کوبش‌های قلندرمآبانه به روایت «توت آغاجی»

رضا مهدوی
موسیقی پژوه و نوازنده سنتور

وحید اسداللهی و برادرش رحمان اسداللهی از چهره‌های نامدار و شناخته شده موسیقی در بین ترک و آذری و فارسی‌زبان‌های جهان هستند. درواقع به‌واسطه دانش و تجربیات ارزنده موسیقایی از ردیف و موغام و ریتم‌های نهفته در آیین و ادبیات سرزمین‌های آذربایجان، شهرت این دو برادر فراگیر در خلق ملودی و ریتم با تمپوهای محیرالعقول با پنجه‌های توانا شده که هماره فارس و ترک و تمامی اقوام ایرانی را دراین فلات متحیر و مشتاق می‌کند. وحید اسداللهی دارای مدرک درجه یک خبرگان هنری نوازندگی، همترازی با درجه تحصیلی دکتری در نوازش ریتم استاد بلامنازعی است و گویی تمام وجودش در خلق لحظه فوران تولید دارد و به عبارتی در کلیت این فرهنگ موسیقایی سبک و دیدگاهی اختصاصی دارد. اصوات پرتکنیک و در عین حال سرشار از لطافت در توسعه فرهنگ شنیداری کلیت موسیقی ایران را می‌شناساند. 
گویی شاعر در وصف او سروده: خدایا مطربان را انگبین ده / برای ضرب دستی آهنین ده.مجموعه «توت آغاجی» به معنی «درخت توت» یکی دیگر از شیرین‌کاری‌ها و کوبش‌های قلندرمآبانه وحید اسداللهی است که به‌خوبی توانسته گوش‌های خسته از موسیقی‌های ضعیف به دنبال هویت در فرهنگ ناخواسته و ناصواب فضاهای رسانه‌ای را جذب خود کند و تبیین و متوجه بسازد که اصالت‌ها هیچگاه خاموش نمی‌شوند. به گفته فروغ «آیین چراغ خاموشی نیست».
کوبش‌های پرحرارت و تفت دیده آهنین درعین حال لطیف و گوش‌نوازانه همچو پرنیان که برخاسته از درون رئوفش است، توانسته فرهنگ شنیداری خاصی را بین علاقه‌مندان به موسیقی آذری فراهم‌سازی کند. فرزندان با‌استعداد و هنرمند او مراد و رضا، توانمندانه در این آلبوم سازهای گارمون و کوبه‌ای را در کنار پیانوی آنار عباس‌اُف و کمانچه و ویولن سلیم عباس‌اُف به‌خوبی به رخ می‌کشند و در آنسامبل بی‌کلام و با مهارت در نوازندگی خود، گویی اذعان می‌دارند فرزندان خلف پدر از دیار مصفای اردبیل برخاسته‌اند. وحید اسداللهی در آلبوم‌های «ائلین»، «‌اُوزون دَرَه»، «ریما»، «نغمه‌های آذربایجان» و دیگر آثار و حتی اجراهای صحنه‌ای با تمام احساس و قدرت حرف دل را می‌زند و می‌نوازد و این تمایز فعالیت‌های کاری اوست نسبت به دیگر همکارانش. «رامیز قلی‌اف» نوازنده شهیر تار در جمهوری آذربایجان - باکو، لذت و آرامش هنگام نواختن در کنار او را بارها بیان کرده...
قطعاتی که در آلبوم «توت آغاجی» می‌شنوید، عبارتند از: «اویون هاواسی»، از «خانلارجعفراف»، «کماله» و «باسکالی» از آفتاندیل اسرافیل‌اف، «خیال لار»، از خانلار جعفراف، «آیریلیق» از علی سلیمی و قطعات محلی (فولکلور)، «توت آغاجی»، «ژالاخو»، «خالا باجی»، اوزون دره و «کوچه لره».سرزمین آذربایجان مملو از ریتم و حماسه و عاشقانه‌ها است که از گذشته‌های دور وجه تمایزی با دیگر نغمه‌های موسیقایی اقوام ایرانی را شاخص‌گذاری کرده و در سور و سوگ حرف‌هایی از سر همدردی و حس قوی قوم و ایلیاتی در جوامع شهری و روستایی به میان آورده است. ملودی‌های این آلبوم نیز داستان دارند و سابقه از حکمت و اندرز و فلسفه چگونه زیستن. 
موسیقی آذربایجانات حرف‌ها و حدیث‌هایی دارد که باید به یادگار برای تمامی نسل‌ها بماند و این موسیقی عمیق است و لازم است مجریانش در هنرستان‌های موسیقی سرفصل درسی برایشان طراحی شود.