رشد انفجاری بازارهای فروش آنلاین با بحران «کرونا»

میترا جلیلی
خبرنگار
ادامه دار شدن بحران شیوع کووید19 در جهان زمینه ساز رشد انفجاری بازارهای فروش آنلاین و تجارت الکترونیک شده و میلیون‌ها مصرف کننده در جهان به خریدهای آنلاین روی آورده‌اند تا جایی که محققان کمپانی Adobe پیش‌بینی می‌کنند میزان فروش تجارت الکترونیک جهان در سال 2021 از 4.2 تریلیون دلار نیز عبور کند.
رشد 20 درصدی تجارت الکترونیک جهان
طبق تازه‌ترین گزارش فوربس، کل میزان فروش تجارت الکترونیک جهان در سه ماهه نخست 2021 با رشد سالانه 38 درصدی، به 876 میلیارد دلار رسیده است.
در گزارشی که توسط محققان کمپانی Adobe در مجله فوربس منتشر شده، پیش‌بینی می‌شود میزان فروش تجارت الکترونیک جهان در سال 2021 از 4.2 تریلیون دلار نیز عبور کند که این رقم نشان از رشد 20 درصدی نسبت به 2020 دارد.
البته مؤسسات پژوهشی مختلف ارقام دیگری هم برای این رشد اعلام کرده‌اند به‌عنوان مثال «اوبرلو» پیش‌بینی می‌کند میزان فروش تجارت الکترونیک جهان در سال 2021 به 4.891 تریلیون دلار برسد و انتظار دارد این رقم تا 2024 به 6.388 تریلیون دلار برسد. به اعتقاد محققان این مؤسسه، حدود یک پنجم از هر دلاری که برای خرید کالا در جهان صرف می‌شود از طریق اینترنت هزینه خواهد شد.
این آمارها نشان می‌دهد که چین و امریکا به‌عنوان بزرگترین بازارهای تجارت الکترونیک جهان 60 درصد ارزش بازار تجارت الکترونیک جهان را در سال 2021 در اختیار خواهند داشت. طبق این گزارش، 9 درصد از مصرف کنندگان امریکایی، 8 درصد از خریداران ژاپنی و 15 درصد از مصرف کنندگان بریتانیایی اعلام کردند قبل از مارس 2020 و شیوع گسترده کووید19 هرگز خرید آنلاین را تجربه نکرده بودند که این افراد عملاً مشتریان جدید بازار تجارت الکترونیک جهان محسوب می‌شوند.
چین برنده بازار خرید آنلاین
 eMarketer هم یکی دیگر از مؤسسات پژوهشی است که در گزارش خود آورده است قبل از شیوع پاندمی، صنعت تجارت الکترونیک چین ارزشی 862.6 میلیارد دلاری داشت اما بعد از شیوع این ویروس با رشد سالانه 30 درصدی در سال 2020 به 1.7 تریلیون دلار رسید و حالا محققان پیش‌بینی می‌کنند میزان درآمد تجارت الکترونیک چین در سال 2021 به 1.26 تریلیون دلار خواهد رسید که در طول دوسال افزایش 400 میلیارد دلاری را نشان می‌دهد. همچنین انتظار می‌رود تا سال 2025 ارزش بازار تجارت الکترونیک چین به 1.63 تریلیون دلار برسد.
این کمپانی همچنین در آماری دیگر در گزارش خود آورده است یک سوم همه کاربران تجارت الکترونیک جهان از چین و امریکا هستند اما کاربران، نحوه پرداخت آنلاین متفاوتی را می‌پسندند. به‌عنوان مثال 61 درصد چینی‌ها در سال 2021 ترجیح می‌دهند از روش کیف پول الکترونیک
(e-wallets) برای پرداخت‌های خود بهره بگیرند در حالی که امریکایی‌ها همچنان علاقه مندند از کارت استفاده کنند.
طبق این گزارش، در سال 2019 مردم جهان حدود 3.2 میلیارد دلار خرید آنلاین انجام دادند درحالی که حدود یک سوم این رقم یعنی 855 میلیون دلار به چینی‌ها مربوط می‌شود و پس از آن، امریکا با 247 میلیون دلار قرار داشت. در سال 2020 در چین 926 میلیون نفر خرید آنلاین انجام دادند که افزایش 70میلیونی نسبت به قبل از شیوع کرونا نشان می‌دهد.
پیش‌بینی می‌شود امسال تعداد کاربران تجارت الکترونیک در چین به 988 میلیون نفر برسد و این رشد همچنان ادامه دار باشد و این رقم در سال 2025 به 1.2 میلیارد نفر برسد. محققان در این گزارش، رشد بازار امریکا را البته با رشد کمتری نسبت به چین تخمین می‌زنند چراکه تعداد کاربران تجارت الکترونیک امریکا از 247 میلیون نفر در سال 2019 به 263 میلیون نفر در سال 2021 رسیده است و پیش‌بینی می‌شود تا سال 2025 بیش از 291 میلیون امریکایی، خریدار آنلاین باشند.
بازار یک تریلیون دلاری برای امریکا
طبق گزارش eMarketer، امریکا به‌عنوان دومین بازار بزرگ تجارت الکترونیک جهان، رشدی چشمگیر را در دوران شیوع کرونا ثبت کرده است. حالا دیگر حدود یک چهارم از خریدهای آنلاین جهان به مصرف کنندگان و خریداران امریکایی مربوط می‌شود.
