قدردانی عملی دولت ازکادر درمان

فریبا خان احمدی
خبرنگار
انبارهای خالی از واکسن، مرگ بیش از 600 بیمار کرونایی در روز، خستگی و استیصال کادر بهداشت و درمان به دلیل حجم مراجعات زیاد بیماران کرونایی، اشغال کامل تخت‌های بیمارستانی با مبتلایان به کرونا و... این تنها بخشی از مشکلات سر به فلک کشیده نظام سلامت کشور در زمانی بود که دکتر ابراهیم رئیسی کلید پاستور را برای 4 سال در اختیار گرفت. اول تیرماه 1400 بود که ۱۱۷۱۶ ابتلای جدید کرونا در کشور و مرگ ۱۱۶ نفر بر اثر کرونا ثبت شد و روند صعودی مبتلایان و مرگ‌های ناشی از کرونا شدت گرفت.
دکتر سید ابراهیم رئیسی عهده‌دار دولتی شد که تنها در وزارتخانه بهداشت و درمانش میراث‌دار چند هزار میلیارد بدهی دولت گذشته بود ؛ موضوعی که در کنار کاهش هزینه‌های بیمارستان‌ها به دلیل مراجعات کم بیماران غیرکرونایی کمر این وزارتخانه پرچالش را خم کرده ‌بود. تحریم‌ها از یک‌سو و انتقادهای تند مخالفان، دولت سیزدهم را با چالشی روبه‌رو می‌کرد که بدون کمک و هم‌افزایی همه نهادها میسر نمی‌شد. البته در این میان برخی از نارفیقان در تلاطم اوج درگیری کشور با کرونا دستی نگرفتند و با هجمه‌های زیاد سعی در کمرنگ جلوه دادن اقدامات دولت رئیسی داشتند.
با این حال بدون تردید افکار عمومی یکی از بهترین عملکردهای دولت رئیسی را در حوزه سلامت کشور می‌دانند. رئیس دولت سیزدهم در عمل نشان داده دغدغه اولش سلامت و بهبود وضع بهداشت و درمان مردم است و ترجیح می‌دهد تمرکز اصلی‌اش خدمت به مردم باشد.
حل معضل کرونا بدون شک بدون همراهی کادر بهداشت و درمان میسر نمی‌شد چه آن زمان که نیروهای درمان در مراکز درمانی، شبانه‌روز مشغول رسیدگی به بیماران کرونایی بودند تا تلفات را کم کنند و همچنین نیروهای بهداشتی در مراکز بهداشت خدمات سطح یک به بیماران ارائه می‌دادند و چه زمانی که با پای کار آمدن همه جانبه نیروهای بهداشت پس از واردات گسترده واکسن، واکسیناسیون با سرعت قابل توجهی پیش رفت.
 با همه اینها پس از حذف صف‌های طولانی تزریق واکسن و خروج از فراگیری‌های پی در پی موج‌های کرونا حالا سوت پایانی پیک‌های دردسرساز کرونا به صدا در‌آمده است و زمان آن فرا رسیده تا مطالبات بر زمین مانده کادر سلامت ساماندهی شود. واقعیت جامعه نشان می‌دهد گرچه وعده‌های انتخاباتی رئیسی در حوزه سلامت و بهداشت از جمله رایگان‌سازی سلامت با پوشش بیمه افراد غیر بیمه شده، واکسیناسیون در اسرع وقت و... عملیاتی شده است اما همچنان حجم بالایی از مطالبات از جمله توجه به معیشت نیروهای بهداشت، تبدیل وضعیت نیروهای طرحی وزارت بهداشت، بلاتکلیفی وضعیت استخدام 100 هزار نیروی سلامت با وجود خالی بودن پست‌های بالینی و بهداشتی در نظام سلامت و... روی زمین باقی مانده است.
