توافق ایران با آژانس تمدید می شود

گروه سیاسی/    همزمان با تأکید رئیس جمهوری بر ادامه مذاکرات وین تا حصول به توافق نهایی، رئیس مجلس اما گفت که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی حق دسترسی به دوربین‌های مستقر در تأسیسات هسته‌ای ایران را ندارد. این در حالی است که یک منبع مطلع در شورای عالی امنیت ملی از احتمال تمدید توافق ایران با آژانس بین المللی انرژی اتمی خبر داده است.
دور چهارم گفت‌و‌گوهای ایران با نمایندگان انگلیس، آلمان، فرانسه، چین، روسیه و نماینده اتحادیه اروپا چهارشنبه گذشته در قالب کمیسیون مشترک برجام و در وین برگزار شد. سید عباس عراقچی، مذاکره‌کننده ارشد کشورمان بعد از این نشست اعلام کرد که متن اصلی توافق و «ضمیمه‌های آن مشخص شده و هیأت‌های دیپلماتیک برای مشورت نهایی به پایتخت‌هایشان برمی‌گردند. دور پنجم این گفت‌و‌گوها قرار است این هفته از سر گرفته شود، گفت‌و‌گوهایی که نماینده روسیه پیش‌بینی کرده آخرین دور مذاکرات باشد. نماینده اتحادیه اروپا هم بعد از نشست چهارشنبه گفته بود که مطمئنم به توافق دست خواهیم یافت.
حجت‌الاسلام حسن روحانی رئیس جمهوری دیروز در جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت گفت: «امریکایی‌ها با توجه به مذاکرات اخیر انجام شده در وین، به صراحت آمادگی خود را برای رفع تحریم‌ها وفق برجام اعلام کرده‌اند؛ به مذاکرات تا توافق نهایی ادامه خواهیم داد.»
 با این حال به درازا کشیدن مذاکرات، با یک مشکل در ایران روبه رو است. توافق موقت سه ماهه سازمان انرژی اتمی کشورمان با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز شنبه اول خرداد به اتمام رسیده و بر اساس این توافق و مصوبه مجلس محدودیت‌ها علیه دسترسی بازرسان آژانس به تأسیسات هسته‌ای ایران آغاز می‌شود.
این موضوع به مصوبه اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها برمی‌گردد که بعد از تصویب در مجلس و تأیید در شورای نگهبان تبدیل به قانون شده و رئیس جمهوری هم آن را برای اجرا ابلاغ کرده است. در ماده 6 این قانون آمده است: «دولت جمهوری اسلامی ایران موظف است در صورت عدم اجرای کامل تعهدات کشورهای متعاهد از جمله کشورهای ۴+۱ (آلمان، فرانسه، انگلستان، چین و روسیه) در قبال ایران و عادی نشدن روابط کامل بانکی و عدم رفع کامل موانع صادرات و فروش کامل نفت و فرآورده‌های نفتی ایران و برگشت کامل و سریع ارز منابع حاصل از فروش، دو ماه پس از لازم‌الاجرا شدن این قانون در مجلس شورای اسلامی، نظارت‌های فراتر از پادمان از جمله اجرای داوطلبانه سند (پروتکل) الحاقی را متوقف کند.» پایان این فرصت دوماهه به دولت همزمان بود با روزهای ابتدایی شروع به کار دولت جو بایدن در امریکا و اظهار تمایل کاخ سفید برای بازگشت به برجام. اجرایی شدن این قانون در حکم مرگ گفت‌و‌گوها برای احیای برجام قبل از شروع آن بود. در ادامه اما رافائل گروسی مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اوایل اسفند سال گذشته به تهران آمد و در گفت‌و‌گو با علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی توافق موقت سه ماهه حاصل شد که بر اساس آن دوربین‌های آژانس که در تأسیسات ایران مستقر هستند به کار خود ادامه می‌دهند اما محتوای فیلم‌ها در اختیار آژانس قرار نمی‌گیرد. اگر در پایان مهلت سه ماهه تحریم‌ها برطرف و خواسته‌های ایران محقق شد، محتوای فیلم‌های ضبط شده در اختیار بازرسان آژانس قرار می‌گیرد در غیر این‌صورت محتوای دوربین‌ها پاک می‌شود.
حالا فرصت موقت سه ماهه در اوج مذاکرات وین به اتمام رسیده است، همین مسأله هم با واکنش مجلسی‌ها روبه رو شد.
