«اردوغان» در جدال با همه

بنفشه غلامی/ «رجب طیب اردوغان» در میانه بحران اقتصادی نفسگیر کشور خود، با تهدید 10 سفیر خارجی به اخراج از ترکیه، آنکارا را در بحران سیاسی جدیدی قرار داد.
بحران در روابط خارجی ترکیه با 10 کشور عموماً اروپایی پس از آن رخ داد که سفرای 10 کشور شامل امریکا، کانادا، فرانسه، فنلاند، دانمارک، آلمان، هلند، نیوزیلند، نروژ و سوئد در بیانیه مشترکی، خواهان آزادی «عثمان کاوالا»، تاجر و فعال حقوق بشری سرشناس ترکیه شدند؛ مردی که به‌دلیل چندین و چند اتهام از اعتراضات ضد دولتی 2013 گرفته تا کودتای 2019 دستگیر شده است و روند قضایی او در حال انجام است. به‌گزارش سایت شبکه خبری «الجزیره»، این بیانیه مشترک، روز پنجشنبه، «رجب طیب اردوغان» که علاقه‌مندی‌اش به ایفای نقش سیاسی و نظامی فراتر از مرزهای کشور خود، ترکیه را در بحران‌های عدیده‌ای قرار داده است، طوری خشمگین کرد که با وجود احضار این سفرا به وزارت خارجه ترکیه، شخصاً آنها را تهدید به اخراج از خاک ترکیه کرد. «اردوغان» در بازگشت از نیجریه، در فرودگاه به خبرنگاران گفت که به «مولود چاووش اوغلو»، وزیر خارجه خود تأکید کرده است که: «آنکارا نمی‌تواند بیش از این پذیرای این افراد باشد.» او سپس خطاب به این سفیران گفت: «فکر کردید که هستید که می‌خواهید به ترکیه درس دهید؟» اشاره او به بخشی از بیانیه مشترک این سفرا بود که دستگاه قضایی ترکیه را متهم به بی‌احترامی به دموکراسی و تخطی از قانون کرده‌اند.
«اردوغان» در حالی وارد چالش مستقیم با سفرای 10 کشور غربی شده است که در منطقه نیز درگیر چالش‌های بسیاری است. در حالی که ترکیه در چند سال اخیر در تلاشی بی‌وقفه برای تثبیت حاکمیت خود در بخش ترک نشین قبرس است و رویارویی‌هایی با بخش رومی این کشور داشته است، دارای روابط پر چالشی با سوریه نیز هست و از جمله «اردوغان» روز پنجشنبه در حالی که می‌دانست طبق توافق‌های قبلی روز جمعه (دیروز) وزارت خارجه کشورش، نشستی مشترک با سوریه و ایران بر سر مسائل سوریه دارد، در فرودگاه آنکارا به حمایت‌های خود از مخالفان دمشق که در ادلب به سر می‌برند ادامه داد. او ارتش سوریه را تهدید کرد و مدعی شد ترکیه اگر لازم بداند، با سلاح‌های سنگین به تحولات ادلب پاسخ می‌دهد. این در حالی است که شماری از کشورهایی که دارای منافعی در لیبی هستند نیز به ترکیه بابت اقدامات آن در لیبی هشدار داده‌اند. در جدیدترین این واکنش‌ها، پنجشنبه یونان، قبرس و مصر در پایان نشست سه جانبه رهبران سه کشور در آتن در بیانیه‌ای از ترکیه خواستند دست از ماجراجویی‌ها در لیبی بردارد. ترکیه جدا از اینها در یک سال اخیر روابط پر چالشی هم با امریکا بر سر خرید اس 400 از روسیه داشته و اکنون نیز امریکا را تهدید کرده که باید پول مسدود شده ترکیه بابت خرید جنگنده‌های اف 35 را به آنکارا پس دهد.
چالش‌های پر شمار «اردوغان» در سیاست خارجی در شرایطی روز‌به‌روز در حال افزایش است که وی در داخل کشور خود، جدا از مشکلات سیاسی و رویارویی‌های مداوم با منتقدان داخلی، با بحران کم سابقه اقتصادی در دوران حاکمیت خود بر ترکیه مواجه بوده است. به گزارش «سی‌ان‌بی‌سی»، روز گذشته لیره ترکیه در بدترین وضعیت خود قرار گرفت و در ادامه سقوط‌هایش از ماه سپتامبر تا کنون ارزش آن به 9.63 لیر در مقابل یک دلار تنزل یافت. این سقوط در حالی رخ داد که بانک مرکزی ترکیه روز پنجشنبه با هدف ایجاد تثبیت در بازار نرخ بهره را برای دومین بار در چند ماه اخیر کاهش داد و به 16 درصد رساند. سیاستی که به نظر نمی‌رسد فایده چندانی داشته باشد و احتمالاً جهان شاهد بازگشت ترکیه به مشکلات دهه 1990 خود خواهد بود.
مجموع بحران‌های سیاسی خارجی و داخلی و همچنین بحران اقتصادی ترکیه باعث شده‌اند، محبوبیت «رجب طیب اردوغان» بشدت تنزل یابد و در حالی که در اوایل دهه 2000 محبوب‌ترین سیاستمدار ترکیه با میزان محبوبیتی کم نظیر بود، اخیراً در نظرسنجی «متروپل»، با 41 درصد محبوبیت، در رده چهارم سیاستمداران محبوب در ترکیه قرار گرفت. این در حالی است که «منصور یاواش»، شهردار آنکارا که مخالف اردوغان است با 56 درصد آرا محبوب‌ترین سیاستمدار ترکیه است و «اکرم امام اوغلو»، شهردار استانبول که او نیز مخالف اردوغان است، با 47 درصد و «مرال آکشنر»، رهبر حزب «خوب» با 44 درصد در رده دوم و سوم محبوبیت قرار گرفته‌اند.