سه راه بهبود بازار مسکن را رونق می‌دهد

مجتبی بیگدلی
رئیس مجمع ملی صنعت مسکن و ساختمان
در دنیا و حتی در کشورهایی که رشد جمعیتی منفی دارند، برای تحریک اشتغال، صنعت مسکن را توسعه می‌دهند و در این کشورها، ساخت مسکن هیچگاه متوقف نمی‌شود. نمونه آن هم کشورهای اروپایی، امریکا و کشورهای جنوب شرقی آسیاست.
در ایران هم مانند کشورهای دیگر بسیاری از صنایع به رونق ساخت و تولید مسکن وابسته است. 80 درصد اشتغال کشور به حوزه کارآفرینی در بخش مسکن وابسته و هزار و 200 گروه شغلی زیرمجموعه این صنعت است. از طرف دیگر ما نیاز به ساخت مسکن داریم و بی‌نیاز از تولید خانه نیستیم. در کشور حدود یک میلیون ازدواج در سال داریم، حدود 700 هزار مسکن هم به‌خاطر حوادث طبیعی و حوادث غیرمترقبه یا فرسودگی از دور مصرف خارج می‌شوند. پس در سال یک میلیون و 700 هزار مسکن باید بسازیم. اگر حتی هر سال یک میلیون مسکن ساخته شود، بسیاری صنایع از صنایع فولاد و سیمان گرفته تا مصالح ساختمانی و لوازم خانگی رونق می‌گیرد. بسیاری از صنایع وابسته به پویایی بخش مسکن است. از مهم‌ترین راهکارهایی که در دنیا برای رونق صنعت ساختمان‌سازی استفاده می‌شود تقویت کارآفرینان این حوزه است. انبوه سازان مسکن بزرگ‌ترین گروه کارآفرینان در بخش ساخت و ساز هستند. از این‌رو دولت‌ها حمایت از انبوه سازان و تضمین سرمایه آنان را در اولویت بخش ساخت و ساز قرار می‌دهند. مثلاً برای انبوه سازان افزایش قیمت در مصالح شاخص ساختمانی را تقسیط قیمت می‌کنند یا اگر قیمت آهن از میزان مشخص بالاتر رفت دولت از سازنده حمایت می‌کند. برای حمایت از انبوه‌سازی مسکن، هزینه‌های ساخت دولتی و مصالح را به‌صورت قیمت تمام شده به انبوه سازان می‌فروشند. همچنین اختصاص وام با سود کم هم برای حمایت از تولید انبوه مسکن راهکار بسیار مهمی است. وام‌های ساخت ارزان از مشوق‌های مهم در تولید مسکن است. در کشور ما تسهیلات حدود 7 درصد هزینه ساخت را پوشش می‌دهد و سود این وام در حال حاضر حدود 30 درصد است. در بسیاری کشورها، صد درصد هزینه ساخت به‌صورت وام پرداخت و علاوه بر آن، 20 درصد هم برای تجهیز ساختمان به سازنده پرداخت می‌شود. شرایط اقتصادی کشور شاید اجازه پرداخت کل هزینه ساخت را به انبوه سازان نمی‌دهد اما حداقل 50 درصد هزینه ساخت باید به انبوه سازان به‌صورت تسهیلات پرداخت شود. این تسهیلات چون به‌صورت قطره چکانی تزریق می‌شود آثار تورمی ندارد. مثلاً الان به خودروسازان وام‌های هزار میلیاردی به‌صورت یکجا پرداخت می‌شود که تورم ایجاد می‌کند اما پروژه مسکن 3 سال برای ساخت و تکمیل زمان می‌خواهد و تسهیلات در طول سه سال پرداخت می‌شود که رشد اقتصادی این پول را در خود هضم می‌کند بنابراین آثار تورمی ندارد.
زمین و پروانه ساختمانی رایگان راهکار دیگر برای تولید انبوه مسکن است. در تمام این دو گزینه در دنیا ابزاری است برای حمایت از ساخت و تولید انبوه مسکن. همچنین هزینه‌هایی مانند انشعاب آب، برق، گاز، ثبت اسناد، مالیات، مباحث نظام مهندسی همه در اختیار دولت است و دولت می‌تواند برای حمایت از تولید و انبوه سازی، قیمت این خدمات را برای سازنده تعدیل کند. از طرف دیگر بهترین کمک به مصرف کننده هم حمایت از تولید است. هر‌چه مسکن انبوه بیشتری تولید شود قیمت مسکن تعدیل می‌شود. تنها راه حمایت از مصرف کننده و کاهش قیمت مسکن، حمایت از تولید انبوه، کیفی، ارزان و سریع است که رونق بازار مسکن و صنایع وابسته به آن را در پی دارد.