اتاق تاریک، شاید جایی از ذهن ما باشد

دکتر مهدی نیک ‌عهد
پژوهشگر حوزه کودک و رسانه
فیلم «اتاق تاریک»، درامی اجتماعی با موضوعی درباره کودکان و نه برای کودکان، به کارگردانی و نویسندگی روح‌الله حجازی است. این فیلم در شمار نخستین فیلم‌های ایرانی است که قصه‌ای مرتبط با کودک‌آزاری دارد. فرهاد (ساعد سهیلی) و هاله (ساره بیات) زوجی هستند که به همراه فرزندشان، امیر در تهران زندگی می‌کنند. پس از اینکه فرزند این خانواده مدتی مفقود و سپس یافت می‌شود، فرهاد متوجه علائمی در کودک می‌شود که نشان از آزار جنسی دارد و...
در واقع یکی از پنهان‌ترین آسیب‌ها در حوزه کودکان، کودک آزاری و بویژه نوع جنسی آن است. پنهان به این اعتبار که در سطح گسترده و در رسانه‌های بصری به آن پرداخته نمی‌شود و خود این موضوع هم ریشه در بستر فرهنگی کشورمان دارد که امکان پرداختن به چنین موضوعاتی را سلب می‌کند و مسکوت باقی می‌گذارد. شاید همین ملاحظات یا تابوها باعث شده که این فیلم، در حد یک سوءتفاهم به این مقوله پرداخته است.
نوع مواجهه صحیح، هم با خاطی و هم با قربانی کودک آزاری، مقوله‌ای مهم است که در این فیلم مجالی برای پرداختن به آن نبوده‌‌ و در سطح باقی مانده است؛ با این حال فیلم اشاراتی به تجربه تلخ قربانیان کودک آزاری و تأثیر آن بر دوران بزرگسالی‌شان
دارد.
اتاق تاریک، در عین حال که به مقوله کودک آزاری می‌پردازد، به ذهن مخاطب نسبت به قضاوت زودهنگام هشدار می‌دهد و مخاطب را به این باور می‌رساند که شک و شبهه‌های بی‌اساس، بی‌گمان به ما و زندگی اجتماعی و تعاملات‌مان ضربه می‌زند. در این فیلم می‌بینیم که زود قضاوت کردن چه محدودیت‌ها، محرومیت‌ها و تحقیرهایی را برای کودک به وجود می‌آورد و چه آسیب‌هایی بر روابط اجتماعی خانواده وارد می‌کند.
خوانش مهم و ضروری‌ دیگر از این فیلم آن است که والدین نباید تجربیات و خاطرات تلخ، یا رویدادهای ناگوار، نواقص و کاستی‌ها و کمبودهایی که خود یا نسل آنها تجربه کرده‌، به کودک خود یا کودکان امروزی تعمیم دهند.
در واقع اتاق تاریک، ما را با این واقعیت مواجه می‌کند که افراط و تفریط در توجه به کودک، در مراقبت و کنترل، در دلواپسی و بی‌خیالی ممکن است استرس‌ها، آسیب‌ها و وسواس‌هایی را به کودک منتقل کند که تا بزرگسالی همراه او باشد.
دیدن این فیلم از این‌رو مهم است که باعث می‌شود مصادیقی برای تجدیدنظر و مدیریت مواجهات‌مان با مسائل مرتبط با کودکان داشته باشیم. اتاق تاریک نه فقط نوعی تنبیه مورد اشاره در فیلم، بلکه شاید جایی از ذهن ما باشد که در آن، مواجهات ناصحیحی نهادینه شده، که مانع برخورد منطقی با مسائل می‌شوند. اتاق تاریک نوعی پاک کردن صورت مسأله و ایجاد مسأله یا مشکلی جدید است. این فیلم ۱۱۰ دقیقه و محصول سال ۱۳۹۶  است.

اتاق تاریک
تهیه‌کننده و کارگردان: روح‌الله حجازی