چاه «ویل» وعده وعیدهای بی پشتوانه

محمدرضا باهنر
دبیرکل جامعه اسلامی مهندسین
مردم ایران آخرین روزهای پایان «قرن» را سپری کردند و به استقبال «سده» جدید می‌روند. ایرانیان با انبانی از بیم‌ها و امیدها انتظار سال‌های جدیدتری را می‌کشند. تاریخ تحولات سیاسی- اجتماعی کشورمان در 100 سال گذشته مملو است از فراز‌ها و فرودهای مختلف، کامیابی‌ها و ناکامی‌ها، شکست‌ها و پیروزی‌ها، اشک‌ها و لبخندها، زنده بادها و مرده بادها، ایثارگری‌ها و خون دل خوردن‌ها برای ایران و البته بعضاً خیانت‌ها و ناکارآمدی‌ها و... در میان رویدادهای مختلف و متنوعی که پیش روی جامعه ایران است، یکی هم، انتخابات سیزدهمین دوره ریاست جمهوری است که در اولین ماه‌های شروع قرن جدید یعنی 28 خرداد 1400 برگزار می‌شود. انتخابات تبلور یک خواست ملی به درازای تاریخ 100 ساله گذشته است. نظام جمهوری اسلامی ایران اگر چه خالی از نقص‌ها و کاستی‌ها نیست اما این سنت مردمسالارانه را در عمر بیش از 40 ساله خود ارج نهاده و حتی در سخت‌ترین شرایط حاضر به تعطیلی یا حتی تعویق آن نشده است. البته که در این میان حرف و حدیث‌ها یا انتقادهایی هم ممکن است بر سر کیفیت رقابت‌های سیاسی وجود داشته باشد، اما آنچه قابل تأمل است نفس انتخابات است به عنوان روح مردمسالاری. بخصوص که مشارکت در تعیین سرنوشت به شکل‌های مختلف از آموزه‌های دینی هم هست و بخش جدایی‌ناپذیر نظام جمهوری اسلامی ایران.
در هفته‌ها و ماه‌های گذشته تحلیل‌ها و البته پیش‌بینی‌های مختلفی پیرامون انتخابات از سوی رسانه‌ها یا کارشناسان و فعالان سیاسی مطرح شده است از جمله برجسته‌نمایی دوگانه نادرست «کارآمدی- مشارکت» به این معنا که مشارکت حداکثری باید اولویت انتخابات باشد یا انتخاب رئیس جمهوری به زعم آنها کارآمد ولو با مشارکت حداقلی مردم در انتخابات؟ چنان که انتظار می‌رفت رهبر معظم انقلاب در سخنرانی 29 بهمن خود بر این دوگانه‌سازی‌های نادرست خط بطلان کشیدند و با ترسیم شرایط مطلوب هر دو مؤلفه را مهم دانستند با این توضیح که حتی انتخابات پرشور یا مشارکت حداکثری را در اولویت دانستند. ایشان فرمودند که: «علاج دردهای مزمن کشور در انتخابات پرشور و انتخاب اصلح است.» در حقیقت بر اساس این الگو اگر مشارکت حداکثری باشد و انتخاب کنندگان هم در انتخاب نامزد خود دقت و تأمل داشته باشند و فرد اصلح را برگزینند، آن انتخابات مطلوب خواهد بود و کارآمدی هم حاصل خواهد شد. حالا در این چارچوب و برای تحقق انتخابات مطلوب، مسئولیت‌هایی متوجه برگزارکنندگان، مجموعه گروه‌ها و ائتلاف‌های سیاسی، نامزدهای انتخابات، رسانه‌ها و تریبون‌های مختلف است.
