لزوم حفظ حریم و حرمت یک مجموعه فرهنگی

محسن بوالحسنی
خبرنگار
چندی پیش گزارشی در همین صفحه منتشر شد که در آن جوانب‌ مختلف امر در بحث «تعیین حریم مجموعه تئاترشهر تهران» در گفت‌وگو با ابراهیم گله‌دارزاده، مدیر این مجموعه، مورد پرسش قرار داده و زوایای مختلف پیدا و پنهان آن به چالش کشیده شد. اما طی روزهای اخیر این موضوع همچنان به چالشی جدی تبدیل شد و این‌بار انتشار کلیپی تصویری که لوگوی شورای اسلامی شهر تهران را داشت، بحث را وارد فاز جدی و جدیدی کرد. برخی از اعضای شورای اسلامی شهر تهران در این ویدئو ضمن ابراز نظرهای متفاوت، معتقدند که تعیین حریم، کار اشتباهی است و آن را با دیوارکشی دوره ترامپ در امریکا مقایسه و جدا کردن حریم آن ازپارک دانشجو را کاری اشتباه دانسته‌اند. به‌هر روی تئاتر شهر سال‌هاست در دوران بلاتکلیفی حریم محوطه ساختمان مورد گزند معتادان پرخطر، حریق، تخریب، سرقت، کیف قاپی، درگیری مسلحانه اوباش و... قرار گرفته و اختلاف اساسی اینجاست که مدیران فرهنگی می‌گویند این حریم باید مشخص شود تا این خانه از گزندها مصون بماند و مخالفان می‌گویند نباید حصار و دیوار کشید چون این حصار کشیدن، مردم را در وهله اول از چنین محیط فرهنگی دور و تئاتر شهر را محصور می کند.
بینایی چشم شهر
محمدجــــــــواد حق‌شناس، عضو شورای اسلامی شهر تهران که موافق بحث تعیین حریم تئاتر شهر است، می‌گوید: «هیچ‌ کجای جهان این اجازه را به کسی نمی‌دهند که قسمتی از شهر، که چشم آن شهر محسوب می‌شود و نگین و نقطه طلایی، محل رفت‌وآمد و جولان دستفروش‌ها و خلافکارها و آسیب‌ها و بزه‌های عمده باشد. این نقطه یک نقطه طلایی و زیرمجموعه میراث فرهنگی است که به همراه چهارراه ولیعصر جزو مهم‌ترین نقطه‌ها در تهران است و مثل پهنه رودکی نیاز به مراقبت و محافظت در برابر همه آفت‌ها و آسیب‌ها دارد.» حق‌شناس به این نکته هم اشاره می‌کند که «این اتفاق باید خیلی پیش‌تر از اینها رخ می‌داد و فکری به حال سلامتی بصری و محیطی این محدوده می‌شد و حالا هم که صحبت و حرفش پیش آمده باید عملیاتی شود تا از حریم این مجموعه حفاظت جدی به‌عمل بیاید.» محمدجواد حق‌شناس در ادامه صحبت‌هایش البته گریزی به بحث مالکیت تئاتر شهر هم می‌زند و می‌گوید: «موضوع مالکیت مجموعه تئاتر شهر، تعیین حریم آن به پارک دانشجو و... هم موضوعی است که باید مورد بررسی جدی و کارشناسی قرار بگیرد و ادله لازم در هر طرف چالش ارائه شود و پس از کارشناسی‌های‌ حقوقی موضوع شفاف و مسأله تعیین مالکیت از این طریق حل و فصل شود. در حال حاضر سه‌گروه در مورد پهنه سراسری رودکی در حال کار هستند که هر کدام بخشی خاص را مورد ارزیابی و تحلیل و نظر کارشناسی قرار خواهند داد و به‌محض رسیدن به نتیجه نهایی در بخش‌های فرهنگی و اجتماعی این پهنه آن را از طریق گفت‌وگو وارد کار عملیاتی می‌کنیم.»
