اتاقی که در آنجا اتفاق افتاد

جان بولتون / مشاورامنیت ملی سابق ترامپ / مترجمان: مسعود میرزایی و بهجت عباسی

چالش ونزوئلا

جولیانی حامل پیامی برای ترامپ از سوی «پیت سشنز» نماینده حزب جمهوریخواه در کنگره و از حامیان دیدار ترامپ با مادورو بود. سناتور باب کورکر نیز به دلایلی که خود آنها بهتر می‌دانستند، از چنین دیداری حمایت می‌کرد. پمپئو بعدها در بحث‌هایی که در این زمینه داشتیم پیشنهاد داد ابتدا فردی را برای دیدار با مادورو به ونزوئلا اعزام کنیم. البته با کمرنگ‌تر شدن علاقه ترامپ به مذاکره با مادورو، این اتفاق رخ نداد. تحول بزرگ درباره ونزوئلا روز جمعه 11 ژانویه بروز کرد. «خوان گوایدو» رئیس جوان مجلس ملی ونزوئلا در یک گردهمایی بزرگ در کاراکاس پایتخت ونزوئلا اعلام کرد مجلس ملی بر این باور است که روی کار آمدن دوباره مادورو در انتخاباتی کاملاً تقلبی در سال 2018 غیرقانونی و از این‌رو نامعتبر بوده است. بر این اساس، مجلس ملی به‌عنوان تنها نهاد مشروع و منتخب مردم، اعلام کرد که کرسی ریاست جمهوری ونزوئلا خالی شده است. گوایدو گفت، براساس بند کرسی خالی ریاست جمهوری در قانون اساسی مصوب هوگو چاوز، از روز 23 ژانویه او رئیس جمهوری موقت ونزوئلا خواهد بود و تا کسب آمادگی لازم برای برگزاری دوباره انتخابات، مادورو برکنار می‌شود. این روز مصادف بود با سالگرد کودتای نظامی سال 1958 که به سرنگونی حکومت دیکتاتوری «مارکوس پرز خیمنز» رئیس جمهوری اسبق ونزوئلا منجر شد. امریکا فقط گفت که مجلس ملی باید به این سمت و سو حرکت کند. ما نقشی در تشویق یا کمک به مخالفان ونزوئلا نداشتیم. آنها این لحظه را احتمالاً آخرین فرصت خود قلمداد می‌کردند. این کل ماجرا در رابطه با ونزوئلا بود و ما باید تصمیم می‌گرفتیم که چگونه واکنش نشان دهیم. بنشینیم و نظاره گر باشیم؟ یا اقدام کنیم؟ من درباره اقداماتی که باید انجام می‌دادیم کوچک‌ترین تردیدی نداشتم. انقلاب آغاز شده بود. به «مائوریسیو کلیور-کرون» -که بتازگی او را به‌عنوان مدیر ارشد بخش امور نیمکره غربی شورای امنیت ملی منصوب کرده بودم - گفتم بیانیه‌ای را در حمایت از مخالفان ونزوئلا صادر کند. ترامپ را درباره اتفاقاتی که رخ داده بود توجیه کردم و جلسه او با فردی از خارج (کاخ سفید) را که از زمان مقرر جلسه طولانی‌تر شده بود، قطع کردم. ترامپ که از شنیدن خبر تغییر احتمالی در ونزوئلا مشوش شده بود گفت که من باید بیانیه را با امضای خودم، صادر کنم. می‌توانستم به او یادآوری کنم که هنوز 10 روز از وقتی که گفته بود «نمی خواهم بیکار بنشینم و تماشا کنم» نگذشته است و احتمالاً باید این را به او می‌گفتم اما فقط بیانیه را از طرف خودم صادر کردم. واکنش مادورو شدید بود و اعضای مجلس ملی ونزوئلا و خانواده‌های آنها را تهدید کرد. خود گوایدو توسط یکی از نیروهای پلیس مخفی حکومت ونزوئلا بازداشت اما بسرعت آزاد شد. برخی گمانه زنی‌ها نشان می‌داد که در واقع کوبایی‌ها او را توقیف کرده‌اند اما آزادی فوری گوایدو از سردرگمی واقعی در حکومت ونزوئلا حکایت داشت و این نشانه خوبی بود.
من همچنین اولین توئیت‌ها از میان بی‌شمار توئیت‌هایی که ونزوئلایی‌ها در محکومیت بازداشت گوایدو توسط حکومت دیکتاتوری مادورو منتشر کرده بودند، بازنشر کردم. از این که دولت مادورو بلافاصله مرا به‌عنوان هدایت‌کننده کودتا علیه «دموکراسی ونزوئلا» متهم کرد، دلخور شدم؛ این رویکردی بود که دیگر دشمنانی که به مشاوران ترامپ حمله می‌کردند، نیز از آن پیروی کردند. مهمتر این که، ما شروع به برنامه‌ریزی درباره اقداماتی کردیم که باید فوراً علیه حکومت مادورو، کوبا و حامی و کنترل کننده احتمالی آن، نیکاراگوئه، به کار می‌بستیم. چرا نباید به یکباره علیه این سه کشور اقدام می‌کردیم؟ طبیعتاً می‌توانستیم این کشورها را تحریم نفتی کنیم. چرا ونزوئلا را «کشور حامی تروریسم» اعلام نکنیم؟ من این پیشنهاد را نخستین بار روز اول اکتبر 2018 ارائه داده بودم. چرا کوبا را به فهرست کشورهای حامی تروریسم که اوباما نام آن را از این فهرست حذف کرده بود، بازنگردانیم؟ در حکومت هوگو چاوز و اکنون مادورو درآمدهای نفتی ونزوئلا کاهش چشمگیری داشت زیرا تولید این محصول به خودی خود از تقریباً 3/3 میلیون بشکه در روز از زمان روی کار آمدن چاوز به رقم تقریبی روزانه 1/1 میلیون بشکه در ژانویه 2019 رسیده بود. این افت شدید تولید نفت که از دهه 1940 بی‌سابقه بود تا همان موقع هم باعث فقر شدید در ونزوئلا شده بود. مدیریت تولید نفتی که در انحصار دولت بود، در پایین‌ترین سطح ممکن که مخالفان دولت نیز از آن حمایت می‌کردند، قرار داشت و می‌توانست به خودی خود برای سرنگونی دولت مادورو کافی باشد. به تحریم‌های دیگری برای حذف جریان غیرقانونی کسب درآمد حکومت نامشروع ونزوئلا نیاز بود اما اقدام اصلی هدف قرار دادن شرکت نفت این کشور بود. درآمد غیرقانونی ونزوئلا بویژه حاصل از قاچاق مواد مخدر بود که با همکاری تروریست‌های مواد مخدربه دست می‌آمد، تروریست‌هایی که عمدتاً در کلمبیا فعال بودند و ونزوئلا پناهگاه امنی برای آنها محسوب می‌شد.