در شرایطی که مردم با برخی مشکلات اقتصادی و معیشتی دست به گریبان هستند، نباید فرصت مانور و موج‌سواری به مخالفان و معاندان نظام داد تا به مدد رسانه‌های پر تعداد خود، القا کنند که انتخابات بیهوده است. یا همسو با همان خط خبری و تحلیلی آنها، در داخل هم  بر طبل سیاه‌نمایی کوبید و در میانه دعواها و رقابت‌های صرف سیاسی- جناحی هیچ دستاوردی به عنوان نقطه اتکای نظام برای تثبیت توانمندی جهت عبور از مشکلات ندید. وجه دیگر این وضعیت آسیب‌زا هم البته افتادن در چاه «ویل» وعده وعیدهای بی پشتوانه و غیر علمی و عملی است که بارها تجربه شده محقق نشدن آنها خود مایه سرخوردگی مردم شده است. 4 دهه برگزاری انتخابات در جمهوری اسلامی ایران، باید همچون تجربه‌ای گرانسنگ هم برای برگزارکنندگان و هم انتخاب کنندگان و نامزدها باشد که انتخابات محل رقابت برنامه‌ها و نه افراد است. البته باید تأسف خورد که در فرصت‌های موجود آسیب شناسی دقیقی نسبت به وجوه مختلف انتخابات صورت نگرفته یا اگر انجام شده، منجر به روند‌های اصلاحی- قانونی نشده است. این اما نباید بهانه‌ای باشد برای نادیده گرفتن برخی واقعیات مشهود و محسوس از جمله اینکه مردم دیگر روی خوشی به شعارها و وعده‌های پرطمطراق ناکجاآبادی نشان نمی‌دهند. مجموعه‌های سیاسی اگر چه تا الان هم فرصت را از دست داده‌اند، اما در مهلت باقی مانده هم شایسته است همه توش و توان خود را فقط صرف معرفی نامزد نکنند و نسبت به تدوین برنامه‌های کارشناسی شده و منطبق با شرایط و ظرفیت‌های موجود برای حل مشکلات اهتمام داشته باشند. به هر روی آنچه مشخص است اینکه همه جناح‌های سیاسی موجود در کشور اعم از اصلاح‌طلبان، اصولگرایان و اعتدالیون کارنامه مشخصی در قوه مجریه دارند و نمی‌توان آنها را مجموعه‌های تازه‌کار و بی تجربه دانست. حقیقت آن است که با وجود تجربیات مختلف هر سه جناح بدون آنکه موفقیت‌ها و دستاوردهای هر دوره را نادیده گرفت، برخی موضوعات و مشکلات در طول چند دوره گذشته همچنان تداوم یافته و این یعنی رفع و حل و فصل آنها تدابیر جدیدتری مبتنی بر شرایط موجود و مطالبات و خواسته‌های مردم می‌طلبد. فرض بر این است که گفتمان‌های سیاسی که وارد رقابت‌های انتخاباتی می‌شوند هم نسبت به وضعیت کشور، نقاط ضعف‌ها و کاستی‌ها و هم نسبت به تجربه و کارنامه قبلی خود آسیب‌شناسی‌هایی انجام داده و حالا معطوف به رفع آن آسیب‌ها و اولویت‌های ضروری کشور پای به میدان رقابت گذاشته‌اند. وجه مطلوب آن است که در خرداد 1400 مردم شاهد رقابت برنامه‌های متنوع باشند. برنامه‌هایی که برای سؤال‌ها، ابهام‌ها و نیازهای منطقی مردم پاسخ‌ها و راهکارهای علمی و عملی داشته باشد.
انتخابات 1400 مهم‌ترین رویدادی است که در آستانه قرن جدید رخ می‌دهد و امید که تا آن زمان روزنه‌های بیشتری برای امیدواری مردم نسبت به آینده گشوده شود. این واقعیت غیر قابل انکاری است که در چند سال گذشته و در مصاف با عامل بیرونی تحریم و همچنین در یک سال کرونایی، بار اصلی فشار روی توده‌های مردم بوده است. مردمی که در همه سختی‌ها همراه و کمک‌رسان به مجموعه نظام بوده‌اند. حالا این انتظار زیادی از سوی آنها نیست که در پس تحمل دوره سختی‌ها، شاهد دوره گشایش باشند. همان گونه که از رهبر معظم انقلاب نقل قول شد، انتخابات پرشور و انتخاب اصلح می‌تواند درمان دردهای مزمن کشور و مردم باشد. این مهم باید در عمل و از سوی همه دست‌اندرکاران انتخابات دیده شود تا از مسیر انتخاباتی با مشارکت حداکثری و انتخاب اصلح مردم، دولتی کارآمد و مقتدر با پشتوانه و سرمایه اجتماعی روی کار آید و آستین همت بالا زند برای کار و جبران عقب‌ماندگی‌ها.
من به سهم خودم امیدوارم با وجود اشکالاتی که همچنان سیستم انتخاباتی ما از آن رنج می‌برد، رقابت سیاسی 1400 شروع امیدوارکننده‌ای باشد از سوی همه بخش‌های مرتبط با انتخابات برای همه هموطنان نجیب و صبور. فرصت را مغتنم می‌شمارم و از همین تریبون فرا رسیدن سال جدید را به ایرانیان تبریک می‌گویم و خاضعانه از درگاه خداوند متعال سلامتی، سرافرازی و بهروزی بیشتر برای مردم کشورم طلب می‌کنم.