 کارشناسان حوزه سلامت معتقدند دولت دکتر رئیسی بر خلاف دولت قبل نسبت به مطالبات کادر سلامت حساسیت ویژه‌ای دارد. سخنگوی سازمان نظام پزشکی کشور در این باره به «ایران» گفت: «آقای رئیسی به محض آنکه سکاندار دولت سیزدهم شدند بلافاصله دستور دادند نماینده سازمان نظام پزشکی در ستاد ملی کرونا حضور داشته باشد در حالی که دولت دوازدهم مخالف حضور نماینده سازمان نظام پزشکی در ستاد ملی کرونا بود. همچنین یکی از نقاط قوت این دولت، پاسخگویی رئیس‌جمهور نسبت به نامه‌های سازمان نظام پزشکی در کمترین زمان ممکن است به‌طوری که چالش و مطالبات مطرح شده برای رسیدگی به وزارت بهداشت، سخنگوی دولت، سازمان برنامه و بودجه و سایر نهادهای مرتبط ارجاع داده می‌شود. از طرفی توجه به نظرات کارشناسی و متقن اعضای در صف جامعه ارائه‌دهنده خدمات سلامت به عنوان یکی از محوری‌ترین و اساسی‌ترین نیاز مردم از جمله نقاط قوت دولت سیزدهم است.»
رئیس‌جمهور همواره در جلسات ستاد ملی کرونا و نیز در سفرهای استانی از زحمات کادر سلامت تقدیر کرده است. ابراهیم رئیسی پیوسته بر این موضوع تأکید داشته که در کشور ما اصل اول در شرایط فعلی سلامت مردم است؛ باید از بخش بهداشت و درمان و همه سربازان مقدم این خط، یعنی پزشکان، پرستاران و کادر درمان تقدیر و تشکر به جا آورده و از آنها حمایت کنیم؛ دولت با همه توان حامی اینها خواهد بود؛ نیازمندی‌ها، و تجهیزات باید تأمین شود.
بررسی محور سخنان ‌رئیس‌جمهور نشان می‌دهد این روزها راه مطالبه‌گری نیروهای بهداشت و درمان به دلیل جانفشانی آنها در پاندمی کرونا هموارتر شده است. در همین زمینه ما در این گزارش سعی کرده‌ایم از دیدگاه کارشناسان حوزه سلامت مطالبات کادر سلامت را بررسی کنیم.

نیروهای طرحی را تعدیل نکنید
رئیس سازمان نظام پرستاری درخصوص مطالبات و انتظار پرستاران از رئیس‌جمهور به «ایران» می‌گوید: اولین مطالبه ما وفای به عهد مسئولین در دانشگاه‌های علوم پزشکی است یعنی بحث نیروهای طرحی پرستاری که به دلیل نبود شرایط استخدام، تعدیل می‌شوند.
دکتر محمد میرزابیگی در این زمینه توضیح می‌دهد: نیروهای طرحی پرستاری که در دوره کرونا طرح‌شان تمام شده بود به دلیل نیاز مراکز درمانی به پرستار، یک دوره طرح‌شان تمدید شد؛ یعنی یک جوان 25 ساله بهترین روزهای عمرش را در بیمارستان‌ها و کنار بیماران کرونایی سپری کرد درحالی که هیچ تعهدی نداشت. با این وعده که استخدام می‌شوند اما در حال حاضر نه تنها این وعده‌ها اجرا نشده بلکه بیش از 5 هزار نیروی طرحی به شکل یکطرفه لغو قرارداد شده‌اند.
 او با بیان اینکه نظام سلامت کشور با کمبود 150 هزار پرستار مواجه است، می‌افزاید: از رئیس‌جمهور تقاضا داریم یک دوره نیز طرح مربوط به نیروهای طرحی بدون سهمیه را تمدید کنند و از طرفی نیاز است سازمان اداری و استخدامی کشور مجوز ویژه و فوری برای استخدام این پرستاران بدهد تا مردم ضربه نخورند. از طرفی دولت می‌تواند با تمدید طرح این پرستاران، مسأله کمبود پرستار را جبران کند.
رئیس سازمان نظام پرستاری با بیان اینکه از سال 99 هیچ‌گونه مجوز استخدامی برای پرستاران داده نشده است، عنوان می‌کند: سالانه 7 تا 8 هزار پرستار بازنشسته می‌شوند و 30 هزار تخت نیز به ناوگان تخت‌های بیمارستانی اضافه می‌شود با این حال 70 درصد پست‌های بالینی وزارت بهداشت بدون تصدی است. از طرفی در ایام کرونا 8 هزار پرستار به دلیل آسیب کرونا جانباز شده‌اند و نمی‌توانند در بخش‌های بالینی سرپایی فعال باشند این کمبودها باید جبران شود.
