صحنه در اختیار صدای نسل جوان موسیقی کلاسیک

ندا  سیجانی
خبرنگار
بنیاد فرهنگی هنری رودکی به‌منظور بررسی نحوه اجرای آثار آهنگسازان جوان و شناسایی نخبگان این عرصه در حوزه آهنگسازی موسیقی کلاسیک فراخوانی منتشر کرد. کیاوش صاحب نسق، عضو شورای هنری ارکستر سمفونیک تهران دراین باره به «ایران» گفت: «ایده این فراخوان قبل‌تر در شورای هنری ارکستر مطرح و مورد استقبال اعضای شورا قرار گرفت، البته درخصوص دلیل پذیرش این مسأله چند وجه وجود دارد؛ نخست اینکه شرایط فعلی کرونا موجب شده محدودیت‌هایی برای اجرای ارکسترها و دعوت از رهبران آن به‌وجود آید و به‌همین منظور شورای هنری ارکستر هم به لحاظ نگاه آموزشی و ارتقای سطح آگاهی نوازنده‌ها با اجرای آثار آهنگسازان جوان ایرانی و نیز جذب آهنگسازان جوان بخصوص فارغ التحصیلان جوان رشته آهنگسازی و همچنین علاقه‌مندانی که دراین زمینه فعالیت می‌کنند این مسأله را مدنظرقرار داد و این فراخوان اعلام گردید تا نسل جوان و مستعد موسیقی بتوانند هدفمند فعالیت کنند.
برای افرادی که به‌صورت آکادمیک در زمینه آهنگسازی تحصیل کرده‌اند معمولاً شرایط اجرای آثار در محیط دانشگاه مهیا نیست بخصوص آثار ارکسترال و فارغ از آن حتی کسانی هم که به‌صورت آزادانه فعالیت آهنگسازی انجام می‌دهند شرایط ایده آل برای اجرای آثارشان وجود ندارد به این دلیل که هم بسیار هزینه‌براست و هم براحتی آثارشان با ارکسترسمفونیک اجرا نمی‌شود.»
به‌گفته صاحب نسق، توجه به حضورجوانان در ارکستر در دوره‌های گذشته هم مورد تأکید بوده: «رهبران پیشین ارکستر هم بعضاً به این مسأله توجه داشتند؛ به‌عنوان مثال علی رهبری در یک دوره از آهنگسازان جوان و غیرجوان دعوت به عمل آورد تا آثارشان با ارکستر ضبط شود و یا آقای شهداد روحانی توجه به اجرای آثار آهنگسازان ایرانی نشان دادند. اما در مورد این فراخوان دو موضوع مد نظر قرار گرفته است؛ نخست مواجهه با آهنگسازان جوان که سرمایه کشورمان هستند و دیگر توجه به آثارآنها که میراث موسیقی ما است و باید ضبط، اجرا و ثبت شود. البته قبل تر از سوی هر دو ارکستر ملی و سمفونیک آثاری ازسوی آهنگسازان ایرانی سفارش داده می‌شد که اغلب شاید مناسبتی بودند و همچنان هم کماکان جسته و گریخته انجام می‌شود ولی توجه بنیاد رودکی اغلب براین روند نبوده تا آثار سفارشی برمبنای حفظ گنجینه موسیقی ایران با توجه به ارزش هنری آنها به‌روز‌رسانی و افزایش یابد.» این عضو شورای هنری ارکستر گفت:«نسل تازه موسیقیدانان ایران با نگرش جدید زندگی می‌کنند وطبیعتاً خروجی آنها هم نسبت به گذشته و پیش‌تر از آن متفاوت خواهد بود اما نکته مهم این است که موسیقی مانند هر هنر دیگردر حال تکامل است و مستنثنی نیست درواقع اگر نسل قبل موسیقی و نسل بعد موسیقی با یکدیگر ارتباط نداشته باشد و اجازه ارائه آثار یا عرض اندام ندهند از تولید آن چه باقی خواهند ماند؟» این آهنگسازدرادامه گفت: «اعضای شورای هنری ارکستر درخصوص این فراخوان الزاماً نگاه آموزش محور نداشته و مدنظرشان فقط بها دادن به فارغ‌التحصیلان نیست به این دلیل که آهنگسازی مانند هر هنر دیگری می‌تواند جنبه خودآموزی داشته باشد و یک نفر براساس قریحه این مسیر را انتخاب کرده یا بواسطه تحصیلات آکادمیک به آن راه یافته باشد اما به شخصه دیدگاه من به این موضوع نگاه سیستم آموزش عالی بوده و تأکیدم براین است که آموزش برای تولید نهایی را به تکامل برسانیم و این مسأله تنها با تحصیل در هنرستان موسیقی و دریافت مدارج عالی و اجرا توسط ارکسترهای کوچک و بزرگ میسر است اما متأسفانه این چرخه در مملکت ما بسیار سخت یا اصلاً در حرکت نیست.» صاحب نسق درپاسخ به این سؤال که حضور جوانان در پویا ترشدن ارکستر چه تأثیری می‌تواند داشته باشد، گفت:«ما درحال حاضرارکستر بسیار جوانی داریم که بسیارجدی مشغول کارکردن هستند وبا پرسشنامه‌های آزمایشی که انجام گرفت متوجه اهمیت و جدیت حضوراین دوستان درارکسترشدیم و نشان دهنده آن است که این ارکستردرعین جوان بودن، ارکستری بسیار غنی است ودغدغه مشترک اعضای ارکستر در راستای ارتقای آن است واین موضوع بسیار ارزشمند بوده وتلاشمان این است اگرشرایط کرونا اجازه بدهد از رهبران میهمان دعوت کنیم که صد البته تأکید خود نوازنده‌ها نیز آموزش زیرنظر این رهبران است.» صاحب نسق درپاسخ به این سؤال که آیا امکان دارد در کنار ارکستر ملی یا سمفونیک ارکستر کوچک‌تری تشکیل شود، گفت:«واقعیت امر این است که روی این مسأله با مدیریت بنیاد و دیگر دوستان صحبت شد که البته بخشی از هدف ما فعلاً با تربیت نوازندگان و برگزاری مسترکلاس‌های رهبری و نوازندگی محقق خواهد شد که باید به‌صورت مرتب انجام شود البته یک شورای دیگر آموزشی هم با حضور استادان معتبر موسیقی تشکیل شده که وظیفه آن بررسی امکانات آموزشی برای تربیت نوازنده، رهبر و آهنگساز و خواننده است و یکی از خروجی‌های آن تشکیل گروه‌های کوچک یعنی آنسامبل‌ها و ارکستر‌های مجلسی است که در نهایت می‌توانند مثل پازل به ارکستر اصلی متصل شوند. البته تحقق این موضوع نیازمند زیرساخت‌های لازم و بودجه و مکان اجراست که قول مساعدت داده شده است. یکی از مهم‌ترین بحث‌ها و هدف اصلی ما در شورای آموزش ایجاد پلی میان هنرستان و صحنه تالاروحدت است.»‌

برش
شرایط ارسال آثار

درخصوص این فراخوان براین نظرهستیم که دریک بازه سنی 25 تا 40 سال شرکت کنندگان آثارشان را در حوزه ارکسترسمفونیک همراه با یک سازسولو به دبیرخانه ارکستر یا بنیاد رودکی تحویل بدهند و این آثار توسط اعضای شورا(هوشنگ کامکار، سعید شریفیان، نادر مشایخی، ابراهیم لطفی و کیاوش صاحب نسق) بررسی و آثاری که مناسب و اصلح است از این مجموعه انتخاب می‌شود.‌