استفاده از ظرفیت‌های آنلاین

رضا حامدی‌خواه
مدرس دانشگاه فیلمساز، کارگردان تئاتر
اداره کل هنرهای نمایشی مثل برخی دیگر از نهادهای وزارت ارشاد مرغ عزا و عروسی هنر در کشور است. بودجه آن بسیار ناچیز است که مجلس و دولت در اختیارش می‌گذارند اما باید پاسخگوی تمام وامصیبت‌های عرصه نمایش در اقصی نقاط کشور باشد اما همین اندک بودجه اداره کل نیز متأسفانه نمی‌تواند خارج از روال و بند وتبصره هزینه شود وگرنه بهترین راه کمک به درمان و معیشت هنرمندان تئاتر به‌صورت مستقیم بود، بویژه در استان‌ها که هنرمندان در شرایط سختی به سر می‌برند. در چنین وضعیتی، برگزاری جشنواره‌ها و بویژه جشنواره فجر به‌صورت آنلاین امری پسندیده بود و تجربه‌هایی به‌همراه داشت که حتماً می‌تواند در جشنواره سال آینده و در فراخوانی که منتشر خواهد شد مد نظر قرار بگیرد. به‌عنوان نمونه در دوره قبل نیز طراحی و برنامه‌ریزی شد اما درست چند روز مانده به جشنواره، طبق دستور برگزاری فیزیکی جشنواره نیز در دستور کار قرار گرفت. تنها بخشی از برنامه‌ریزی آنلاین تحقق یافت و مدیران اداره کل و عوامل ستادی جشنواره در مدت بسیار اندکی برگزاری فیزیکی جشنواره را با تماشاگر محدود تدارک دیدند. بخش تله تئاتر و گزارش صحنه‌ای به جشنواره افزوده شد که باید بخش گزارش صحنه‌ای با آموزش گروه‌هایی که به ضبط و کارگردانی فنی و صدابرداری آثار مشغولند - بویژه در شهرستان‌ها - تحت آموزش قرار بگیرند. افتتاح تلویزیون تئاتر ایران اقدام مهم دیگری است که علاوه بر کارکردهای رسانه‌ای و پژوهشی بستری است برای فعالیت‌های روزآمد در زمینه نمایش تلویزیونی که تقویت برای سال آتی در گرو تولیدات متناسب تصویری و تلویزیونی است که از مشتقات هنرهای نمایشی محسوب می‌شود و الزاماً تئاتر نیست. هر چند در دوره کرونا زیر ساختی است که اداره کل هنرهای نمایشی با حمایت و خرید آثار تصویری هنرمندان می‌تواند به حیات گروه‌های نمایشی کمک شایان توجهی کند. نکته دیگر آن که این تلویزیون باید همچون ارکان یک شبکه، ساختار و مدیریت سازمان یافته‌ای داشته باشد تا بتواند در دوره کرونا و بعد از آن مهم‌ترین رسانه و محل رجوع هنرمندان باشد، در غیر این صورت به یک vod معمولی و مانعی برای رقبای بخش خصوصی بدل خواهد شد. سال 1400 با چهل سالگی جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر تقارن دارد و مانند دیگر ارکان اجتماعی، هنرهای نمایشی نیز دست به گریبان پدیده جهانی کروناست؛اما در چنین چنبره‌ای، کوچک‌ترین اشتباه و اقدام نسنجیده‌ای که ناشی از هیجان‌زدگی، فشار معیشتی و یا منافع شخصی و گروهی عده‌ای باشد، در خوشبینانه‌ترین حالت، تئاتر در حال احتضار و رو به موت را، با انواع مسکن‌ها و اقدامات اورژانسی همچنان محتضر، حفظ خواهد کرد. نخستین هدف دست‌اندرکاران از صدر تا ذیل در شرایط کنونی باید تأمین معیشت و پوشش حمایتی از کسانی باشد که اشتغال آنها به خطر افتاده است. در پایان خوشبینانه به چهلمین جشنواره تئاتر فجر می‌نگرم و پیشنهاد می‌کنم با همان شور و حال ایام جشنواره چند جلسه برای ارزیابی، اصلاح و پیدا کردن مسیرهای تازه برگزار گردد و سپس از هم اکنون برای جشنواره چهلم با فرض حاکم بودن کرونا برنامه‌ریزی شود.