خالق زیبایی از بطری‌های پلاستیکی

فرشته فرمانی
پژوهشگر و نقاش
هنرمند اهل کشور چک خانم ورونیکا ریشترووا از بطری‌ها و دورریختنی‌های پلاستیکی مجسمه‌های زیبایی می‌آفریند که بیننده را متحیر و مبهوت می‌سازد. این هنرمند زیبایی را در زباله‌ها یافته و آن را به نمایش می‌گذارد؛ زباله‌هایی که هر یک از ما به طور میانگین سالانه 17 کیلوگرم تولید می‌کنیم. بخش عمده دورریزهای ما را پلاستیک تشکیل می‌دهد. این زن هنرمند زمانی که با انبوه بطری‌های پلاستیکی مواجه شد، ایده خلق آثار هنری و تغییر کاربری آن‌ها در ذهنش جرقه زد. مجسمه‌های جالب و خلاق او توجه مردم و حتی مجموعه‌داران را هم جلب کرده است. او در سال 2004 ساخت شکل‌های مختلف با ظروف پلاستیکی استفاده شده را آغاز کرد و به مرور راه‌های مختلفی برای شکل دادن به آنها تجربه و کشف کرد. او در تلاش ایجاد شکل و شمایلی جدید با بریدن، چسباندن و ذوب کردن آنها بود. سپس چیدمان بزرگی از حیوانات، گل‌ها و درختان پلاستیکی در باغی ایجاد کرد؛ کروکودیل‌ها، گل‌های ارکیده و نیز خفاش‌های بزرگ آویزان از درخت همگی بخشی از این چیدمان بودند. او هنر خود را پِت آرت نامید. پِت مخفف پلی اتیلن و فرآورده‌های نفتی سازنده پلاستیک‌های مورد مصرف روزمره ماست.
در سال 2007 او به کمک همسر گرافیست خود موزه‌ای با عنوان موزه پِت آرت افتتاح کرد تا آثار فراوان ساخته شده با پلاستیک‌های دورریز را به نمایش عموم بگذارد. ورونیکا بیش از سه هزار بطری پلاستیکی دورریخته شده از 76 کشور دنیا را در آن جمع‌آوری کرده و با استفاده از آنها آثار هنری خود را درست می‌کند. سازه‌های گوناگون و رنگارنگ پلاستیکی او موجودات دریایی، کاکتوس، درختان، گل‌های مختلف، حیوانات، غذا، لوستر، شمعدان‌های زیبا و اشیای دیگر را شامل می‌شود.
 این هنرمند اهل چک می‌گوید: «قضیه در اصل بسیار ساده است! هر پلاستیک بازیافتی امکان تغییر شکل و کوچک تر شدن با حرارت را دارد. اما این در همه آنها یکی نیست و موجب تجربیات جدید می‌شود. چرا که بعضی از آنها سریع‌تر ذوب می‌شوند و شکل می‌گیرند و گروهی نه! حین کار همیشه با اتفاقات جدید مواجه می‌شوم که باعث می‌شود تا نتیجه متفاوت شود. در واقع کار من نوعی ماجراجویی است چرا که نتیجه آن قابل پیش بینی نیست. معمولاً مجسمه نهایی محصول اتفات و تجربیات مختلف است. اما بهترین بخش ماجرا این است که متریال اولیه کار من تعداد زیادی بطری رایگان و دورانداخته شده است. من یک محل مخصوص برای جمع‌آوری بطری‌ها دارم؛ جایی که گنجینه من محسوب می‌شود! چون زمانی که به آنجا می‌روم هر آن چه برای خلق اثر جدید نیاز دارم فراهم است؛ پس یکی را انتخاب کرده و مشغول به کار می‌شوم.»
در دورانی که تولید و حذف زباله از مهم‌ترین معضلات بشری به شمار می‌رود، هنرمندانی چون ورونیکا ریشترووا با دیدی متفاوت و خلاقانه تلاش می‌کنند یادگارهای زیبا برای نسل‌های بعد به جای بگذارند هر چند این کار دیوانگی به نظر بیاید. در حالی که گفته می‌شود تا سال 2050 تعداد زباله ها از تعداد ماهیان در دریاها و اقیانوس‌ها بیشتر خواهد بود حضور این افراد الهام بخش است و راه‌های جدیدی در مواجهه با معضلات زیست محیطی نشان‌مان می‌دهد. در اینجا این پرسش مطرح است که هر کدام از ما چه نقشی در کاهش آلودگی کره زمین و کمک به بازیافت زباله داریم؟ آیا قدمی هر چند کوچک در راه ساختن فضای بهتری برای آیندگان برداشته‌ایم؟ آیا تلاش می‌کنیم تا زمین مکان بهتری برای زندگی فرزندان‌مان باشد؟ در نهایت شاید بهتر است فقط کار درست را انجام بدهیم هر چند دیوانگی محض به نظر آید.