به گفته او؛ وعده‌های انگیزشی در ایام کرونا که دولت قبل وعده داده بود عملی نشد برای همین نیز شیب مهاجرت پرستاران بشدت افزایشی شده است، در این شرایط باید اقدامات انگیزشی طبق دستور رهبری انجام شود.

تبلور جدیدی از ابتنا به خرد جمعی در ستاد ملی کرونا
دکتر رضا لاری‌پور سخنگوی سازمان نظام پزشکی کشور با تأکید بر اینکه شروع به کار دولت سیزدهم با پیک‌های شدید کرونا همراه بود به «ایران» می‌گوید: مهم‌ترین عنصر موفقیت دولت در حوزه پیشگیری، درمان و کنترل بیماری کرونا با همراهی همه نیروهای نظام سلامت بود که از روز اول شیوع کرونا با وجود علم به نادانسته‌ها و ترس از گسترش و میزان مرگ‌و‌میر جان برکف و ایثارگرانه در خط مقدم مبارزه با کرونا ایستادند.
نکته بعدی که دکتر لاری‌پور به آن اشاره می‌کند افزایش اعتماد مردم به حوزه سلامت کشور و به تبع آن اعتماد ملی به حاکمیت پس از کنترل بیماری در کشور بود. او همچنین حضور عناصر مؤثر در ستاد ملی کرونا از جمله سازمان نظام پزشکی کشور که با دستور رئیس‌جمهور انجام گرفت را یکی از مدل‌های نوینی از مدیریت و تبلور جدیدی از ابتنا به خرد جمعی و اتکا به شواهد و مستندات و مدارک متقن علمی می‌داند.
او می‌گوید: تقدیر رئیس‌جمهور در سفرهای استانی و همچنین ستاد ملی کرونا به تکرر از جامعه پزشکی نشان‌دهنده توجه ایشان به حوزه سلامت است. با این حال حجم انباشته مطالبات از سنوات گذشته در حوزه بهداشت و درمان و برخی تصمیم‌گیری‌های نادرست و غیرکارشناسانه و مداخله افراد و گروه‌هایی که هرگز کار در عرصه جامعه پزشکی را درک نکرده‌اند و صرفاً بر اساس برخی تئوری‌های نظری مبادرت به مداخله در ریزترین فعالیت‌های اجرایی حوزه سلامت کردند موجبات رنجش و تکدر خاطر جامعه بهداشت و درمان را فراهم آورده‌اند.
 این در حالی است که 500 تا 600 هزار نفر از اعضای نظام سلامت همواره با عدم پرداخت بموقع و وصول مطالبات با چندین ماه تأخیر مواجه بوده‌اند.
به گفته دکتر لاری‌پور؛ مدت‌هاست که مجوز استخدام در حوزه‌های مختلف بهداشتی و درمانی بویژه برای پزشکان عمومی، جذب جدید اعضای هیأت علمی از سوی دولت صادر نشده است. پرداخت مالیات به‌صورت پلکانی و گذاشتن طرح قاصدک و سقف دریافت از عوامل کاهش انگیزه نخبگان جوان حوزه سلامت برای ادامه فعالیت در کشور است. گرایش به مهاجرت به کشورهای منطقه و کشورهای اروپایی به دلیل جذابیت‌های مالی در آن کشورها، عدم امکانات کافی و نارضایتی‌هایی که بویژه در دوران طرح برای جامعه بهداشت و درمان جوان بوجود می‌آید از دیگر مشکلات است.

کادر سلامت نیازمند تسهیلات ویژه درمانی است
احمد مهری کارشناس حوزه سلامت به «ایران» می‌گوید: طبیعتاً وقتی صحبت از تقدیر از کادر سلامت کشور به میان می‌آید همه مسئولان از کلیدواژه کادر درمان استفاده می‌کنند و نقش کادر تشخیص و ساختار شبکه بهداشت بسیار کمرنگ است. با وجود اینکه طبق مطالعات انجام شده در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی هر بیمار بستری در بخش آی‌سی‌یو حدود 1600 دلار هزینه برای نظام سلامت در پی دارد و این عدد در بخش بستری سرپایی 150 دلار برآورد شده است. این در حالی است که تشخیص زودهنگام و تقویت درمان اولیه و بهداشت از بخش اعظمی از هزینه‌های نظام سلامت جلوگیری می‌کند، این مهم‌ترین نکته‌ای است که از آن غفلت شده است.