حفظ احترام یک بنای فرهنگی
اتابک نادری، بازیگر سینما و تئاتر و تلویزیون که سابقــــه مدیریت تئاتر شهر را هم در گذشته، در پرونده کاری خود دارد، این بحث و داعیه شورای شهر و مخالفتش با تعیین حریم و حفظ مالکیت تئاتر شهر را بلاتوجیه می‌داند و صحبت‌های برخی از نفرات این شورا، بخصوص در کمیسیون فرهنگی را زاییده بی‌اطلاعی آنها از گذشته و امروز و مسائل میراث فرهنگی می‌داند. نادری می‌گوید: «تحلیل من از واکنش‌های برخی عزیزان در شورای شهر تمایل به یک نوع قهرمان‌بازی است و کمبود اطلاع از تاریخچه و اصل ماجرا. در وهله اول به این نکته اشاره کنم که ویدئوی منتشر شده به سفارش این شورا، وجاهت اخلاقی و البته کارشناسی درستی نداشت و جای گلایه دارد.» نادری تعیین حریم برای تئاتر شهر را یک ضرورت می‌داند و می‌گوید: «این نظر شخصی بنده یا کسی دیگر نیست بلکه قانون و مصوبه فرهنگی و دولتی است که ساختمان‌های میراث فرهنگی باید تعیین حریم و عرصه شوند و اگر تا امروز هم چنین اتفاقی نیفتاده بی‌شک یک غفلت بزرگ بوده و حال نمی‌دانیم شورا به چه دلیل و مستنداتی با چنین طرحی مخالفت می‌کند. می‌گویند نباید حریم کشی اتفاق بیفتد. من می‌پرسم چرا؟جواب می‌دهند و می‌گویند ما نگران فاصله‌ افتادن بین یک مکان فرهنگی و مردم هستیم و حرف‌هایی از این دست. اما اجازه دهید بگویم چطور و چرا وقتی ساختمان پشتی مجموعه تئاتر شهر ساخته می‌شد یا ورودی مترو کسی ابراز نگرانی نکرد؟» نادری در پاسخ به این پرسش که چرا خود شما در زمانی که این اتفاق افتاد و مدیریت تئاتر شهر را به‌عهده داشتید اعتراض و مخالفتی نکردید، می‌گوید: «بله در زمان مدیریت من این اتفاق افتاد واتفاقاً اعتراض کردم و آقای مسجدجامعی که آن زمان رئیس شورا بودند قول مساعدت دادند که مشکل را حل کنند اما این اتفاق با وجود وعده‌ها و قول‌ها عملی نشد.» او درباره استنباط‌های غلط و غیرکارشناسی درباره بحث حریم تئاتر شهر و مناسباتش با پارک‌ دانشجو می‌گوید: «برخی فکر می‌کنند که تئاترشهر مکانی بوده که در دل پارک قرار گرفته، اصلاً این‌طور نیست. بله یک زمانی کافه شهرداری آنجا وجود داشته اما به محض آنکه تئاتر شهر توسط سردارافخمی مرحوم طراحی و ساخته شد حریمش مشخص شد و اسناد و مدارکش موجود است. در دوره‌ای که آقای کرباسچی شهردار تهران بودند حریم برخی پارک‌های تهران برداشته شد که به‌ اشتباه، حریم پارک دانشجو هم برداشته شد و در نتیجه پارک وارد حریم  تئاتر شهر شد. زمانی که مدیریت تئاترشهر به‌عهده من بود با سردارافخمی دیداری داشتم و در همان دیدار هم او به‌عنوان طراح این مجموعه از من پرس‌وجو می‌کرد که چرا حریم تئاتر شهر و حیاط را برداشته‌اند و...» اتابک نادری در بخشی از صحبت‌های خود هم این نظر که چنین کاری باعث افتراق مردم از فضاهای فرهنگی شهری می‌شود، می‌گوید: «در حال حاضر آنقدر این دو فضا در هم فرو رفته‌اند که شهرداری به‌عنوان مثال مجوز برگزاری نمایشگاه یا... می‌دهد و برگزارکنندگان این نمایشگاه‌ها یا برنامه‌ها و... هم می‌گویند مثلاً با بلندگو کنار سالنی سروصدا راه می‌اندازند که مشغول اجرای تئاتر با 500 نفر تماشاگر است. آیا نباید این مشکل حل شود؟ ما نمی‌گوییم حصار می‌کشیم و نمی‌گذاریم کسی بیاید، خیر. ما فقط می‌خواهیم حریم تئاترشهر مشخص شود تا حداقل نظارتی وجود داشته باشد و یک جا آتش‌سوزی اتفاق نیفتد و یک‌جا کاشی‌ها دزدیده شوند. نمی‌شود نظارت بر این مسائل را به حفاظت پارک دانشجو داد و ساده از آن گذشت، بلکه به عقیده ما باید حریمی وجود داشته باشد تا احترام و جایگاه تئاتر شهر محفوظ بماند.»