امیدواریم در صحن مجلس کلیت بودجه تغییر اساسی نکند

مرتضی گل پور
خبرنگار حوزه دولت
هم تغییراتی که کمیسیون تلفیق در لایحه بودجه اعمال کرده به سمت تغییر اساس و شاکله لایحه در حرکت است، هم ادبیاتی که برخی نمایندگان درباره لایحه به کار می‌برند، از منطق و اخلاق سیاست‌ورزی در جمهوری اسلامی به دور است. دولتمردان بارها نسبت به این ادبیات اعتراض کرده و خواستار رعایت الزامات اخلاقی و سیاسی همه بازیگران قدرت در نظام شده‌اند. در کنار این، رئیس جمهوری بارها ضمن تأکید بر همراهی دولت و پذیرش تغییرات و پیشنهادهای راهگشا، تأکید کرده است که مطابق قانون اساسی، تغییرات در لایحه بودجه نمی‌تواند به گونه‌ای باشد که اساس لایحه را تغییر دهد. به رغم این تأکیدات دولت، اما هنوز در فرآیندها و رفتارهای آن سوی ماجرا تغییری رخ نداده است. این روند به کجا منجر می‌شود؟ آیا دولت لایحه را پس می‌گیرد یا اینکه شورای نگهبان لایحه بسیار تغییر یافته را رد می‌کند؟ پاسخ‌های توأم با خوش‌بینی معاون امور مجلس رئیس جمهوری را بخوانید. حسینعلی امیری می‌گوید که مصوبات کمیسیون تلفیق مصوبات کلیت مجلس نیست و امیدوار است تغییرات بودجه در صحن علنی حداقلی باشد.
 
رئیس جمهوری همچنان تأکید دارند که نباید شاکله بودجه در مجلس تغییر کند، زیرا در این صورت دولت نمی‌تواند آن را اجرا کند. به باور شما با مصوبات کمیسیون تلفیق شاکله لایحه بودجه تغییر کرده است؟
آنچه کمیسیون تلفیق تصویب کرده است، نظر این کمیسیون است و نظر مجلس نیست. به عبارت دیگر بودجه باید به تصویب مجلس برسد، آن هم با شرایطی که در قانون اساسی، در آیین‌نامه داخلی و در سیاست‌های کلی ابلاغی که از سوی رهبر معظم انقلاب آمده است. بنابراین اکنون نمی‌توانم پیشداوری کنم که مجلس اساس لایحه دولت را تغییر خواهد داد.
سؤال را به گونه دیگری طرح می‌کنم: این دغدغه رئیس جمهوری ناظر بر چه بود؟
بالاخره رئیس جمهوری به صورت روزانه اطلاعات مربوط به مصوبات کمیسیون تلفیق را دریافت می کنند، به اضافه اینکه نمایندگان یا رئیس محترم مجلس مصاحبه می‌کند یا معاون امور مجلس و سازمان برنامه گزارش‌هایی را خدمت رئیس جمهوری ارسال می‌کنند و همه این‌ها باعث می‌شود که رئیس جمهوری به صورت مستمر در جریان اتفاقات و تصمیمات جدید نمایندگان درباره بودجه قرار بگیرند. بنابراین ایشان حق دارد به عنوان رئیس جمهوری کشور، به عنوان کسی که باید کشور را اداره بکند و امر سخت اجرا به عهده ایشان است، دغدغه‌های خود را مطرح کنند. اما با وجود این نمی‌توانم اکنون پیشداوری کنم که لایحه بودجه در مجلس دچار چه سرنوشتی خواهد شد. زیرا کمیسیون تلفیق همه مجلس نیست و درباره لایحه بودجه باید کل مجلس اظهار نظر کند. بسیار امیدوار هستیم که نمایندگان محترم در صحن علنی مجلس (اساساً بودجه را تغییر ندهند) بویژه اینکه آقای دکتر نوبخت و مدیران‌شان آماده هستند تا نسبت به همه تبصره‌ها و احکام بودجه و منطقی که پشت این احکام وجود دارد، توضیح دهند. از این رو امیدواریم همکاری خوبی شکل بگیرد تا بتوانیم از ابتدای سال قانون بودجه 1400 را بدون مشکل اجرا کنیم.

