پیش بینی زمان فوران آتشفشان با کمک ماهواره

علیرضا احمدی /  هرسال حوادث غیرمترقبه طبیعی در جهان جان تعداد زیادی از مردم را می‌گیرد و فوران آتشفشان هم یکی از این حوادث طبیعی به‌ شمار می‌رود؛ ازآنجا که براحتی نمی‌توان بیدار شدن یک کوه آتشفشانی را از قبل پیش‌بینی کرد تاکنون دانشمندان و محققان حوزه فناوری تلاش زیادی در این زمینه داشته‌اند و به تازگی به تکنیک جدیدی دست یافته‌اند که می‌تواند کمک کند تا فوران آتشفشان‌ها سال‌ها پیش از فعال شدن شان، پیش‌بینی شود.درواقع این دانشمندان یک مدل مبتنی بر اطلاعات ماهواره‌ای را توسعه داده‌اند که می‌تواند خیلی زود فوران را پیش‌بینی کند. این تیم ۱۶سال است که درحال جمع‌آوری اطلاعات از ماهواره‌های Terra وAqua ناسا هستند. این ماهواره‌ها دهه‌هاست که تغییرات آب و هوایی کره زمین را مورد بررسی قرار داده و آنها را به‌صورت مستندات در اختیار ناسا قرار می‌دهند. افزایش دما یکی از نشانه‌های فوران آتشفشان است، چراکه ماگماها از اعماق زمین خارج می‌شوند؛ با ترکیب نتیجه این تحقیقات وسایر روش‌های تشخیصی، دانشمندان معتقدند حالا دیگر می‌توانند از سال‌ها قبل، بیدار شدن کوه‌های آتشفشانی را اطلاع دهند. آتشفشان‌ها از ترسناک‌ترین حوادث غیرمترقبه روی کره زمین شناخته می‌شوند، چراکه می‌توانند همه فضای اطراف خود را نابود کنند و هیچ انسان یا جانداری را تا شعاع چندکیلومتری زنده نگذارند، شاید همین خطرات بالای آن است که آتشفشان‌ها یکی از محبوب‌ترین منابع علمی برای دانشمندان به حساب می آید ،اما با وجودی که مدت‌های زیادی است دانشمندان در حال مطالعه بر این حادثه طبیعی هستند هنوز هم موفق به جمع‌آوری اطلاعات چندانی نشده‌اند و نمی‌دانند چه زمانی یک آتشفشان در آستانه فوران است تا زودتر از زمان وقوع حادثه بتوان مردم را از منطقه دور کرد، البته باید گفت آتشفشان‌ها دارای تنوع بسیار بالا با رفتارهای متفاوت هستند و با این که بشر موفق شده است برای برخی آتشفشان‌ها کمی زودتر متوجه مشکل شود ولی در برخی موارد تا زمان خروج گدازه از دهانه آتشفشان نمی‌توان متوجه موضوع شد.
 در جهان بیش از ۱۵۰۰ آتشفشان وجود دارد اما تعداد اندکی از آنها به سیستم‌های مانیتورینگ مجهز هستند. شاید ظاهر آتشفشان‌ها یکی باشد اما با یکدیگر بسیار متفاوت اند. پال لاندگرن»، از اعضای علمی ناسا در کالیفرنیا دراین باره گفت: برای بسیاری از آتشفشان‌های جهان تنها به‌ دلایل و اسناد علمی تکیه می‌کنیم و آنها را در گروه کم خطر قرار می‌دهیم ولی هیچ تضمینی وجود ندارد که این آتشفشان‌ها تا ابد خواب بمانند. گفتنی است تاکنون روش‌هایی مانند اندازه‌گیری میزان تحرک زمین، اندازه‌گیری گازهایی که از دهانه آتشفشان خارج می‌شود و... مورد استفاده قرار می‌گرفت تا دانشمندان از تحرک درونی آتشفشان مطلع شوند ولی این روش‌ها تنها چند روز قبل از یک فوران بزرگ جواب می‌دهند که شاید کار چندانی هم نتوان برای حیات وحش و همچنین ساکنان مناطق نزدیک این آتشفشان‌ها در این فرصت محدود انجام داد، اما تحقیقات جدید تلاش دارد که سیستم‌های هشداری جدیدی ایجاد کنند که بتوان از سال‌ها قبل فعال شدن یک آتشفشان مطلع شد تا مردم این منطقه برای زندگی خود برنامه‌ریزی کنند و احتمالاً دولت‌ها بتوانند خود را برای وقوع چنین حادثه‌ای آماده کنند بدون اینکه برای مردم و حیات وحش آن منطقه مشکل خاصی پیش بیاید.