 در جلسه دیروز مجلس علیرضا سلیمی، عضو هیأت رئیسه در تذکری شفاهی گفت: آژانس بین‌المللی انرژی اتمی سه ماه فرصت داشت که به تعهدات خود عمل کند اما این‌گونه نشد و روز گذشته هم فرصت قانونی آنها به پایان رسید. بر اساس قانون باید کلیه تصاویر و فیلم‌هایی که توسط دوربین‌های سازمان انرژی اتمی ضبط شده است، پاک شود و انتظار ما از رئیس سازمان انرژی اتمی این است که هر چه سریع‌تر خبر دهد که فرصت آژانس تمام شده و ذخیره تصاویر و فیلم‌ها پاک شده است.
به‌گزارش ایرنا، محمد باقر قالیباف، رئیس مجلس هم در پاسخ به این تذکر، گفت: «ما مصمم هستیم که قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از حقوق ملت ایران در زمان‌های مشخص و بر اساس مصوبات اجرا شود و رهبر معظم انقلاب هم بارها بر این موضوع تأکید کردند. فرصت سه ماهه آژانس تا اول خرداد ماه بود و بر این اساس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی حق دسترسی به تصاویر و اطلاعات سازمان انرژی اتمی را ندارد و روز گذشته هم در این باره بحث و تصمیم‌گیری شد.» «نصرالله پژمان‌فر» نماینده مشهد هم در تذکری با یادآوری پایان توافق موقت و ضرورت از بین بردن اطلاعات ذخیره شده در دوربین‌های بازرسان آژانس، گفت: «هر آنچه که در وین توافق کردند باید در مجلس به تأیید و تصویب برسد و در صورتی که در مجلس تأیید نشود، این مذاکرات و توافق‌ها ارزشی ندارد.»
در پاسخ رئیس مجلس اگر چه تأکید شده که آژانس حق دسترسی به اطلاعات ذخیره شده را ندارد، اما درخواست تذکر دهندگان برای پاک کردن محتوای فیلم‌ها را نیز تأیید نکرده و خبر داده که در این باره بحث و تصمیم‌گیری شده است. به‌نظر می‌رسد اشاره قالیباف به تصمیم‌گیری در این باره به اتخاذ تصمیم در شورای عالی امنیت ملی بر می‌گردد.
در همین باره پایگاه اطلاع‌رسانی «نور نیوز» نزدیک به دبیر خانه شورای عالی امنیت ملی به نقل از یک مقام مطلع در دبیرخانه این شورا خبر داده که با توجه به پایان یافتن ضرب‌الاجل سه ماهه ایران به آژانس، احتمال تمدید مشروط توافق قبلی برای مدت یک ماه وجود دارد. این مقام مطلع بررسی این موضوع را ناشی از حسن نیت ایران برای فرصت دادن به روند مذاکرات جاری در وین اعلام کرد و افزود: در صورت قطعی شدن این تصمیم انتظار می‌رود طرف‌های مذاکره کننده از فرصت مجددی که ایران در اختیارشان قرار خواهد داد استفاده کنند و با پذیرش مطالبات قانونی ایران روند دستیابی به توافق را تسهیل نمایند.
 میخائیل اولیانوف نماینده روسیه نزد سازمان‌های بین‌المللی در وین نیز با انتشار پیامی در حساب کاربری خود در توئیتر از خبر تمدید احتمالی توافق ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی استقبال کرد و نوشت: «در صورتی که (این خبر) حقیقت داشته باشد، گامی مثبت و ضروری است. مشتاق شنیدن اعلام رسمی آن هستیم.» روز پنجشنبه گذشته و در آستانه پایان این فرصت، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که برای تمدید احتمالی توافق موقت سه ماهه با ایران گفت‌و‌گو می‌کند. رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، هم پیشتر گفته بود امکان تمدید این توافق وجود دارد.
18 اردیبهشت ماه هم سید عباس عراقچی، رئیس هیأت مذاکره کننده ایران در وین ابراز امیدواری کرده بود که با پیشرفت کافی در مذاکرات، دیگر نیازی به تمدید مهلت بازرسی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی وجود نداشته باشد. او اما این را هم گفته بود که تهران در صورت نیاز تمدید این مهلت را در زمان مناسب بررسی خواهد کرد.