایران به صراحت گفته است که نمی‌خواهیم از خطوط قرمز خود عبور کنیم و توافقی را به نتیجه برسانیم که بعد از چند ماه روی زمین ماندن هیچ اتفاقی رخ نداده باشد. از همین رو بود که وزیر امور خارجه اعلام داشت: «اگر قرار باشد روی کاغذ توافقی انجام شود و مردم حس نکنند در زندگی‌شان تغییری رخ داده، این دولت چه اتفاقی را توانسته رقم بزند؟» از همین رو است که می‌توان گفت دولت سیزدهم تلاش دارد تا با عدم چشم‌پوشی از خواسته‌های اساسی خود از تکرار تجربیات اشتباه گذشته جلوگیری کند.