آلمان در دو راهی روسیه و اروپا

زهره صفاری/ ساعاتی پیش از آنکه نخستین محموله تسلیحاتی سنگین آلمان به کی‌یف وارد شود، اظهارات جنجالی مشاور سیاست خارجی «اولاف شولتز» درباره تبعات آتی تقابل با روسیه در بحران اوکراین برای کشورش، در برلین با واکنش‌های بسیاری همراه شد.
به گزارش «فایننشال تایمز»، «ینس پلاتنر» که در زمره سیاستمدارانی است که به ندرت اظهار نظری عمومی درباره مسائل سیاست خارجی کشورش می‌‌کند، در جریان نشست شورای روابط خارجی آلمان با انتقاد از اتهامات رسانه‌های مخالف و اپوزیسیون درباره موضع دولت برلین در روند پشتیبانی نظامی از اوکراین، خواستار آن شد تا کشورش در روند ارسال تسلیحات سنگین نظامی به کی‌یف از امریکا، انگلیس و فرانسه پیشی نگیرد. وی گفت: «این مسأله بسیار مهمی است. در واقع چطور شما می‌‌توانید بسیاری از صفحات روزنامه‌ها را با موضوعات مرتبط با پاسخ آلمان به درخواست اوکراین برای ارسال تسلیحات پر کنید اما در این میان به موضوع روابط با روسیه در آینده کمتر بپردازید. این مسأله مهم و دارای اهمیت است و می‌‌توان روی آن بحث داشت.»
خشم آلمان از موضع مشاور شولتز
پس از این اظهارات مشاور سیاست خارجی آلمان، «اشتراک زیمرمان»، رئیس کمیته دفاعی بوندستاگ و از اعضای برجسته حزب دموکرات آزاد آلمان یکی از احزاب ائتلافی حاکم، خشمگین از موضع «پلاتنر» گفت: «اظهارات مشاور سیاست خارجی شولتز در واقع همان تفکری است که دهه‌ها در آلمان حاکم بوده و ما را در شرایط بغرنجی قرار داده است. حالا زمان دلسوزی برای روسیه نیست بلکه باید به یاری اوکراین فکر کرد.»به باور کارشناسان اما صحبت‌های «پلاتنر» از آن جهت دارای اهمیت است که بازتاب دیدگاه شولتز و تیمش در قبال جنگ اوکراین به شمار می‌‌رود. این در حالی است که شخص «اولاف شولتز» نیز پیش‌تر به خاطر مکالمه تلفنی با «ولادیمیر پوتین» آن هم در پرتنش‌ترین روزهای جنگ اوکراین مورد انتقاد بسیاری از هم پیمانان اروپای شرقی‌اش قرار گرفته بود. اما شرایط وقتی برای اوکراینی‌ها نگران کننده‌تر می‌‌شود که «پلاتنر» واقعیت دیگری را نیز در سخنرانی اخیرش آشکار کرد و درباره عضویت اوکراین در اتحادیه اروپا، پالس‌های مثبتی به کی‌یف نفرستاد و گفت: «اینکه کشوری مورد حمله قرار گرفته به معنای تغییر قوانین نیست. مشکل اوکراینی‌ها بنیادی است و باید آن را رفع کنند.»«نوح بارکین»، کارشناس اندیشکده مارشال فاند آلمان در تحلیل موضع پلاتنر گفت: «پیام مشاور سیاست خارجی شولتز نه تنها برای مردم اوکراین بلکه برای هم پیمانان اروپای شرقی آلمان و بسیاری از شرکای جهانی آن مانند امریکا نگران کننده است. اما باید دید آیا دولت شولتز درس درستی از جنگ پوتین گرفته‌ است.»
شکاف اروپا در تقابل با روسیه
گرچه مسأله عضویت در اتحادیه اروپا از بعد سیاسی و روانشناختی در برهه فعلی برای «ولودیمیر زلنسکی»، رئیس جمهور اوکراین بسیار خوشایند بود اما در این میان نکته مهم این است که تقویت روابط کی‌یف و بروکسل برای سران کرملین اهمیت قابل توجهی ندارد و سران کشورهای برجسته اروپایی مانند آلمان، فرانسه و ایتالیا در واقع با یک تیر دو نشان زده‌اند و نه تنها گامی حمایتی در قبال اوکراین برداشته‌اند که در عمل ضربه سنگینی نیز به روسیه نزده‌اند.به باور کارشناسان کارنگی اروپا، سران این سه کشور که با تحولات اخیر اروپا، سیاست داخلی‌شان در ابعاد مختلف تحت‌الشعاع قرار گرفته است، به رغم اینکه با ارسال محموله‌های تسلیحاتی از جبهه اوکراین حمایت می‌‌کنند اما هرگز تمایلی به القای این باور که اروپا در این جنگ در برابر روسیه قرار گرفته است، ندارند. این واقعیت را در موضعگیری‌های اخیر «اولاف شولتز»؛ صدراعظم آلمان، «ماریو دراگی»؛ نخست وزیر ایتالیا و «امانوئل مکرون»، رئیس جمهور فرانسه نیز می‌‌توان اثبات کرد که همه آنها به صراحت یا تلویحی روابط با مسکو را قابل بازگشت می‌‌دانند و حتی «مکرون» نیز در همین راستا تحقیر روسیه را ایده درستی نمی‌داند. به واقع سیاست فعلی و آتی آلمان و فرانسه در قبال روسیه بسیار مهم است و در همین راستا تلاش می‌‌کنند که اوکراین را در موضع قدرت پای میز مذاکره بنشانند. چراکه بخوبی می‌‌دانند، در غیر این صورت، امنیت اروپا به مخاطره خواهد افتاد.