ترسیم خط رسالت با ایجاد «مرجعیت صالح»

اسماعیل علوی
دبیر گروه پایداری
نقش امام هادی(ع) در صیانت از مکتب در شرایطی دشوار بسیار قابل تأمل است. آن حضرت از دین خاتم در برابر آسیب‌های کفر و شرک و تحریف و غلو و... جلوگیری نموده و از فروپاشی امت به مفهوم گسترده آن جلوگیری کرد.  امام هادی(ع) از بدو مسئولیت رهبری مسلمانان ضمن حراست از اصالت‌های رسالت محمدی(ص) با برنامه‌ریزی درازمدت به ترویج ارجمندی‌های مکتب پرداخت و جمعیت‌های بسیاری را از خطر انحراف و گمراهی نجات داد. از جمله ویژگی‌های دوران زندگی امام هادی(ع) نزدیک بودن دوران غیبت است.
این موضوع که در مجموعه تعالیم اسلامی از اهمیت زیادی برخوردار است، لازمه‌اش، مقدمات و آماده‌سازی جمع‌های باورمند، برای ورود بدان بود، دوره‌ای که مشابه تاریخی نداشت و ممکن بود پیروان را با پرسش‌های بی‌پاسخ روبه‌رو کرده در نتیجه به بی‌راهه‌های انحراف سوق دهد.
عباسیان که اخبار عصر غیبت را شنیده و زمان آن را نزدیک می‌دانستند آن حضرت را با اجبار از مدینه به سامرا برده و در محیطی نظامی (عسکری) و در محاصره نظامیان سکنی داده و تحت مراقبت شبانه‌روزی درآوردند.
در چنین وضعیتی امام هادی(ع) به‌رغم محدودیت‌ها و سخت‌گیری‌ها، به مسئولیت مرجع فکری و معنوی خویش نسبت به مردم عمل کرده و در دو سطح مردم عادی و نخبگان نقش‌آفرینی کرد.
آن حضرت با ایجاد و تقویت شبکه «مرجعیت صالح» و ترسیم خط رسالت از طریق آنان، ضمن جا انداختن موضوع غیبت پیروان مکتب اهل بیت(ع) را به ارتباط مع‌الواسطه با پیشوای دینی و از طریق فقیهان و عالمان صالح عادت داد، همچنین توانست تا حدود زیادی محدودیت‌ها را بلا‌اثر کرده و اهتمام بیشتری را صرف تبیین وظیفه پیروان در عصر غیبت کند.
عباسیان که از هر وسیله‌ای برای دور نگه‌داشتن امام هادی(ع) از پیروانش استفاده می‌کردند، وقتی به جایگاه و نفوذ آن حضرت در میان افراد عادی جامعه پی بردند، ابتدا به شیوه موازی‌سازی به ترویج شخصیت‌ها و چهره‌های به‌ظاهر موجه و مقدس پرداخته و آنان را در برابر اهل‌بیت قرار دادند تا ضمن کاستن از نفوذ آن حضرت در فهم دین مشکل ایجاد کنند و با این شیوه میان اجتماع مسلمین علی‌الخصوص پیروان اهل بیت عصمت و طهارت(ع) ایجاد تفرقه و تشتت نمایند و افکار عمومی را به اقطاب مختلف سوق دهند.  اما با تلاش امام هادی(ع) این خدعه راه به جایی نبرده و جریان اصلی و اصیل مکتب به مسیر تاریخی خود راه یافت و به نسل‌های بعدی رسید. عباسیان که خود را در نتیجه‌گیری از تلاش‌هایشان ناکام می‌دیدند، سرانجام دست به جنایت برده و امام هادی(ع) در سوم رجب سال 254هجری قمری را مسموم و به شهادت رساندند. شهادت مظلومانه امام هادی(ع) تسلیت باد.