این اپیدمیولوژیست دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، مهم‌ترین نقطه قوت دولت دکتر رئیسی را حجم گسترده واکسیناسیون می‌داند و در ادامه می‌افزاید: با افزایش واردات واکسن، نیروهای بهداشتی در مراکز واکسیناسیون تمام وقت در حال تزریق واکسن بودند با این حال با کاهش موارد ابتلا و تک‌رقمی شدن فوتی‌ها، جامعه بهداشت مورد نامهربانی قرار گرفت به‌طوری که بسیاری از نیروهای بهداشتی در چندین دانشگاه علوم پزشکی کشور 4 تا 5ماه است که دریافت حقوق ماهیانه‌شان به تأخیر افتاده است. حتی برخی مطالبات بحق سایر کادر بهداشتی نیز پرداخت نشده است.
مهری در ادامه نسبت به نبود برخی تسهیلات بهداشتی، درمانی و بیمه‌ای برای کادر سلامت گلایه می‌کند و می‌گوید: بسیاری از دستگاه‌های اجرایی و نهادها تسهیلات درمانی و بهداشتی دراختیار نیروهای‌شان قرار می‌دهند اما کادر سلامت به عنوان متولی ارائه خدمات بهداشت و درمان کشور از چنین تسهیلاتی بی‌بهره هستند؛ این درحالی است که اغلب نیروهای نظام سلامت به دلیل ابتلای متعدد به بیماری کرونا دچار عوارض کووید طولانی مدت شده‌اند و چه بسا عوارض آن در بازه زمانی 5 ساله به شکل بیماری‌های قلبی و عروقی، انواع سکته و اختلالات روانی بروز پیدا کند.
او عنوان می‌کند: نظام سلامت شامل پزشک، پرستار، ماما، نیروهای تشخیصی و نیروی بهداشت است که اکثر نیروهای بهداشتی از حقوق کافی نیز بی‌نصیب مانده‌اند.
کارشناسان همگی اذعان دارند که دولت سیزدهم قدم‌های مؤثری برای کاهش تنش در کادر درمان و سلامت برداشته است اما در عین حال حجمی از مطالبات از قبل مانده که حالا روی دوش دولت سیزدهم هم سنگینی می‌کند و از سوی دیگر مدافعان سلامت در انتظار بهبود شرایط‌شان هستند که دولت نیز در این مسیر ثابت‌قدم و باانگیزه است.

مرور قدردانی های رئیس جمهور از کادر درمان طی یک سال گذشته

رئیس جمهور طی یک سال گذشته و حتی از دورانی که برنامه‌های انتخاباتی خود را برای ریاست جمهوری اعلام می‌‌کردند بارها از فداکاری‌های کادر درمان گفته‌اند و این مهم چیزی نیست که بر هیچ کس از مردم تا مسئولان پوشیده باشد.
در کمتر جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا بوده که رئیس جمهور در آغاز سخنان خود بابت فداکاری‌های کادر درمان از آنها قدردانی نکند. مثلاً در 28 اسفند حجت‌الاسلام سید ابراهیم رئیسی در آخرین جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا در سال ۱۴۰۰ گفت: از مردم، متخصصان و کادر درمان به خاطر همکاری و همراهی در مقابله با کرونا تشکر می‌کنم.
قبل‌تر در آبان 1400 حجت‌الاسلام سید ابراهیم رئیسی در جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا با گرامیداشت هفته بسیج و تجلیل از روحیه بسیجی دست‌اندرکاران مقابله با بیماری کرونا، گفت: کادر بهداشت و درمان و همه دست‌اندرکاران با روحیه جهادی و بسیجی در خط مقدم مقابله با بیماری کرونا مشغول ایثار و فداکاری هستند و با حفظ و تقویت این روحیه می‌توان بر مشکلات غلبه کرد.
حتی برخی مطالبات کادر درمان در جلسات ستاد ملی مقابله با کرونا مطرح می‌‌شد به طور نمونه در آبان 1400 وی با قدردانی از تلاش و فداکاری کادر بهداشت و درمان، تأکید کرد: پرداخت مطالبات کادر درمان کشور با اولویت انجام شود.
