همکاری را جایگزین تقابل در منطقه کنیم

گروه سیاسی/ دومین مجمع گفت‌وگوی تهران روز گذشته با هدف بررسی آخرین وضعیت تحولات منطقه خلیج فارس، طرح‌های همکاری منطقه‌ای بویژه طرح صلح هرمز و همچنین بحث و گفت‌و‌گو در خصوص مؤلفه‌های اصلی برای ترتیبات جدید منطقه‌ای باحضور اندیشمندان و برخی مقام‌های کشورهای منطقه به‌صورت مجازی و با حضور شرکت کنندگانی از داخل و خارج از کشور برگزار شد. هم اندیشی و تبادل نظر مقامات ارشد سیاسی و رؤسای مؤسسات مطالعاتی و اندیشکده‌ها از منطقه و جهان پیرامون شرایط منطقه‌ای ایران از جمله خلیج فارس، آسیای مرکزی و قفقاز و افغانستان و همچنین بررسی پیامدهای امنیتی و سیاسی این تحولات بر روندهای منطقه‌ای از جمله محورهای مهم این مجمع است که می‌کوشد از این طریق به یک فهم مبتنی بر واقعیات از روندهای جاری منتهی شود و زمینه را برای همفکری برای یافتن راه های همکاری بین کشورهای منطقه در جهت ایجاد صلح و ثبات، امنیت و رفاه مردم منطقه و چگونگی نقش آفرینی بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی در راستای ایجاد ثبات یا بی‌ثباتی فراهم کند. به گفته سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه علاوه بر حضور و سخنرانی مقامات ارشد سیاسی کشورهای منطقه شامل مقامات سیاسی کشورمان، تعدادی از رؤسای مراکز مطالعاتی و اندیشکده‌های داخلی، منطقه‌ای و جهانی و صاحب نظر در مسائل منطقه‌ای نیز در نشست‌های سه گانه شامل پویایی‌ها و تحولات مهم منطقه ای؛ مفهوم همسایگی در غرب آسیا با تکیه بر مناطق و ماهیت و نحوه ساماندهی ارتباطات فیمابین و در نهایت پرونده‌های مهم سیاسی -امنیتی منطقه تبادل نظر می‌کنند. در این نشست وزیران خارجه برخی از کشورهای منطقه از جمله مولود چاووش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه، محمدحنیف اتمر، وزیر خارجه افغانستان، فیصل المقداد وزیر خارجه سوریه و.. سخنرانی کردند.
ظریف: امریکا به‌دنبال فروش تسلیحات خود است
وزیر خارجه ایران در سخنانی در دومین نشست مجمع گفت‌وگوی تهران به تشریح وضعیت منطقه غرب آسیا پرداخت. محمدجواد ظریف، وضعیت کنونی منطقه را نامناسب ارزیابی کرد و در ادامه سه ریشه اصلی را برای مشکلات منطقه برشمرد و گفت: «معتقدم سه ریشه اصلی برای این مشکلات وجود دارد که شامل مداخلات بین‌المللی، امنیتی کردن و اولویت‌سازی کردن است. شکی نیست که یکی از مهم‌ترین دلایل مشکلات موجود، مداخله طولانی و خطرناک بین‌المللی در منطقه ما است. منطقه ما هدف طرح‌های ژئوپلتیک از سوی بازیگران خارج از منطقه در پنج قرن گذشته بوده است. در حافظه اخیر، امریکا ناامنی و بی‌ثباتی در منطقه را بیشتر از هر جای دیگری تشدید کرده است. همان‌طور که آمار خود آنها (امریکایی‌ها) نشان می‌دهد، چیزی حدود هفت تریلیون دلار در جنگ‌های بی‌پایان و مداخله نظامی در این منطقه در کمتر از دو دهه هدر رفته است». ظریف تأکید کرد: اما مداخله امریکایی‌ها تنها به حوزه نظامی محدود نبوده است. اقدامات اقتصادی تحمیلی امریکا که علیه مردم ایران انجام شده بخصوص در دوران همه‌گیری، چیزی کمتر از جنگ اقتصادی نیست. با این حال همان‌طور که اکنون شاهد هستیم، در دنبال کردن سیاست شکست خورده فشار حداکثری تفاوتی بین رئیس‌جمهوری سابق و کنونی امریکا نیست. وزیر خارجه ایران با بیان اینکه امریکا به‌دنبال امنیتی کردن همه چیز با هدف تسلط است، افزود: این کشور به همه چیز از جنبه نظامی نگاه می کند. به منطقه به چشم منطقه نظامی نگاه می‌شود و ماهیت غالب تعاملات در منطقه نظامی است. این امتیاز دیگری برای امریکا و شرکای غربی آن دارد و آن فروش و صادرات تسلیحات نظامی آنهاست. وی در تشریح این مسأله گفت: شش همسایه جنوبی ما در خلیج فارس با جمعیت کلی کمتر از ۴۰ میلیون نفر، یک چهارم همه تسلیحاتی که در جهان به فروش می‌رسد را خریداری کرده‌اند. یکی از آنها بیش از ۶۰ میلیارد دلار سال گذشته در این راه هزینه کرد و دیگری با جمعیت تنها ۱.۵ میلیون نفر، ۲۲ میلیارد دلار هزینه کرد.