اما فرض را بر این بگیریم که شاکله بودجه تغییر بکند، در این صورت چه اتفاقی را می‌توان پیش‌بینی کرد؟ آیا شورای نگهبان بودجه را رد می‌کند یا اینکه ممکن است دولت لایحه را مسترد کند؟
در جلسه چهارشنبه گذشته هیأت دولت تأکید رئیس جمهوری بر این بود که رئیس محترم سازمان برنامه و بودجه و وزرای اقتصادی برای تصویب لایحه بودجه با مجلس هماهنگی کنند. اما نکته اینجا است که مطابق قانون اساسی ابتکار تدوین بودجه از دولت شروع می‌شود و نمایندگان مجلس شورای اسلامی نمی‌توانند برای بودجه طرح بدهند. اینکه قانونگذار اساسی ابتکار تهیه و تنظیم بودجه را به دولت داده است، پشت آن منطق بسیار مهمی وجود دارد و نتیجه این امر این می‌شود که لایحه بودجه نباید دستخوش تغییراتی بشود که آن را به طرح تبدیل کند. زیرا در این صورت، آنچه عملاً نهایی می‌شود، طرح بودجه خواهد بود، نه لایحه بودجه. از این رو، براساس سوابقی که از گذشته وجود دارد، اگر لوایح بودجه اینقدر تغییر کنند که اساس آن بهم بخورد و عملاً به طرح نمایندگان تبدیل شود، معمولاً شورای محترم نگهبان ایراد می‌گیرد. امیدوار هستیم که تغییرات به اندازه‌ای نباشد که اساس لایحه بودجه را بهم بزند و موضوع حل و فصل شود.

ادبیاتی که برخی از نمایندگان درباره بودجه به کار می‌گیرند، عجیب و غریب است کما اینکه ادعا کرده‌اند لایحه دولت برای فروپاشی بوده است. دیدگاه شما در این باره چیست؟
هرکسی که در حاکمیت قرار می‌گیرد، می‌خواهد نماینده مجلس، وزیر یا قاضی باشد، باید به گونه‌ای صحبت کند که صحبت‌های او برای جامعه آرامبخش باشد و نباید به گونه‌ای صحبت کند که ذهن مردم دچار تشویش شود. عموم مردم که نظام تفکیک قوا را نخوانده‌اند، مردم ما کل نظام جمهوری اسلامی را یکپارچه می‌بینند، بنابراین باید گفت‌وگوها و اظهار نظرهای ما برای جامعه آرامبخش باشد. خروج از این قاعده هم سرمایه اجتماعی نظام را کم می‌کند، هم مردم را دچار سرگردانی و ناامیدی می‌کند و کشور دچار بی اعتمادی می‌شود. بنابراین خواهش من از دوستان این است و بارها هم حضوری خدمت نمایندگان محترم عرض کرده‌ام که هر موقع که می‌خواهید دولت را نقد کنید، همان طور که آقای رئیس جمهوری بارها گفته‌اند، نقد بکنند، اما با ادبیات فاخر. نقد بسیار خوب و پسندیده است، اما آنچه بد است، تخریب است. اگر نقد دلسوزانه‌ای وجود داشته باشد، حتماً دولت از آن استقبال می‌کند. یا اگر مطلبی را نقد می‌کنیم، خوب است که پیشنهاد جایگزین هم داشته باشیم. بنابراین استفاده از واژه‌ها یا تعبیرهایی که برای جامعه بار روانی دارد از جانب هیچ کس پسندیده نیست، کما اینکه رهبر معظم انقلاب نیز تأکید زیادی روی این موضوع داشته‌اند.

بــــرش
«نماینده» نمی‌تواند از «وزیر» به قوه قضائیه شکایت کند

معاون امور مجلس رئیس جمهوری با اشاره به فرآیندهای سؤال و استیضاح که در قانون اساسی برای نظارت نمایندگان بر کار وزرا پیش‌بینی شده است، گفت که به لحاظ قانونی یک نماینده نمی‌تواند در این حوزه‌ها از وزیر شکایت کند و اگر در حوزه وظایف او شکایت کند، این شکایت یک فرد عادی از وزیر تلقی می‌شود.
به‌گزارش برنا، حسینعلی امیری در واکنش به شکایت برخی از نمایندگان از اعضای دولت به قوه قضائیه، گفت: مجلس شورای اسلامی می‌تواند از وزرای دولت در مورد «وظایفی» که در وزارتخانه‌های خود دارند سؤال کند، اما نمایندگان نمی‌توانند از «اختیارات» وزرا سؤال کنند، ولی می‌توانند از وظایف آنان سؤال بپرسند.
او با بیان اینکه اگر موضوعی مربوط به وظایف وزرا باشد مطابق با فرآیندهای قانون اساسی یا قانون آیین نامه داخلی مجلس می‌توان ازوزیر سؤال کرد، افزود: اما اینکه نماینده مجلس از وزیری به قوه قضائیه شکایت کند، مانند این است که یک فرد عادی از وزیری شکایت کرده است، قضات در قوه قضائیه انسان‌های شریف و دارای دانش قضایی هستند و قانون را بلد هستند و با لحاظ اصول قانونی و دادرسی، به این موضوع رسیدگی می‌کنند.
معاون رئیس‌جمهوری گفت: کار مجلس در رابطه با وظایف نمایندگان، سؤال است اما شکایت به قوه قضائیه شرایط دیگری دارد. نماینده نمی‌تواند از جهت قانونی به این موضوع ورود کند و این مقبول نیست.