خاطرات منتشرنشده هاشمی رفسنجانی

دوشنبه 7 اردیبهشت 1377
خاطرات دیروز را نوشتم؛ مفصل شد. آقاى [علی‌اکبر] طاهایى، استاندار اردبیل و [آقای احمد چمنی مقدم]، فرماندار و [آقای ولی علوی]، امام‌جمعه پارس‌آباد، مدیرعامل سابق و امروز کشت و صنعت مُغان آمدند. پس از احوالپرسى و صحبت‌هاى ابتدایى، براى بازدید از بخش‌های گوناگون منطقه، اول به مزرعه چغندر قند رفتیم. دکتر [محمدعلی] وهابیان در مورد اقدامات جدید در کشت چغندر توضیحات داد؛ منجمله زیادکردن فاصله بوته‌ها از هفت سانت به 15‌سانت که باعث زیاد شدن محصول و بهترشدن عیار قند شده است.
کوتاه‌کردن طول جوی‌هاى آبیارى ردیف‌ها که در گذشته گاهى 12‌روز طول مى‌کشیده که آب به شیار آخر برسد و در نتیجه اولین شیار در پُرآبى و آخرین از کم‌آبى، آسیب مى‌دیده‌اند و زمان رشد مزرعه هم یکسان نبوده است. از توجه نکردن به این عیب مهم در گذشته، تعجب‌ کردم. و نیز در یک پشته در میان دو شیار دو ردیف چغندر مى‌کارند که در گذشته یک ردیف بوده، در نتیجه این اصلاح یک سوم مصرف آب کم شده و از غرق‌آبى شدن گیاه وگاه پوسیدن ریشه جلوگیرى شده است. البته در مزارع بسیار وسیع مُغان این عیوب و این اصلاح اتفاق افتاده و کم‌کم به مزارع بخش خصوصى معمول مى‌شود. در مورد اصلاح بذر ذرت توضیح داد که از انتقال گرده دو نوع از یک نسل‌ که ژن‌های آنها بتدریج ضعیف شده‌اند، بذر مرغوب مى‌گیرند و با کاشتن این دو نوع در ردیف‌هاى یک در میان، انتقال گرده تلقیح را تسهیل مى‌کنند. سپس از کار یک بذرکار تخم چغندر بازدید کردیم‌ که بذرهاى مرغوب امریکایى را که اخیراً گرفته‌ایم و عیار چغندر قند مُغان را به نُه درصد رسانده، مى‌کارد. سپس از گروه مهندسان که براى دیدن دوره یک‌ساله به آموزشگاه مُغان آمده‌اند و بیشتر آموزش‌هاى عملى و میدانی در مُغان مى‌بینند و به خاطر ابزار پیشرفته و امکانات مُغان از آموزش راضی‌اند، بازدید کردیم.
مشغول برنامه کار تحقیق در اصلاح بذر سبزیجات‌اند و از قراردادى می‌گفتند که با یک مؤسسه غربى صاحب بذر بسیار مرغوب گوجه‌فرنگى دارند. از نمونه‌هاى تحقیقاتى کشت مارچوبه که مى‌تواند صادرات خوبى داشته باشد، از کانال‌ها و دریاچه و برنامه ساخت نیروگاه آبى 15 مگاواتى با تغییر مسیر کانال و استفاده از تفاوت سطح مسیر بازدید کردیم. ظرفیت کانال اصلى براى انتقال آب از ارس، 70 مترمکعب در ثانیه است که فعلاً حداکثر حدود 60 مترمکعب برداشت مى‌شود و بناست پنج مترمکعب به طرح انتقال عشایر اختصاص دهند که از مشکلات مُغان شده‌اند.
عصر به بخش‌ گاودارى رفتیم. حدود پنج هزارگاو شیر‌ده در پنج ایستگاه دارند. ظرفیت پروار حدود 40 هزار گوساله گوشتى دارند که فعلاً به خاطر کمبود نقدینگى، راکد است و ظرفیت پروار 60 هزار گوسفند که راکد است.
مرکز تحقیقات و آزمایشگاه‌هاى مُدرن و کارخانه‌هاى تولید خوراک دام و تولید علوفه در اراضى خودشان و کارخانجات شیر پاستوریزه و تولید فرآورده‌هاى لبنى، پشتوانه این ثروت است. حدود پنج هزار نفر پرسنل دارند و مجموعاً از نیمى از ظرفیت استفاده مى‌شود و در عین حال سودبخش است. ابتکاراتی مثل تغذیه گوساله‌ها به جاى شیر از آب‌پنیر یا دوغ و تغذیه گاوها از مخلوطى از کاه و یونجه و کنسانتره و جلوانداختن یک سال در بارورى پیله‌ها و... نشان از وجود نیروهاى خوب دارد.
از مزرعه 70 هکتارى اشجار زیتون که به تازگى در ارتفاعات ایجاد شده، بازدید کردیم. در محدوده طرح عظیم زیتون‌کارى سراسرى در حدود دو میلیون هکتار قرار دارد که با فرمان من، سه سال پیش شروع شد. به گفته آقاى [عیسی] کلانترى، [وزیر کشاورزی]، تاکنون حدود 70 هزار هکتار در سراسر کشور ایجاد شده و کشاورزان استقبال خوبى کرده‌اند. مراحل تجهیز، نهال‌کارى و سیستم تسهیلات بانکى خوب است؛ این طرح ما را از وابستگى به روغن‌ نباتى خارج، بى‌نیاز مى‌کند. شب دکتر کلانترى، وزیر کشاورزى آمد. گزارش سفر به برمه را داد و گفت، برمه کشور کشاورزى است و همه قیمت‌ها آزاد است. درآمد سرانه 300 دلار و آرام و امن است.
از مشکلات اقتصادى کشور و بى‌تصمیمى و ضعف مدیریت در دولت و مشکلات ناامنى براى سرمایه‌گذارى گفت و ماجراى اتهام سوءاستفاده آقایان [سیدجواد] انگجى، شهسوارى و برادرش مصطفى کلانترى را توضیح داد و گفت، دست‌هایى در کار است که به برنامه حساس دکتر [مهدی] اکبرزاده که پیشرفت‌هاى مهم استراتژیک در تولید مواد سمى دارد، ضربه وارد کنند که باید از آن حفاظت‌ کرد.‌