به نام تاریخ

16 اسفند
سیصد و پنجاه و دومین روز از سال با نام‌های بزرگ موسیقی ایران همراه است که اینجا آثارشان را مرور می‌کنیم و کمی درباره آنها می‌خوانیم.
تولدها
جلال ذوالفنون: نوازنده سه تار و ردیف دان برجسته موسیقی ایرانی اگر زنده بود امروز 83 ساله می‌شد. جلال ذوالفنون از کودکی موسیقی را آموخت و در هنرستان موسیقی ملی با سازهای تار و ویلن آشنا شد و تکنیک‌های سه تار را از موسی معروفی یاد گرفت. در دوران دانشگاه بر نواختن سه تار تمرکز کرد و شاگرد استادانی چون ابوالحسن صبا و ارسلان درگاهی شد. او در سال‌های فعالیتش در مراکزی چون مرکز حفظ و اشاعه موسیقی ایران نواختن سه‌تار را تدریس کرد و کنسرت‌های بسیاری برگزار کرد. ذوالفنون نخستین کسی است که کتاب آموزش سه‌تار را نوشت و برنامه‌های مختلفی برای آشنا کردن مردم جهان با موسیقی ایرانی برگزار کرد. آلبوم‌های «دانه‌های مروارید»، «گل صد برگ»، «آتشی در نیستان»، «موسی و شبان»، «باد صبا می‌آید»، «مستانه»، «سرمستان»، «شب عاشقان»، «شرح فراق»، «بی نشان»، «داغ تنهایی»، «شیدایی»، «باغ پر برگی» و «پیوند» با آهنگسازی و نوازندگی او منتشر شدند. ذوالفنون سال 1390 درگذشت.
گابریل گارسیا مارکز: نویسنده کلمبیایی «صد سال تنهایی» سال 1937 در چنین روزی به دنیا آمد. گابریل گارسیا مارکز در دوران مدرسه داستان‌نویسی را آغاز کرد و از دهه 1940 میلادی شروع به روزنامه‌نگاری کرد. نخستین داستان‌های کوتاهش هم در همان سال‌ها در مجله‌ها منتشر شدند. نخستین کتاب او با نام «ساعت شوم» سال 1962 منتشر شد و از سال 1965 شروع به نوشتن «صد سال تنهایی» کرد و دو سال بعد این کتاب منتشر شد. کتاب به موفقیتی چشمگیر دست پیدا کرد و سال 1982 برای آن برنده جایزه نوبل ادبیات شد. پس از آن رمان‌های «پاییز پدرسالار»، «عشق سال‌های وبا»، «ژنرال در هزارتوی خود» و «خاطرات دلبرکان غمگین من» و مجموعه داستان‌های «کسی به سرهنگ نامه نمی‌نویسد»، «زائران غریب»، «تشییع جنازه مادربزرگ» و «از عشق و شیاطین دیگر» از مارکز منتشر شدند. «گزارش یک آدم‌ربایی» و «زنده‌ام که روایت کنم» هم کتاب‌های غیرداستانی مارکز است. او از نویسندگان سبک رئالیسم جادویی بود که بسیاری از داستان‌هایش با الهام از خاطرات دوران کودکی‌اش نوشته می‌شدند. مارکز سال 2014 درگذشت.
 سالروز تولد میکل آنژ نقاش و مجسمه ساز ایتالیایی، رکن‌الدین خسروی نویسنده و مترجم، دیوید گیلمور نوازنده انگلیسی گروه پینک فلوید، فرشاد صفت صفایی شاعر، ندا کاووسی فر داستان‌نویس، جواد ماه‌زاده داستان‌نویس و حسین یعقوبی داستان‌نویس هم امروز است.
درگذشت‌ها
لیلیت تریان: مادر مجسمه‌سازی ایران سال 1397 در چنین روزی درگذشت. لیلیت تریان متولد 1309 بود و به علت علاقه مادرش به هنر از کودکی با طراحی و نقاشی آشنا شد. پس از مدتی تحصیل در رشته نقاشی در دانشگاه تهران راهی فرانسه شد تا در مدرسه عالی هنرهای زیبا در پاریس تحصیل کند و پیش از ورود به این مدرسه به مجسمه‌سازی علاقه‌مند شد. پس از بازگشت به ایران در دانشکده هنرهای تزئینی تدریس را آغاز کرد و مشغول ساخت مجسمه‌های مختلف شد. او سال 1357 خانه پدرش را به کارگاه هنر تبدیل کرد و در نمایشگاه‌های مختلفی در ایران و جهان شرکت کرد. پیکره یپرم خان در کلیسای مریم مقدس تهران و پیکره یادبود مسروپ ماشتونس پدیدآور الفبای ارمنی از آثار اوست.
احمد عزیزی: شاعر آیینی ایران سال 1395 درگذشت. احمد عزیزی متولد 1337 بود و از دوران جوانی سرودن شعر را آغاز کرد. او فرم جدیدی از سبک مثنوی را ارائه داد که تأثیر زیادی بر شعر معاصر ایران داشت. عزیزی با اشعار آیینی و حماسی‌اش درباره انقلاب، دفاع مقدس و عرفان اسلامی شناخته می‌شود و «کفش‌های مکاشفه»، «ترجمه زخم»، «جبرئیل آباد الهام»، «تابستان عزلت»، «کولیان شبنم فروش»، «طغیان ترانه»، «ملکوت تکلم»، «قوس غزل»، «ترانه‌های ایلیایی» و «رؤیای رؤیت» از آثار اوست.
شاپور نیاکان: نوازنده مشهور ویلن و پایه‌گذار ارکستر شماره 5 رادیو تهران سال 1372 درگذشت. شاپور نیاکان متولد 1305 بود و به دلیل علاقه پدرش به موسیقی از کودکی نواختن ویلن را آموخت. او سال 1324 به رادیو رفت و پس از پذیرش در آزمون آن ارکستر شماره 5 رادیو را با حضور استادانی چون فرهنگ شریف، حسین همدانیان، انوشیروان روحانی و میرفتاح بازرگان تشکیل داد و آن را رهبری کرد. «توفان عشق» نخستین آهنگی بود که نیاکان ساخت و در فیلمی به همین نام از آن استفاده شد. او در طول دوران فعالیتش بیش از 300 آهنگ ساخت که توسط خوانندگانی چون داریوش رفیعی، بهرام سیر، منوچهر همایون‌پور و حسن طاووسی اجرا شد. نیاکان ترانه بیشتر آهنگ‌هایش را هم خودش می‌سرود.
 همایون شهنواز کارگردان و نویسنده هم در چنین روزی درگذشت.