خیام از زاویه‌ای دیگر

محسن  بوالحسنی
خبرنگار
بیست‌وهشتم اردیبهشت‌ماه روز خیام بود و در این شرایط کرونایی هر کسی از عاشقان ادبیات فارسی و علی‌الخصوص خیام، با نوشتن شعری از او یاد این شاعر پرآوازه ایرانی را گرامی داشت. درباره خیام و زندگی‌اش محققان بسیار نوشته‌اند و این اشعار مبنای کار هنرمندان بسیاری قرار گرفته از جمله کارگردان هم‌عصر و روزگار ما بهروز غریب‌پور که یکی از بهترین کارهایش در حوزه اپرای عروسکی را به خیام اختصاص داد. اپرای عروسکی خیام پنجمین اپرای عروسکی غریب‌پور بود که با محوریت چهره‌های فرهنگی و ادبی ایران‌زمین تولید شد و به گفته خودش بزرگ‌ترین پروژه گروه تئاتر عروسکی آران بوده که تولید آن بالغ بر سه سال طول کشید. دراین اثر نمایشی، اندیشه‌ها و بخش‌هایی از زندگی حکیم عمر خیام روایت می‌شود تا ضمن معرفی هرچه بهتر و بیشتر این عالم و شاعر برجسته ایرانی، به رفع برخی تناقض‌ها و سوءتعبیرهایی که سال‌هاست در اذهان عمومی و دوست‌داران خیام شکل گرفته بپردازد. روایت اپرای خیام از نقطه‌ای آغاز می‌شود که او به بلوغ فکری فلسفی و علمی می‌رسد و اندیشه‌هایش در تقابل با جهان پیرامون و جنبش حسن صباح قرار می‌گیرد. خیام به‌عنوان انسانی اعتدال‌گرا، به دور از تعصبات در حال کشف و شهود جهان پیرامون خود است. همچنین با توجه به وسعت نفوذ خیام در اروپا و امریکا، در اپرای عروسکی خیام تلاش شده از خواننده‌های خارجی استفاده بشود و اشعاری از این شاعر و دانشمند به زبان‌های انگلیسی، فرانسوی، آلمانی و کردی خوانده می‌شود. این کارگردان و نویسنده تئاتر ایران پیش از این زندگی حافظ، مولانا، سعدی و نظامی را در قالب اپرای عروسکی اجرا کرده بود و حالا نوبت به پنجمین ستاره درخشان ادبیات منظوم ایران، خیام، رسید. در این اپرای عروسکی که آهنگسازی‌اش را امیر بهزاد برعهده داشته علاوه بر محمد معتمدی که ایفاگر نقش خیام است (او دو خیام را بازی می‌کند؛ یکی شخصیت خود عمرخیام و دیگری خیام عشق و عقل) اسحاق انور، وحید تاج، رها یوسفی، مهدی امامی، مهرداد ناصحی و... به‌عنوان آواگر و 33 بازی‌دهنده به‌عنوان اعضای گروه تئاتر عروسکی «آران»، در این اپرا حضور دارند. در اپرای عروسکی خیام قسمتی از زندگی خیام را در قالب موزیکال خواهیم دید و اینکه چطور خیام مردم را به عشق به زندگی و شادمانی بدون ترس از خدا و باوری عاشقانه دعوت می‌کند. علاقه‌مندان می‌توانند اپراهای عروسکی بهروز غریب‌پور از جمله اپرای عروسکی خیام را که سال 1386 ساخته شد و بارها در ایران و کشورهای بسیار، روی صحنه رفت در پلتفرم‌های اینترنتی تماشا کنند.