روایت گمشده

فاروق الشرع / وزیر خارجه سابق سوریه
مترجم: حسین جابری انصاری

قدرت‌گیری حزب بعث در سوریه
تحولات سیاسی «سوریه» را نمی‌توان از تحولات قبلی و انعکاس‌های آن بر تحولات بعدی جدا کرد. با اینکه [شعله آتش] مشکلات «حماه» در سال ۱۹۶۴، ظرف چند روز خاموش شد؛ اما تأثیرات خطرناکی بر صحنه سیاست «سوریه» بر جای گذاشت. در داخل، نوعی صف‌بندی دشمنانه در برابر «حزب بعث» و به‌صورت خاص رهبری آن، بروز یافت و این تحول با آشکار شدن تناقض‌ها در صفوف داخلی حزب، همراه شد. «میشل عفلق» مؤسس حزب و «صلاح بیطار» شریک مؤسس و کسی که جهشی - پرشی رشد کرده بود و سرلشکر «محمد عمران» چهره میانه رو ارتش، در مقابل قطب‌های جنبش ۲۳ فوریه قرار داشتند که جلودار آنها «صلاح جدید» و «یوسف زعین» و «نورالدین آتاسی» بودند و در داخل حزب بعث چپ گراتر تلقی می‌شدند. «حافظ اسد» وزیر دفاع و فرمانده نیروی هوایی وقت نیز از بالا، تماشاگر رویدادهای روی زمین [میان دو جناح حزب بعث] بود. رویدادهایی که شامل روایت‌های عجیبی می‌شد، از جمله، لطیفه‌ای علیه جدایی طلبان که در آن روزها منتشر شد و می‌گفت، رهبری وقت [سوریه و حزب بعث]، از دفتر راهنمای تلفن برای تعیین فهرست خانواده‌ها و شرکت‌هایی استفاده کرده، که می‌بایست اموال و دارایی‌های آنان، ملی اعلام شود. بعداً مشخص شد که برخی از این شرکت‌ها وجود خارجی نداشته و برخی دیگر کارکنان معدودی دارد، که از مال دنیا تنها یک صندوق پستی و تلفن دارند.
ترکش‌های جنبش ۲۳ فوریه ۱۹۶۶
به ‌رغم مفاهیم پیشروانه اعلامی «جنبش [۲۳] فوریه [۱۹۶۶]» که در صدر آن تشکیل کمیته راهبری برای معالجه تعداد زیادی از امراض حکومتی و مهم‌تر از همه فساد برخی حاکمان و حسابرسی از آنها و تثبیت معالجه این بیماری‌ها به‌عنوان روشی دائمی قرار داشت، از نافرجام ماندن کار کمیته تحقیق مکلف به معالجه موضوع فساد قبل از انجام مأموریتی که برعهده داشت و همچنین از شکاف ایجاد شده در درون «حزب بعث»، ناخشنود بودم. احساس من این بود که پیامدهای این شکاف در فضای عربی و بین‌المللی قابل توجه خواهد بود، ضمن اینکه رفع این شکاف داخلی آسان و در دسترس نبود و چند ماه بعد مشخص شد؛ جریان جنبش ۲۳ فوریه ۱۹۶۶، شبیه به جریاناتی بود که در هنگام «انقلاب فرهنگی چین» اتفاق افتاد و «حزب بعث» در «سوریه» از همه مؤسسات دیگر قدرتمندتر شد تا حدی که مسئول حزب در «دمشق» که به «ابونضال» معروف بود، هر وزیر یا مدیری را که می‌خواست به دفتر خود احضار می‌کرد و دستورات لازم را به او می‌داد.
گفتمان سیاسی رهبری کشوری «حزب بعث»، بعد از «جنبش فوریه» - آنگونه که در جلسات حزبی به ما می‌رسید - این بود که نه تنها به «مائوئیسم» و «تروتسکیسم» نزدیک هستیم، بلکه به لحاظ ایدئولوژیک در سمت چپ «اتحاد شوروی»؛ قرار گرفته‌ایم و اعصاب ما قوی‌تر از فولاد و هیچ کس در زمینه تجربیات - که عمری فقط سه ساله در حکومت داشت - به گرد پای ما نمی‌رسد و انگار ما بی‌صبرانه در انتظار رویارویی - هر رویارویی - هستیم.