مشتریان امریکایی در ماه مارس 78 میلیارد دلار خرید آنلاین داشتند که 49 درصد نسبت به مدت مشابه سال 2020 افزایش داشته و بالاترین رقم فروش از ژوئیه 2020 تاکنون محسوب می‌شود. در سه ماهه نخست 2021، امریکا در میزان فروش تجارت الکترونیک، رشد سالانه 39 درصدی را تجربه کرده و این رقم به 199میلیارد دلار رسیده است. این مؤسسه پژوهشی پیش‌بینی می‌کند میزان خرید آنلاین مردم امریکا در طول سال 2021 بین 850 تا 930 میلیارد دلار برسد و همچنین انتظار دارد که این رقم در سال 2022 بالاتر از یک تریلیون دلار شود.
در امریکا بازار خرید آنلاین اسباب بازی، تختخواب و مبلمان، بازی‌های ویدئویی و همچنین قطعات و لوازم یدکی خودرو در ماه مارس داغ بود. میزان خرید آنلاین مواد غذایی هم در ماه مارس با رشدی چشمگیر همراه بود و امسال افزایش 17 درصدی نسبت به 2020 ثبت کرده است.
رکورد تازه در اروپا
شیوع کرونا زمینه ساز رشد انفجاری فروش آنلاین در اروپا، هم از نظر میزان درآمد و هم از نظر تعداد کاربران شد و به موازات استقبال میلیون‌ها نفر از خرید آنلاین، درآمد تجارت الکترونیک اروپا نیز رکوردی تازه به ثبت رساند. طبق پیش‌بینی محققان eMarketer، در سال 2021 میزان درآمد تجارت الکترونیک اروپا با رشد 30 درصدی به 465 میلیارد دلار خواهد رسید.
البته در بازار اروپا پیش از شیوع کووید19 نیز نشانه‌هایی از رشد تجارت الکترونیک دیده می‌شد به‌عنوان مثال در سال 2018 میزان درآمد این بخش با رشد 24.8 میلیارد دلاری به 320.6 میلیارد دلار رسید و این رقم در سال 2019 با 354.1 میلیارد دلار به ثبت رسید. اما به هرحال 2020 بیشترین رشد تجارت الکترونیک را در اروپا به ثبت رساند و با 71 میلیارد دلار رشد، میزان درآمد تجارت الکترونیک در این اتحادیه به 425.2 میلیارد دلار رسید.
انتظار می‌رود این رشد در 2021 نیز دنبال شود و با رشد سالانه 9.5 درصدی به 570 میلیارد دلار برسد. در اتحادیه اروپا مد و فشن بیشترین بخش بازار تجارت الکترونیک را به خود اختصاص داده و پس از آن وسایل دیجیتال و الکترونیک، مبلمان، مواد غذایی و محصولات مراقبت سلامت قرار دارند.
در سال 2017 حدود 395 میلیون کاربر اروپایی خرید آنلاین انجام می‌دادند که این رقم در سال 2018 به 424.5 میلیون نفر رسید. در سال 2019 نیز با رشد 31 درصدی، این تعداد 455.5 میلیون نفر شد. بیشترین تغییر در تعداد خریداران آنلاین در اتحادیه اروپا به سال 2020 همزمان با شیوع کووید19 بازمی گردد که این رقم به 506 میلیون نفر رسید و انتظار می‌رود تا سال 2025 تعداد خریداران آنلاین به 570 میلیون نفر برسد.
هرچند بریتانیا دیگر جزو اتحادیه اروپا محسوب نمی‌شود ولی هنوز هم در آمارها به‌عنوان یک کشور اروپایی به آن اشاره می‌شود. این کشور بزرگ‌ترین بازار تجارت الکترونیک اروپا را در اختیار دارد و در سال 2021 حدود 104میلیارد دلار درآمد خواهد داشت که نشان از رشد 7 درصدی سالانه دارد. آلمان با ارزش بازار تجارت الکترونیک 95 میلیارد دلاری در جایگاه دوم قرار گرفته و فرانسه و اسپانیا هم به ترتیب با 58.9 میلیارد دلار و 23.8 میلیارد دلار در رده‌های بعدی قرار گرفته‌اند.
خاورمیانه و شمال آفریقا
پیش‌بینی شده است در نتیجه تأثیر کرونا بر تغییر رفتار خرید مردم، میزان فروش آنلاین در منطقه منا(Mena) (خاورمیانه و شمال آفریقا) تا پایان سال 2022 به 50 میلیارد دلار برسد درحالی که پیش از کرونا این رقم تنها 26 میلیارد دلار تخمین زده شده بود.
امارات متحده عربی در حال حاضر بزرگ‌ترین بازار تجارت الکترونیک این منطقه را با رشد 23 درصدی در فاصله سال‌های 2018 تا 2022 در اختیار دارد و به طور متوسط هر کاربر اماراتی 122 دلار برای تراکنش‌های آنلاین هزینه می‌کند. طبق این آمار، 48 درصد از کاربران اینترنت در خاورمیانه خرید آنلاین انجام می‌دهند. پیش‌بینی می‌شود تا پایان 2021 ضریب نفوذ کاربران تجارت الکترونیک در عربستان سعودی به 80.2 درصد، در امارات متحده عربی به 69.4 درصد و در قطر به 62.1 درصد برسد. طبق این پیش‌بینی، میزان ضریب نفوذ تعداد کاربران تجارت الکترونیک در کویت 58.3 درصد، در بحرین 56.4 درصد، در ایران 52.4 درصد، ترکیه و عمان 48 درصد و در مصر به 46.5 درصد و اردن 34.9درصد می‌رسد.