در مرداد 1400 در همین ستاد، آیت الله رئیسی با تأکید بر لزوم تسریع در پرداخت مطالبات معوق کادر درمان و ایجاد انگیزه برای ادامه فعالیت جهادگونه و فداکارانه مدافعان سلامت، اظهار داشت: پرداخت مطالبات معوق کادر درمان باید جزو اولویت‌های سازمان برنامه و بودجه باشد. همچنین باید نسبت به ترمیم و تقویت بدنه کادر درمان از نیروهای دانشگاهی، نیروهای هلال احمر، نیروهای مسلح، نیروهای داوطلب و توانمند بسیجی، حوزویان و از عموم داوطلبان مردمی اقدام کنیم و نباید اجازه دهیم خدمات کادر درمانی دچار وقفه و اختلال شود.
13 شهریور 1400 رئیس جمهور در اولین گفت‌وگوی زنده تلویزیونی سخنان خود را با تجلیل از زحمات کادر درمان آغاز کرد و درباره برنامه‌های دولت جهت مهار بیماری کرونا اظهار داشت: در ابتدا لازم است از عزیزان‌مان که در مراکز درمانی برای صیانت از جان مردم تلاش و مجاهدت می‌کنند، تقدیر و تشکر کنم.
در 14 آذر در گفت‌وگوی دیگر تلویزیونی نیز رئیس جمهور  تصریح کرد: باید اول خدا را شاکر باشیم و بعد هم از مردم عزیز که خوب همراهی کردند و همچنین از کادر بهداشت و درمان نیز تشکر کنیم.
18 فروردین حجت‌الاسلام سید ابراهیم رئیسی در نشست هم‌اندیشی با جمعی از مدیران و متخصصان نظام بهداشت و درمان ضمن قدردانی صمیمی از ایثار و مجاهدت کادر درمان کشور در دوران همه‌گیری کرونا، گفت: جمهوری اسلامی ایران به لطف فداکاری‌های پزشکان از جایگاه شایسته‌ای در عرصه مقابله و مدیریت همه‌گیری کرونا برخوردار است.
12 خرداد و روزی که برای نخستین بار پس ازگذشتن حدود دو سال آمار مرگ و میر ناشی از کرونا در کشور صفر شد، رئیس‌جمهور با پاسداشت مقام والای شهدای مدافع سلامت و تسلیت به همه بازماندگان متوفیان از کرونا، دستاورد رسیدن آمار متوفیان کرونا به صفر را به ملت بزرگ ایران و رهبری معظم انقلاب تبریک گفت و از تلاش‌های شبانه‌روزی پزشکان، پرستاران و همه کادر درمان صمیمانه قدردانی کرد.
در بخشی از این پیام آمده است: اینجانب با پاسداشت مقام والای شهدای مدافع سلامت و تسلیت به همه بازماندگان متوفیان از کرونا، این دستاورد را به ملت بزرگ ایران و رهبری معظم انقلاب تبریک می‌گویم و از تلاش‌های شبانه‌روزی پزشکان، پرستاران و همه کادر درمان صمیمانه قدردانی می‌کنم و یقین دارم این زحمات و فداکاری‌ها و نیز مجاهدت‌های مؤمنانه آحاد ملت شریف ایران در این عرصه خطیر، در تاریخ کشور و یاد و خاطره مردم قدرشناس ایران ماندگار خواهد شد. آنچه امروز ضروری است مورد توجه همگان قرار گیرد، این است که مدیریت و کنترل ویروس کرونا در کشور به منزله پایان این بیماری و ریشه‌کنی آن نیست بلکه باید نسبت به رعایت کامل شیوه نامه‌های بهداشتی و تکمیل فرآیند واکسیناسیون عمومی، اهتمام جدی صورت گیرد تا از این دستاورد مدافعان سلامت به درستی صیانت شود.
اینها تنها گوشه‌هایی از توجه همیشگی رئیس جمهور به نقش کادر درمان و فداکاری‌های آنها برای مهار کروناست. بدون شک کادر درمان اذعان دارد که گروه‌های جهادی نیز در کنار آنها نقشی مهم را خصوصاً در ماه‌های اول مبارزه با کرونا ایفا کردند.