وزیر خارجه اظهار داشت: برای امنیتی کردن لازم است تهدیدها و دشمنان ساختگی (برای توجیه) و همچنین دوستان ساختگی و اتحادهای سطحی داشته باشید. امنیتی کردن همچنین اولویت‌های منطقه را از مهم‌ترین چالش‌ها و تهدیدهای امنیتی واقعی به رسیدگی به موارد جعلی تغییر می‌دهد.
مسأله فلسطین باید اولویت منطقه باقی بماند
وی در ادامه گفت: شاید یکی از انگیزه‌های اصلی در اولویت قرار دادن این تهدیدهای امنیتی ساختگی در منطقه ما، به عقب راندن مسأله فلسطین و حتی اگر ممکن باشد، نادیده گرفتن آن باشد. پایان دادن به وضعیت بغرنج فلسطین باید طولانی‌ترین اولویت منطقه باقی بماند. این یک مسأله جهانی است. هیچ صلح و ثباتی در منطقه و جهان با وجود ادامه وحشیگری صهیونیست‌ها علیه فلسطینیان نمی‌تواند برقرار باشد. وزیر خارجه ایران در توضیح اولویت دیگر منطقه گفت: اولویت دیگر منطقه باید رسیدگی به فهرست طولانی مسائلی باشد که مرتبط با معیشت روزانه مردم است. به عقیده من برای بهبود شرایط زندگی مردم باید تقابل را با همکاری جایگزین کنیم. این البته نیازمند تعهد به گفت‌وگو و دیپلماسی است.
 وی در ادامه با ابراز تأسف از اقدامات برخی بازیگران منطقه‌ای خلاف این جهت، افزود: واقعیت این است که هیچ چیزی به لحاظ ماهیتی در منطقه ما اشتباه نیست و بحران‌ها ساخته انسان‌ها هستند.
کلید رفع مشکلات منطقه، گفت‌وگو  است
ظریف با تأکید بر اینکه مردم منطقه می‌توانند با صلح کنار هم زندگی کنند، افزود: ما می‌توانیم اختلافاتمان را با عقلانیت حل کنیم همان‌طور که قرن‌ها این کار را کرده‌ایم. البته کلید آن گفت‌وگو و دیپلماسی است. ایران علاقه‌مند به مذاکره با همه همسایگانش است. ما نیازی به خارجی‌ها برای شکل دادن به سرنوشت منطقه‌ای خود نداریم. مذاکره اساس دیپلماسی است و متأسفانه کمبود آن در منطقه ما وجود دارد. هیچ جایگزینی برای دیپلماسی وجود ندارد، دیپلماسی می‌تواند به نفع همه باشد اگر بدرستی و با احترام متقابل به کار گرفته شود. ظریف در ادامه سخنانش گفت: ایران به طور مداوم مذاکره و دیپلماسی منطقه‌ای را در خلیج فارس رواج داده همان‌طور که در ابتکار صلح هرمز رئیس‌جمهوری روحانی نیز این موضوع منعکس شد. ایران همچنین بشدت به مذاکره با همسایگان خود اعتقاد دارد. وی با بیان اینکه از طریق دیپلماسی و مذاکره می‌توانیم به منطقه شکل جدیدی بدهیم و بر صلح و سعادت تمرکز کنیم، اظهار داشت: می‌توانیم درباره چالش‌های مشترک همکاری کرده و برای استفاده از فرصت‌های مشترک هم‌افزایی کنیم. می‌توانیم به طور مشترک پیشرفت‌های اقتصادی، اجتماعی و مهمتر از همه انسانی منطقه را پیش ببریم. به باور ظریف فضای جدید منطقه‌ای می‌تواند شکل بگیرد، اما برای این نیاز به یک بنیان شناختی جدید است و این که دیپلماسی باید جدی‌تر گرفته شود.
توصیه به کشورهای منطقه
وزیر خارجه خطاب به همسایگان عنوان کرد، هرگز در این چارچوب خطرناک مبنی بر اینکه ایران یک تهدید منطقه‌ای است، مشارکت نکنید. وی اظهار داشت «صدام حسین» اولین بار موضوع تهدید ایران برای منطقه را مطرح کرد و وقتی صدام علیه حامیان مالی خود اقدام کرد، نتانیاهو جا پای او گذاشت و حدود سی سال است که در حال انتقال این پیام اشتباه است. این دو مجرم در مجموع تعداد بیشتری از اعراب را در مقایسه با هر کس دیگری کشته‌اند. ظریف تأکید کرد ایران به ثروت و سرزمین‌های همسایگان خود نیازی ندارد و فقط در همسایگی خود نیازمند صلح است. وی افزود ایران همیشه مانند سه هزار و چندی سال قبل ستون صلح و بازیگر منطقه‌ای مسئول باقی می‌ماند و آماده است هر قدمی در جهت صلح، امنیت و رفاه منطقه بردارد.