تهران - مسقط؛ دو متحد راهبردی

گروه سیاسی/ رئیس جمهور امروز به دعوت «هیثم بن طارق آل سعید»، سلطان عمان راهی «مسقط» شد. سفری که بی تردید مهم‌ترین وجه آن در تأکید بر یک همپیمانی تاریخی در بطن تحولات پرفراز و فرود منطقه خاورمیانه دیده می‌‌شود. نگاه به آنچه خاورمیانه پرتلاطم در سال‌های اخیر از سرگذراند، نشان داده است که صف‌بندی پیکارجویانه برخی از کشورهای عربی برای منزوی کردن ایران به «باطل السحر» خود تبدیل شده است. بروز شکاف در میان کشورهای عربی عضو شورای همکاری خلیج فارس درباره رویکردی که نقطه کانونی جهت‌گیری آن در رابطه‌اش با ایران تعریف شده بود، از یک سو بر ناکام ماندن مثلث ریاض، تل‌آویو و واشنگتن برای اجماع‌سازی علیه ایران و همچنین بروز تنش‌های درونی میان کشورهای عربی صحه می‌‌گذارد و از سوی دیگر مؤید کارساز بودن دیپلماسی منطقه‌ای دولت سیزدهم برای قبولاندن موضع همگرایانه ایران حتی به کشورهایی است که در دایره نفوذ عربستان قرار دارند.
ویژگی‌های سیاسی ممتاز عمان
پس از قطع رابطه عربستان با ایران، عمان از همراهی با جبهه ساخته شده توسط ریاض علیه تهران و تغییر در سطح روابط دیپلماتیک خود با تهران اجتناب کرد؛ چنانکه پیش‌تر از همراهی با عربستان در حمله به یمن نیز قویاً خودداری کرده بود. سفر رئیسی به عمان به عنوان یکی از اعضای  شورای همکاری خلیج فارس و نیز همکاری‌هایی که در آستانه این سفر طرح‌ریزی شده است، آشکارا نشان از آن دارد که مسقط تمایلی به پیروی از مواضع ضد ایرانی در منطقه نداشته است.
موضعی که حالا قطر هم با قوت بیشتر به آن پیوسته است و همین شکاف سیاسی در شورای همکاری خلیج فارس بر سر رابطه و همکاری با ایران را به امری غیرقابل انکار تبدیل کرده است. شورایی که همواره هدف سیاست‌های ایران‌هراسانه از سوی غرب قرار می‌گرفت اما امروز اعضای کلیدی آن بر حسن رابطه با ایران اصرار دارند. ابعاد رخ نموده از این واقعیت نیز سبب کمرنگ شدن رویکرد تقابلی در منطقه و حتی تمایل رهبر این صف‌بندی موهوم یعنی عربستان سعودی به ترمیم رابطه و مذاکره با ایران شده است.
در چنین فضایی است که سفرهای دیپلماتیک مقامات ایران به کشورهای عربی از جمله عمان به عنوان یکی از نزدیک‌ترین همسایگان، بر خواست کشورمان برای توسعه همکاری‌ و همگرایی با همه کشورهای همسایه و عربی ذیل هدف ایجاد الگوواره‌ای جهت همکاری درون منطقه‌ای تأکید دارد، خاصه آن که شواهد و قرائن مستند تاریخی از شراکت راهبردی ایران و عمان در حوزه‌های استراتژیک حکایت می‌‌کند و همین امر این کشور را به یکی از بازیگران اثرگذار منطقه جهت عملی شدن ایده پیشنهادی کشورمان تبدیل کرده است.
وجه اقتصادی همکاری راهبردی
اهمیت رابطه ایران و عمان تنها به وجه سیاسی آن منحصر نشده است. یکی از مهم‌ترین وجوه همکاری دو کشور در عرصه اقتصادی را می‌‌توان در حوزه تبادلات انرژی بویژه گاز جست و جو کرد. جایی که به واسطه دیپلماسی پرتحرک دولت سیزدهم یکی از پروژه‌های بزرگ منطقه‌ای در زمینه صادرات گاز که پیش‌تر دچار بن‌بست شده بود، به مرحله اجرا درآمده است. در پی دیدار جواد اوجی، وزیر نفت ایران با «محمد بن حمد الرمحی»، همتای عمانی خود که در آستانه سفر رئیس جمهور کشورمان به مسقط صورت گرفت، دو کشور برای احیای مذاکرات احداث خط لوله برای انتقال گاز ایران به عمان و همچنین توسعه مشترک میدان نفتی «هنگام» به توافق رسیدند. عمان ظرفیت مایع‌سازی سالانه بیش از ۱۰.۵ میلیون تن (معادل حدود ۱۵ میلیارد متر مکعب) گاز را دارد و درصدد است این رقم را به ۱۱.۴ میلیون تن برساند. با این‌حال طی سال‌های گذشته به خاطر کمبود گاز، بخشی از ظرفیت مایع‌سازی گاز کشور بی‌استفاده مانده است.
اگر پروژه خط گاز ایران به عمان به بهره‌برداری برسد، این نخستین همکاری در این سطح بین ایران و یکی از اعضای شورای همکاری خلیج فارس خواهد بود که سهم مهمی از بازار جهانی صادرات انرژی را نصیب ایران می‌‌کند.